นายกรัฐมนตรีไทย
| นายกรัฐมนตรีแห่งราชอาณาจักรไทย | |
|---|---|
 ธงประจำตำแหน่ง | |
 ตราประจำตำแหน่งนายกรัฐมนตรีไทย | |
.jpg) ประยุทธ์ จันทร์โอชา ตั้งแต่ 24 สิงหาคม พ.ศ. 2557 (วาระ 2 : 9 มิถุนายน พ.ศ. 2562) | |
| การเรียกขาน | ท่านนายกรัฐมนตรี (ไม่เป็นทางการ) ฯพณฯ (ทางการ) ท่านผู้นำ (การทูตระหว่างประเทศ) |
| ที่พำนัก | บ้านพิษณุโลก |
| ผู้เสนอชื่อ | รัฐสภา |
| ผู้แต่งตั้ง | พระมหากษัตริย์ไทย |
| วาระ | รวมกันไม่เกิน 8 ปี และไม่เกิน 2 วาระ |
| ผู้ประเดิมตำแหน่ง | พระยามโนปกรณนิติธาดา |
| สถาปนา | 28 มิถุนายน พ.ศ. 2475 (88 ปี) |
| เงินเดือน | 125,590 บาท[1][2] |
| เว็บไซต์ | thaigov.go.th |
| บทความนี้เป็นส่วนหนึ่งของชุดว่าด้วย |
| การเมืองการปกครองไทย |
|---|
 |
|
|
|
ปัญหาที่เกี่ยวข้อง |
 สถานีย่อยประเทศไทย |
.svg){kind=small}
นายกรัฐมนตรีไทย เป็นประธานแห่งคณะรัฐมนตรีไทย และทำหน้าที่หัวหน้ารัฐบาลของประเทศไทย โดยมีจุดกำเนิดมาจากการปฏิวัติสยาม พ.ศ. 2475 ซึ่งเป็นการเปลี่ยนแปลงการปกครองสู่ราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญและประชาธิปไตยระบบรัฐสภา
โดยปกติแล้วนายกรัฐมนตรีในระบอบประชาธิปไตยจะมีที่มาจากสภาผู้แทนราษฎรไทย ซึ่งโดยหลักแล้วถือว่านายกรัฐมนตรีมีต้องมาจากการแต่งตั้งทางอ้อมโดยประชาชน แต่รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 กำหนดให้พระมหากษัตริย์ทรงแต่งตั้งนายกรัฐมนตรีตามมติของที่ประชุมร่วมกันของรัฐสภา ซึ่งผลการลงมติเลือกนายกรัฐมนตรีไทย พ.ศ. 2562 ปรากฏว่า พลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา ได้รับเลือกเป็นนายกรัฐมนตรีอีกวาระหนึ่ง หลังจากที่เคยดำรงตำแหน่งมาแล้ว 1 สมัย
ประวัติ
ตำแหน่งนายกรัฐมนตรีมีขึ้นภายหลังการปฏิวัติสยาม พ.ศ. 2475 เรียกว่า "ประธานคณะกรรมการราษฎร" ตามพระราชบัญญัติธรรมนูญการปกครองแผ่นดินสยามชั่วคราว พุทธศักราช 2475[3] และภายหลังพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงลงพระปรมาภิไธยในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรสยาม พุทธศักราช 2475 เมื่อวันที่ 10 ธันวาคม พ.ศ. 2475 ก็เปลี่ยนมาเรียก "นายกรัฐมนตรี"[4] โดยมีตราประจำสำนักนายกรัฐมนตรีเป็นตราราชสีห์คชสีห์รักษารัฐธรรมนูญ และเป็นตราประจำตำแหน่งนายกรัฐมนตรีไทย
รัฐธรรมนุญแห่งราชอาณาจักรไทยบัญญัติที่มาของนายกรัฐมนตรี รัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบันระบุว่านายกรัฐมนตรีมาจากการเลือกของสภาผู้แทนราษฎร และมีบทเฉพาะกาลให้วุฒิสภามีชุดแรกตามรัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบัน (วาระปี 2562–67) ส่วนเลือกนายกรัฐมนตรีด้วย
| ตำแหน่ง | ชื่อ | พรรคการเมือง | ได้รับเลือกโดย | วันที่ได้รับเลือก | เริ่มดำรงตำแหน่ง | ตำแหน่งที่สอง |
|---|---|---|---|---|---|---|
| นายกรัฐมนตรี | พลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา | อิสระ[a] | รัฐสภา | 5 มิถุนายน พ.ศ. 2562 | 9 มิถุนายน พ.ศ. 2562[5] | รัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม |
การปฏิบัติหน้าที่
รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 ซึ่งเป็นรัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบัน ได้กำหนดวาระของนายกรัฐมนตรีว่า นายกรัฐมนตรีจะดำรงตำแหน่งรวมกันแล้วเกินแปดปีมิได้ ทั้งนี้ ไม่ว่าจะเป็นการดำรงตำแหน่งติดต่อกันหรือไม่ แต่มิให้นับรวมระยะเวลาในระหว่างที่อยู่ปฏิบัติหน้าที่ต่อไปหลังพ้นจากตำแหน่ง"[6]
นายกรัฐมนตรีอาจพ้นจากตำแหน่งเพราะถูกอภิปรายไม่ไว้วางใจ สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจำนวนไม่น้อยกว่าหนึ่งในห้าของจำนวนสมาชิกทั้งหมดมีสิทธิเข้าชื่อขอเปิดอภิปรายทั่วไปเพื่อลงมติไม่ไว้วางใจนายกรัฐมนตรี ญัตตินี้ต้องเสนอชื่อผู้สมควรดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีคนต่อไปไว้ด้วย เมื่อเสนอญัตติแล้วจะมีการยุบสภาผู้แทนราษฎรมิได้ ทั้งนี้ เพื่อป้องกันไม่ให้นายกรัฐมนตรีหลีกหนีการอภิปราย เว้นแต่จะมีการถอนญัตติหรือการลงมตินั้นไม่ได้เสียงครบ หากสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรลงมติไม่ไว้วางใจ นายกรัฐมนตรีต้องพ้นจากตำแหน่ง และมีผลให้คณะรัฐมนตรีสิ้นสุดลงทั้งคณะด้วย
การรักษาราชการแทน
ในกรณีที่นายกรัฐมนตรีไม่อาจปฏิบัติหน้าที่ได้ พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน พ.ศ. 2534 มาตรา 41 กำหนดให้รองนายกรัฐมนตรีเป็นผู้รักษาราชการ ถ้ามีรองนายกรัฐมนตรีหลายคนให้คณะรัฐมนตรีมอบหมายให้รองนายกรัฐมนตรีคนใดคนหนึ่งเป็นผู้รักษาราชการแทน ถ้าไม่มีผู้ดำรงตำแหน่งรองนายกรัฐมนตรี หรือมีแต่ไม่อาจปฏิบัติราชการได้ ให้คณะรัฐมนตรีมอบหมายให้รัฐมนตรีคนใดคนหนึ่งเป็นผู้รักษาราชการแทน[7]
สถานที่ปฏิบัติงานและบ้านพัก
นายกรัฐมนตรีของประเทศไทยปฏิบัติหน้าที่ ณ ทำเนียบรัฐบาล ซึ่งเป็นสถานที่ราชการสำคัญที่สุดแห่งหนึ่งของประเทศไทย ตั้งอยู่ ณ เลขที่ 1 ถนนพิษณุโลก เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร มีเนื้อที่ทั้งสิ้น 27 ไร่ 3 งาน 44 ตารางวา
สำหรับบ้านพักประจำตำแหน่งนายกรัฐมนตรีไทย คือ บ้านพิษณุโลก ซึ่งมีสถาปัตยกรรมที่สวยงาม ออกแบบและสร้างโดย มาริโอ ตามานโญ สถาปนิกประจำราชสำนักสยามชาวอิตาลี มีเนื้อที่ 25 ไร่ 3 งาน
รองนายกรัฐมนตรี
รองนายกรัฐมนตรี มีหน้าที่ในการกำกับการบริหารราชการของกระทรวง หรือทบวงหนึ่งหรือหลายกระทรวงหรือทบวง ตามที่นายกรัฐมนตรีมอบหมาย รวมทั้งเป็นผู้รักษาราชการแทนนายกรัฐมนตรี ในกรณีที่นายกรัฐมนตรีไม่อาจปฏิบัติราชการได้ ตามพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน (เรียงตามลำดับรองนายกรัฐมนตรีดังนี้[8][9])
| ตำแหน่ง | รายชื่อ | พรรคการเมือง | เริ่มดำรงตำแหน่ง | ตำแหน่งที่สอง |
|---|---|---|---|---|
| รองนายกรัฐมนตรี | ประวิตร วงษ์สุวรรณ | พรรคพลังประชารัฐ | 10 กรกฎาคม พ.ศ. 2562 | |
| ดอน ปรมัตถ์วินัย | อิสระ | 5 สิงหาคม พ.ศ. 2563 | รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ | |
| วิษณุ เครืองาม | อิสระ | 10 กรกฎาคม พ.ศ. 2562 | ||
| จุรินทร์ ลักษณวิศิษฎ์ | พรรคประชาธิปัตย์ | 10 กรกฎาคม พ.ศ. 2562 | รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ | |
| สุพัฒนพงษ์ พันธ์มีเชาว์ | อิสระ | 5 สิงหาคม พ.ศ. 2563 | รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพลังงาน | |
| อนุทิน ชาญวีรกูล | พรรคภูมิใจไทย | 10 กรกฎาคม พ.ศ. 2562 | รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข |
อดีตนายกรัฐมนตรีไทยที่ยังมีชีวิตอยู่ในปัจจุบัน
ปัจจุบันมีอดีตนายกรัฐมนตรีที่ยังมีชีวิตอยู่ 10 คน ได้แก่
ธานินทร์ กรัยวิเชียร
(วาระ: 2519-2520)
5 เมษายน พ.ศ. 2470 (93 ปี)
ชวลิต ยงใจยุทธ
(วาระ: 2539-2540)
15 พฤษภาคม พ.ศ. 2475 (88 ปี)
อานันท์ ปันยารชุน
(วาระ: 2534-2535)
9 สิงหาคม พ.ศ. 2475 (88 ปี)
สุจินดา คราประยูร
(วาระ: 2535)
6 สิงหาคม พ.ศ. 2476 (87 ปี)
ชวน หลีกภัย
(วาระ: 2535-2538,2540-2544)
28 กรกฎาคม พ.ศ. 2481 (82 ปี)
สุรยุทธ์ จุลานนท์
(วาระ: 2549-2551)
28 สิงหาคม พ.ศ. 2486 (76 ปี)
สมชาย วงศ์สวัสดิ์
(วาระ: 2551)
31 สิงหาคม พ.ศ. 2490 (72 ปี)
ทักษิณ ชินวัตร
(วาระ: 2544-2549)
26 กรกฎาคม พ.ศ. 2492 (71 ปี)
อภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ
(วาระ: 2551-2554)
3 สิงหาคม พ.ศ. 2507 (56 ปี)
ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร
(วาระ: 2554-2557)
21 มิถุนายน พ.ศ. 2510 (53 ปี)
ส่วนราชการในบังคับบัญชา
| |||||||||||||||||
เชิงอรรถ
- ↑ ไม่ได้เป็นสมาชิกของพรรคพลังประชารัฐ แต่ได้รับการเสนอชื่อจากพรรคให้เป็นนายกรัฐมนตรีในขณะการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรไทยเป็นการทั่วไป พ.ศ. 2562
อ้างอิง
- ↑ พระราชบัญญัติเงินเดือนและเงินประจำตำแหน่ง พ.ศ. 2538/บัญชีอัตราเงินประจำตำแหน่งข้าราชการการเมือง, ราชกิจจานุเบกษา, สืบค้นวันที่ 15 เมษายน 2558
- ↑ พระราชกฤษฎีกาการปรับอัตราเงินเดือนของข้าราชการ (ฉบับที่ 4) พ.ศ. 2554/บัญชีอัตราตำแหน่งและเงินเดือนข้าราชการการเมือง, ราชกิจจานุเบกษา, สืบค้นวันที่ 15 เมษายน 2558
- ↑ พระราชบัญญัติธรรมนูญการปกครองแผ่นดินสยามชั่วคราว พุทธศักราช 2475, ราชกิจจานุเบกษา, สืบค้นวันที่ 15 เมษายน 2558
- ↑ รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรสยาม พุทธศักราช 2475, ราชกิจจานุเบกษา, สืบค้นวันที่ 15 เมษายน 2558
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา ประกาศพระบรมราชโองการ โปรดเกล้าฯ แต่งตั้งนายกรัฐมนตรี , สืบค้นเมื่อ 11 มิถุนายน 2562
- ↑ รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560, ราชกิจจานุเบกษา, สืบค้นวันที่ 18 พฤษภาคม 2562
- ↑ พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน พ.ศ. 2534, ราชกิจจานุเบกษา, สืบค้นวันที่ 15 เมษายน 2558
- ↑ คำสั่งสำนักนายกรัฐมนตรี ที่ 161/2562 เรื่อง มอบหมายให้รองนายกรัฐมนตรีรักษาราชการแทนนายกรัฐมนตรีฯ, สำนักเลขาธิการนายกรัฐมนตรี, สืบค้นวันที่ 25 กรกฎาคม 2562
- ↑ คำสั่งสำนักนายกรัฐมนตรี ที่ 165/2562 เรื่อง มอบหมายและมอบอำนาจให้รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรีปฏิบัติราชการแทนนายกรัฐมนตรี, สำนักเลขาธิการนายกรัฐมนตรี, สืบค้นวันที่ 1 สิงหาคม 2562
ดูเพิ่ม
 |
คอมมอนส์ มีภาพและสื่อเกี่ยวกับ: นายกรัฐมนตรีไทย |
แหล่งข้อมูลอื่น
| |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||
| ||||||||||||||||||