เจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์ (หม่อมราชวงศ์สท้าน สนิทวงศ์)

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
นายพลเอก
 เจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์
(หม่อมราชวงศ์สท้าน สนิทวงศ์)
ร.ว., ป.จ., ป.ช., ป.ม.
เจ้าพระยาวงศานุประพัทธ์ เมื่อ พ.ศ. 2453
เสนาบดีกระทรวงเกษตราธิการ
ดำรงตำแหน่ง
16 ธันวาคม พ.ศ. 2452 – 31 มีนาคม พ.ศ. 2455
กษัตริย์ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว
ก่อนหน้า พระยาเทเวศร์วงศ์วิวัฒน์ (หม่อมราชวงศ์หลาน)
ถัดไป พระเจ้าพี่ยาเธอ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์
เสนาบดีกระทรวงคมนาคม
ดำรงตำแหน่ง
1 เมษายน พ.ศ. 2455 – 23 มีนาคม พ.ศ. 2468
กษัตริย์ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว
ก่อนหน้า พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศรวรฤทธิ์
(เสนาบดีกระทรวงโยธาธิการ)
ถัดไป พระเจ้าพี่ยาเธอ กรมพระกำแพงเพชรอัครโยธิน
(เสนาบดีกระทรวงพาณิชย์และคมนาคม)
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด หม่อมราชวงศ์กลาง
24 มิถุนายน พ.ศ. 2409
เสียชีวิต 20 ตุลาคม พ.ศ. 2483 (74 ปี)
บิดา พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสายสนิทวงศ์
มารดา หม่อมเขียน สนิทวงศ์ ณ อยุธยา
คู่สมรส ท่านผู้หญิงตาด วงษานุประพัทธ์
ท้าววนิดาพิจาริณี (บาง สนิทวงศ์ ณ อยุธยา)
หม่อมอุบะ สนิทวงศ์ ณ อยุธยา
บุตร 14 คน
เจ้าพระยาวงศานุประพัทธ์ เมื่อ พ.ศ. 2465
ภาพล้อเจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์ ฝีพระหัตถ์ รัชกาลที่ 6

นายพลเอก เจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์ (หม่อมราชวงศ์สท้าน สนิทวงศ์ (เดิม หม่อมราชวงศ์กลาง; 24 มิถุนายน พ.ศ. 2409[1] - 20 ตุลาคม พ.ศ. 2483) อดีตเสนาบดีกระทรวงเกษตราธิการ และกระทรวงคมนาคม อดีตองคมนตรี เป็นพระอัยกาฝ่ายพระชนนีในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง และเป็นพระปัยกาในพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว เคยเป็นข้าหลวงใหญ่ปักปันเขตแดนบริเวณตอนเหนือของสยามกับหลวงพระบางในแคว้นอินโดจีนของฝรั่งเศส ระหว่าง พ.ศ. 2447 - พ.ศ. 2450[2]

ประวัติ[แก้]

เจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์ (หม่อมราชวงศ์สท้าน สนิทวงศ์) เป็นพระโอรสในพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสายสนิทวงศ์ กับหม่อมเขียน สนิทวงศ์ ณ อยุธยา (ศศิสมิต)[3] พระบิดาเรียกท่านว่า "กลาง"[4]

หม่อมราชวงศ์สท้าน ได้รับพระกรุณาโปรดเกล้าฯ จากพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ให้ไปศึกษาวิชาทหารบกที่ประเทศเดนมาร์ก เมื่อ พ.ศ. 2425 เป็นเวลา 11 ปี เดินทางกลับประเทศสยามเมื่อ อายุ 27 ปี และเข้ารับราชการจนได้เป็นผู้บังคับการโรงเรียนนายร้อยทหารบก กระทั่งวันที่ 19 กันยายน พ.ศ. 2440 จึงได้เลื่อนยศทางทหารเป็น ร้อยเอก[5]เมื่อวันที่ 23 พฤศจิกายน พ.ศ. 2442 ได้รับพระราชทานสัญญาบัตรเป็น หม่อมราชินิกุลมีนามว่าร้อยเอก หม่อมชาติเดชอุดม ถือศักดินา 800[6] จากนั้นในวันรุ่งขึ้นคือวันที่ 24 พฤศจิกายน หม่อมชาติเดชอุดมได้รับพระราชทานยศทางทหารเป็น พันตรี[7] ต่อมาในวันที่ 5 เมษายน พ.ศ. 2444 ได้เลื่อนยศทางทหารเป็น พันโท[8]กระทั่งวันที่ 15 พฤษภาคม พ.ศ. 2446 ได้เลื่อนยศทางทหารเป็น พันเอก[9]และได้รับพระราชทานยศเป็น พลตรี เมื่อวันที่ 22 เมษายน พ.ศ. 2447[10]ต่อมาได้จัดตั้งโรงเรียนเสนาธิการทหาร[2] ต่อมาได้เลื่อนเป็น พระยาวงษานุประพัทธ์ ถือศักดินา ๑๐,๐๐๐ เมื่อวันที่ 24 มิถุนายน พ.ศ. 2452[11]และในวันที่ 16 ธันวาคม พ.ศ. 2452 โปรดเกล้าให้ดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงเกษตราธิการ[12] โดยก่อนหน้านั้นในวันที่ 13 พฤษภาคม พ.ศ. 2452 ได้มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้ พลโท[13]หม่อมชาติเดชอุดม มารับตำแหน่งรองเสนาบดีกระทรวงเกษตราธิการ [14]

ปี พ.ศ. 2454 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดให้เลื่อนบรรดาศักดิ์เป็นเจ้าพระยา มีสมญาจารึกในสุพรรณบัฏว่า เจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์ รัตนพลเทพ สรรพพลเสพเสนาบดี โรปนวิธีบำรุง ผดุงธัญพืชผลาหาร พานิชการพัฒนกร สโมสรสกลยุทธศาสตร์ มหาอมาตย์ศักดิอดุลย์ พิรุณเทพมุรธาธร สรรพกิจจานุสรสวัสดิ์ วิบุลยปริวัตรเกษตราธิบดี สุนมนตรีพงษ์สนิท เมตจิตรอาชวาธยาไศรย รัตนไตรยสรณธาดา อภัยพิริยบรากรมพาหุ ดำรงศักดินา 10,000[15] ต่อมาดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงโยธาธิการ (กระทรวงคมนาคมในปัจจุบัน) และได้รับพระราชทานยศ พลเอก เมื่อวันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2462[16]

ต่อมาภายหลังการปฏิวัติสยาม พ.ศ. 2475 พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดให้รวมกระทรวงเกษตราธิการกับกระทรวงพาณิชย์และคมนาคมเป็นกระทรวงเดียวกัน เรียกว่ากระทรวงเกษตรพาณิชยการ แล้วให้เจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์เป็นเสนาบดี[17]

เจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์และท้าววนิดาพิจาริณี (บาง สนิทวงศ์ ณ อยุธยา) เป็นผู้เลี้ยงดูสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ในระหว่าง พ.ศ. 2475 - พ.ศ. 2477 เมื่อหม่อมหลวงบัว กิติยากร ต้องติดตามหม่อมเจ้านักขัตรมงคล กิติยากร ไปปฏิบัติราชการ ตำแหน่งเลขานุการเอก ณ สถานเอกอัครราชทูตไทยประจำกรุงวอชิงตัน ดี.ซี. สหรัฐอเมริกา [18]

เจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์ เป็นผู้ร่วมก่อตั้งโรงเรียนสายปัญญา โดยเมื่อพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสายสนิทวงศ์ สิ้นพระชนม์ ท่านเป็นต้นคิดในหมู่ทายาท ให้นำวังของบิดา มาก่อตั้งเป็นสถานศึกษาสำหรับสตรี โดยได้รับพระราชทานนามโรงเรียนจาก พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อ พ.ศ. 2459

เจ้าพระยาวงศานุประพัทธ์ ถึงแก่อสัญกรรมเมื่อวันที่ 20 ตุลาคม พ.ศ. 2483 ด้วยไข้มาลาเรีย เบาหวาน และโรคหัวใจ[19] สิริอายุ 74 ปี

บุตร-ธิดา[แก้]

เกิดแต่ท่านผู้หญิงวงษานุประพัทธ์ (ตาด สนิทวงศ์ ณ อยุธยา; สกุลเดิม สิงหเสนี)

ท่านผู้หญิงวงษานุประพัทธ์ (ตาด สนิทวงศ์ ณ อยุธยา; 28 พฤษภาคม พ.ศ. 2411 – 11 มิถุนายน พ.ศ. 2479) เป็นธิดาพระยาณรงค์เรืองฤทธิ์ (เอม สิงหเสนี) กับคุณหญิงขลิบ (ธิดาเจ้าพระยาคทาธรธรนินทร์ (เยีย อภัยวงศ์))[20] มีบุตร-ธิดา 6 คน คือ

  1. หลวงจรูญสนิทวงศ์ (หม่อมหลวงจรูญ สนิทวงศ์) (18 พฤศจิกายน พ.ศ. 2438 – 30 มีนาคม พ.ศ. 2473) สมรสกับหม่อมหลวงรวง สนิทวงศ์ มีบุตร-ธิดา 5 คน ดังนี้
    1. กำธร สนิทวงศ์ ณ อยุธยา (6 กันยายน พ.ศ. 2467 – 22 พฤศจิกายน พ.ศ. 2543)
    2. คุณหญิงนภา บุนนาค (8 กันยายน พ.ศ. 2469 – 28 พฤษภาคม พ.ศ. 2555)
    3. ท่านผู้หญิงอรุณ กิติยากร ณ อยุธยา (24 ธันวาคม พ.ศ. 2470 – 29 กันยายน พ.ศ. 2551)
    4. ดำเกิง สนิทวงศ์ ณ อยุธยา (? – พ.ศ. 2534)
    5. สมัยศารท สนิทวงศ์ ณ อยุธยา (22 กันยายน พ.ศ. 2473 – 29 มิถุนายน พ.ศ. 2529)
  2. หม่อมหลวงจรัญ สนิทวงศ์ (7 มกราคม พ.ศ. 2440 – 9 พฤษภาคม พ.ศ. 2501) สมรสกับ ท่านผู้หญิงเยี่ยม จรัญสนิทวงศ์ (เดิม หม่อมหลวงเยี่ยม ราชสกุลเดิม อิศรเสนา; 30 พฤศจิกายน พ.ศ. 2441 – 6 มิถุนายน พ.ศ. 2541) มีบุตรธิดา ดังนี้
    1. ดนัย สนิทวงศ์ ณ อยุธยา (22 กรกฎาคม พ.ศ. 2468 – 20 สิงหาคม พ.ศ. 2534)
    2. พลตรีหญิง ท่านผู้หญิงนิออน สนิทวงศ์ ณ อยุธยา (29 มิถุนายน พ.ศ. 2473 – 20 ธันวาคม พ.ศ. 2564)
  3. หม่อมหลวงเดช สนิทวงศ์ (18 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2441 – 8 กันยายน พ.ศ. 2518) สมรสกับท่านผู้หญิงประยงค์ สนิทวงศ์ ณ อยุธยา มีบุตรธิดา 4 คน ดังนี้
    1. ท่านผู้หญิงวรุณยุพา สนิทวงศ์ ณ อยุธยา (เกิด พ.ศ. 2472)
    2. พิสิษฐ์ สนิทวงศ์ ณ อยุธยา
    3. มนูเสรี สนิทวงศ์ ณ อยุธยา (พ.ศ. 2475 – พ.ศ. 2505)
    4. เกษม สนิทวงศ์ ณ อยุธยา (เกิด 4 ตุลาคม พ.ศ. 2481)
  4. หม่อมหลวงอุดม สนิทวงศ์ (6 กันยายน พ.ศ. 2443 – 12 กรกฎาคม พ.ศ. 2525) สมรสและหย่ากับ Pia Miggie Alder และสมรสกับหม่อมหลวงนวม สนิทวงศ์ มีบุตรธิดากับบุญยิ่ง สนิทวงศ์ ณ อยุธยา (สกุลเดิม วิมลสูตร) 3 คน คือ
    1. นายแพทย์สมภพ สนิทวงศ์ ณ อยุธยา
    2. พลตำรวจโทณัฐพิชย์ สนิทวงศ์ ณ อยุธยา
    3. อมรยุพา ไกรลาศศิริ[21]
  5. หม่อมหลวงแส กฤดากร (24 พฤษภาคม พ.ศ. 2447 – 25 สิงหาคม พ.ศ. 2523) เสกสมรสกับหม่อมเจ้าเสริมสวาสดิ์ กฤดากร (11 พฤษภาคม พ.ศ. 2441 - 12 ธันวาคม พ.ศ. 2483; พระโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศรวรฤทธิ์) มีโอรสธิดา 5 คน คือ
    1. หม่อมราชวงศ์พูนสวาท กฤดากร (1 กันยายน พ.ศ. 2469 – 12 ตุลาคม พ.ศ. 2522)
    2. หม่อมราชวงศ์ยงสวาสดิ์ กฤดากร (2 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2471 – 29 พฤศจิกายน พ.ศ. 2552)
    3. หม่อมราชวงศ์ทวีสวาท กฤดากร (ถึงแก่กรรมแล้ว)
    4. หม่อมราชวงศ์สุทธิสวาท กฤดากร (ถึงแก่กรรมแล้ว)
    5. หม่อมราชวงศ์สายสวาท กฤดากร (ถึงแก่กรรมแล้ว)
  6. หม่อมหลวงเกษตร สนิทวงศ์ (พ.ศ. 2452 - พ.ศ. 2538)
เกิดแต่ท้าววนิดาพิจาริณี (บาง สนิทวงศ์ ณ อยุธยา (บุญธร))

ท้าววนิดาพิจาริณี (หม่อมบาง สนิทวงศ์ ณ อยุธยา) มีบุตรธิดา 4 คน ดังนี้

  1. หม่อมหลวงสงบ สนิทวงศ์ (ถึงแก่กรรมแต่เยาว์วัย)[22]
  2. หม่อมหลวงบัว กิติยากร เสกสมรสกับพระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นจันทบุรีสุรนาถ) มีโอรสธิดา 4 พระองค์/คนดังนี้
    1. หม่อมราชวงศ์กัลยาณกิติ์ กิติยากร
    2. หม่อมราชวงศ์อดุลกิติ์ กิติยากร
    3. สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง
    4. หม่อมราชวงศ์บุษบา สธนพงศ์
  3. พลโท นายแพทย์ หม่อมหลวงจินดา สนิทวงศ์ สมรสกับท่านผู้หญิงเกนหลง สนิทวงศ์ ณ อยุธยา (หงสนันทน์) มีบุตรธิดา 3 คนดังนี้
    1. พลอากาศเอก จารึก สนิทวงศ์ ณ อยุธยา
    2. คุณหญิงบุษยา ไกรฤกษ์
    3. พันตรี ภาดร สนิทวงศ์ ณ อยุธยา
  4. หม่อมหลวงมณีรัตน์ บุนนาค (หม่อมหลวงมณีรัตน์ สนิทวงศ์) สมรสกับนายสุรเทิน บุนนาค มีบุตรธิดา ดังนี้
    1. พลตรีกรีเมศร์ บุนนาค
    2. พันโทสุรธัช บุนนาค
อุบะ สนิทวงศ์ ณ อยุธยา

นามเดิม อุบะ เศวตะทัต บุตรี ขุนญาณอักษรนิติ(ผล) เศวตะทัต กับ หวั่น (บุญธร)เศวตะทัต มีบุตรธิดา 2 คน คือ

  1. หม่อมหลวงกมล สนิทวงศ์
  2. หม่อมหลวงสารภี สนิทวงศ์ (ท่านผู้หญิงหม่อมหลวงสารภี มิ่งเมือง) สมรสกับนายวิเชียร มิ่งเมือง มีบุตร 2 คน ดังนี้
    1. นายกันตสรรค์ มิ่งเมือง
    2. นายภาสวงศ์ มิ่งเมือง
บุตร-ธิดา ที่เกิดกับภรรยาอื่นๆ ได้แก่ [20]
  1. หม่อมหลวงชื่น สนิทวงศ์
  2. หม่อมหลวงทัยเกษม สนิทวงศ์

ยศ[แก้]

ยศพลเรือน[แก้]

  • มหาอำมาตย์เอก[23]

ยศทหาร[แก้]

ยศเสือป่า[แก้]

  • นายกองตรี
  • นายกองโท[25]

เครื่องราชอิสริยาภรณ์[แก้]

นายพลเอก เจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์ (หม่อมราชวงศ์สท้าน สนิทวงศ์) ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ของประเทศไทยและเครื่องราชอิสริยาภรณ์ของต่างประเทศต่างๆ ดังนี้

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทย[แก้]

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ[แก้]

ลำดับสาแหรก[แก้]

อ้างอิง[แก้]

  1. ↑ หนังสือ "ประวัตินายพลเอก เจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์ (ม.ร.ว. สท้าน สนิทวงศ์)" โดยข้าราชการในกรมรถไฟ และกองทางกรมโยธาเทศบาล พิมพ์แจกในงานพระราชทานเพลิงศพ ระบุว่าเกิด 21 มิถุนายน พ.ศ. 2409
  2. ↑ 2.0 2.1 เอนก นาวิกมูล. ลิ้นชักภาพเก่า ประมวลภาพ จากคอลัมน์เปิดกรุภาพเก่าในนิตยสารแพรวรายปักษ์ และคอลัมน์ลิ้นชักภาพเก่าในวิทยาจารย์. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์วิญญูชน, พ.ศ. 2550. 392 หน้า. หน้า หน้าที่. ISBN 978-974-94365-2-3
  3. ↑ "สำเนาที่เก็บถาวร". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-09-22. สืบค้นเมื่อ 2006-10-31.
  4. ↑ ข้าราชการในกรมรถไฟ และกองทางกรมโยธาเทศบาล, ประวัตินายพลเอก เจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์ (ม.ร.ว. สท้าน สนิทวงศ์) , พิมพ์แจกในงานพระราชทานเพลิงศพ ณ วัดเทพศิรินทราวาส 29 มีนาคม พ.ศ. 2484
  5. ↑ พระราชทานสัญญาบัตรทหาร[ลิงก์เสีย]
  6. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานสัญญาบัตรเลื่อนยศ, เล่ม ๑๖, ตอน ๓๕, ๒๖ พฤศจิกายน ร.ศ. ๑๑๘, หน้า ๕๐๒
  7. ↑ พระราชทานสัญญาบัตรทหาร
  8. ↑ พระราชทานสัญญาบัตรทหารบก
  9. ↑ พระราชทานสัญญาบัตรทหารบก
  10. ↑ พระราชทานสัญญาบัตรทหารบกิ
  11. ↑ พระราชทานสัญญาบัตร เลื่อนยศหม่อมชาติเดชอุดม
  12. ↑ พระบรมราชโองการ ประกาศตั้งเสนาบดีกระทรวงเกษตราธิการ
  13. ↑ พระราชทานสัญญาบัตรทหารบก
  14. ↑ พระบรมราชโองการ ประกาศตั้งรองเสนาบดีกระทรวงเกษตราธิการ
  15. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศ เลื่อน แลตั้งกรม แลตั้งเจ้าพระยา, เล่ม ๒๘, ตอน ๐ ง, ๑๑ พฤศจิกายน ร.ศ. ๑๓๐, หน้า ๕๐๒
  16. ↑ พระราชทานยศทหารบก
  17. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ ผลัดเปลี่ยนเสนาบดี ปลัดทูลฉลองกระทรวงต่าง ๆ และรวมกระทรวง, เล่ม ๔๙, ตอน ๐ ก, ๒๙ มิถุนายน ๒๔๗๕, หน้า ๑๘๑
  18. ↑ "สำเนาที่เก็บถาวร". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-03-15. สืบค้นเมื่อ 2006-10-31.
  19. ↑ "สำเนาที่เก็บถาวร". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-01-03. สืบค้นเมื่อ 2006-10-31.
  20. ↑ 20.0 20.1 อรวรรณ ทรัพย์พลอย. พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงวงษาธิราชสนิท ปราชญ์ผู้เป็นกำลังของแผ่นดิน. กรุงเทพฯ : สร้างสรรค์บุ๊คส์, 2552. 352 หน้า. ISBN 978-974-341-578-4
  21. ↑ หม่อมหลวงอุดม สนิทวงศ์. [ม.ป.ท.] : ม.ป.พ., 2525. 126 หน้า.
  22. ↑ เสด็จฯ ดอย จดหมายเหตุรายวันคราประทับภูพิงคราชนิเวศน์ เชียงใหม่ พ.ศ. 2513. ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พิมพ์พระราชทานในการพระราชทานเพลิงศพท้าววนิดาพิจาริณี (บาง สนิทวงศ์ ณ อยุธยา) ท.จ.ว., หน้า 14
  23. ↑ พระบรมราชโองการ ประกาศพระราชทานยศแก่ข้าราชการกระทรวงเกษตราธิการ
  24. ↑ พระราชทานยศทหารบก
  25. ↑ พระราชทานยศเสือป่า
  26. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานตรารัตนวราภรณ์, เล่ม ๓๑ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๓๗๒, ๑๐ มกราคม ๒๔๕๗
  27. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๒๘ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๑๗๙๒, ๑๒ พฤศจิกายน ๑๓๐
  28. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๒๖ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๐๐๐, ๑๘ ธันวาคม ๑๒๘
  29. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๒๖ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๔๕๓, ๑๙ มิถุนายน ๑๒๘
  30. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญดุษฎีมาลา, เล่ม ๓๖ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๓๓๑๙, ๒๕ มกราคม ๒๔๖๒
  31. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญดุษฎีมาลา, เล่ม ๑๗ ตอนที่ ๓๓ ง หน้า ๔๔๖, ๑๑ พฤศจิกายน ๑๑๙
  32. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญจักรมาลา, เล่ม ๑๖ ตอนที่ ๒๖ หน้า ๓๖๔, ๒๔ กันยายน ๑๑๘
  33. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลปัจจุบันฝ่ายหน้า, เล่ม ๒๕ ตอนที่ ๓๕ หน้า ๑๐๑๓, ๒๙ พฤศจิกายน ๑๒๗
  34. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์, เล่ม ๒๗ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๔๑๒, ๑๑ มกราคม ๑๒๙
  35. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๔๓ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๓๕๒๖, ๒ มกราคม ๒๔๖๙
  36. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเข็มพระชนมายุสมมงคล, เล่ม ๒๖ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๖๓๓, ๖ มีนาคม ๑๒๘
  37. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความกรมพระอาลักษณ์ เรื่อง พระราชทานเข็มตั้งสมุหมนตรีครั้งแรก, เล่ม ๒๗ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๒๔๕, ๒๕ ธันวาคม ๑๒๙
  38. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานพระบรมราชานุญาตเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ, เล่ม ๖ ตอนที่ ๔๕ หน้า ๓๙๑, ๙ กุมภาพันธ์ ๑๐๘
  39. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานพระบรมราชานุญาตเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ, เล่ม ๙ ตอนที่ ๔๖ หน้า ๔๐๗, ๑๒ กุมภาพันธ์ ๑๑๑
  40. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ, เล่ม ๒๐ ตอนที่ ๓๖ หน้า ๖๓๒, ๖ ธันวาคม ๑๒๒
  41. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ประดับเครื่องอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ, เล่ม ๒๔ ตอนที่ ๓๒ หน้า ๘๑๖, ๑๗ พฤศจิกายน ๑๒๖
ก่อนหน้า เจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์ (หม่อมราชวงศ์สท้าน สนิทวงศ์) ถัดไป
พระยาเทเวศร์วงศ์วิวัฒน์
(หม่อมราชวงศ์หลาน กุญชร) 		2leftarrow.png Seal of the Ministry of Agriculture and Cooperatives of Thailand.svg
เสนาบดีกระทรวงเกษตราธิการ คนที่ 4
(พ.ศ. 2452 – พ.ศ. 2455) 		2rightarrow.png พระเจ้าพี่ยาเธอ
กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์
พระเจ้าพี่ยาเธอ
กรมหลวงกำแพงเพชรอัครโยธิน 		2leftarrow.png Webportal16200038539.png
เสนาบดีกระทรวงเกษตรพาณิชยการ คนที่ 3
(10 ธันวาคม พ.ศ. 2475 – 20 มิถุนายน พ.ศ. 2476) 		2rightarrow.png พระยาโกมารกุลมนตรี
(ชื่น โกมารกุล ณ นคร)
​
เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=เจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์_(หม่อมราชวงศ์สท้าน_สนิทวงศ์)&oldid=10554200"