เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต (หม่อมราชวงศ์อรุณ ฉัตรกุล)

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
สำหรับความหมายอื่น ดูที่ เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต
จอมพล
 เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต
(หม่อมราชวงศ์อรุณ ฉัตรกุล)
น.ร., ร.ว., ป.จ., ม.ป.ช., ป.ม.
เสนาบดีกระทรวงกลาโหม
ดำรงตำแหน่ง
1 เมษายน 2457 - 25 สิงหาคม 2464
กษัตริย์ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว
ก่อนหน้า พระเจ้าพี่ยาเธอ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช
ถัดไป เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต (แย้ม ณ นคร)
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด หม่อมราชวงศ์อรุณ ฉัตรกุล
14 เมษายน พ.ศ. 2399
เสียชีวิต 25 สิงหาคม พ.ศ. 2464 (65 ปี)
บิดา หม่อมเจ้านิล ฉัตรกุล
มารดา หม่อมราชวงศ์สุ่น ปาลกะวงศ์
อาชีพ ทหารบก, ข้าราชการ, ขุนนาง
ยศที่ได้รับการแต่งตั้ง
รับใช้  ไทย
สังกัด กองทัพบกสยาม
ประจำการ 2415 - 2464
ยศ RTA OF-10 (Field Marshal).svg จอมพล
ภาพล้อเจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต ฝีพระหัตถ์ รัชกาลที่ 6

จอมพล เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต (หม่อมราชวงศ์อรุณ ฉัตรกุล) (14 เมษายน พ.ศ. 2399 - 25 สิงหาคม พ.ศ. 2464) อดีตเสนาบดีกระทรวงกลาโหม เป็นโอรสในหม่อมเจ้านิล ฉัตรกุล (พระโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นสุรินทรรักษ์) กับหม่อมราชวงศ์ สุ่น ปาลกะวงศ์ (นัดดาในพระสัมพันธวงศ์เธอ กรมหมื่นนราเทเวศร์)

รับราชการ[แก้]

  • พ.ศ. 2415 ถวายตัวรับราชการเป็นมหาดเล็ก โดยเป็นพลทหารอยู่ในกองร้อยที่ 6 และได้เลื่อนเป็น สิบตรี และสิบโททหารมหาดเล็กกองร้อยที่ 5
  • พ.ศ. 2421 ย้ายไปรับราชการอยู่ในกรมทหารปืนใหญ่
  • 9 เมษายน พ.ศ. 2432 ปลัดกองโรงเรียนนายร้อย ขณะมียศเป็นนายร้อยเอก[1][2]
  • พ.ศ. 2435 ผู้บังคับการโรงเรียนนายร้อย[3]
  • 4 ตุลาคม พ.ศ. 2435 เลื่อนยศเป็นนายพันตรี[4]
  • 21 พฤศจิกายน พ.ศ. 2435 มีบรรดาศักดิ์เป็นหลวงสรวิเศษเดชาวุธ ถือศักดินา 800[5]
  • 14 พฤศจิกายน พ.ศ. 2435 เป็นราชองครักษ์ประจำการ[6]
  • 20 กันยายน พ.ศ. 2441 เลื่อนเป็นพระสรวิเศษเดชาวุธ ถือศักดินา 1000 [7]
  • พ.ศ. 2442 ผู้บัญชาการทหารบกมณฑลกรุงเทพ[8]
  • 15 สิงหาคม พ.ศ. 2442 เลื่อนยศเป็นนายพันโท[9]
  • สิงหาคม พ.ศ. 2443 ยกกระบัตรทัพบก[10]
  • 21 กันยายน พ.ศ. 2443 เลื่อนบรรดาศักดิ์เป็น พระยาพหลพลพยุหเสนา ถือศักดินา 1500[11]
  • 3 เมษายน พ.ศ. 2444 นายพันเอก[12]
  • 11 สิงหาคม พ.ศ. 2444 ปลัดทัพบก[13]
  • 14 พฤษภาคม พ.ศ. 2445 นายพลตรี[14]
  • 6 สิงหาคม พ.ศ. 2446 รองผู้บัญชาการกรมยุทธนาธิการ[15]
  • 15 พฤษภาคม พ.ศ. 2446 เลื่อนบรรดาศักดิ์เป็น พระยาสีหราชเดโชไชย อภัยพิริยบรากรมพาหุ เจ้ากรมอาสาใหญ่ขวา ถือศักดินา 10,000[16]
  • 20 กันยายน พ.ศ. 2449 นายพลโท[17]
  • ธันวาคม พ.ศ. 2453 ผู้ช่วยเสนาบดีกระทรวงกลาโหม[18]
  • 22 มกราคม พ.ศ. 2454 นายพลเอก[19]
  • รั้งตำแหน่งผู้บัญชาการกรมพระคชบาล
  • พ.ศ. 2455 ได้รับสถาปนาเป็นเจ้าพระยา มีสมญาตามจารึกในสุพรรณบัฏว่า เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต มหิศรมหาสวามิภักดิ์ สุรินทรศักดิ์ประพัทธพงษ์ จัตุรงคเสนาบดี ยุทธวิธีสุขุมวินิต ธรรมสุจริตศิริสวัสดิ์ พุทธาพิรัตนสรณธาดา อุตมอาชวาธยาศัย อภัยพิริยบรากรมพาหุ ดำรงศักดินา 10,000[20]
  • 4 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2456 รั้งตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงกลาโหม[21]
  • 1 เมษายน พ.ศ. 2457 เสนาบดีกระทรวงกลาโหม[22]
  • นายกองตรี[23]
  • 30 ธันวาคม พ.ศ. 2460 จอมพล[24]

ถึงแก่อสัญกรรม[แก้]

เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต ป่วยมาช้านาน อาการทรงบ้างทรุดบ้างเรื่อยมา จนถึงแก่อสัญกรรมในวันที่ 25 สิงหาคม พ.ศ. 2464 เวลา 14.35 น. สิริอายุได้ 65 ปี 133 วัน

เวลา 16.00 น. วันถัดมา พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จฯ มาพระราชทานน้ำอาบศพ สวมชฎาพอก และโปรดให้เจ้าพนักงานประกอบโกศมณฑปแวดล้อมด้วยฉัตรและเครื่องยศ พระพิธีธรรม 8 รูป สวดพระอภิธรรมมีกำหนด 15 วัน[25]

เครื่องราชอิสริยาภรณ์[แก้]

จอมพล เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ เหรียญและเข็มต่างๆ ดังนี้

ผลงานสำคัญ[แก้]

ลำดับสาแหรก[แก้]

อ้างอิง[แก้]

  1. ↑ "ประกาศกรมยุทธนาธิการ" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2021-12-13. สืบค้นเมื่อ 2020-03-31.
  2. ↑ "พระราชทานสัญญาบัตร พลเรือนและทหาร (หน้า 11)" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2020-07-01. สืบค้นเมื่อ 2020-03-31.
  3. ↑ "ตำแหน่งนายทหารสัญญาบัตร กรมยุทธนาธิการ ในรัตนโกสินทร์ ศก 111 (หน้า 256)" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2019-12-09. สืบค้นเมื่อ 2020-03-31.
  4. ↑ "พระราชทานสัญญาบัตรทหาร" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2020-06-18. สืบค้นเมื่อ 2020-07-03.
  5. ↑ "พระราชทานสัญญาบัตรขุนนาง (หน้า 292)" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2020-03-24. สืบค้นเมื่อ 2020-03-24.
  6. ↑ ประกาศกรมยุทธนาธิการ
  7. ↑ "พระราชทานสัญญาบัตร" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2020-03-24. สืบค้นเมื่อ 2020-03-24.
  8. ↑ "ตำแหน่งข้าราชการกรมทหารบก รัตนโกสินทรศก 118" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2020-03-28. สืบค้นเมื่อ 2020-03-28.
  9. ↑ "พระราชทานสัญญาบัตรทหาร" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2020-03-24. สืบค้นเมื่อ 2020-03-24.
  10. ↑ "แจ้งความกรมยุทธนาธิการ" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2021-12-13. สืบค้นเมื่อ 2020-03-31.
  11. ↑ "พระราชทานสัญญาบัตรขุนนาง" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2020-06-19. สืบค้นเมื่อ 2020-03-31.
  12. ↑ "พระราชทานสัญญาบัตรทหารบก" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2020-01-26. สืบค้นเมื่อ 2020-03-31.
  13. ↑ "แจ้งความกรมยุทธนาธิการ" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2021-12-13. สืบค้นเมื่อ 2020-03-31.
  14. ↑ "พระราชทานสัญญาบัตรทหารบก" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2020-07-12. สืบค้นเมื่อ 2020-03-31.
  15. ↑ "แจ้งความกรมยุทธนาธิการ" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2020-06-13. สืบค้นเมื่อ 2020-03-31.
  16. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานสัญญาบัตรขุนนาง เก็บถาวร 2021-12-13 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม 20, ตอน 8, 24 พฤษภาคม ร.ศ. 122, หน้า 119
  17. ↑ "พระราชทานสัญญาบัตรทหารบก" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2021-10-11. สืบค้นเมื่อ 2020-03-31.
  18. ↑ "แจ้งความกระทรวงกลาโหม" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2020-07-27. สืบค้นเมื่อ 2020-03-31.
  19. ↑ "พระราชทานสัญญาบัตรทหารบก" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2021-12-13. สืบค้นเมื่อ 2020-03-31.
  20. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ เลื่อนและตั้งกรมพระองค์เจ้า และเจ้าพระยา, เล่ม 29, ตอน ก, 13 พฤศจิกายน ร.ศ. 131, หน้า 254-256
  21. ↑ "พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งผู้รั้งตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงกลาโหม" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2021-05-26. สืบค้นเมื่อ 2020-03-31.
  22. ↑ "พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งเสนาบดีกระทรวงกลาโหม" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2019-12-09. สืบค้นเมื่อ 2020-03-31.
  23. ↑ "สำเนาที่เก็บถาวร" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2021-06-24. สืบค้นเมื่อ 2021-06-24.
  24. ↑ "พระราชทานสัญญาบัตรยศทหาร" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2016-08-16. สืบค้นเมื่อ 2020-05-07.
  25. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ข่าวอสัญญกรรม เก็บถาวร 2021-12-13 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม 38, ตอน 0 ง, 28 สิงหาคม 2464, หน้า 1,450-1,451
  26. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๓๗ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๓๖๑๘, ๓๐ มกราคม ๒๔๖๓
  27. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานตรารัตนวราภรณ์, เล่ม ๓๑ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๓๗๒, ๑๐ มกราคม ๒๔๕๗
  28. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ข่าวในพระราชสำนักนี้ รายพระนามแลนามผู้ที่จะได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ในงานพระราชพิธีฉัตรมงคล, เล่ม ๒๙ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๑๘๓๐, ๑๗ พฤศจิกายน ๑๓๑
  29. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๓๓ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๓๒๔๓, ๑๑ กุมภาพันธ์ ๒๔๕๙
  30. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ เก็บถาวร 2020-07-06 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๒๑ ตอนที่ ๔๔ หน้า ๘๐๒, ๒๙ มกราคม ๑๒๓
  31. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศพระราชทานฐานันดรแห่งเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีศักดิ์รามาธิบดี, เล่ม ๓๕ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๑๘๘, ๒ ธันวาคม ๒๔๖๑
  32. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญปราบฮ่อ, เล่ม ๑๕ ตอนที่ ๒๖ หน้า ๒๘๒, ๒๕ กันยายน ๑๑๗
  33. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญดุษฎีมาลา เก็บถาวร 2016-03-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๓๖ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๓๓๑๘, ๒๕ มกราคม ๒๔๖๒
  34. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ เก็บถาวร 2020-07-03 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๑๐ ตอนที่ ๔๑ หน้า ๔๕๕, ๗ มกราคม ๑๑๒
  35. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ ๕ เก็บถาวร 2016-03-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๒๘ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๑๓๑, ๒๓ เมษายน ๑๓๐
  36. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์, เล่ม ๓๑ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๑๘๖๘, ๑๕ พฤศจิกายน ๒๔๕๗
  37. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเข็มอักษรเสด็จพระราชดำเนินประพาสยุโรป, เล่ม ๒๔ ตอนที่ ๓๔ หน้า ๘๘๖, ๒๘ พฤศจิกายน ๑๒๖
  38. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเข็มพระชนมายุสมมงคล, เล่ม ๒๖ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๖๓๓, ๖ มีนาคม ๑๒๘
  39. ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเข็มข้าหลวงเดิม เก็บถาวร 2016-03-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๓๓ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๗๓๙, ๗ มกราคม ๒๔๕๙
เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต_(หม่อมราชวงศ์อรุณ_ฉัตรกุล)&oldid=10772131"