เทศบาลนครในประเทศไทย

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
เขตการปกครอง
ของประเทศไทย
Emblem of Thailand.svg
การปกครองส่วนภูมิภาค
การปกครองส่วนท้องถิ่น
เขตการปกครองอื่น ๆ

ในประเทศไทย เทศบาลนคร เป็นองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นสำหรับเมืองขนาดใหญ่ที่มีประชากรตั้งแต่ 50,000 คนขึ้นไปและมีรายได้พอเพียงต่อการให้บริการสาธารณะตามหน้าที่ที่กฎหมายบัญญัติไว้ การจัดตั้งเทศบาลนครกระทำโดยประกาศกระทรวงมหาดไทยยกฐานะเป็นเทศบาลนครตามพระราชบัญญัติเทศบาล พ.ศ. 2496 (ฉบับล่าสุด) ปัจจุบันมีเทศบาลนครอยู่ 30 แห่งทั่วประเทศ (ไม่นับรวมกรุงเทพมหานครและเมืองพัทยา) เทศบาลนครแห่งแรกของไทย 3 แห่งคือเทศบาลนครกรุงเทพ เทศบาลนครธนบุรี และเทศบาลนครเชียงใหม่ จัดตั้งขึ้นในปี พ.ศ. 2478 ต่อมาเทศบาลนครกรุงเทพและเทศบาลนครธนบุรีได้ถูกยุบรวมกันเป็นเทศบาลนครหลวงในปี พ.ศ. 2514 และในปี พ.ศ. 2515 เทศบาลนครหลวงได้ถูกยุบพร้อมกับจังหวัดนครหลวงกรุงเทพธนบุรีเพื่อจัดตั้งกรุงเทพมหานคร หลังจากนั้นเทศบาลนครจึงเหลือแต่เพียงเทศบาลนครเชียงใหม่ ซึ่งเป็นเทศบาลนครแห่งแรกในส่วนภูมิภาค จนกระทั่งปี พ.ศ. 2537 จึงมีการจัดตั้งเทศบาลนครแห่งที่สองในส่วนภูมิภาคคือเทศบาลนครนครศรีธรรมราช และเทศบาลนครอื่น ๆ มาตามลำดับ

เทศบาลนครประกอบด้วยนายกเทศมนตรีทำหน้าที่หัวหน้าฝ่ายบริหารและสภาเทศบาลที่มีสมาชิกจำนวน 24 คนมาจากการเลือกตั้งของราษฎรในเขตเทศบาลทำหน้าที่เป็นฝ่ายนิติบัญญัติ นายกเทศมนตรีมาจากการเลือกตั้งโดยตรงของราษฎรในเขตเทศบาลและมีรองนายกเทศมนตรีมาจากการแต่งตั้งของนายกเทศมนตรี นอกจากนี้ยังมีสำนักงานเทศบาลนครซึ่งมีปลัดเทศบาลเป็นหัวหน้าพนักงานเทศบาล ทำหน้าที่เป็นหน่วยงานธุรการและหน่วยงานให้บริการประชาชนภายใต้การบังคับบัญชาของนายกเทศมนตรี

อันดับของเทศบาลนครในประเทศไทยตามจำนวนประชากรเป็นดังนี้

รายชื่อนครและเทศบาลนครในประเทศไทย

ลำดับ
ที่		 ชื่อเมือง ชื่อเทศบาล/
องค์กรปกครองท้องถิ่น		 ตรา/สัญลักษณ์ จังหวัด เนื้อที่
เฉพาะพื้นดิน
(ตร.กม.)		 จำนวนประชากร
เมื่อสิ้นปี 2560
(คน)[1]		 ความหนาแน่น
(คน/ตร.กม)		 วันที่ได้รับการจัดตั้ง
 1  กรุงเทพมหานคร  กรุงเทพมหานคร[# 1] Seal of Bangkok Metro Authority.png – 1,568.74  5,696,409  3,631.20   14 ธันวาคม พ.ศ. 2515[2]
 2  นนทบุรี  เทศบาลนครนนทบุรี Seal of Nonthaburi.jpg  นนทบุรี 38.90  256,960  6,605.66   25 กันยายน พ.ศ. 2538[3]
 3  ปากเกร็ด  เทศบาลนครปากเกร็ด Seal of Pak Kret.jpg  นนทบุรี 36.04  187,239  5,195.31   20 เมษายน พ.ศ. 2543[4]
 4  หาดใหญ่  เทศบาลนครหาดใหญ่ Seal of Hat Yai.png  สงขลา 21.00  159,687  7,604.14   25 กันยายน พ.ศ. 2538[5]
 5  นครราชสีมา  เทศบาลนครนครราชสีมา Seal of Nakhon Ratchasima.png  นครราชสีมา 37.50  129,680  3,546.80   25 กันยายน พ.ศ. 2538[6]
 6  เชียงใหม่  เทศบาลนครเชียงใหม่ Official seal of Chiang Mai.jpg  เชียงใหม่ 40.22  132,556  3,295.77   1 เมษายน พ.ศ. 2479[7]
 7  อุดรธานี  เทศบาลนครอุดรธานี Uth2.jpg  อุดรธานี 47.70  130,274  2,769.52   25 กันยายน พ.ศ. 2538[8]
 8  สุราษฎร์ธานี  เทศบาลนครสุราษฎร์ธานี Seal of Surat Thani.png  สุราษฎร์ธานี 68.97  129,484  1,877.40   4 พฤษภาคม พ.ศ. 2550[9]
 9  เจ้าพระยาสุรศักดิ์  เทศบาลนครเจ้าพระยาสุรศักดิ์ ตราเทศบาลนครเจ้าพระยาสุรศักดิ์.png  ชลบุรี 276.98  124,266  448.65   1 พฤษภาคม พ.ศ. 2556[10]
 10  ขอนแก่น  เทศบาลนครขอนแก่น นครขอนแก่น.png  ขอนแก่น 46.00  120,143  2,598.63   25 กันยายน พ.ศ. 2538[11]
 11  พัทยา  เมืองพัทยา[# 2] Pattaya-Logo.png  ชลบุรี 53.44  115,840  2,167.66   29 พฤศจิกายน พ.ศ. 2521[12]
 12  นครศรีธรรมราช  เทศบาลนครนครศรีธรรมราช Seal of Nakhon Si Thammarat.png  นครศรีธรรมราช 22.56  105,844  4,691.67   8 ตุลาคม พ.ศ. 2537[13]
 13  นครสวรรค์  เทศบาลนครนครสวรรค์ นครนครสวรรค์.gif  นครสวรรค์ 27.87  85,931  3,083.28   25 กันยายน พ.ศ. 2538[14]
 14  แหลมฉบัง  เทศบาลนครแหลมฉบัง Seal of Laem Chabang.gif  ชลบุรี 88.59  80,415  907.72   24 พฤษภาคม พ.ศ. 2553[15]
 15  รังสิต  เทศบาลนครรังสิต Seal of Rangsit.gif  ปทุมธานี 20.80  79,962  3,844.33   29 เมษายน พ.ศ. 2554[16]
 16  นครปฐม  เทศบาลนครนครปฐม Seal of Nakhon Pathom.png  นครปฐม 19.85  78,599  3,959.65   11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2542[17]
 17  ภูเก็ต  เทศบาลนครภูเก็ต Seal of Phuket.png  ภูเก็ต 12.00  78,421  6,535.08   13 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2547[18]
 18  อุบลราชธานี  เทศบาลนครอุบลราชธานี Seal of Ubon Ratchathani.png  อุบลราชธานี 29.04  76,271  2,691.70   7 พฤษภาคม พ.ศ. 2542[19]
 19  เชียงราย  เทศบาลนครเชียงราย Seal of Chiang Rai.png  เชียงราย 60.85  73,416  1,206.51   13 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2547[18]
 20  พิษณุโลก  เทศบาลนครพิษณุโลก Seal of Phitsanulok.png  พิษณุโลก 18.26  69,906  3,828.37   9 มีนาคม พ.ศ. 2542[20]
 21  สงขลา  เทศบาลนครสงขลา Seal of Songkhla.png  สงขลา 9.27  66,074  7,127.72   11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2542[21]
 22  เกาะสมุย  เทศบาลนครเกาะสมุย Seal of Ko Samui.png  สุราษฎร์ธานี 252.00  64,720  256.83   14 กันยายน พ.ศ. 2555[22]
 23  ระยอง  เทศบาลนครระยอง Seal of Rayong.png  ระยอง 16.95  63,655  3,755.46   11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2542[23]
 24  สมุทรสาคร  เทศบาลนครสมุทรสาคร Seal of Samut Sakhon.png  สมุทรสาคร 10.33  63,252  6,123.14   11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2542[24]
 25  ยะลา  เทศบาลนครยะลา Seal of Yala.png  ยะลา 19.00  61,209  3,221.53   25 กันยายน พ.ศ. 2538[25]
 26  ตรัง  เทศบาลนครตรัง Seal of Trang.png  ตรัง 14.77  60,325  4,084.29   11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2542[26]
 27  ลำปาง  เทศบาลนครลำปาง Seal of Lampang.png  ลำปาง 22.17  54,726  2,468.47   11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2542[27]
 28  สกลนคร  เทศบาลนครสกลนคร Seal of Sakon Nakhon.png  สกลนคร 54.54  53,237  982.93   8 มีนาคม พ.ศ. 2555[28]
 29  พระนครศรีอยุธยา  เทศบาลนครพระนครศรีอยุธยา Ayutthaya city seal.png  พระนครศรีอยุธยา 14.84  52,940  3,567.39   16 ธันวาคม พ.ศ. 2542[29]
 30  อ้อมน้อย  เทศบาลนครอ้อมน้อย Seal of Om Noi.png  สมุทรสาคร 30.40  52,715  1,734.05   11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2553[30]
 31  สมุทรปราการ  เทศบาลนครสมุทรปราการ ตราเทศบาลนครสมุทรปราการ.jpg  สมุทรปราการ 7.33  51,504  7,026.47   24 มีนาคม พ.ศ. 2542[31]
 32  แม่สอด  เทศบาลนครแม่สอด Seal of Mae Sot.png  ตาก 27.20  35,809[# 3]  1,316.51   28 มกราคม พ.ศ. 2553[32]

หมายเหตุ

  1. ↑ กรุงเทพมหานคร (กทม.) เป็นองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่มีลักษณะครอบคลุมพื้นที่ทั้งจังหวัดเช่นเดียวกับองค์การบริหารส่วนจังหวัด แต่ถือว่าพื้นที่ทั้งหมดเป็นเขตเมืองทำนองเดียวกับเทศบาล กรุงเทพมหานครมีผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานครที่มาจากการเลือกตั้งโดยตรงเป็นฝ่ายบริหาร มีสภากรุงเทพมหานครเป็นฝ่ายนิติบัญญัติและมีสภาเขตเป็นที่ปรึกษาอีกด้วย
  2. ↑ เมืองพัทยาเป็นเทศบาลพิเศษซึ่งเดิมมีรูปแบบ "สภา-ผู้จัดการนคร" อันแตกต่างจากเทศบาลทั่วไปที่ใช้รูปแบบ "นายกเทศมนตรี-สภา" แต่ปัจจุบันเมืองพัทยาได้หันมาใช้รูปแบบ "นายกเทศมนตรี-สภา" เหมือนเทศบาลนครแห่งอื่น ๆ แต่ยังเรียกนายกเทศมนตรีว่า "นายกเมืองพัทยา" และสภาว่า "สภาเมืองพัทยา" เหมือนเดิม
  3. ↑ ขณะที่กำลังยื่นเรื่องขอเปลี่ยนแปลงฐานะเป็นเทศบาลนคร ในเขตเทศบาลเมืองแม่สอดมีจำนวนราษฎรเฉพาะจากฐานข้อมูลทะเบียนราษฎร (ของกรมการปกครอง) ไม่ถึงเกณฑ์ที่พระราชบัญญัติเทศบาล พ.ศ. 2496 กำหนดไว้ แต่มีการตีความหมายของคำว่า "ราษฎร" ในพระราชบัญญัติฉบับดังกล่าวให้ครอบคลุมถึงบุคคลที่ไม่มีสัญชาติไทยและไม่มีสิทธิ์เลือกตั้งที่อาศัยอยู่ในเขตเทศบาลอย่างถูกกฎหมายด้วย เป็นผลให้มีจำนวน "ราษฎร" ทั้งหมดเกินห้าหมื่นคน ประกอบกับมีการพิจารณาความเหมาะสมด้านอื่น ๆ แล้วเข้าเกณฑ์ที่จะยกฐานะเป็นเทศบาลนครได้ [1] ในที่นี้จะระบุจำนวนราษฎรตามฐานข้อมูลทะเบียนราษฎรเท่านั้น เพื่อให้เป็นแบบแผนเดียวกับข้อมูลของเทศบาลนครแห่งอื่น ๆ

ดูเพิ่ม

อ้างอิง

  1. ↑ สำนักบริหารการทะเบียน. กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. "ระบบสถิติทางการทะเบียน : รายงานสถิติจำนวนประชากรและบ้านประจำปี พ.ศ. 2560." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: [http://stat.dopa.go.th/stat/statnew/upstat_age_disp.php
  2. ↑ "ประกาศของคณะปฏิวัติ ฉบับที่ ๓๓๕". ราชกิจจานุเบกษา 89 (พิเศษ 190 ก): 187–201. 13 ธันวาคม 2515. 
  3. ↑ "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครนนทบุรี จังหวัดนนทบุรี พ.ศ. ๒๕๓๘". ราชกิจจานุเบกษา 112 (40 ก): 29–32. 24 กันยายน 2538. 
  4. ↑ "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี พ.ศ. ๒๕๔๓". ราชกิจจานุเบกษา 117 (10 ก): 25–28. 20 กุมภาพันธ์ 2543. 
  5. ↑ "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา พ.ศ. ๒๕๓๘". ราชกิจจานุเบกษา 112 (40 ก): 19–23. 24 กันยายน 2538. 
  6. ↑ "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครนครราชสีมา จังหวัดนครราชสีมา พ.ศ. ๒๕๓๘". ราชกิจจานุเบกษา 112 (40 ก): 33–36. 24 กันยายน 2538. 
  7. ↑ "พระราชบัญญัติจัดตั้งเทศบาลนครเชียงใหม่ พุทธศักราช ๒๔๗๘". ราชกิจจานุเบกษา 52: 2136–2141. 29 มีนาคม 2478. 
  8. ↑ "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครอุดรธานี จังหวัดอุดรธานี พ.ศ. ๒๕๓๘". ราชกิจจานุเบกษา 112 (40 ก): 6–9. 24 กันยายน 2538. 
  9. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงฐานะเทศบาลเมืองสุราษฎร์ธานี อำเภอเมืองสุราษฎร์ธานี จังหวัดสุราษฎร์ธานี เป็นเทศบาลนครสุราษฎร์ธานี". ราชกิจจานุเบกษา 124 (พิเศษ 67 ง): 15. 4 มิถุนายน 2550. 
  10. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงฐานะเทศบาลตำบลเจ้าพระยาสุรศักดิ์ อำเภอศรีราชา จังหวัดชลบุรี เป็นเทศบาลนครเจ้าพระยาสุรศักดิ์". ราชกิจจานุเบกษา 130 (พิเศษ 88 ง): 28. 25 กรกฎาคม 2556. 
  11. ↑ "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครขอนแก่น จังหวัดขอนแก่น พ.ศ. ๒๕๓๘". ราชกิจจานุเบกษา 112 (40 ก): 24–28. 24 กันยายน 2538. 
  12. ↑ "พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการเมืองพัทยา พ.ศ. ๒๕๒๑". ราชกิจจานุเบกษา 95 (พิเศษ 120): 1–44. 30 ตุลาคม 2521. 
  13. ↑ "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครนครศรีธรรมราช จังหวัดนครศรีธรรมราช พ.ศ. ๒๕๓๗". ราชกิจจานุเบกษา 111 (36 ก): 30–34. 24 สิงหาคม 2537. 
  14. ↑ "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครนครสวรรค์ จังหวัดนครสวรรค์ พ.ศ. ๒๕๓๘". ราชกิจจานุเบกษา 112 (40 ก): 10–14. 24 กันยายน 2538. 
  15. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงฐานะเทศบาลตำบลแหลมฉบัง อำเภอศรีราชาและอำเภอบางละมุง จังหวัดชลบุรี เป็นเทศบาลนครแหลมฉบัง". ราชกิจจานุเบกษา 127 (พิเศษ 79 ง): 19. 25 มิถุนายน 2553. 
  16. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงฐานะเทศบาลเมืองรังสิต อำเภอธัญบุรี จังหวัดปทุมธานี เป็นเทศบาลนครรังสิต". ราชกิจจานุเบกษา 128 (61 ง): 42. 1 มิถุนายน 2554. 
  17. ↑ "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครนครปฐม จังหวัดนครปฐม พ.ศ. ๒๕๔๒". ราชกิจจานุเบกษา 116 (110 ก): 6–9. 10 พฤศจิกายน 2542. 
  18. ↑ 18.0 18.1 "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงฐานะเทศบาลเมืองเป็นเทศบาลนคร". ราชกิจจานุเบกษา 121 (พิเศษ 20 ง): 11–12. 20 กุมภาพันธ์ 2547. 
  19. ↑ "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครอุบลราชธานี จังหวัดอุบลราชธานี พ.ศ. ๒๕๔๒". ราชกิจจานุเบกษา 116 (14 ก): 1–4. 8 มีนาคม 2542. 
  20. ↑ "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครพิษณุโลก จังหวัดพิษณุโลก พ.ศ. ๒๕๔๒". ราชกิจจานุเบกษา 116 (14 ก): 5–10. 8 มีนาคม 2542. 
  21. ↑ "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครสงขลา จังหวัดสงขลา พ.ศ. ๒๕๔๒". ราชกิจจานุเบกษา 116 (110 ก): 22–24. 10 พฤศจิกายน 2542. 
  22. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงฐานะเทศบาลเมืองเกาะสมุย อำเภอเกาะสมุย จังหวัดสุราษฎร์ธานี เป็นเทศบาลนครเกาะสมุย". ราชกิจจานุเบกษา 131 (พิเศษ 18 ง): 28. 27 มกราคม 2557. 
  23. ↑ "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครระยอง จังหวัดระยอง พ.ศ. ๒๕๔๒". ราชกิจจานุเบกษา 116 (110 ก): 25–28. 10 พฤศจิกายน 2542. 
  24. ↑ "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครสมุทรสาคร จังหวัดสมุทรสาคร พ.ศ. ๒๕๔๒". ราชกิจจานุเบกษา 116 (110 ก): 2–5. 10 พฤศจิกายน 2542. 
  25. ↑ "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครยะลา จังหวัดยะลา พ.ศ. ๒๕๓๘". ราชกิจจานุเบกษา 112 (40 ก): 15–18. 24 กันยายน 2538. 
  26. ↑ "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครตรัง จังหวัดตรัง พ.ศ. ๒๕๔๒". ราชกิจจานุเบกษา 116 (110 ก): 16–21. 10 พฤศจิกายน 2542. 
  27. ↑ "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครลำปาง จังหวัดลำปาง พ.ศ. ๒๕๔๒". ราชกิจจานุเบกษา 116 (110 ก): 10–15. 10 พฤศจิกายน 2542. 
  28. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงฐานะเทศบาลเมืองสกลนคร อำเภอเมืองสกลนคร จังหวัดสกลนคร เป็นเทศบาลนครสกลนคร". ราชกิจจานุเบกษา 129 (พิเศษ 64 ง): 12. 5 เมษายน 2555. 
  29. ↑ "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครนครศรีอยุธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา พ.ศ. ๒๕๔๒". ราชกิจจานุเบกษา 116 (127 ก): 1–4. 15 ธันวาคม 2542. 
  30. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงฐานะเทศบาลเมืองอ้อมน้อย อำเภอกระทุ่มแบน จังหวัดสมุทรสาคร เป็นเทศบาลนครอ้อมน้อย". ราชกิจจานุเบกษา 127 (พิเศษ 149 ง): 45. 27 ธันวาคม 2553. 
  31. ↑ "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครสมุทรปราการ จังหวัดสมุทรปราการ พ.ศ. ๒๕๔๒". ราชกิจจานุเบกษา 116 (19 ก): 1–4. 23 มีนาคม 2542. 
  32. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงฐานะเทศบาลเมืองแม่สอด อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก เป็นเทศบาลนครแม่สอด". ราชกิจจานุเบกษา 127 (พิเศษ 50 ง): 7. 21 เมษายน 2553. 
เทศบาลนคร
อปท.รูปแบบพิเศษ
เขตการปกครองและเขตบริหารในประเทศไทย
เขตการปกครอง
เขตบริหาร
ราชการของฝ่ายบริหารไทย
ราชการส่วนกลาง
Emblem of Thailand.svg
ราชการส่วนภูมิภาค
ราชการส่วนท้องถิ่น
ดึงข้อมูลจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=เทศบาลนครในประเทศไทย&oldid=7567582"