กองทัพอากาศไทย
 | บทความนี้ต้องการการจัดหน้า จัดหมวดหมู่ ใส่ลิงก์ภายใน หรือเก็บกวาดเนื้อหา ให้มีคุณภาพดีขึ้น คุณสามารถปรับปรุงแก้ไขบทความนี้ได้ และนำป้ายออก พิจารณาใช้ป้ายข้อความอื่นเพื่อชี้ชัดข้อบกพร่อง |
 | ลิงก์ข้ามภาษาในบทความนี้ มีไว้ให้ผู้อ่านและผู้ร่วมแก้ไขบทความศึกษาเพิ่มเติมโดยสะดวก เนื่องจากวิกิพีเดียภาษาไทยยังไม่มีบทความดังกล่าว กระนั้น ควรรีบสร้างเป็นบทความโดยเร็วที่สุด |
_ribbon.svg){kind=small}
กองทัพอากาศไทย (อักษรย่อ: ทอ., อังกฤษ: Royal Thai Air Force : RTAF) เป็นกองกำลังทางอากาศของประเทศไทย เป็นเหล่าทัพหนึ่งของกองทัพไทย
ประวัติ
[แก้]แนวความคิดที่ให้มีเครื่องบินใช้ในราชการ ได้เริ่มขึ้นในรัชสมัยของ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 เมื่อชาวเบลเยี่ยมชื่อ ชาร์ล ว็อง แด็ง บอร์น (Van Den Born) ได้นำเครื่องบินปีก 2 ชั้น แบบอองรี ฟาร์ม็อง 4 (Henry Farman IV) มาแสดงการบินในประเทศไทยเป็นครั้งแรก ณ สนามม้าสระปทุม เพื่อเป็นการแสดงการบินสู่สายตาประชาชนชาวไทยในวันที่ 2 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2453 (ค.ศ. 1910) จอมพล สมเด็จพระเชษฐาธิราช เจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถ กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ ขณะนั้นทรงดำรงตำแหน่งเสนาธิการทหารบกทรงเห็นความจำเป็นที่ประเทศไทยจะต้องจัดหาอากาศยานไว้ป้องกันประเทศ จึงทรงดำริจัดตั้งกิจการการบินขึ้นเป็นแผนกหนึ่งของกองทัพบก อยู่ที่สนามราชกรีฑาสโมสร (สนามม้าสระปทุม) อยู่ภายใต้การบังคับบัญชาของนายพลโท พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระกำแพงเพชรอัครโยธิน และส่งนายทหารไปเรียนวิชาการบินที่ประเทศฝรั่งเศส จำนวน 3 นายประกอบด้วย
นายพันตรี หลวงศักดิ์ศัลยาวุธ (สุนี สุวรรณประทีป) ต่อมาเป็น พล.อ.ท.พระยาเฉลิมอากาศ นายร้อยเอก หลวงอาวุธสิขิกร (หลง สินศุข) ต่อมาเป็น นาวาอากาศเอก พระยาเวหาสยานศิลปสิทธิ์ นายร้อยโท ทิพย์ เกตุทัต ต่อมาเป็น นาวาอากาศเอก พระยาทะยานพิฆาต ทั้งสามท่านได้เข้าเรียนที่บริษัทนีเออร์ปอร์ต (Nieuport Company) ในเดือนมกราคมปี พ.ศ. 2454
หลังจากท่านทั้งสามสำเร็จวิชาการบิน ก็ได้ซื้อเครื่องบิน 2 แบบ 8 ลำ คือ Nieuport และ Breguet แบบละ 4 ลำ โดยระยะแรกได้ใช้สนามม้าสระปทุมเป็นสนามบิน แต่ด้วยปัญหาบางประการทำให้สนามม้าสระปทุมไม่สามารถรองรับกิจการการบินที่เติบโตขึ้นได้ จอมพล สมเด็จเจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถ ทรงย้ายที่ตั้งแผนกการบิน มาที่ตำบลดอนเมืองตั้งแต่วันที่ 1 มีนาคม พ.ศ. 2457 และทรงยกฐานะ กิจการบิน เป็น"กองบินทหารบก" ในวันที่ 27 มีนาคม พ.ศ. 2457 ต่อมากระทรวงกลาโหมได้ยึดถือวันนี้เป็น "วันที่ระลึกกองทัพอากาศ"
หลังจากนั้นกิจการการบินได้เติบโตเรื่อยมา โดยกองบินทหารบกได้เข้าร่วมรบในสงครามโลกครั้งที่ 1 ในปี พ.ศ. 2460 กับฝ่ายสัมพันธมิตร ทำให้ชื่อเสียงและเกียรติภูมิ ของชาติ เป็นที่ยอมรับ และได้รับการยกย่องเป็นอันมาก และในวันที่ 29 มีนาคม พ.ศ. 2461 กองบินทหารบกจึงได้รับการยกฐานะขึ้นเป็น "กรมอากาศยานทหารบก" หลังจากนั้นในปี พ.ศ. 2464 กระทรวงกลาโหมได้พิจารณาเห็นว่า กำลังทางอากาศไม่ได้เป็นกำลังเฉพาะในด้านยุทธศาสตร์ทางทหารเท่านั้น แต่มีประโยชน์อย่างกว้างขวางต่อกิจการด้านอื่น ๆ อีกด้วย ในวันที่ 1 ธันวาคม พ.ศ. 2464 จึงได้แก้ไขการเรียกชื่อจาก "กรมอากาศยานทหารบก" เป็น "กรมอากาศยาน" โดยให้อยู่ในบังคับบัญชาของรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหมโดยตรง และในวันที่ 12 เมษายน พ.ศ. 2478 จึงได้รับการยกฐานะขึ้นเป็น "กรมทหารอากาศ" และวันที่ 9 เมษายน พ.ศ. 2480 จึงได้รับการยกฐานะขึ้นเป็น "กองทัพอากาศ" มียศและเครื่องแต่งกายเป็นของตนเอง โดยนาวาอากาศเอก พระเวชยันตรังสฤษฎ์ เป็นผู้บัญชาการทหารอากาศคนแรก จึงถือเอาวันนี้เป็น "วันกองทัพอากาศ" และยกย่องถวายพระเกียรติจอมพล สมเด็จพระเชษฐาธิราช เจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถ กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ ว่าเป็น "พระบิดาแห่งกองทัพอากาศไทย" และยกย่องนายทหาร 3 ท่าน ที่ไปเรียนวิชาการบินรุ่นแรกว่าเป็น "บุพการีทหารอากาศ"
กองทัพอากาศได้สร้างวีรกรรมและยุทธเวหาไว้มากมาย โดยเข้าร่วมรบในสงครามโลกครั้งที่ 2 และสงครามอินโดจีน สามารถสร้างความพรั่นพรึงให้กับอริราชศัตรูของชาติได้อย่างมาก
ปัจจุบัน กองทัพอากาศมีกำลังทางอากาศทั้งสิ้น 12 กองบิน กับ 1โรงเรียนการบิน โดยมีอากาศยานรวมเกือบ 320 ลำ
ต่อมาในวันที่ 19 พฤศจิกายน 2567 พลอากาศโทประภาส สอนใจดี โฆษกกองทัพอากาศได้แถลงข่าวหลังเสร็จสิ้นการประชุมผู้บัญชาการเหล่าทัพว่ากองทัพอากาศได้เตรียมเปลี่ยนชื่อเป็น กองทัพอากาศและอวกาศ โดยในเบื้องต้นเตรียมจัดตั้งศูนย์ประสานงานการรักษาผลประโยชน์ของชาติทางอากาศและอวกาศขึ้นในวันที่ 1 เมษายน 2568 ในเวลาเดียวกันก็จะทำการปรับโครงสร้างของกองทัพอากาศโดยการเสนอร่างพระราชบัญญัติ 2 ฉบับคือร่างพระราชบัญญัติจัดระเบียบราชการกระทรวงกลาโหม (ฉบับที่..) พ.ศ. .... เพื่อเปลี่ยนชื่อเป็นกองทัพอากาศและอวกาศ และร่างพระราชบัญญัติการรักษาผลประโยชน์ของชาติทางอากาศและอวกาศ พ.ศ. .... เพื่อจัดตั้งศูนย์อำนวยการรักษาผลประโยชน์ของชาติทางอากาศและอวกาศ หรือ ศรชอ. เช่นเดียวกับศูนย์อำนวยการรักษาผลประโยชน์ของชาติทางทะเล หรือ ศรชล. ของกองทัพเรือ ให้สภากลาโหมเห็นชอบก่อนจะนำเข้าสู่การพิจารณาของสภาผู้แทนราษฎรต่อไปโดยจะเสร็จสมบูรณ์ในราวปี 2571[2]
ภารกิจ
[แก้]กองทัพอากาศมีหน้าที่เตรียมกำลังกองทัพอากาศ การป้องกันราชอาณาจักร และดำเนินการเกี่ยวกับการใช้กำลังกองทัพอากาศตามอำนาจหน้าที่ของกระทรวงกลาโหม มีผู้บัญชาการทหารอากาศเป็นผู้บังคับบัญชารับผิดชอบ
ส่วนราชการในสังกัดกองทัพอากาศ
[แก้]กองบัญชาการกองทัพอากาศ
[แก้]- แผนกสนับสนุนกองบัญชาการกองทัพอากาศ
- ศูนย์อำนวยการเครื่องบินพระราชพาหนะ
- ศูนย์อำนวยการเฮลิคอปเตอร์พระราชพาหนะ
- ศูนย์การสงครามทางอากาศ
- สำนักงานพัฒนาระบบราชการกองทัพอากาศ
ส่วนบัญชาการ
[แก้]
.svg)
- สำนักงานเลขานุการกองทัพอากาศ
- กรมสารบรรณทหารอากาศ
- กรมกำลังพลทหารอากาศ
- กรมข่าวทหารอากาศ
- กรมยุทธการทหารอากาศ
- กรมส่งกำลังบำรุงทหารอากาศ
- กรมกิจการพลเรือนทหารอากาศ
- กรมเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารทหารอากาศ
- สำนักงานปลัดบัญชีทหารอากาศ
- กรมการเงินทหารอากาศ
- กรมจเรทหารอากาศ
- สำนักงานตรวจสอบภายในทหารอากาศ
- สำนักงานนิรภัยทหารอากาศ
- สำนักงานพระธรรมนูญทหารอากาศ
- ศูนย์ไซเบอร์กองทัพอากาศ
- สำนักงานประสานภารกิจด้านความมั่นคงกับกองอำนวยการรักษาความมั่นคงภายในราชอาณาจักร กองทัพอากาศ
ส่วนกำลังรบ
[แก้]- กองบิน 1 นครราชสีมา
- ฝูงบิน 102 "Stars"
- ฝูงบิน 103 "Lightning"
- กองบิน 2 ลพบุรี
- ฝูงบิน 201 "Spider"
- ฝูงบิน 202 "Scholar"
- ฝูงบิน 203 "Scorpion"
- สนามฝึกใช้อาวุธทางอากาศชัยบาดาล "chandy" เก็บถาวร 2012-09-17 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- กองบิน 3 วัฒนานคร สระแก้ว
- ฝูงบิน 301 "Firefox"
- ฝูงบิน 302 "Wolfpack"
- ฝูงบิน 303
- กองบิน 4 ตาคลี นครสวรรค์
- ฝูงบิน 401 "Dragon"
- ฝูงบิน 402 "Focus"
- ฝูงบิน 403 "Cobra"
- กองบิน 5 ประจวบคีรีขันธ์
- ฝูงบิน 501 "Mosquito"
- กองบิน 6 ดอนเมือง กรุงเทพมหานคร
- ฝูงบิน 601 "Lucky"
- ฝูงบิน 602 "Wihok"
- ฝูงบิน 603 "Cowboy"
- ฝูงบิน 604 "Sunny"
- กองบิน 7 สุราษฏร์ธานี
- ฝูงบิน 701 "Shark"
- ฝูงบิน 702 "Orca"
- กองบิน 21 อุบลราชธานี
- ฝูงบิน 211 "Eagle"
- กองบิน 23 อุดรธานี
- ฝูงบิน 231 "Hunter"
- กองบิน 41 เชียงใหม่
- ฝูงบิน 411 "Thunder"
- กองบิน 46 พิษณุโลก
- ฝูงบิน 461 "Vampire"
- กองบิน 56 หาดใหญ่ สงขลา*
- ฝูงบิน 561 "Panther"
- โรงเรียนการบิน กำแพงแสน
- ฝูงฝึกขั้นต้น "Chicken"
- ฝูงฝึกขั้นปลาย "Mustang"
- กองบัญชาการควบคุมการปฏิบัติทางอากาศ
- หน่วยในระบบป้องกันทางอากาศ
- ศูนย์ควบคุมการปฏิบัติการทางอากาศกรุงเทพ
- ศูนย์ควบคุมการปฏิบัติการทางอากาศสุราษฎร์ธานี
- ศูนย์ควบคุมและรายงานดอยอินทนนท์
- สถานีรายงานเขาเขียว
- สถานีรายงานเขาพนมรุ้ง
- สถานีรายงานภูสิงห์
- สถานีรายงานเขาจาน
- สถานีรายงานบ้านเพ
- สถานีรายงานกาญจนบุรี
- สถานีรายงานภูเขียว
- สถานีรายงานภูหมันขาว
- สถานีรายงานเกาะสมุย
- สถานีรายงานภูเก็ต
- สถานีรายงานหาดใหญ่[4]
- หน่วยในระบบควบคุมทางอากาศยุทธวิธี
- ศูนย์สนับสนุนทางอากาศโดยตรงที่ 1 ดอนเมือง
- ศูนย์สนับสนุนทางอากาศโดยตรงที่ 2 นครราชสีมา
- ศูนย์สนับสนุนทางอากาศโดยตรงที่ 3 พิษณุโลก
- ศูนย์สนับสนุนทางอากาศโดยตรงที่ 4 นครศรีธรรมราช
- กองกำลังทางอากาศเฉพาะกิจที่ 9 ปัตตานี
- ฝูงบินอิสระปฏิบัติราชการสนาม
- ฝูงบิน 509 หัวหิน***
- ฝูงบิน 106 อู่ตะเภา
- ฝูงบิน 306 ตราด **(กำลังจะมีอากาศยานประจำการเป็นUAVและฐานต่อระยะทำการของUAVกองบิน3 ซึ่งเปลี่ยนชื่อจากฝูงบิน207เป็นฝูงบิน306)
- ฝูงบิน 237 น้ำพอง**
- ฝูงบิน 236 สกลนคร
- ฝูงบิน 238 นครพนม
- ฝูงบิน 466 น่าน
- ฝูงบิน 416 เชียงราย
- หน่วยในระบบป้องกันทางอากาศ
- หน่วยบัญชาการอากาศโยธิน
- ศูนย์การทหารอากาศโยธิน
- กรมทหารอากาศโยธิน รักษาพระองค์
- กรมทหารต่อสู้อากาศยาน
- กรมปฏิบัติการพิเศษ
- กองดุริยางค์ทหารอากาศ
- กรมปฏิบัติการพิเศษ หน่วยบัญชาการอากาศโยธิน
- ศูนย์ปฏิบัติการทางอวกาศกองทัพอากาศ
หมายเหตุ
(*) = ฐานบินปฏิบัติการส่วนหน้า ไม่มีอากาศยานบรรจุถาวร
(**) = ฝูงบินอิสระปฏิบัติราชการสนามและสนามฝึกใช้อาวุธทางอากาศ
(***) = ฝูงบินอิสระปฏิบัติภารกิจพิเศษและหน่วยบินเฮลิคอปเตอร์พระราชพาหนะ
(****)กำลังจะมีอากาศยานประจำการหรือเป็นฐานต่อระยะทำการ
ส่วนส่งกำลังบำรุง
[แก้]- กรมช่างอากาศ ตั้งอยู่ถนนประดิพัทธ์ แขวงถนนนครไชยศรี เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร
- กรมสื่อสารอิเล็กทรอนิกส์ทหารอากาศ ตั้งอยู่ถนนพหลโยธิน แขวงสนามบิน เขตดอนเมือง กรุงเทพมหานคร
- สถานีวิทยุกระจายเสียงทหารอากาศ (สนว.กจ.ทอ.)
- สถานีวิทยุโทรทัศน์กองทัพอากาศ (AFCTV หรือ Air Force Channel TV.)
- สถานีถ่ายทอดโทรคมนาคม(สถทค.) และศูนย์โทรคมนาคม ชั้น2(ศทค.ชั้น2)
- กรมสรรพาวุธทหารอากาศ ตั้งอยู่ถนนพหลโยธิน แขวงสนามบิน เขตดอนเมือง กรุงเทพมหานคร
- กรมแพทย์ทหารอากาศ
- โรงพยาบาลภูมิพลอดุลยเดช ตั้งอยู่ถนนพหลโยธิน แขวงคลองถนน เขตสายไหม กรุงเทพมหานคร
- โรงพยาบาลจันทรุเบกษา ตั้งอยู่ตำบลกระตีบ อำเภอกำแพงแสน จังหวัดนครปฐม
- โรงพยาบาลทหารอากาศ(สีกัน) ตั้งอยู่ถนนเดชะตุงคะ แขวงสีกัน เขตดอนเมือง กรุงเทพมหานคร
- กรมพลาธิการทหารอากาศ ตั้งอยู่ถนนพหลโยธิน แขวงสนามบิน เขตดอนเมือง กรุงเทพมหานคร
- กรมช่างโยธาทหารอากาศ ตั้งอยู่ถนนพหลโยธิน แขวงสนามบิน เขตดอนเมือง กรุงเทพมหานคร
- กรมขนส่งทหารอากาศ ตั้งอยู่ถนนพหลโยธิน แขวงสนามบิน เขตดอนเมือง กรุงเทพมหานคร
- ศูนย์ซอฟต์แวร์กองทัพอากาศ ตั้งอยู่ถนนพหลโยธิน แขวงสนามบิน เขตดอนเมือง กรุงเทพมหานคร
ส่วนการศึกษา
[แก้]- โรงเรียนนายเรืออากาศนวมินทกษัตริยาธิราช ตั้งอยู่ตำบลมิตรภาพ อำเภอมวกเหล็ก จังหวัดสระบุรี
- กรมนักเรียนนายเรืออากาศรักษาพระองค์
- สำนักบัณฑิตศึกษา
- กรมยุทธศึกษาทหารอากาศ ตั้งอยู่ถนนพหลโยธิน แขวงสนามบิน เขตดอนเมือง กรุงเทพมหานคร
- วิทยาลัยการทัพอากาศ
- โรงเรียนเสนาธิการทหารอากาศ
- โรงเรียนนายทหารอากาศอาวุโส
- โรงเรียนนายทหารชั้นผู้บังคับฝูง
- โรงเรียนนายทหารชั้นผู้บังคับหมวด
- โรงเรียนครูทหาร
- โรงเรียนนายทหารชั้นประทวน
- โรงเรียนจ่าอากาศ
- ศูนย์ภาษา
- ศูนย์ทดสอบบุคคล
ส่วนกิจการพิเศษ
[แก้]- ศูนย์วิจัยพัฒนาวิทยาศาสตร์เทคโนโลยีการบินและอวกาศกองทัพอากาศ
- กรมสวัสดิการทหารอากาศ
- สำนักงานผู้บังคับทหารอากาศดอนเมือง (สน.ผบ.ดม.)
- สถาบันเวชศาสตร์การบินกองทัพอากาศ
อาวุธยุทโธปกรณ์
[แก้]ณ เดือนสิงหาคม 2568 กองทัพอากาศไทยมีเครื่องบินรบจำนวน 97 ลำ ในจำนวนนี้ราวครึ่งหนึ่งเป็น F-16 จำนวน 47 ลำ
| ประเภท | จำนวน |
|---|---|
| เครื่องบินรบ | 97 ลำ (ขับไล่ 71+โจมตี 26) |
| เครื่องบินสงครามอิเล็กทรอนิกส์ | 4 ลำ |
| เครื่องบินลาดตระเวน | 26 ลำ |
| เครื่องบินลำเลียง | 42 ลำ |
| เฮลิคอปเตอร์ | 34 ลำ |
เครื่องหมายอากาศยาน
[แก้]สัญลักษณ์อากาศยาน
[แก้] |
.svg) |
|
|---|---|---|
| 2462 — 2483 2488 — ปัจจุบัน |
2483 — 2484 | 2484 — 2488 |
สัญลักษณ์หางอากาศยาน
[แก้] |
.svg) |
|---|---|
| 2462 — 2484 2488 — ปัจจุบัน |
2484 — 2488 |
เครื่องราชอิสริยาภรณ์
[แก้]- พ.ศ. 2524 –
เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 9 ชั้นที่ 1 (ภ.ป.ร.1)[1]
ดูเพิ่ม
[แก้]อ้างอิง
[แก้]- 1 2 ราชกิจจานุเบกษา. แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์. เล่ม ๙๘, ตอน ๖๖ ฉบับพิเศษ, ๑ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๒๔, หน้า ๑๗.
- ↑ "ทอ. จ่อเปลี่ยนชื่อเป็น "กองทัพอากาศและอวกาศ" หลังจัดทำร่าง พ.ร.บ.กลาโหม". ไทยรัฐ. 19 พฤศจิกายน 2024. สืบค้นเมื่อ 21 พฤศจิกายน 2024.
- ↑ Japanese use of Type 45 Siamese Mauser?
- ↑ "สถานีรายงานหาดใหญ่กับสถานีรายงานเขาวังชิงคือที่เดียวกัน". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-11-12. สืบค้นเมื่อ 2010-11-19.
แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]
- กองทัพอากาศไทย เก็บถาวร 2008-02-28 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
| ผู้บัญชาการ | .svg) | |
|---|---|---|
| เหล่าทัพ | ||
| หน่วยทหาร | ||
| วิทยาลัย/โรงเรียน | ||
| หน่วยงานอื่น | ||
| กำลังกึ่งทหาร |
| |
| กำลังพลสำรอง | ||
| ยุทโธปกรณ์ | ||
| ประเด็นที่เกี่ยวข้อง | ||
หน่วยงานในสังกัดและหน่วยงานภายใต้การกำกับดูแลของกระทรวงกลาโหม | ||
|---|---|---|
| ส่วนราชการ |  | |
| รัฐวิสาหกิจ | ||
| องค์การของรัฐ | ||
| องค์การมหาชน | ||
| กองทัพไทย | ||
| ดูเพิ่ม | ||
 กองทัพกัมพูชา | .svg) | |
|---|---|---|
 กองทัพไทย | ||
 กองทัพบรูไน | ||
 กองทัพพม่า | ||
 กองทัพฟิลิปปินส์ | ||
 กองทัพมาเลเซีย | ||
 กองทัพประชาชนลาว | ||
 กองทัพประชาชนเวียดนาม | ||
 กองทัพสิงคโปร์ | ||
 กองทัพแห่งชาติอินโดนีเซีย | ||
 กองกำลังป้องกันติมอร์-เลสเต | ||
 กิจกรรมทางการทหาร | ||
| นานาชาติ | |
|---|---|
| ประจำชาติ | |
| อื่น ๆ | |
