เทศบาลนครในประเทศไทย
เขตการปกครอง ของประเทศไทย |
---|
![]() |
การปกครองส่วนภูมิภาค |
การปกครองส่วนท้องถิ่น |
ในประเทศไทย เทศบาลนคร เป็นองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นสำหรับเมืองขนาดใหญ่ที่มีประชากรตั้งแต่ 50,000 คนขึ้นไปและมีรายได้พอเพียงต่อการให้บริการสาธารณะตามหน้าที่ที่กฎหมายบัญญัติไว้ การจัดตั้งเทศบาลนครกระทำโดยประกาศกระทรวงมหาดไทยยกฐานะเป็นเทศบาลนครตามพระราชบัญญัติเทศบาล พ.ศ. 2496 (ฉบับล่าสุด) ปัจจุบันมีเทศบาลนครอยู่ 30 แห่งทั่วประเทศ (ไม่นับรวมกรุงเทพมหานครและเมืองพัทยา) เทศบาลนครแห่งแรกของไทย 3 แห่งคือเทศบาลนครกรุงเทพ เทศบาลนครธนบุรี และเทศบาลนครเชียงใหม่ จัดตั้งขึ้นในปี พ.ศ. 2478 ต่อมาเทศบาลนครกรุงเทพและเทศบาลนครธนบุรีได้ถูกยุบรวมกันเป็นเทศบาลนครหลวงในปี พ.ศ. 2514 และในปี พ.ศ. 2515 เทศบาลนครหลวงได้ถูกยุบพร้อมกับจังหวัดนครหลวงกรุงเทพธนบุรีเพื่อจัดตั้งกรุงเทพมหานคร หลังจากนั้นเทศบาลนครจึงเหลือแต่เพียงเทศบาลนครเชียงใหม่ ซึ่งเป็นเทศบาลนครแห่งแรกในส่วนภูมิภาค จนกระทั่งปี พ.ศ. 2537 จึงมีการจัดตั้งเทศบาลนครแห่งที่สองในส่วนภูมิภาคคือเทศบาลนครนครศรีธรรมราช และเทศบาลนครอื่น ๆ มาตามลำดับ
เทศบาลนครประกอบด้วยนายกเทศมนตรีทำหน้าที่หัวหน้าฝ่ายบริหารและสภาเทศบาลที่มีสมาชิกจำนวน 24 คนมาจากการเลือกตั้งของราษฎรในเขตเทศบาลทำหน้าที่เป็นฝ่ายนิติบัญญัติ นายกเทศมนตรีมาจากการเลือกตั้งโดยตรงของราษฎรในเขตเทศบาลและมีรองนายกเทศมนตรีมาจากการแต่งตั้งของนายกเทศมนตรี นอกจากนี้ยังมีสำนักงานเทศบาลนครซึ่งมีปลัดเทศบาลเป็นหัวหน้าพนักงานเทศบาล ทำหน้าที่เป็นหน่วยงานธุรการและหน่วยงานให้บริการประชาชนภายใต้การบังคับบัญชาของนายกเทศมนตรี
อันดับของเทศบาลนครในประเทศไทยตามจำนวนประชากรเป็นดังนี้
รายชื่อนครและเทศบาลนครในประเทศไทย
ลำดับ ที่ |
ชื่อเมือง | ชื่อเทศบาล/ องค์กรปกครองท้องถิ่น |
ตรา/สัญลักษณ์ | จังหวัด | เนื้อที่ เฉพาะพื้นดิน (ตร.กม.) |
จำนวนประชากร เมื่อสิ้นปี 2561 (คน)[1] |
ความหนาแน่น (คน/ตร.กม) |
วันที่ได้รับการจัดตั้ง |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | กรุงเทพมหานคร | กรุงเทพมหานคร[# 1] | ![]() |
– | 1,568.74 | 5,676,648 | 3,618.60 | 14 ธันวาคม พ.ศ. 2515[2] |
2 | นนทบุรี | เทศบาลนครนนทบุรี | ![]() |
นนทบุรี | 38.90 | 254,950 | 6,553.98 | 25 กันยายน พ.ศ. 2538[3] |
3 | ปากเกร็ด | เทศบาลนครปากเกร็ด | ![]() |
นนทบุรี | 36.04 | 189,935 | 5,270.12 | 20 เมษายน พ.ศ. 2543[4] |
4 | หาดใหญ่ | เทศบาลนครหาดใหญ่ | ![]() |
สงขลา | 21.00 | 158,910 | 7,567.14 | 25 กันยายน พ.ศ. 2538[5] |
5 | เจ้าพระยาสุรศักดิ์ | เทศบาลนครเจ้าพระยาสุรศักดิ์ | ![]() |
ชลบุรี | 276.98 | 138,197 | 498.94 | 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2556[6] |
6 | สุราษฎร์ธานี | เทศบาลนครสุราษฎร์ธานี | ![]() |
สุราษฎร์ธานี | 68.97 | 131,835 | 1,911.48 | 4 พฤษภาคม พ.ศ. 2550[7] |
7 | อุดรธานี | เทศบาลนครอุดรธานี | ![]() |
อุดรธานี | 47.70 | 130,457 | 2,734.95 | 25 กันยายน พ.ศ. 2538[8] |
8 | เชียงใหม่ | เทศบาลนครเชียงใหม่ | ![]() |
เชียงใหม่ | 40.22 | 129,536 | 3,220.69 | 1 เมษายน พ.ศ. 2479[9] |
9 | นครราชสีมา | เทศบาลนครนครราชสีมา | ![]() |
นครราชสีมา | 37.50 | 128,217 | 3,419.12 | 25 กันยายน พ.ศ. 2538[10] |
10 | พัทยา | เมืองพัทยา[# 2] | ![]() |
ชลบุรี | 53.44 | 119,122 | 2,229.08 | 29 พฤศจิกายน พ.ศ. 2521[11] |
11 | ขอนแก่น | เทศบาลนครขอนแก่น | ![]() |
ขอนแก่น | 46.00 | 118,080 | 2,566.96 | 25 กันยายน พ.ศ. 2538[12] |
12 | นครศรีธรรมราช | เทศบาลนครนครศรีธรรมราช | ![]() |
นครศรีธรรมราช | 22.56 | 103,192 | 4,574.11 | 8 ตุลาคม พ.ศ. 2537[13] |
13 | แหลมฉบัง | เทศบาลนครแหลมฉบัง | ![]() |
ชลบุรี | 88.59 | 86,833 | 980.17 | 24 พฤษภาคม พ.ศ. 2553[14] |
14 | รังสิต | เทศบาลนครรังสิต | ![]() |
ปทุมธานี | 20.80 | 83,627 | 4,020.53 | 29 เมษายน พ.ศ. 2554[15] |
15 | นครสวรรค์ | เทศบาลนครนครสวรรค์ | ![]() |
นครสวรรค์ | 27.87 | 83,045 | 2,979.73 | 25 กันยายน พ.ศ. 2538[16] |
16 | ภูเก็ต | เทศบาลนครภูเก็ต | ![]() |
ภูเก็ต | 12.00 | 79,755 | 6,646.25 | 13 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2547[17] |
17 | เชียงราย | เทศบาลนครเชียงราย | ![]() |
เชียงราย | 60.85 | 77,200 | 1,268.69 | 13 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2547[17] |
18 | นครปฐม | เทศบาลนครนครปฐม | ![]() |
นครปฐม | 19.85 | 75,955 | 3,826.45 | 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2542[18] |
19 | อุบลราชธานี | เทศบาลนครอุบลราชธานี | ![]() |
อุบลราชธานี | 29.04 | 75,691 | 2,606.44 | 7 พฤษภาคม พ.ศ. 2542[19] |
20 | เกาะสมุย | เทศบาลนครเกาะสมุย | ![]() |
สุราษฎร์ธานี | 252.00 | 68,894 | 273.39 | 14 กันยายน พ.ศ. 2555[20] |
21 | สมุทรสาคร | เทศบาลนครสมุทรสาคร | ![]() |
สมุทรสาคร | 10.33 | 68,579 | 6,638.82 | 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2542[21] |
22 | พิษณุโลก | เทศบาลนครพิษณุโลก | ![]() |
พิษณุโลก | 18.26 | 67,052 | 3,672.07 | 9 มีนาคม พ.ศ. 2542[22] |
23 | ระยอง | เทศบาลนครระยอง | ![]() |
ระยอง | 16.95 | 64,332 | 3,795.40 | 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2542[23] |
24 | สงขลา | เทศบาลนครสงขลา | ![]() |
สงขลา | 9.27 | 63,048 | 6,801.29 | 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2542[24] |
25 | ยะลา | เทศบาลนครยะลา | ![]() |
ยะลา | 19.00 | 61,218 | 3,222.00 | 25 กันยายน พ.ศ. 2538[25] |
26 | ตรัง | เทศบาลนครตรัง | ![]() |
ตรัง | 14.77 | 59,743 | 4,044.89 | 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2542[26] |
27 | อ้อมน้อย | เทศบาลนครอ้อมน้อย | ![]() |
สมุทรสาคร | 30.40 | 53,918 | 1,773.62 | 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2553[27] |
28 | สกลนคร | เทศบาลนครสกลนคร | ![]() |
สกลนคร | 54.54 | 53,461 | 980.22 | 8 มีนาคม พ.ศ. 2555[28] |
29 | ลำปาง | เทศบาลนครลำปาง | ![]() |
ลำปาง | 22.17 | 52,916 | 2,386.83 | 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2542[29] |
30 | สมุทรปราการ | เทศบาลนครสมุทรปราการ | ![]() |
สมุทรปราการ | 7.33 | 51,495 | 7,025.24 | 24 มีนาคม พ.ศ. 2542[30] |
31 | พระนครศรีอยุธยา | เทศบาลนครพระนครศรีอยุธยา | ![]() |
พระนครศรีอยุธยา | 14.84 | 51,464 | 3,467.92 | 16 ธันวาคม พ.ศ. 2542[31] |
32 | แม่สอด | เทศบาลนครแม่สอด | ![]() |
ตาก | 27.20 | 40,756[# 3] | 1,498.38 | 28 มกราคม พ.ศ. 2553[32] |
หมายเหตุ
- ↑ กรุงเทพมหานคร (กทม.) เป็นองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่มีลักษณะครอบคลุมพื้นที่ทั้งจังหวัดเช่นเดียวกับองค์การบริหารส่วนจังหวัด แต่ถือว่าพื้นที่ทั้งหมดเป็นเขตเมืองทำนองเดียวกับเทศบาล กรุงเทพมหานครมีผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานครที่มาจากการเลือกตั้งโดยตรงเป็นฝ่ายบริหาร มีสภากรุงเทพมหานครเป็นฝ่ายนิติบัญญัติและมีสภาเขตเป็นที่ปรึกษาอีกด้วย
- ↑ เมืองพัทยาเป็นเทศบาลพิเศษซึ่งเดิมมีรูปแบบ "สภา-ผู้จัดการนคร" อันแตกต่างจากเทศบาลทั่วไปที่ใช้รูปแบบ "นายกเทศมนตรี-สภา" แต่ปัจจุบันเมืองพัทยาได้หันมาใช้รูปแบบ "นายกเทศมนตรี-สภา" เหมือนเทศบาลนครแห่งอื่น ๆ แต่ยังเรียกนายกเทศมนตรีว่า "นายกเมืองพัทยา" และสภาว่า "สภาเมืองพัทยา" เหมือนเดิม
- ↑ ขณะที่กำลังยื่นเรื่องขอเปลี่ยนแปลงฐานะเป็นเทศบาลนคร ในเขตเทศบาลเมืองแม่สอดมีจำนวนราษฎรเฉพาะจากฐานข้อมูลทะเบียนราษฎร (ของกรมการปกครอง) ไม่ถึงเกณฑ์ที่พระราชบัญญัติเทศบาล พ.ศ. 2496 กำหนดไว้ แต่มีการตีความหมายของคำว่า "ราษฎร" ในพระราชบัญญัติฉบับดังกล่าวให้ครอบคลุมถึงบุคคลที่ไม่มีสัญชาติไทยและไม่มีสิทธิ์เลือกตั้งที่อาศัยอยู่ในเขตเทศบาลอย่างถูกกฎหมายด้วย เป็นผลให้มีจำนวน "ราษฎร" ทั้งหมดเกินห้าหมื่นคน ประกอบกับมีการพิจารณาความเหมาะสมด้านอื่น ๆ แล้วเข้าเกณฑ์ที่จะยกฐานะเป็นเทศบาลนครได้ [1] ในที่นี้จะระบุจำนวนราษฎรตามฐานข้อมูลทะเบียนราษฎรเท่านั้น เพื่อให้เป็นแบบแผนเดียวกับข้อมูลของเทศบาลนครแห่งอื่น ๆ
ดูเพิ่ม
อ้างอิง
- ↑ สำนักบริหารการทะเบียน. กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. "ระบบสถิติทางการทะเบียน : รายงานสถิติจำนวนประชากรและบ้านประจำปี พ.ศ. 2561." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://stat.bora.dopa.go.th/stat/statnew/statTDD/
- ↑ "ประกาศของคณะปฏิวัติ ฉบับที่ ๓๓๕" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 89 (พิเศษ 190 ก): 187–201. 13 ธันวาคม 2515.
- ↑ "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครนนทบุรี จังหวัดนนทบุรี พ.ศ. ๒๕๓๘" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 112 (40 ก): 29–32. 24 กันยายน 2538.
- ↑ "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี พ.ศ. ๒๕๔๓" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 117 (10 ก): 25–28. 20 กุมภาพันธ์ 2543.
- ↑ "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา พ.ศ. ๒๕๓๘" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 112 (40 ก): 19–23. 24 กันยายน 2538.
- ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงฐานะเทศบาลตำบลเจ้าพระยาสุรศักดิ์ อำเภอศรีราชา จังหวัดชลบุรี เป็นเทศบาลนครเจ้าพระยาสุรศักดิ์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 130 (พิเศษ 88 ง): 28. 25 กรกฎาคม 2556.
- ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงฐานะเทศบาลเมืองสุราษฎร์ธานี อำเภอเมืองสุราษฎร์ธานี จังหวัดสุราษฎร์ธานี เป็นเทศบาลนครสุราษฎร์ธานี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 124 (พิเศษ 67 ง): 15. 4 มิถุนายน 2550.
- ↑ "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครอุดรธานี จังหวัดอุดรธานี พ.ศ. ๒๕๓๘" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 112 (40 ก): 6–9. 24 กันยายน 2538.
- ↑ "พระราชบัญญัติจัดตั้งเทศบาลนครเชียงใหม่ พุทธศักราช ๒๔๗๘" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 52: 2136–2141. 29 มีนาคม 2478.
- ↑ "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครนครราชสีมา จังหวัดนครราชสีมา พ.ศ. ๒๕๓๘" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 112 (40 ก): 33–36. 24 กันยายน 2538.
- ↑ "พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการเมืองพัทยา พ.ศ. ๒๕๒๑" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 95 (พิเศษ 120): 1–44. 30 ตุลาคม 2521.
- ↑ "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครขอนแก่น จังหวัดขอนแก่น พ.ศ. ๒๕๓๘" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 112 (40 ก): 24–28. 24 กันยายน 2538.
- ↑ "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครนครศรีธรรมราช จังหวัดนครศรีธรรมราช พ.ศ. ๒๕๓๗" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 111 (36 ก): 30–34. 24 สิงหาคม 2537.
- ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงฐานะเทศบาลตำบลแหลมฉบัง อำเภอศรีราชาและอำเภอบางละมุง จังหวัดชลบุรี เป็นเทศบาลนครแหลมฉบัง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 127 (พิเศษ 79 ง): 19. 25 มิถุนายน 2553.
- ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงฐานะเทศบาลเมืองรังสิต อำเภอธัญบุรี จังหวัดปทุมธานี เป็นเทศบาลนครรังสิต" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 128 (61 ง): 42. 1 มิถุนายน 2554.
- ↑ "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครนครสวรรค์ จังหวัดนครสวรรค์ พ.ศ. ๒๕๓๘" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 112 (40 ก): 10–14. 24 กันยายน 2538.
- ↑ 17.0 17.1 "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงฐานะเทศบาลเมืองเป็นเทศบาลนคร" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 121 (พิเศษ 20 ง): 11–12. 20 กุมภาพันธ์ 2547.
- ↑ "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครนครปฐม จังหวัดนครปฐม พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (110 ก): 6–9. 10 พฤศจิกายน 2542.
- ↑ "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครอุบลราชธานี จังหวัดอุบลราชธานี พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (14 ก): 1–4. 8 มีนาคม 2542.
- ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงฐานะเทศบาลเมืองเกาะสมุย อำเภอเกาะสมุย จังหวัดสุราษฎร์ธานี เป็นเทศบาลนครเกาะสมุย" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 131 (พิเศษ 18 ง): 28. 27 มกราคม 2557.
- ↑ "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครสมุทรสาคร จังหวัดสมุทรสาคร พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (110 ก): 2–5. 10 พฤศจิกายน 2542.
- ↑ "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครพิษณุโลก จังหวัดพิษณุโลก พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (14 ก): 5–10. 8 มีนาคม 2542.
- ↑ "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครระยอง จังหวัดระยอง พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (110 ก): 25–28. 10 พฤศจิกายน 2542.
- ↑ "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครสงขลา จังหวัดสงขลา พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (110 ก): 22–24. 10 พฤศจิกายน 2542.
- ↑ "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครยะลา จังหวัดยะลา พ.ศ. ๒๕๓๘" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 112 (40 ก): 15–18. 24 กันยายน 2538.
- ↑ "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครตรัง จังหวัดตรัง พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (110 ก): 16–21. 10 พฤศจิกายน 2542.
- ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงฐานะเทศบาลเมืองอ้อมน้อย อำเภอกระทุ่มแบน จังหวัดสมุทรสาคร เป็นเทศบาลนครอ้อมน้อย" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 127 (พิเศษ 149 ง): 45. 27 ธันวาคม 2553.
- ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงฐานะเทศบาลเมืองสกลนคร อำเภอเมืองสกลนคร จังหวัดสกลนคร เป็นเทศบาลนครสกลนคร" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 129 (พิเศษ 64 ง): 12. 5 เมษายน 2555.
- ↑ "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครลำปาง จังหวัดลำปาง พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (110 ก): 10–15. 10 พฤศจิกายน 2542.
- ↑ "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครสมุทรปราการ จังหวัดสมุทรปราการ พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (19 ก): 1–4. 23 มีนาคม 2542.
- ↑ "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลนครนครศรีอยุธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (127 ก): 1–4. 15 ธันวาคม 2542.
- ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงฐานะเทศบาลเมืองแม่สอด อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก เป็นเทศบาลนครแม่สอด" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 127 (พิเศษ 50 ง): 7. 21 เมษายน 2553.
|
|
|