จรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์

จรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์
พลเอก; จรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ ; ม.ว.ม., ป.ช., ท.จ.ว.
อธิบดีกรมรถไฟ
	ดำรงตำแหน่ง; พ.ศ. 2479 – พ.ศ. 2486
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	27 ตุลาคม พ.ศ. 2438
เสียชีวิต	19 กรกฎาคม พ.ศ. 2526 (87 ปี)
เชื้อชาติ	ไทย
บิดา	ร้อยเอกจิตร รัตนกุล
มารดา	ชื่น รัตนกุล
คู่สมรส	คุณหญิงเอิบ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์; ประไพ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์
บุตร	ภูวลาภ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์; อร่าม รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์
อาชีพ	ทหารบก; ข้าราชการพลเรือนรัฐพาณิชย์; พนักงานรัฐวิสาหกิจ
ยศที่ได้รับการแต่งตั้ง
รับใช้	ไทย
สังกัด	กองทัพบกไทย
ยศ	พลเอก

พลเอก จรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ (27 ตุลาคม พ.ศ. 2438 - 19 กรกฎาคม พ.ศ. 2526) เป็นอดีตอธิบดีกรมรถไฟ ผู้ว่าการรถไฟแห่งประเทศไทย^[3]^[4] และเป็นอดีตพระสสุระในสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์

ประวัติ[แก้]

พลเอก จรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ เข้ารับราชการเป็นทหารบกเหล่าทหารสื่อสาร จนได้รับบรรดาศักดิ์เป็น หลวงเสรีเริงฤทธิ์ เป็นหนึ่งในทหารบกคณะราษฎรที่ทำการปฏิวัติเปลี่ยนแปลงการปกครองเมื่อปี พ.ศ. 2475 จากนั้นโอนย้ายจากกระทรวงกลาโหม ไปสังกัดกรมรถไฟในตำแหน่งอธิบดีกรมรถไฟ กระทรวงเศรษฐการ เมื่อ พ.ศ. 2479 - พ.ศ. 2487 เป็นแม่ทัพกองทัพพายัพในระหว่างสงครามโลกครั้งที่สอง เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงกลาโหม รัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเศรษฐการ และกระทรวงพาณิชย์ ในสมัยรัฐบาลจอมพล ป. พิบูลสงคราม ย้ายกลับมาดำรงตำแหน่งอธิบดีกรมรถไฟ กระทรวงคมนาคมอีกครั้ง พ.ศ. 2492 - พ.ศ. 2494 และดำรงตำแหน่งผู้ว่าการรถไฟแห่งประเทศไทย กระทรวงคมนาคม เมื่อ พ.ศ. 2494 - พ.ศ. 2502

หลังการเปลี่ยนแปลงการปกครองได้ลาออกจากบรรดาศักดิ์พร้อมคณะรัฐมนตรีชุดที่ 9 โดยใช้ราชทินนามเป็นนามสกุลและนามสกุลเดิมเป็นชื่อรองได้ว่า จรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ เมื่อ พ.ศ. 2484^[5]

ครอบครัว[แก้]

พลเอกจรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ มีนามเดิมว่า จรูญ รัตนกุล เป็นบุตรของนายร้อยเอก จิตร กับ ชื่น รัตนกุล บรรพบุรุษของท่านเป็นชาวจีนแซ่อึ้งที่อพยพมาจากแต้จิ๋ว ชื่อ หวงกุ้ย ซึ่งอพยพเข้ามาทางจังหวัดราชบุรี ในสมัยกรุงธนบุรี หวงกุ้ยได้รับราชการดูแลการค้าทางเรือ ล่วงมาจนถึงในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย รัชกาลที่ 2 บุตรชายคนที่สองของหวงกุ้ยคือ หวงจวิน (กุน) ได้รับราชการเป็นที่สมุหนายกในตำแหน่ง เจ้าพระยารัตนาธิเบศร์ (กุน) ต้นสกุลรัตนกุล^[6] ซึ่งเป็นบิดาของเจ้าจอมมารดาอิ่มในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช รัชกาลที่ 1^[7]^[6]

พลเอกจรูญ สมรสครั้งแรกกับคุณหญิงเอิบ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ (สกุลเดิม โกมลวรรธนะ) หลังภรรยาคนแรกถึงแก่อนิจกรรมจึงได้สมรสครั้งที่สองกับประไพ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ (สกุลเดิม เศรษฐวัฒน์) บุตรชายได้แก่ พลตำรวจตรี อุดม รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ (ต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็นภูวลาภ) และพันเอก อร่าม รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ ได้เสกสมรสกับสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา เมื่อ พ.ศ. 2487^[8] มีธิดาคือท่านผู้หญิงทัศนาวลัย ศรสงคราม

ยศทหาร[แก้]

พ.ศ. 2485: พลโท^[9]
พ.ศ. 2495: พลเอก^[10]

เครื่องราชอิสริยาภรณ์[แก้]

พลตรีหลวงเสรีเริงฤทธิ์(จรูญ รัตนกุล) ภาพถ่ายในเครื่องแบบข้าราชการพลเรือนรัฐพาณิชย์ กรมรถไฟ (อธิบดีกรมรถไฟ)

เครื่องแบบของพลเอก จรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์

พลเอก จรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์^[11] ดังนี้

พ.ศ. 2499 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)^[12]
พ.ศ. 2493 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์ช้างเผือก (ป.ช.)^[13]
พ.ศ. 2496 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายหน้า)^[14]
พ.ศ. 2477 – เหรียญพิทักษ์รัฐธรรมนูญ (พ.ร.ธ.)
พ.ศ. 2475 – เหรียญจักรพรรดิมาลา (ร.จ.พ.)
พ.ศ. ไม่ปรากฏ – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 8 ชั้นที่ 2 (อ.ป.ร.2)
พ.ศ. 2497 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 9 ชั้นที่ 2 (ภ.ป.ร.2)^[15]
พ.ศ. 2464 – เหรียญราชรุจิทอง รัชกาลที่ 6 (ร.จ.ท.6)
พ.ศ. 2468 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 7 (ร.ร.ศ.7)

อ้างอิง[แก้]

↑ ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม 58, ตอน 0 ง, 18 กันยายน พ.ศ. 2484, หน้า 2942
↑ พระราชทานยศ
↑ อดีตอธิบดีกรมรถไฟ
↑ ผู้ว่าการรถไฟแห่งประเทศไทย
↑ ราชกิจจานุเบกษา ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรีเรื่องพระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ข้าราชการกราบถวายบังคมลาออกจากบรรดาศักดิ์
↑ ^6.0 ^6.1 คนจีนในแผ่นดินสยาม
↑ ส.พลายน้อย. พระบรมราชินีและเจ้าจอมมารดาแห่งราชสำนักสยาม. พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพฯ : ฐานบุ๊คส์, 2554. หน้า 242
↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่องลาออกจากถานันดรสักดิ์, เล่ม 61, ตอน 42, 18 กรกดาคม พ.ศ. 2487, หน้า 1411-2
↑ เรื่อง พระราชทานยสทหาน
↑ เรื่อง พระราชทานยศทหาร
↑ "ข่าวในพระราชสำนัก" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 100 ตอน 202 ง ฉบับพิเศษ: หน้า 33. 28 ธันวาคม พ.ศ. 2526. สืบค้นเมื่อ 20 มีนาคม พ.ศ. 2564. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= และ |date= (help)
↑ "แจ้งความสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 73 ตอน 8 ง: หน้า 346. 24 มกราคม พ.ศ. 2499. สืบค้นเมื่อ 20 มีนาคม พ.ศ. 2564. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= และ |date= (help)
↑ "แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 67 (ตอน 67 ง): หน้า 6348. 12 ธันวาคม พ.ศ. 2493. สืบค้นเมื่อ 20 มีนาคม พ.ศ. 2564. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= และ |date= (help)
↑ "แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ฝ่ายหน้าและฝ่ายใน ประจำปี ๒๔๙๖" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 70 (ตอน 29 ง): หน้า 2053. 12 พฤษภาคม พ.ศ. 2496. สืบค้นเมื่อ 20 มีนาคม พ.ศ. 2564. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= และ |date= (help)
↑ "แจ้งความสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 71 (ตอน 49 ง): หน้า 1724. 3 สิงหาคม 2497. สืบค้นเมื่อ 31 มีนาคม 2564. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= และ |date= (help)

แหล่งข้อมูลอื่น[แก้]

บันทึกของคนเดินเท้า สุดทางที่นพวงษ์ (กรณีพิพาทอินโดจีนภาคพิเศษ)

ก่อนหน้า	จรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์	ถัดไป
พระอุดมโยธาธิยุต	อธิบดีกรมรถไฟ (1 กุมภาพันธ์ 2479 – 30 กรกฎาคม 2485)	ชลอ ศรีธนากร
ปุ่น ศกุนตนาค	อธิบดีกรมรถไฟ (11 พฤศจิกายน 2492 – 30 มิถุนายน 2494)	จรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ (ผู้ว่าการรถไฟแห่งประเทศไทย)
จรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ (อธิบดีกรมรถไฟ)	ผู้ว่าการรถไฟแห่งประเทศไทย (1 กรกฎาคม 2494 – 10 กันยายน 2502)	ไสว ไสวแสนยากร
หลวงสินธุสงครามชัย (สินธุ์ กมลนาวิน)	รัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม (7 มีนาคม 2485 – 5 พฤษภาคม 2485)	ควง อภัยวงศ์
ควง อภัยวงศ์	รัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม (8 กันยายน 2485 – 1 สิงหาคม 2487)	ควง อภัยวงศ์
หลวงสินธุสงครามชัย (สินธุ์ กมลนาวิน)	รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเศรษฐกิจ (7 มีนาคม 2485 – 5 พฤษภาคม 2485)	จรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ (รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์)
จรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ (รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเศรษฐกิจ)	รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ (5 พฤษภาคม 2485 – 8 กันยายน 2485)	ควง อภัยวงศ์

[1] ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม 58, ตอน 0 ง, 18 กันยายน พ.ศ. 2484, หน้า 2942

[2] พระราชทานยศ

[3] อดีตอธิบดีกรมรถไฟ

[4] ผู้ว่าการรถไฟแห่งประเทศไทย

[5] ราชกิจจานุเบกษา ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรีเรื่องพระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ข้าราชการกราบถวายบังคมลาออกจากบรรดาศักดิ์

[รัตนกุล-6] 6.0 ^6.1 คนจีนในแผ่นดินสยาม

[7] ส.พลายน้อย. พระบรมราชินีและเจ้าจอมมารดาแห่งราชสำนักสยาม. พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพฯ : ฐานบุ๊คส์, 2554. หน้า 242

[8] ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักพระราชวัง เรื่องลาออกจากถานันดรสักดิ์, เล่ม 61, ตอน 42, 18 กรกดาคม พ.ศ. 2487, หน้า 1411-2

[9] เรื่อง พระราชทานยสทหาน

[10] เรื่อง พระราชทานยศทหาร

[11] "ข่าวในพระราชสำนัก" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 100 ตอน 202 ง ฉบับพิเศษ: หน้า 33. 28 ธันวาคม พ.ศ. 2526. สืบค้นเมื่อ 20 มีนาคม พ.ศ. 2564. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= และ |date= (help)

[12] "แจ้งความสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 73 ตอน 8 ง: หน้า 346. 24 มกราคม พ.ศ. 2499. สืบค้นเมื่อ 20 มีนาคม พ.ศ. 2564. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= และ |date= (help)

[13] "แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 67 (ตอน 67 ง): หน้า 6348. 12 ธันวาคม พ.ศ. 2493. สืบค้นเมื่อ 20 มีนาคม พ.ศ. 2564. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= และ |date= (help)

[14] "แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ฝ่ายหน้าและฝ่ายใน ประจำปี ๒๔๙๖" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 70 (ตอน 29 ง): หน้า 2053. 12 พฤษภาคม พ.ศ. 2496. สืบค้นเมื่อ 20 มีนาคม พ.ศ. 2564. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= และ |date= (help)

[15] "แจ้งความสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 71 (ตอน 49 ง): หน้า 1724. 3 สิงหาคม 2497. สืบค้นเมื่อ 31 มีนาคม 2564. {{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= และ |date= (help)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

ด ค ก คณะรัฐมนตรีคณะที่ 9 ของไทย
นายกรัฐมนตรี	แปลก พิบูลสงคราม
กลาโหม	~~แปลก พิบูลสงคราม~~ • ~~หลวงพรหมโยธี (มังกร พรหมโยธี)~~ • แปลก พิบูลสงคราม • ~~หลวงพรหมโยธี (มังกร พรหมโยธี)~~ • หลวงเสรีเริงฤทธิ์ (จรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์) • หลวงพรหมโยธี (มังกร พรหมโยธี)
การคลัง	~~ปรีดี พนมยงค์~~ • เภา เพียรเลิศ บริภัณฑ์ยุทธกิจ • หลวงนฤเบศร์มานิต (สงวน จูฑะเตมีย์)
การต่างประเทศ	~~เจ้าพระยาศรีธรรมาธิเบศ (จิตร ณ สงขลา)~~ • ~~แปลก พิบูลสงคราม~~ • ~~ดิเรก ชัยนาม~~ • แปลก พิบูลสงคราม • ~~ดิเรก ชัยนาม~~ • หลวงวิจิตรวาทการ (วิจิตร วิจิตรวาทการ) • ~~ดิเรก ชัยนาม~~
เกษตราธิการ	~~มุนี มหาสันทนะ เวชยันตรังสฤษฏ์~~ • หลวงเดชสหกรณ์ (หม่อมหลวงเดช สนิทวงศ์) • หลวงชำนาญนิติเกษตร (อุทัย แสงมณี)
คมนาคม	ควง อภัยวงศ์ • วิลาศ โอสถานนท์
มหาดไทย	~~แปลก พิบูลสงคราม~~ • หลวงเชวงศักดิ์สงคราม (ช่วง ขวัญเชิด) • อดุล อดุลเดชจรัส • ~~หลวงเชวงศักดิ์สงคราม (ช่วง ขวัญเชิด)~~ • ขุนสมาหารหิตะคดี (โป๊ โปรคุปต์) • หลวงเกรียงศักดิ์พิชิต (พิชิต เกรียงศักดิ์พิชิต)
ยุติธรรม	หลวงธำรงนาวาสวัสดิ์ (ถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ์) • ~~หลวงชำนาญนิติเกษตร (อุทัย แสงมณี)~~
ธรรมการ	~~หลวงสินธุสงครามชัย (สินธุ์ กมลนาวิน)~~ • แปลก พิบูลสงคราม • ~~ควง อภัยวงศ์~~ • ประยูร ภมรมนตรี
เศรษฐกิจ	~~เภา เพียรเลิศ บริภัณฑ์ยุทธกิจ~~ • หลวงสินธุสงครามชัย (สินธุ์ กมลนาวิน) • ~~หลวงเสรีเริงฤทธิ์ (จรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์)~~ • ~~หลวงชำนาญนิติเกษตร (อุทัย แสงมณี)~~ • หลวงเดชสหกรณ์ (หม่อมหลวงเดช สนิทวงศ์)
ไม่ประจำกระทรวง	กาจ กาจสงคราม • ~~หลวงชำนาญนิติเกษตร (อุทัย แสงมณี)~~ • ~~หลวงเชวงศักดิ์สงคราม (ช่วง ขวัญเชิด)~~ • ~~ดิเรก ชัยนาม~~ • ~~หลวงเดชสหกรณ์ (หม่อมหลวงเดช สนิทวงศ์)~~ • ~~ตั้ว ลพานุกรม~~ • ~~หลวงนฤเบศร์มานิต (สงวน จูฑะเตมีย์)~~ • หลวงนาวาวิจิต (ผัน อำไภวัลย์) • ~~ประยูร ภมรมนตรี~~ • ~~หลวงพรหมโยธี (มังกร พรหมโยธี)~~ • ~~หลวงวิจิตรวาทการ (วิจิตร วิจิตรวาทการ)~~ • ~~ขุนสมาหารหิตะคดี (โป๊ โปรคุปต์)~~ • หลวงสฤษฏิ์ยุทธศิลป์ (เพียร พิริยะโยธิน) • หลวงสังวรยุทธกิจ (สังวรณ์ สุวรรณชีพ) • ~~หลวงเสรีเริงฤทธิ์ (จรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์)~~ • ~~วิลาศ โอสถานนท์~~ • ~~หลวงเกรียงศักดิ์พิชิต (พิชิต เกรียงศักดิ์พิชิต)~~ • วนิช ปานะนนท์ • ทวี บุณยเกตุ • บุญเจียม โกมลมิตร์ • สวัสดิ์ สวัสดิ์รณรงค์
~~พ้นจากตำแหน่ง~~ : รัฐมนตรีช่วยว่าการ

ด ค ก คณะรัฐมนตรีคณะที่ 10 ของไทย
นายกรัฐมนตรี	แปลก พิบูลสงคราม
รองนายกรัฐมนตรี	อดุล อดุลเดชจรัส • ช่วง เชวงศักดิ์สงคราม
กลาโหม	~~แปลก พิบูลสงคราม~~ • หลวงเกรียงศักดิ์พิชิต (พิชิต เกรียงศักดิ์พิชิต) • ~~หลวงเกรียงศักดิ์พิชิต (พิชิต เกรียงศักดิ์พิชิต)~~ • สวัสดิ์ สวัสดิ์รณรงค์
การคลัง	เภา เพียรเลิศ บริภัณฑ์ยุทธกิจ • ~~กาจ กาจสงคราม~~ • ~~วนิช ปานะนนท์~~
การต่างประเทศ	~~แปลก พิบูลสงคราม~~ • ~~หลวงวิจิตรวาทการ (วิจิตร วิจิตรวาทการ)~~ • ดิเรก ชัยนาม • หลวงวิจิตรวาทการ (วิจิตร วิจิตรวาทการ)
เกษตราธิการ	หลวงสินธุสงครามชัย (สินธุ์ กมลนาวิน) • ~~หลวงชำนาญนิติเกษตร (อุทัย แสงมณี)~~
คมนาคม	~~ควง อภัยวงศ์~~ • หลวงเสรีเริงฤทธิ์ (จรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์) • หลวงศุภชลาศัย (บุง ศุภชลาศัย)
มหาดไทย	หลวงพรหมโยธี (มังกร พรหมโยธี) • อดุล อดุลเดชจรัส • โป-ระ สมาหาร • หลวงชำนาญนิติเกษตร (อุทัย แสงมณี)
ยุติธรรม	ถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ์
ศึกษาธิการ	ประยูร ภมรมนตรี • ~~หลวงศุภชลาศัย (บุง ศุภชลาศัย)~~ • เดือน บุนนาค
เศรษฐกิจ/พาณิชย์	~~หลวงเสรีเริงฤทธิ์ (จรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์)~~ • ~~ควง อภัยวงศ์~~ • หลวงเดชสหกรณ์ (หม่อมหลวงเดช สนิทวงศ์) • ~~หลวงเดชสหกรณ์ (หม่อมหลวงเดช สนิทวงศ์)~~ • กอ มไหสวรรย์ สมบัติศิริ
สาธารณสุข	ช่วง เชวงศักดิ์สงคราม
อุตสาหกรรม	มุนี มหาสันทนะ เวชยันตรังสฤษฏ์ • ~~หลวงเดชาติวงศ์วราวัฒน์ (หม่อมหลวงกรี เดชาติวงศ์)~~
ไม่ประจำกระทรวง	เดือน บุนนาค • ทวี บุณยเกตุ • ~~หลวงอธึกเทวเดช (บุญเจียม โกมลมิศร์)~~ • มุนี มหาสันทนะ เวชยันตรังสฤษฏ์ • ~~วนิช ปานะนนท์~~ • สวัสดิ์ สวัสดิ์รณรงค์ • พระยามไหสวรรย์ (กาย สมบัติศิริ) • อุดมโยธา รัตนาวดี • ~~หลวงเดชาติวงศ์วราวัฒน์ (หม่อมหลวงกรี เดชาติวงศ์)~~ • กาพย์ ทัตตานนท์ • สังวรณ์ สุวรรณชีพ
~~พ้นจากตำแหน่ง~~ : รัฐมนตรีช่วยว่าการ

ด ค ก ผู้ว่าการรถไฟแห่งประเทศไทย
เจ้ากรมรถไฟ	คาร์ล เบธเก · เฮอร์มันน์ เกิทส์ · ลูอิส ไวเลอร์ · เฮนรี่ กิตตินส์
ผู้บัญชาการกรมรถไฟหลวง	พระเจ้าน้องยาเธอ กรมขุนกำแพงเพ็ชรอัครโยธิน · พระยาสารศาสตร์ศิริลักษณ์ (สรรเสริญ สุขยางค์) · พระยาสฤษดิการบรรจง (สมาน ปันยารชุน) · พระยาประกิตกลศาสตร์ · พระวิสดารดุลยะรัถกิจ (เชย พันธุ์เจริญ)
อธิบดีกรมรถไฟ	พระอุดมโยธาธิยุต⁽¹⁾ · หลวงเสรีเริงฤทธิ์ (จรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์)⁽¹⁾ · ควง อภัยวงศ์ · ขุนศรีศรากร (ชลอ ศรีศรากร) · พระอุดมโยธาธิยุต⁽²⁾ · จรูญ สืบแสง · ปุ่น ศกุนตนาค · จรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์⁽²⁾
ผู้ว่าการรถไฟแห่งประเทศไทย	จรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์ · ไสว ไสวแสนยากร · แสง จุละจาริตต์ · อะนะ รมยานนท์ · ทวน สริกขกานนท์ · สง่า นาวีเจริญ · ธวัช แสงประดับ · บันยง ศรลัมพ์ · หิรัญ รดีศรี · เชิด บุณยะรัตนเวช · สมชาย จุละจาริตต์ · สมหมาย ตามไท · เสมอ เชาว์ไว · สราวุธ ธรรมศิริ · จิตต์สันติ ธนะโสภณ · ยุทธนา ทัพเจริญ · ประภัสร์ จงสงวน · ประเสริฐ อัตตะนันทน์ · วุฒิชาติ กัลยาณมิตร · อานนท์ เหลืองบริบูรณ์ · วรวุฒิ มาลา · นิรุฒ มณีพันธ์
(ในวงเล็บ) หมายถึง สมัยดำรงตำแหน่งของบุคคลนั้น (กรณีมากกว่า 1 สมัย)