อาทิตย์ กำลังเอก

พลเอก อาทิตย์ กำลังเอก ม.ป.ช., ม.ว.ม., ท.จ.ว., ม.ร.
รองนายกรัฐมนตรี
ดำรงตำแหน่ง 17 ธันวาคม 2537 – 12 กรกฎาคม 2538
นายกรัฐมนตรี	ชวน หลีกภัย
ดำรงตำแหน่ง 26 สิงหาคม 2533 – 23 กุมภาพันธ์ 2534
นายกรัฐมนตรี	ชาติชาย ชุณหะวัณ
ผู้บัญชาการทหารสูงสุด
ดำรงตำแหน่ง 1 ตุลาคม 2526 – 30 กันยายน 2529
ก่อนหน้า	พลเอก สายหยุด เกิดผล
ถัดไป	พลเอก สุภา คชเสนี
ผู้บัญชาการทหารบก
ดำรงตำแหน่ง 1 ตุลาคม 2525 – 27 พฤษภาคม 2529
ก่อนหน้า	พลเอก ประยุทธ จารุมณี
ถัดไป	พลเอก ชวลิต ยงใจยุทธ
รักษาการหัวหน้าพรรคชาติพัฒนา
ดำรงตำแหน่ง 6 พฤษภาคม พ.ศ. 2541 – 5 ตุลาคม พ.ศ. 2541
ก่อนหน้า	ชาติชาย ชุณหะวัณ
ถัดไป	กร ทัพพะรังสี
หัวหน้าพรรคปวงชนชาวไทย
ดำรงตำแหน่ง 13 พฤษภาคม พ.ศ. 2531 – 21 มกราคม พ.ศ. 2535
ก่อนหน้า	พลตรีระวี วันเพ็ญ
ถัดไป	พล เริงประเสริฐวิทย์
ประธานที่ปรึกษาพรรคสามัคคีธรรม
ดำรงตำแหน่ง 21 มกราคม พ.ศ. 2535 – 3 กรกฏาคม พ.ศ. 2535
ก่อนหน้า	สถาปนาตําแหน่ง
ถัดไป	ตําแหน่งถูกยุบ
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	31 สิงหาคม พ.ศ. 2468
เสียชีวิต	19 มกราคม พ.ศ. 2558 (89 ปี) กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย
พรรค	พรรคปวงชนชาวไทย (2531-2535) พรรคสามัคคีธรรม (2535) พรรคชาติพัฒนา (2535-2543)
คู่สมรส	ท่านผู้หญิงประภาศรี กำลังเอก (3 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2474 - 11 มีนาคม พ.ศ. 2526) นางพรสรร กำลังเอก (พ.ศ. 2533 - 19 มกราคม พ.ศ. 2558)
ศาสนา	พุทธ
ยศที่ได้รับการแต่งตั้ง
รับใช้	ไทย
สังกัด	กองทัพบกไทย
ประจำการ	พ.ศ. 2487 - 2529
ยศ	พลเอก พลเรือเอก พลอากาศเอก
บังคับบัญชา	กองบัญชาการทหารสูงสุด, กองทัพบกไทย
การยุทธ์	สงครามมหาเอเชียบูรพา สงครามเกาหลี สงครามเวียดนาม

พลเอก อาทิตย์ กำลังเอก (31 สิงหาคม พ.ศ. 2468 - 19 มกราคม พ.ศ. 2558) อดีตผู้บัญชาการทหารบก อดีตผู้บัญชาการทหารสูงสุดของไทย อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดเลย และอดีตสมาชิกวุฒิสภา จังหวัดเลย

ประวัติ

สื่อมวลชนเรียกเล่น ๆ ว่า "บิ๊กซัน" เกิดที่กรุงเทพมหานคร เป็นบุตรของร.ต. พิณ และสาคร กำลังเอก ชีวิตครอบครัวสมรสกับ ท่านผู้หญิงประภาศรี กำลังเอก (3 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2474 - 11 มีนาคม พ.ศ. 2526) บุตรธิดา 3 คน คือ

• พล.อ. ฐิติวัจน์ กำลังเอก ราชองครักษ์พิเศษกรรมการในคณะกรรมการปฏิรูปประเทศด้านการเมือง ประธานคณะกรรมการตรวจสอบ บริษัท เอ็ม.ซี.เอส.สตีล จำกัด (มหาชน) และสมาชิกสภาขับเคลื่อนการปฏิรูปประเทศ
• พ.ต.อ. ทินภัทร กำลังเอก (เสียชีวิต)
• พล.ท. คุณหญิงเวณิกา ทวีชัยการ ผู้ทรงคุณวุฒิกองทัพบก

และสมรสครั้งที่ 2 กับนางพรสรร กำลังเอก (พ.ศ. 2533 - 31 มกราคม พ.ศ. 2558) ธิดาของ ดร.ถาวร พรประภา กับ ดร.อุษา พรประภา มีบุตรบุญธรรม 1 คน คือ ร.อ. ประพุทธ กำลังเอก (พระประพุทธ พุทฺธิพโล)

การศึกษา

สำเร็จชั้นประถมศึกษาตอนต้นจากโรงเรียนพรหมวิทยามูล เข้าศึกษาต่อที่โรงเรียนวัดเบญจมบพิตร (โรงเรียนมัธยมวัดเบญจมบพิตร ในปัจจุบัน) เลขประจำตัว 3827 สำเร็จการศึกษาระดับชั้นมัธยม 6 ในปี พ.ศ. 2484 และโรงเรียนอำนวยศิลป์ พระนคร เข้าศึกษาโรงเรียนเตรียมทหารบก รุ่นที่ 5 (ตทบ. 5) ระหว่าง พ.ศ. 2487 - 2491 รุ่นเดียวกับ

1. พล.อ. เทียนชัย สิริสัมพันธ์
2. พล.อ. บรรจบ บุนนาค
3. พล.อ.อ. ประพันธ์ ธูปะเตมีย์

ตำแหน่งทางทหารและการเมือง

พล.อ. อาทิตย์ เคยได้รับฉายาว่า "วีรบุรุษสะพานมัฆวาน" จากกรณีที่นิสิตจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยและประชาชนเดินขบวนประท้วงการเลือกตั้งเมื่อวันที่ 26 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2500 โดยที่จอมพล สฤษดิ์ ธนะรัชต์ ผู้บัญชาการทหารบกในขณะนั้นได้สั่งห้ามทหารทำร้ายประชาชนโดยเด็ดขาดและเปิดทางให้ขบวนประท้วงเดินข้ามสะพานมัฆวานรังสรรค์ไปจนถึงทำเนียบรัฐบาลได้โดยดีโดย พล.อ. อาทิตย์ เป็นหนึ่งในกลุ่มทหารเหล่านั้น ขณะนั้นยังมียศเพียงร้อยเอก

ในเหตุการณ์กบฏเมษาฮาวาย พ.ศ. 2524 พล.อ. อาทิตย์ ขณะที่ยศ "พลตรี" มีตำแหน่งเป็นรองแม่ทัพภาคที่ 2 ถือเป็นกำลังสำคัญในการปราบกบฏทำให้ได้เลื่อนยศและตำแหน่งสู่แม่ทัพภาคที่ 1 และผู้บัญชาการทหารบกในเวลาต่อมา

พล.อ. อาทิตย์ดำรงตำแหน่งผู้บัญชาการทหารบก เมื่อวันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2525 ต่อจาก พล.อ. ประยุทธ จารุมณี ที่เกษียณอายุราชการจากนั้นดำรงตำแหน่งผู้บัญชาการทหารสูงสุดเมื่อวันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2526 ต่อจากพล.อ. สายหยุด เกิดผล โดยดำรงตำแหน่งทั้งสองควบคู่กัน

ขณะนั้นพล.อ. เปรม ติณสูลานนท์ เป็นนายกรัฐมนตรี กระทรวงการคลัง โดย สมหมาย ฮุนตระกูล ลดค่าเงินบาท เมื่อวันที่ 2 พฤศจิกายน พ.ศ. 2527 ถึง 14.8% จาก 23 บาท เป็น 27 บาท ต่อ ดอลลาร์สหรัฐ พล.อ. อาทิตย์ได้ออกมาวิพากษ์วิจารณ์รัฐบาลอย่างรุนแรง ทำให้เกิดความบาดหมางจน พล.อ. อาทิตย์ ไม่ได้รับการต่ออายุราชการและถูกปลดจากตำแหน่งผู้บัญชาการทหารบกอย่างกะทันหันเมื่อวันที่ 27 พฤษภาคม พ.ศ. 2529 ทำให้เหลือตำแหน่งผู้บัญชาการทหารสูงสุดเพียงตำแหน่งเดียวและแต่งตั้งพล.อ. ชวลิต ยงใจยุทธ ดำรงตำแหน่งแทน

หลังเกษียณอายุราชการในตำแหน่ง ผู้บัญชาการทหารสูงสุด พล.อ. อาทิตย์ เข้าสู่การเมือง โดยก่อตั้ง พรรคปวงชนชาวไทย สมัครเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรและได้รับแต่งตั้งเป็นรองนายกรัฐมนตรีในรัฐบาล พล.อ. ชาติชาย ชุณหะวัณ ต่อมาได้รับแต่งตั้งเป็นรองนายกรัฐมนตรี สมัยที่ 2 ในขณะนั้นเกิดความตึงเครียดระหว่างรัฐบาล กับคณะนายทหารทั้งสามเหล่าทัพ ซึ่งนำโดยกลุ่มทหาร จปร. 5 พลเอกชาติชายจึงแต่งตั้ง พล.อ. อาทิตย์ เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงกลาโหม เพื่อคานอำนาจโดยมีข่าวลือว่าพลเอกอาทิตย์จะปลดนายทหาร จปร. 5 ออกจากตำแหน่งทั้งหมดกลุ่มนายทหารจึงชิง รัฐประหาร เสียก่อน แต่ยังไม่ทันได้ปฏิบัติหน้าที่ก็ถูกจี้จับตัวโดย คณะรักษาความสงบเรียบร้อยแห่งชาติ (รสช.) นำโดยพล.อ. สุจินดา คราประยูร ขณะกำลังเดินทางไปเข้าเฝ้าถวายสัตย์ปฏิญาณตนที่จังหวัดเชียงใหม่ เมื่อวันที่ 23 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2534

หลัง พฤษภาทมิฬ พรรคปวงชนชาวไทยของพลเอกอาทิตย์ได้เปลี่ยนชื่อเป็น พรรคชาติพัฒนา โดยมีพล.อ. ชาติชาย ชุณหะวัณ เป็นหัวหน้าพรรคในปี พ.ศ. 2543 ได้รับเลือกตั้งเป็นสมาชิกวุฒิสภาประจำจังหวัดเลย

วาระสุดท้ายของชีวิต

พล.อ. อาทิตย์ กำลังเอก ป่วยและรักษาตัวมาระยะหนึ่งแล้ว และเมื่อเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2557 เข้ารับการรักษาตัวที่โรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า มาเป็นระยะ ๆ แล้วมีอาการติดเชื้อที่ปอด จนเมื่อเวลา 06.20 น. วันที่ 19 มกราคม พ.ศ. 2558 ถึงแก่อนิจกรรมด้วยวัย 89 ปี 141 วัน

พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานน้ำหลวงอาบศพ ปี่ กลองชนะ ประโคมเวลารับพระราชทานน้ำหลวงอาบศพ พร้อมทั้งพระราชทานโกศแปดเหลี่ยม ฉัตรเบญจา ตั้งประกอบเป็นเกียรติยศ ณ ศาลาร้อยปีปิยมหาราชอนุสรณ์ วัดเบญจมบพิตรดุสิตวนารามราชวรวิหาร เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร พร้อมนี้พระราชทานพวงมาลาหลวง และพวงมาลาของพระบรมวงศานุวงศ์ ตั้งหน้าโกศศพ พร้อมทั้งรับศพไว้ในพระบรมราชานุเคราะห์มีกำหนด 7 คืน

และเมื่อถึงวาระพระราชทานเพลิงศพ พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินไปในการพระราชทานเพลิงศพ พล.อ. อาทิตย์ กำลังเอก ณ เมรุหลวงหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร เขตป้อมปราบศัตรูพ่าย กรุงเทพมหานคร เมื่อวันอาทิตย์ที่ 13 มีนาคม พ.ศ. 2559 เวลา 17.00 น.

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

พลเอก อาทิตย์ กำลังเอก ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ดังนี้

• พ.ศ. 2525 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)
• พ.ศ. 2524 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)
• พ.ศ. 2526 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. 2533 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีศักดิ์รามาธิบดี ชั้นที่ 2 มหาโยธิน (ม.ร.)
• พ.ศ. 2538 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นสิริยิ่งรามกีรติ ลูกเสือสดุดีชั้นพิเศษ
• พ.ศ. 2512 – เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา (ช.ส.)
• พ.ศ. 2495 – เหรียญชัยสมรภูมิ การร่วมรบกับสหประชาชาติ ณ ประเทศเกาหลี (ช.ส.)
• พ.ศ. 2516 – เหรียญชัยสมรภูมิ การรบ ณ สาธารณรัฐเวียดนาม (ช.ส.) (ประดับเปลวระเบิด)
• พ.ศ. 2525 – เหรียญพิทักษ์เสรีชน ชั้นที่ 1 (ส.ช.)
• พ.ศ. 2525 – เหรียญราชการชายแดน (ช.ด.)
• พ.ศ. 2502 – เหรียญจักรมาลา (ร.จ.ม.)
• พ.ศ. 2524 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 9 ชั้นที่ 3 (ภ.ป.ร.3)

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ

• มาเลเซีย:
  • พ.ศ. 2527 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์ยัง มูเลีย ปังกวน เนการา ชั้นที่ 2

• เยอรมนี:
  • พ.ศ. 2527 - เครื่องอิสริยาภรณ์คุณธรรมแห่งสหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนี ชั้นที่ 1 (พิเศษ)

แหล่งข้อมูลอื่น

• ชีวประวัติ อาทิตย์ เก็บถาวร 2009-02-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน