เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต (หม่อมราชวงศ์อรุณ ฉัตรกุล)

สำหรับความหมายอื่น ดูที่ เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต

เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต (หม่อมราชวงศ์อรุณ ฉัตรกุล)
14 เมษายน พ.ศ. 2399 – 25 สิงหาคม พ.ศ. 2464 (65 ปี)
เหล่าทัพ	ทหารบก
ยศสูงสุด	จอมพล (ทหารบก)
รับใช้	กองทัพบกไทย
บำเหน็จ	นพรัตนราชวราภรณ์ รัตนวราภรณ์ ปฐมจุลจอมเกล้า
อาชีพอื่น	เสนาบดีกระทรวงกลาโหม (พ.ศ. 2457)

จอมพล เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต (หม่อมราชวงศ์อรุณ ฉัตรกุล) (14 เมษายน พ.ศ. 2399 - 25 สิงหาคม พ.ศ. 2464) ผู้บัญชาการกรมยุทธนาธิการ ระหว่างวันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2457 - 25 สิงหาคม พ.ศ. 2464 เป็นพระโอรสในหม่อมเจ้านิล ฉัตรกุล (พระโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นสุรินทรรักษ์) กับหม่อมราชวงศ์ สุ่น ปาลกะวงศ์ (นัดดาในพระสัมพันธวงศ์เธอ กรมหมื่นนราเทเวศร์)

ประวัติการรับราชการ

• พ.ศ. 2415 ถวายตัวรับราชการเป็นมหาดเล็ก โดยเป็นพลทหารอยู่ในกองร้อยที่ 6 และได้เลื่อนเป็น สิบตรี และสิบโททหารมหาดเล็กกองร้อยที่ 5
• พ.ศ. 2421 ย้ายไปรับราชการอยู่ในกรมทหารปืนใหญ่
• พ.ศ. 2432 ปลัดกองโรงเรียนนายร้อย ขณะเป็นนายร้อยเอก
• พ.ศ. 2435 ผู้บังคับการโรงเรียนนายร้อย เลื่อนยศเป็นนายพันตรี มีบรรดาศักดิ์เป็นหลวงสรวิเศษเดชาวุธ แล้วเลื่อนเป็นพระสรวิเศษเดชาวุธ เมื่อ พ.ศ. 2441
• พ.ศ. 2442 ผู้บัญชาการทหารบกมณฑลกรุงเทพฯ แล้วเลื่อนยศเป็นนายพันโท
• พ.ศ. 2443 ยกกระบัตรทัพบก เลื่อนบรรดาศักดิ์เป็น พระยาพหลพลพยุหเสนา
• พ.ศ. 2444 นายพันเอก ย้ายไปเป็นปลัดทัพบก
• พ.ศ. 2445 นายพลตรี
• พ.ศ. 2446 รองผู้บัญชาการกรมยุทธนาธิการ ในปีเดียวกันนี้ได้เลื่อนบรรดาศักดิ์เป็น พระยาสีหราชเดโชไชย อภัยพิริยบรากรมพาหุ เจ้ากรมอาสาใหญ่ขวา ถือศักดินา 10,000
• พ.ศ. 2449 นายพลโท
• พ.ศ. 2453 ผู้ช่วยเสนาบดีกระทรวงกลาโหม
• พ.ศ. 2454 นายพลเอก และรั้งตำแหน่งผู้บัญชาการกรมพระคชบาล
• พ.ศ. 2455 ได้รับสถาปนาเป็นเจ้าพระยา มีสมญาตามจารึกในสุพรรณบัฏว่า เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต มหิศรมหาสวามิภักดิ์ สุรินทรศักดิ์ประพัทธพงษ์ จัตุรงคเสนาบดี ยุทธวิธีสุขุมวินิต ธรรมสุจริตศิริสวัสดิ์ พุทธาพิรัตนสรณธาดา อุตมอาชวาธยาศัย อภัยพิริยบรากรมพาหุ ดำรงศักดินา 10,000
• พ.ศ. 2456 รั้งตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงกลาโหม
• พ.ศ. 2457 เสนาบดีกระทรวงกลาโหม
• พ.ศ. 2460 จอมพล

อสัญกรรม

เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต ป่วยมาช้านาน อาการทรงบ้างทรุดบ้างเรื่อยมา จนถึงแก่อสัญกรรมในวันที่ 25 สิงหาคม พ.ศ. 2464 เวลา 14.35 น. สิริอายุได้ 700165000000000000065 ปี 7002133000000000000133 วัน

เวลา 16.00 น. วันถัดมา พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จฯ มาพระราชทานน้ำอาบศพ สวมชฎาพอก และโปรดให้เจ้าพนักงานประกอบโกศมณฑปแวดล้อมด้วยฉัตรและเครื่องยศ พระพิธีธรรม 8 รูป สวดพระอภิธรรมมีกำหนด 15 วัน

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ เหรียญและเข็มที่ได้รับพระราชทาน

• พ.ศ. 2463 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นโบราณมงคลนพรัตนราชวราภรณ์ (น.ร.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. 2457 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์รัตนวราภรณ์ (ร.ว.)‎
• พ.ศ. 2455 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นปฐมจุลจอมเกล้า (ป.จ.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. 2459 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)
• พ.ศ. 2447 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้น 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.)
• พ.ศ. 2463 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีศักดิ์รามาธิบดี ชั้นที่ 2 มหาโยธิน (ม.ร.)
• พ.ศ. 2441 - เหรียญปราบฮ่อ (ร.ป.ฮ.)
• พ.ศ. 2462 - เหรียญดุษฎีมาลา เข็มราชการแผ่นดิน (ร.ด.ม.(ผ))
• พ.ศ. 2436 - เหรียญจักรมาลา (ร.จ.ม.)
• พ.ศ. 2454 - เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 5 ชั้นที่ 3 (จ.ป.ร.3)
• พ.ศ. 2457 - เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 2 (ว.ป.ร.2)
• พ.ศ. 2436 - เหรียญรัชฎาภิเศกมาลา
• พ.ศ. 2440 - เหรียญประพาสมาลา
• พ.ศ. 2446 - เหรียญทวีธาภิเศก
• พ.ศ. 2450 - เหรียญรัชมงคล
• พ.ศ. 2451 - เหรียญรัชมังคลาภิเษก (ทอง)
• พ.ศ. 2454 - เหรียญบรมราชาภิเษก (ทอง)
• พ.ศ. 2450 - เข็มอักษรรักษาพระนครเสด็จประพาสยุโรปคราวหลัง
• พ.ศ. 2452 - เข็มพระชนมายุสมมงคล (ทอง)
• พ.ศ. 2459 - เข็มข้าหลวงเดิม

ผลงานสำคัญ

• พ.ศ. 2429 ปราบอั้งยี่ที่ตำบลดอนกระเบื้อง แขวงเมืองราชบุรี
• พ.ศ. 2446 ปราบเงี้ยว ที่ก่อการจลาจลขึ้นในมณฑลพายัพ ในเวลานั้น จอมพล พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดชขณะเป็น ผู้บัญชาการกรมยุทธนาธิการ เสด็จไปราชการ ณ ทวีปยุโรปเจ้าพระยาบดินทรเดชา (ขณะมีบรรดาศักดิ์ เป็นพระยา) รั้ง ราชการกรมยุทธนาธิการ จึงต้องรับหน้าที่จัดกองทหารขึ้นไปปราบเงี้ยว และสามารถจัดการได้เรียบร้อยโดยรวดเร็ว