มุนี มหาสันทนะ เวชยันตรังสฤษฏ์

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
พลอากาศโท
 มุนี มหาสันทนะ เวชยันตรังสฤษฏ์
ป.จ., ม.ป.ช., ม.ว.ม., ภ.ป.ร.2
ผู้บัญชาการทหารอากาศ
ดำรงตำแหน่ง
27 เมษายน พ.ศ. 2480 – 18 มีนาคม พ.ศ. 2484
ถัดไป พล.อ.ท.หลวงอธึกเทวเดช
อธิการบดีจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ดำรงตำแหน่ง
17 สิงหาคม พ.ศ. 2493 – 6 กันยายน พ.ศ. 2504
(11 ปี 20 วัน)
ก่อนหน้า ศ.หม่อมเจ้ารัชฎาภิเศก โสณกุล
ถัดไป จอมพล ประภาส จารุเสถียร
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด 29 มีนาคม พ.ศ. 2436
เสียชีวิต พ.ศ. 2528 (92 ปี)
พรรค พรรคเสรีมนังคศิลา
คู่สมรส ท่านผู้หญิง ดาระกา เวชยันตรังสฤษฏ์
ยศที่ได้รับการแต่งตั้ง
รับใช้  ไทย
สังกัด กองทัพอากาศไทย
ยศ RTAF OF-8 (Air Marshal).svg พลอากาศโท

พลอากาศโท มุนี มหาสันทนะ เวชยันตรังสฤษฏ์ หรือ พระเวชยันตรังสฤษฏ์ (นามเดิม: มุนี มหาสันทนะ; 29 มีนาคม พ.ศ. 2436 - พ.ศ. 2528) ราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์[1] ผู้บัญชาการทหารอากาศคนแรกของกองทัพอากาศไทย อดีตรองนายกรัฐมนตรี อดีตรัฐมนตรีช่วยว่าการสำนักนายกรัฐมนตรี, รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์, กระทรวงศึกษาธิการ, กระทรวงอุตสาหกรรม และอดีตอธิการบดีจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

ประวัติ[แก้]

พลอากาศโท มุนี มหาสันทนะ เวชยันตรังสฤษฏ์ มีนามเดิมว่า มุนี มหาสันทนะ ศึกษาที่โรงเรียนราชวิทยาลัย สมัยสายสวลี จบการศึกษาจากโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย เมื่อ พ.ศ. 2454 จากนั้นไปศึกษาต่อด้านวิศวกรรมที่มหาวิทยาลัยวิคตอเรีย ประเทศอังกฤษ [2] หลังจากจบการศึกษาแล้วเริ่มรับราชการกองทัพบกไทย พร้อมกับรับพระราชทานยศร้อยตรีเมื่อวันที่ 17 เมษายน พ.ศ. 2462[3] สังกัดกรมอากาศยานทหารบก

รับราชการ[แก้]

วันที่ 28 พฤษภาคม พ.ศ. 2466 ร้อยเอก มุนี มหาสันทนะ ได้รับบรรดาศักดิ์เป็นหลวงเวชยันต์รังสฤต ถือศักดินา 800[4]

ในปี พ.ศ. 2472 ขณะดำรงตำแหน่ง พันโท หลวงเวชยันต์รังสฤษฏ์ รั้งตำแหน่งผู้บังคับฝูงกองโรงงาน กรมอากาศยาน ท่านเป็นผู้ออกแบบเครื่องบินทิ้งระเบิด ปีก 2 ชั้น 2 ที่นั่งลำแรกของไทย ใช้ชื่อว่า "เครื่องบินทิ้งระเบิดแบบ 2" หรือ "เครื่องบินบริพัตร" ใช้ประจำการในกองทัพตั้งแต่ พ.ศ. 2472 - 2483 [5]

ต่อมากำลังทางอากาศของไทยเติบโตขึ้น และได้รับการยกฐานะเป็น "กองทัพอากาศ" เมื่อวันที่ 9 เมษายน พ.ศ. 2480 ขณะนั้นท่านมียศเป็น นาวาอากาศเอก พระเวชยันต์รังสฤษฏ์ ดำรงตำแหน่งผู้บัญชาการกองทัพอากาศคนแรกเมื่อวันที่ 27 เมษายน พ.ศ. 2480 [6] ดำรงตำแหน่งนี้จนถึงวันที่ 18 มีนาคม พ.ศ. 2484 ก่อนจะย้ายไปดำรงตำแหน่ง ที่ปรึกษาการป้องกันพระราชอาณาจักร โดยมีนายนาวาอากาศเอก หลวงอธึกเทวเดช ดำรงตำแหน่งแทน [7] และได้รับยศทางทหารสูงสุดเป็น พลอากาศโท เมื่อวันที่ 4 พฤษภาคม พ.ศ. 2496 [8]

บทบาททางการเมือง[แก้]

ในเวลาต่อมาเมื่อรัฐบาลจะยกเลิกบรรดาศักดิ์ไทย พระเวชยันตรังสฤษฏ์ในฐานะรัฐมนตรีพร้อมด้วยคณะรัฐมนตรีชุดที่ 9 จึงลาออกจากบรรดาศักดิ์ โดยเลือกใช้ราชทินนามเป็นนามสกุล และนามสกุลเดิมเป็นชื่อรองว่า มุนี มหาสันทนะ เวชยันตรังสฤษฏ์[9]

ท่านดำรงตำแหน่งในรัฐบาล ตั้งแต่ พ.ศ. 2480 ตำแหน่งรัฐมนตรี ในรัฐบาลพระยาพหลพลพยุหเสนา รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตราธิการ (พ.ศ. 2481-2484) ในรัฐบาลจอมพล ป. พิบูลสงคราม รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ (พ.ศ. 2489[10], 2491, 2494[11]) กระทรวงคมนาคม (พ.ศ. 2490) ในรัฐบาลควง อภัยวงศ์ สำนักนายกรัฐมนตรี ใน พ.ศ. 2494[12]

รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ (พ.ศ. 2500) ในรัฐบาลจอมพล ป. พิบูลสงคราม[13] รัฐมนตรีว่าการกระทรวงอุตสาหกรรม (พ.ศ. 2507-2513) ในรัฐบาลจอมพลถนอม กิตติขจร [14] นอกจากนี้แล้วยังได้รับเลือกตั้งเป็น ส.ส.จังหวัดพระนคร สังกัดพรรคเสรีมนังคศิลา ในการเลือกตั้งเมื่อวันที่ 26 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2500 ด้วย[15]

เครื่องราชอิสริยาภรณ์[แก้]

อ้างอิง[แก้]

  1. ↑ ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์
  2. ↑ "ประวัติผู้บัญชาการทหารอากาศไทย". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2004-12-14. สืบค้นเมื่อ 2007-11-28.
  3. ↑ พระราชทานยศทหารบก
  4. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานสัญญาบัตรบรรดาศักดิ์ (หน้า ๗๙๖), เล่ม 40, ตอน ง, 17 มิถุนายน 2466, หน้า 796
  5. ↑ "ประวัติกองทัพอากาศไทย". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2009-10-03. สืบค้นเมื่อ 2007-11-28.
  6. ↑ ประกาศกระทรวงกลาโหม เรื่อง ตั้งนายทหารในกองทัพอากาศ
  7. ↑ ประกาศกระทรวงกลาโหม เรื่อง ให้ย้ายและตั้งนายทหารดำรงตำแหน่งที่ปรึกษาการป้องกันพระราชอาณาจักรและผู้บัญชาการทหารอากาศ
  8. ↑ ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานยศทหาร แต่งตั้งนายทหารพิเศษ และราชองครักษ์พิเศษ
  9. ↑ ราชกิจจานุเบกษา ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรีเรื่องพระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ข้าราชการกราบถวายบังคมลาออกจากบรรดาศักดิ์
  10. ↑ พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งและแต่งตั้งรัฐมนตรี (จำนวน ๒๑ ราย)
  11. ↑ ประกาศตั้งและแต่งตั้งรัฐมนตรีชั่วคราว (รัฐบาลชั่วคราว ซึ่งมี จอมพล ป. พิบูลสงคราม เป็นนายกรัฐมนตรี)
  12. ↑ พระบรมราชโองการ ประกาศ แต่งตั้งรัฐมนตรีช่วยว่าการสำนักนายกรัฐมนตรี (พลอากาศตรี มุนี มหาสันทนะ เวชยันต์รังสฤษดิ์)
  13. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งและแต่งตั้งรัฐมนตรี (จำนวน ๓๐ ราย) เล่ม 74 ตอน 33ก วันที่ 1 เมษายน 2500
  14. ↑ "ลำดับความเป็นมาของคณะรัฐมนตรีไทย จาก สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-02-14. สืบค้นเมื่อ 2007-11-28.
  15. ↑ หนังสือนายควง อภัยวงศ์ กับพรรคประชาธิปัตย์ โดย ณัฐวุฒิ สุทธิสงคราม พ.ศ. 2522
  16. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ เก็บถาวร 2022-06-16 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๘๓ ตอนที่ ๔๓ ง หน้า ๑๘๓๐, ๑๐ พฤษภาคม ๒๕๐๙
  17. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ เก็บถาวร 2022-05-15 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๖๙ ตอนที่ ๗๒ ง หน้า ๕๖๕๕, ๙ ธันวาคม ๒๔๙๕
  18. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ เก็บถาวร 2022-11-28 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๖๐ ตอนที่ ๔๙ ง หน้า ๒๙๒๐, ๑๘ กันยายน ๒๔๘๖
  19. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความ พระราชทานเหรียญพิทักษ์รัฐธรรมนูญ[ลิงก์เสีย], เล่ม ๕๑ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๐๘๙, ๓๐ กันยายน ๒๔๗๗
  20. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์และเหรียญ เก็บถาวร 2022-09-29 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๔๔ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๕๖๘, ๒๐ พฤศจิกายน ๒๔๗๐
  21. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญช่วยราชการเขตภายใน เก็บถาวร 2022-09-29 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๕๘ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๑๙๔๗, ๒๓ มิถุนายน ๒๔๘๔
  22. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญช่วยราชการเขตภายใน เก็บถาวร 2022-06-17 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๖๐ ตอนที่ ๔๓ ง หน้า ๒๕๘๙, ๑๗ สิงหาคม ๒๔๘๖
  23. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความ ส่งเหรียญจักรมาลาไปพระราชทาน เก็บถาวร 2022-11-28 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๕๑ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๓๔๔๓, ๒ ธันวาคม ๒๔๗๗
  24. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์, เล่ม ๗๐ ตอนที่ ๔๕ ง หน้า ๒๕๒๒, ๗ กรกฎาคม ๒๔๙๖
ก่อนหน้า มุนี มหาสันทนะ เวชยันตรังสฤษฏ์ ถัดไป
หม่อมหลวงอุดม สนิทวงศ์ 2leftarrow.png Webportal16200038539.png
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์
(31 มกราคม 2489 – 24 มีนาคม 2489) 		2rightarrow.png หม่อมหลวงกรี เดชาติวงศ์
หม่อมหลวงเดช สนิทวงศ์ 2leftarrow.png Webportal16200038539.png
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์
(21 กุมภาพันธ์ 2491 – 8 เมษายน 2491) 		2rightarrow.png พระยามไหสวรรย์
(กวย สมบัติศิริ)
เภา เพียรเลิศ บริภัณฑ์ยุทธกิจ 2leftarrow.png Webportal16200038539.png
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์
(29 พฤศจิกายน 2494 – 6 ธันวาคม 2494) 		2rightarrow.png หลวงวิจิตรวาทการ
(วิจิตร วิจิตรวาทการ)
- 2leftarrow.png Emblem of the Royal Thai Air Force.svg
ผู้บัญชาการทหารอากาศ
(พ.ศ. 2480 - พ.ศ. 2484) 		2rightarrow.png พลอากาศโท หลวงอธึกเทวเดช
ศาสตราจารย์ หม่อมเจ้า
รัชฎาภิเศก โสณกุล 		2leftarrow.png Phra Kiao.svg
อธิการบดีจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
(17 สิงหาคม พ.ศ. 2493 - 6 กันยายน พ.ศ. 2504) 		2rightarrow.png จอมพล ประภาส จารุเสถียร
เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=มุนี_มหาสันทนะ_เวชยันตรังสฤษฏ์&oldid=10611343"