เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต (หม่อมราชวงศ์อรุณ ฉัตรกุล)
 | บทความนี้ได้รับแจ้งให้ปรับปรุงหลายข้อ กรุณาช่วยปรับปรุงบทความ หรืออภิปรายปัญหาที่หน้าอภิปราย
|
| เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต (หม่อมราชวงศ์อรุณ ฉัตรกุล) | |
|---|---|
| 14 เมษายน พ.ศ. 2399 – 25 สิงหาคม พ.ศ. 2464 (65 ปี) | |
.jpg) | |
| เหล่าทัพ | ทหารบก |
| ยศสูงสุด | จอมพล (ทหารบก) |
| รับใช้ | กองทัพบกไทย |
| บำเหน็จ | นพรัตนราชวราภรณ์ รัตนวราภรณ์ ปฐมจุลจอมเกล้า |
| อาชีพอื่น | เสนาบดีกระทรวงกลาโหม (พ.ศ. 2457) |
จอมพล เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต (หม่อมราชวงศ์อรุณ ฉัตรกุล) (14 เมษายน พ.ศ. 2399 - 25 สิงหาคม พ.ศ. 2464) ผู้บัญชาการกรมยุทธนาธิการ ระหว่างวันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2457 - 25 สิงหาคม พ.ศ. 2464 เป็นพระโอรสในหม่อมเจ้านิล ฉัตรกุล (พระโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นสุรินทรรักษ์) กับหม่อมราชวงศ์ สุ่น ปาลกะวงศ์ (นัดดาในพระสัมพันธวงศ์เธอ กรมหมื่นนราเทเวศร์)
ประวัติการรับราชการ[แก้]
- พ.ศ. 2415 ถวายตัวรับราชการเป็นมหาดเล็ก โดยเป็นพลทหารอยู่ในกองร้อยที่ 6 และได้เลื่อนเป็น สิบตรี และสิบโททหารมหาดเล็กกองร้อยที่ 5
- พ.ศ. 2421 ย้ายไปรับราชการอยู่ในกรมทหารปืนใหญ่
- 9 เมษายน พ.ศ. 2432 ปลัดกองโรงเรียนนายร้อย ขณะมียศเป็นนายร้อยเอก[1][2]
- พ.ศ. 2435 ผู้บังคับการโรงเรียนนายร้อย[3]เลื่อนยศเป็นนายพันตรี[4]มีบรรดาศักดิ์เป็นหลวงสรวิเศษเดชาวุธ ถือศักดินา ๘๐๐[5]เป็นราชองครักษ์ประจำการ[6]แล้วเลื่อนเป็นพระสรวิเศษเดชาวุธ ถือศักดินา ๑๐๐๐ เมื่อวันที่ 20 กันยายน พ.ศ. 2441[7]
- พ.ศ. 2442 ผู้บัญชาการทหารบกมณฑลกรุงเทพ[8]แล้วเลื่อนยศเป็นนายพันโท[9]
- พ.ศ. 2443 ยกกระบัตรทัพบก[10]เลื่อนบรรดาศักดิ์เป็น พระยาพหลพลพยุหเสนา ถือศักดินา ๑๕๐๐[11]
- พ.ศ. 2444 นายพันเอก[12]ย้ายไปเป็นปลัดทัพบก[13]
- 14 พฤษภาคม พ.ศ. 2445 นายพลตรี[14]
- พ.ศ. 2446 รองผู้บัญชาการกรมยุทธนาธิการ[15]ในปีเดียวกันนี้ได้เลื่อนบรรดาศักดิ์เป็น พระยาสีหราชเดโชไชย อภัยพิริยบรากรมพาหุ เจ้ากรมอาสาใหญ่ขวา ถือศักดินา 10,000[16]
- 20 กันยายน พ.ศ. 2449 นายพลโท[17]
- ธันวาคม พ.ศ. 2453 ผู้ช่วยเสนาบดีกระทรวงกลาโหม[18]
- พ.ศ. 2454 นายพลเอก[19]และรั้งตำแหน่งผู้บัญชาการกรมพระคชบาล
- พ.ศ. 2455 ได้รับสถาปนาเป็นเจ้าพระยา มีสมญาตามจารึกในสุพรรณบัฏว่า เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต มหิศรมหาสวามิภักดิ์ สุรินทรศักดิ์ประพัทธพงษ์ จัตุรงคเสนาบดี ยุทธวิธีสุขุมวินิต ธรรมสุจริตศิริสวัสดิ์ พุทธาพิรัตนสรณธาดา อุตมอาชวาธยาศัย อภัยพิริยบรากรมพาหุ ดำรงศักดินา 10,000[20]
- 4 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2456 รั้งตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงกลาโหม[21]
- 1 เมษายน พ.ศ. 2457 เสนาบดีกระทรวงกลาโหม[22]
- 30 ธันวาคม พ.ศ. 2460 จอมพล[23]
อสัญกรรม[แก้]
เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต ป่วยมาช้านาน อาการทรงบ้างทรุดบ้างเรื่อยมา จนถึงแก่อสัญกรรมในวันที่ 25 สิงหาคม พ.ศ. 2464 เวลา 14.35 น. สิริอายุได้ 65 ปี 133 วัน
เวลา 16.00 น. วันถัดมา พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จฯ มาพระราชทานน้ำอาบศพ สวมชฎาพอก และโปรดให้เจ้าพนักงานประกอบโกศมณฑปแวดล้อมด้วยฉัตรและเครื่องยศ พระพิธีธรรม 8 รูป สวดพระอภิธรรมมีกำหนด 15 วัน[24]
เครื่องราชอิสริยาภรณ์ เหรียญและเข็มที่ได้รับพระราชทาน[แก้]
- พ.ศ. 2463 -
เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นโบราณมงคลนพรัตนราชวราภรณ์ (น.ร.) (ฝ่ายหน้า) - พ.ศ. 2457 -
เครื่องราชอิสริยาภรณ์รัตนวราภรณ์ (ร.ว.) - พ.ศ. 2455 -
เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นปฐมจุลจอมเกล้า (ป.จ.) (ฝ่ายหน้า) - พ.ศ. 2459 -
เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.) - พ.ศ. 2447 -
เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้น 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.) - พ.ศ. 2463 -
เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีศักดิ์รามาธิบดี ชั้นที่ 2 มหาโยธิน (ม.ร.) - พ.ศ. 2441 -
เหรียญปราบฮ่อ (ร.ป.ฮ.) - พ.ศ. 2462 -
เหรียญดุษฎีมาลา เข็มราชการแผ่นดิน (ร.ด.ม.(ผ))[25] - พ.ศ. 2436 -
เหรียญจักรมาลา (ร.จ.ม.) - พ.ศ. 2454 -
เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 5 ชั้นที่ 3 (จ.ป.ร.3)[26] - พ.ศ. 2457 -
เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 2 (ว.ป.ร.2) - พ.ศ. 2436 -
เหรียญรัชฎาภิเศกมาลา - พ.ศ. 2440 -
เหรียญประพาสมาลา - พ.ศ. 2446 -
เหรียญทวีธาภิเศก - พ.ศ. 2450 -
เหรียญรัชมงคล - พ.ศ. 2451 -
เหรียญรัชมังคลาภิเษก (ทอง) - พ.ศ. 2454 -
เหรียญบรมราชาภิเษก (ทอง) - พ.ศ. 2450 - เข็มอักษรรักษาพระนครเสด็จประพาสยุโรปคราวหลัง
- พ.ศ. 2452 - เข็มพระชนมายุสมมงคล (ทอง)
- พ.ศ. 2459 - เข็มข้าหลวงเดิม
- พ.ศ. ๒๔๓๐ -
เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้น 5 เบญจมาภรณ์ช้างเผือก (บ.ช.)
_ribbon.svg){kind=small}
_ribbon.svg){kind=small}
_ribbon.svg){kind=small}
_ribbon.svg){kind=small}
_ribbon.png){kind=small}
.svg){kind=small}
_ribbon.svg){kind=small}
_ribbon.svg){kind=small}
_ribbon.svg){kind=small}
.png){kind=small}
_ribbon.png){kind=small}
_ribbon.png){kind=small}
_ribbon.png){kind=small}
_ribbon.svg){kind=small}
ผลงานสำคัญ[แก้]
- พ.ศ. 2429 ปราบอั้งยี่ที่ตำบลดอนกระเบื้อง แขวงเมืองราชบุรี
- พ.ศ. 2446 ปราบเงี้ยว ที่ก่อการจลาจลขึ้นในมณฑลพายัพ ในเวลานั้น จอมพล พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดชขณะเป็น ผู้บัญชาการกรมยุทธนาธิการ เสด็จไปราชการ ณ ทวีปยุโรปเจ้าพระยาบดินทรเดชา (ขณะมีบรรดาศักดิ์ เป็นพระยา) รั้ง ราชการกรมยุทธนาธิการ จึงต้องรับหน้าที่จัดกองทหารขึ้นไปปราบเงี้ยว และสามารถจัดการได้เรียบร้อยโดยรวดเร็ว
อ้างอิง[แก้]
- ↑ ประกาศกรมยุทธนาธิการ
- ↑ พระราชทานสัญญาบัตร พลเรือนและทหาร (หน้า ๑๑)
- ↑ ตำแหน่งนายทหารสัญญาบัตร กรมยุทธนาธิการ ในรัตนโกสินทร์ ศก ๑๑๑ (หน้า ๒๕๖)
- ↑ พระราชทานสัญญาบัตรทหาร
- ↑ พระราชทานสัญญาบัตรขุนนาง
- ↑ ประกาศกรมยุทธนาธิการ
- ↑ พระราชทานสัญญาบัตร
- ↑ ตำแหน่งข้าราชการกรมทหารบก รัตนโกสินทรศก ๑๑๘
- ↑ พระราชทานสัญญาบัตรทหาร
- ↑ แจ้งความกรมยุทธนาธิการ
- ↑ พระราชทานสัญญาบัตรขุนนาง
- ↑ พระราชทานสัญญาบัตรทหารบก
- ↑ แจ้งความกรมยุทธนาธิการ
- ↑ พระราชทานสัญญาบัตรทหารบก
- ↑ แจ้งความกรมยุทธนาธิการ
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานสัญญาบัตรขุนนาง, เล่ม 20, ตอน 8, 24 พฤษภาคม ร.ศ. 122, หน้า 119
- ↑ พระราชทานสัญญาบัตรทหารบก
- ↑ แจ้งความกระทรวงกลาโหม
- ↑ พระราชทานสัญญาบัตรทหารบก
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ เลื่อนและตั้งกรมพระองค์เจ้า และเจ้าพระยา, เล่ม 29, ตอน ก, 13 พฤศจิกายน ร.ศ. 131, หน้า 254-256
- ↑ พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งผู้รั้งตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงกลาโหม
- ↑ พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งเสนาบดีกระทรวงกลาโหม
- ↑ พระราชทานสัญญาบัตรยศทหาร
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ข่าวอสัญญกรรม, เล่ม 38, ตอน 0 ง, 28 สิงหาคม 2464, หน้า 1,450-1,451
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญดุษฎีมาลา, เล่ม ๓๖, ตอน ๐, ๒๕ มกราคม พ.ศ. ๒๔๖๒, หน้า ๓๓๑๘
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ ๕, เล่ม ๒๘, ตอน ๐ ง, ๒๓ เมษายน พ.ศ. ๒๔๕๔, หน้า ๑๓๑
| ||||||||||||||||||||
| ||||||||
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
