รายพระนามพระมหากษัตริย์ลาว

พระมหากษัตริย์ลาว (ลาว: ພຣະມະຫາກະສັຕຍ໌ລາວ) ลำดับกษัตริย์ลาว อ้างอิงตาม พงศาวดารหลวงพระบาง ชินกาลมาลีปกรณ์ และตำนานพระแก้วมรกต กรณีศักราชไม่ตรงกัน จะยึดตามตำนานพระแก้วมรกตเป็นหลัก

พระมหากษัตริย์ แห่งพระราชอาณาจักรลาว
ราชาธิปไตยในอดีต
ตราแผ่นดินราชอาณาจักรลาว
ปฐมกษัตริย์	ขุนลอ (ตามตำนาน) พระเจ้าฟ้างุ้ม (ตามสากลนิยม)
องค์สุดท้าย	สมเด็จพระเจ้าศรีสว่างวัฒนา
สถานพำนัก	หลวงพระบาง ราชอาณาจักรลาว
เริ่มระบอบ	ราวพุทธศตวรรษที่ 13 (นครเชียงทอง) พ.ศ. 1896 (ค.ศ.​ 1353) (ล้านช้าง)
สิ้นสุดระบอบ	2 ธันวาคม พ.ศ. 2518 (ค.ศ. 1975) (622 ปี)
ผู้อ้างสิทธิ์	สมเด็จเจ้าฟ้าชายสุริวงศ์สว่าง

ขุนบรมราชาธิราช (พ.ศ. 1240 – 1293) ได้ย้ายจากหนองแส (เมืองหลวงของอาณาจักรน่านเจ้า) มาอยู่ที่ใหม่เรียกว่า นาน้อยอ้อยหนู (เมืองแถนหรือเมืองกาหลง) ปัจจุบันเรียกว่าเชียงรุ่งเขตสิบสองพันนา พร้อมทั้งขยายอาณาเขตออกไปโดยส่งโอรส 7 องค์ไปครองเมืองต่าง ๆ คือ

1. ขุนลอ - ปกครองเมืองชวา(หลวงพระบาง)
2. ท้าวผาล้าน - ปกครองเมืองหอแต(ต้าหอ)
3. ท้าวจุลง - ปกครองเมืองโกดแท้แผนปม
4. ท้าวคำผง - ปกครองเมืองเชียงใหม่
5. ท้าวงั่วอิน - ปกครองเมืองศรีอยุธยา (ละโว้)
6. ท้าวกม - ปกครองเมืองมอน (อินทรปัต)
7. ท้าวเจือง - ปกครองเมืองพวน (เชียงขวาง)

ราชวงศ์ล้านช้างหลวงพระบาง
เจ้าสุริวงศ์ สว่าง เจ้าจันทร์ศุกร์ สุขธารา เจ้าหญิงมณีไลย พระชายาฯ เจ้าธัญวงศ์ สว่าง เจ้าสิลานะวงศ์ สว่าง เจ้าอนุราชวงศ์ สว่าง เจ้ามณีโสพรรณ สว่าง เจ้าฉวีนารี สว่าง เจ้ามณีลามา สว่าง เจ้ามีคำ รัศมี เจ้าสายันต์ ศรีสว่าง เจ้าบุญญา ศรีสว่าง เจ้าเสถียร ศรีสว่าง เจ้าสุย ศรีสว่าง เจ้าสมัย ศรีสว่าง เจ้าโลลิตา ศรีสว่าง เจ้าดาราวรรณ สูรยะวงศ์สว่าง เจ้าสุธีระ สูรยะวงศ์สว่าง เจ้าทัยวันต์ สูรยะวงศ์สว่าง เจ้าพลวันต์ สูรยะวงศ์สว่าง เจ้ากฤษณชิน สูรยะวงศ์สว่าง เจ้าปันยา สูรยะวงศ์สว่าง เจ้าฟ้าศรีสุมัง มณีวงศ์ เจ้าศรีสุภานุวงศ์ ศรีเฉลิมศักดิ์

นครเชียงทอง

ขุนลอ องค์ปฐมกษัตริย์ลาว ผู้ตั้งเมืองชวาเป็นราชธานีครั้งแรกเมื่อ (พ.ศ. 1300) และได้เปลี่ยนนามใหม่ว่า เมืองเชียงทอง มีกษัตริย์สืบต่อมา 16 ขุน 6 ท้าว จนมาถึงองค์ที่ 23 คือ พระยาลังธิราช

นครเชียงทอง
ลำดับ	รายพระนาม	ครองราชย์ (พ.ศ.)
1	ขุนลอ	ราวพุทธศตวรรษที่ 13 - พ.ศ. 1323
2	ขุนชวา	พ.ศ. 1323 จนสิ้นรัชกาล
3	ขุนชวาเลา	ไม่ปรากฏ
4	ขุนสูง	ไม่ปรากฏ
5	ขุนเค็ด	ไม่ปรากฏ
6	ขุนคุม	ไม่ปรากฏ
7	ขุนคีบ	ไม่ปรากฏ
8	ขุนคบ	ไม่ปรากฏ
9	ขุนเคา	ไม่ปรากฏ
10	ขุนคาน	ไม่ปรากฏ
11	ขุนแพง	ไม่ปรากฏ
12	ขุนเพ็ง	ไม่ปรากฏ
13	ขุนเพิง	ไม่ปรากฏ
14	ขุนพี	ไม่ปรากฏ
15	ขุนคำ	ไม่ปรากฏ
16	ขุนฮุ่ง	1406 - ไม่ปรากฏ
17	ท้าวแท่นโม	ไม่ปรากฏ
18	ท้าวยุง	ไม่ปรากฏ
19	ท้าวเยิก	ไม่ปรากฏ
20	ท้าวพิน	ไม่ปรากฏ
21	ท้าวพาด	ไม่ปรากฏ
22	ท้าวหว่าง	ไม่ปรากฏ - 1814
23	พระยาลังธิราช	1814 - 1859
24	พระยาสุวรรณคำผง	1859 - 1887
25	เจ้าฟ้าเงี้ยว	1887 - 1894
26	เจ้าฟ้าคำเฮียว	1894 - 1896

อาณาจักรล้านช้าง

พระเจ้าฟ้างุ้มเป็นปฐมกษัตริย์แห่งอาณาจักรล้านช้าง จนถึงรัชสมัยพระหน่อแก้วกุมารได้สิ้นสุดราชวงศ์ที่สืบมาแต่ขุนลอ เมื่อพระเจ้าวรวงศาธรรมิกราชได้ก่อตั้งราชวงศ์เจ้าวรวงศาปกครองล้านช้าง กษัตริย์พระองค์สุดท้ายแห่งอาณาจักรล้านช้างคือพระเจ้าไชยเชษฐาธิราชที่ 2

อาณาจักรล้านช้าง
ลำดับ	รายพระนาม	ครองราชย์ (พ.ศ.)
1	สมเด็จพระเจ้าฟ้างุ้มมหาราช	1896 - 1915
2	สมเด็จพระเจ้าสามแสนไทไตรภูวนาท	1916 - 1959
3	พระยาล้านคำแดง (กษัตริย์หุ่น)	1959 - 1971
4	เจ้าพรหมทัต (กษัตริย์หุ่น)	1971 - 1972
5	เจ้าคำเต็มซ้า (กษัตริย์หุ่น)	1973
6	พระยาหมื่นบ้าน (กษัตริย์หุ่น)	1973
7	เจ้าไค้บัวบาน (กษัตริย์หุ่น)	1974 - 1977
8	เจ้าก้อนคำ (กษัตริย์หุ่น)	1978
9	เจ้ายุคล (กษัตริย์หุ่น)	1979
10	เจ้าคำเกิด (กษัตริย์หุ่น)	1979 - 1981
11	นางแก้วพิมพา หรือ พระมหาเทวีอามพัน	1981
12	พระเจ้าไชยจักรพรรดิแผ่นแผ้ว	1981 - 2023
13	พระเจ้าสุวรรณบัลลังก์	1981 - 2029
14	พระยาหล้าแสนไทไตรภูวนาถ	2029 - 2039
15	เจ้าชมพู	2039 - 2044
16	พระเจ้าวิชุลละราช	2044 - 2063
17	พระเจ้าโพธิศาละราช	2063 - 2090
18	เจ้ากิจธนวราธิราชหรือเจ้าท่าเรือ	2090 - 2091
19	สมเด็จพระไชยเชษฐาธิราช	2091 - 2114
20	พระยาแสนสุรินทร์ลือชัย	2114 - 2118
21	พระเจ้าศรีวรวงษาธิราช หรือ พระมหาอุปราชศรีวรวงษา	2118 - 2123
22	พระยาแสนสุรินทร์ลือชัย (ครั้งที่ 2)	2123 - 2125
23	พระยานครน้อย	2125 - 2126
24	พระหน่อเมือง (ประกาศอิสรภาพจากพม่า)	2134 - 2139
25	พระวรปิตา	2139 - 2140
26	พระเจ้าวรวงศาธรรมิกราช	2140 - 2165
27	พระอุปยุวราช	2165 - 2166
28	พระบัณฑิตโพธิศาละราช	2166 - 2170
29	พระหม่อมแก้ว	2170 - 2176
30	เจ้าวิชัย	2176 - 2179
31	เจ้าต่อนคำ	2179 - 2181
32	พระเจ้าสุริยวงศาธรรมิกราช	2181 - 2238
33	พระยาจันทสีหราช	2238
34	เจ้าองค์หล่อ	2239 - 2242
35	เจ้านันทราช	2242 - 2245
36	พระเจ้าไชยเชษฐาธิราชที่ 2 (พระไชยองค์เว้)	2241 - 2250

ยุคแตกแยกของอาณาจักรล้านช้าง

ราชอาณาจักรล้านช้าง ได้แตกออกเป็นอาณาจักรต่างๆ ได้แก่ อาณาจักรล้านช้างเวียงจันทน์ อาณาจักรล้านช้างหลวงพระบาง อาณาจักรล้านช้างจำปาศักดิ์ เป็นต้น

อาณาจักรล้านช้างเวียงจันทน์

อาณาจักรล้านช้างเวียงจันทน์
ลำดับ	รายพระนาม	ครองราชย์	สิ้นสุด	หมายเหตุ
1	พระเจ้าไชยเชษฐาธิราชที่ 2 (พระไชยองค์เว้)	พ.ศ. 2250	พ.ศ. 2273	พระราชนัดดาในพระเจ้าสุริยวงศาธรรมิกราช
2	เจ้าองค์ลอง	พ.ศ. 2273	พ.ศ. 2283	พระราชโอรสในพระเจ้าไชยเชษฐาธิราชที่ 2
3	เจ้าอุปราช (ท้าวนอง)	พ.ศ. 2283	พ.ศ. 2294	พระราชอนุชาในพระเจ้าไชยเชษฐาธิราชที่ 2 เเละยังเป็นพระราชบิดาของพระวอพระตา เเห่งหนองบัวลุ่มภู
4	พระเจ้าไชยเชษฐาธิราชที่ 3 (พระเจ้าศิริบุญสาร)	พ.ศ. 2294	พ.ศ. 2323	พระราชโอรสในเจ้าองค์ลอง
ตกเป็นประเทศราชแก่สยามในราวกลางปี พ.ศ. 2323 พระเจ้าศิริบุญสารหนีไปอยู่เมืองคำเกิด
สยามให้พระยาสุโภ รั้งเมืองเวียงจันทน์
4	พระเจ้าไชยเชษฐาธิราชที่ 3 (พระเจ้าศิริบุญสาร)	ธันวาคม พ.ศ. 2323	พ.ศ. 2325	ราวเดือนธันวาคม พระเจ้าศิริบุญสารกลับจากเมืองคำเกิดกลับมาสังหารพระยาสุโภ แล้วครองเวียงจันทน์ตามเดิม
5	พระเจ้านันทเสน	พ.ศ. 2325	พ.ศ. 2337	พระราชโอรสในพระเจ้าศิริบุญสาร, ปีครองราชย์ตามพระราชพงศาวดารฉบับพระราชหัตถเลขา
6	พระเจ้าไชยเชษฐาธิราชที่ 4 (พระเจ้าอินทวงศ์)	พ.ศ. 2337	พ.ศ. 2348	พระราชอนุชาในพระเจ้านันทเสน, พระอัยกาในสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้ากุณฑลทิพยวดี ในรัชกาลที่ 1 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์
7	พระเจ้าไชยเชษฐาธิราชที่ 5 (เจ้าอนุวงศ์)	พ.ศ. 2348	พ.ศ. 2371	พระราชอนุชาในพระเจ้านันทเสนและพระเจ้าอินทวงศ์, สิ้นวงศ์กษัตริย์เวียงจันทน์ หลังพระองค์พยายามแยกตัวเป็นอิสระจากสยามกรุงเทพฯ​ แต่ไม่สำเร็จ

อาณาจักรล้านช้างจำปาศักดิ์

อาณาจักรล้านช้างจำปาศักดิ์
ลำดับ	รายพระนาม	ครองราชย์	สิ้นสุด	หมายเหตุ
1	พระเจ้าสร้อยศรีสมุทรพุทธางกูร	พ.ศ. 2256	พ.ศ. 2280	พระราชนัดดาของพระเจ้าสุริยวงศาธรรมิกราช
2	พระเจ้าองค์หลวงไชยกุมาร	พ.ศ. 2280	พ.ศ. 2334	พระราชโอรสในพระเจ้าสร้อยศรีสมุทรพุทธางกูร เสียเอกราชแก่สยามในปี พ.ศ. 2322
3	พระวิไชยราชสุริยวงษขัติยราช (เจ้าหน้า)	พ.ศ. 2334	20 สิงหาคม พ.ศ. 2354	พระโอรสพระวรราชปิตาแห่งหนองบัวลำภู เชื้อสายเจ้าอุปราชนองเมืองนครหลวงเวียงจันทน์ ได้เป็นเจ้าประเทศราชผู้ครองนครจำปาศักดิ์ในชั้นพระสุพรรณบัฏ โดยได้ความชอบในการปราบปรามกบฏอ้ายเชียงแก้ว พระอนุชาของพระปทุมววรราชสุริยวงษ (ท้าวคำผง) แห่งเมืองอุบลราชธานีศรีวะนาไลประเทษราช ในสมัยพระวิไชยฯ นี้เองเป็นเจ้าผู้ครองนครจำปาศักดิ์ที่ได้รับพระราชทานจารึกพระนามเจ้าประเทศราชในชั้นพระสุพรรณบัฏ (สูงสุด) องค์สุดท้าย หลังจากนี้เจ้านครจำปาศักดิ์ถูกลดฐานะเจ้าผู้ครองนครลงมาเป็นเพียงชั้นหิรัญบัฏเเละสัญญาบัตร
4	เจ้านู	ตุลาคม พ.ศ. 2354	21 ตุลาคม พ.ศ. 2354	พระราชโอรสในพระเจ้าองค์หลวงไชยกุมาร ถึงแก่พิราลัยหลังรับสัญญาบัตรเจ้าเมืองได้ 3 วัน
5	เจ้าหมาน้อย	พ.ศ. 2356	พ.ศ. 2360	พระราชนัดดาในพระเจ้าสร้อยศรีสมุทรพุทธางกูร
6	เจ้าราชบุตร (โย้)	พ.ศ. 2362	พ.ศ. 2370	พระราชโอรสในเจ้าอนุวงศ์ ร่วมกับเจ้าอนุวงศ์ประกาศแยกตัวเป็นอิสระจากไทยในปี พ.ศ. 2369 - 2370
7	เจ้าฮุย	พ.ศ. 2371	พ.ศ. 2383	พระราชนัดดาในพระเจ้าองค์หลวงไชยกุมาร
8	เจ้านาค	พ.ศ. 2384	พ.ศ. 2393	พระเชษฐาของเจ้าฮุย
9	เจ้าบัว	พ.ศ. 2396	พ.ศ. 2398	หนังสือ ลำดับกษัตริย์ลาว ระบุว่า ยุคนี้ว่างเจ้าผู้ครองนคร 5 ปี (2394-98)
10	เจ้ายุติธรรมสุนทร (คำใหญ่)	พ.ศ. 2399	พ.ศ. 2401	พระราชโอรสในเจ้าฮุย หลังถึงแก่พิราลัย เจ้าอุปราช (จู) รักษาราชการแทน
11	เจ้ายุติธรรมธร (คำสุก ณ จำปาศักดิ์)	พ.ศ. 2405	พ.ศ. 2443	พระราชโอรสในเจ้าฮุย พระราชอนุชาในเจ้ายุติธรรมสุนทร (คำใหญ่)
12	เจ้ายุติธรรมธร (หยุย ณ จำปาศักดิ์)	พ.ศ. 2443	พ.ศ. 2489	พระราชโอรสในเจ้ายุติธรรมธร (คำสุก ณ จำปาศักดิ์) หลัง พ.ศ. 2446 ฝรั่งเศสลดฐานะเป็นผู้ว่าราชการนครจำปาศักดิ์ ต่อมาเป็นผู้ว่าราชการจังหวัดนครจัมปาศักดิ์ ภายใต้การปกครองของไทย พ.ศ. 2484 - 2489

อาณาจักรล้านช้างหลวงพระบาง

อาณาจักรล้านช้างหลวงพระบาง
ลำดับ	พระรูป	รายพระนาม	ครองราชย์	สิ้นสุด	หมายเหตุ
1		เจ้ากิ่งกิสราช	พ.ศ. 2246	พ.ศ. 2265	พระราชนัดดาในพระเจ้าสุริยวงศาธรรมิกราช
2		เจ้าองค์คำ	พ.ศ. 2265	พ.ศ. 2266	พระราชโอรสในเจ้าอินทรกุมาร เชื้อสายกษัตริย์เมืองเชียงรุ้ง
3		เจ้าอินทโฉม	พ.ศ. 2266	พ.ศ. 2292	พระราชอนุชาในเจ้ากิ่งกิสราช
4		เจ้าอินทพรหม	พ.ศ. 2292	พ.ศ. 2293	พระราชโอรสในเจ้าอินทโฉม ครองราชย์ 8 เดือน จึงถวายราชสมบัติให้เจ้าโชติกะ
5		เจ้าโชติกะ	พ.ศ. 2293	พ.ศ. 2314	พระเชษฐาองค์โตในเจ้าอินทพรหม
6		เจ้าสุริยวงศ์	พ.ศ. 2314	พ.ศ. 2334	พระราชอนุชาในเจ้าโชติกะ เสียเอกราชแก่สยามเมื่อปี พ.ศ. 2322
7		เจ้าอนุรุทธ	พ.ศ. 2334	พ.ศ. 2359	พระราชโอรสองค์ที่ 2 ในเจ้าอินทโฉม พระเชษฐาในเจ้าสุริยวงศ์
8		เจ้ามันธาตุราช	พ.ศ. 2359	พ.ศ. 2378	พระราชโอรสในเจ้าอนุรุทธ
9		เจ้าสุกเสริม	พ.ศ. 2381	พ.ศ. 2393	พระราชโอรสในเจ้ามันธาตุราช
10		พระเจ้าจันทรเทพประภาคุณ (เจ้าจันทราช)	พ.ศ. 2395	พ.ศ. 2414	พระราชอนุชาในเจ้าสุกเสริม
11		พระเจ้ามหินทรเทพนิภาธร (เจ้าอุ่นคำ)	พ.ศ. 2415	พ.ศ. 2431	พระราชอนุชาในพระเจ้าจันทรเทพประภาคุณ พระราชโอรสในเจ้ามันธาตุราช, เกิดเหตุโจรจีนฮ่อยกทัพปล้นสะดมตามหัวเมืองลาวต่างๆ เป็นเวลาหลายปี เมืองหลวงพระบางถูกเผาจากเหตุการณ์ครั้งนี้, รัชกาลที่ 5 ทรงให้ออกจากตำแหน่งเจ้านครหลวงพระบาง ฐานหย่อนสมรรถภาพ และอยู่ในฐานะจางวางเจ้าประเทศราช, ถึงแก่พิราลัยใน พ.ศ. 2438
12		พระเจ้าสักรินทรฤทธิ์ (เจ้าคำสุก)	พ.ศ. 2432	พ.ศ. 2448	พระราชโอรสในพระเจ้ามหินทรเทพนิภาธร สมัยนี้ดินแดนลาวตกเป็นของฝรั่งเศส
13		พระเจ้าศรีสว่างวงศ์	พ.ศ. 2447	พ.ศ. 2488	พระราชโอรสในพระเจ้าสักรินทรฤทธิ์ หลัง พ.ศ. 2488 ทรงเปลี่ยนพระราชฐานะเป็นพระมหากษัตริย์แห่งราชอาณาจักรลาว

พระราชอาณาจักรลาว

พระราชอาณาจักรลาว (ພຣະຣາຊອານາຈັກລາວ)
ลำดับ	พระรูป	รายพระนาม	ครองราชย์	สิ้นสุด	หมายเหตุ
1		พระบาทสมเด็จพระเจ้ามหาชีวิตศรีสว่างวงศ์	พ.ศ. 2488	พ.ศ. 2502	ก่อนหน้านี้มีพระอิสริยยศเป็น พระมหากษัตริย์แห่งราชอาณาจักรล้านช้างหลวงพระบาง
2		พระบาทสมเด็จพระเจ้ามหาชีวิตศรีสว่างวัฒนา	พ.ศ. 2502	พ.ศ. 2518	สละราชสมบัติ หลังพรรคประชาชนปฏิวัติลาวเข้ากุมอำนาจรัฐสำเร็จ ต่อมาถูกส่งตัวไปค่ายสัมมนาที่เมืองเวียงชัย และเสด็จสวรรคตที่นั่น

ผู้อ้างสิทธิในราชบัลลังก์ลาว

ผู้อ้างสิทธิในราชบัลลังก์ลาว
ลำดับ	พระรูป	รายพระนาม	ครองราชย์	สิ้นสุด	หมายเหตุ
1		พระบาทสมเด็จพระเจ้ามหาชีวิตศรีสว่างวัฒนา	พ.ศ. 2518	พ.ศ. 2521?2527	อ้างสิทธิในราชบัลลังก์ลาว หลังถูกถอดออกจากราชสมบัติ
2		สมเด็จเจ้าฟ้าชายมกุฎราชกุมารวงศ์สว่าง	พ.ศ. 2521	พ.ศ. 2524
3		สมเด็จเจ้าฟ้าชายสุริวงศ์สว่าง	พ.ศ. 2524	ปัจจุบัน	พระโอรสในเจ้าฟ้าชายมกุฎราชกุมารวงศ์สว่าง

ดูเพิ่ม

• ประธานาธิบดีลาว
• นายกรัฐมนตรีลาว

อ้างอิง

• เติม วิภาคย์พจนกิจ. ประวัติศาสตร์อีสาน. พิมพ์ครั้งที่ 4. กรุงเทพฯ: มูลนิธิโครงการตำราสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์, 2546.
• คำหมั้น วงกตรัตนะ,เจ้า.พงศาวดารชาติลาว. พิมพ์ครั้งที่ 2 .เวียงจันทน์:หอสมุดแห่งชาติ.1971.
• สุรศักดิ์ ศรีสำอาง. ลำดับกษัตริย์ลาว. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: สำนักโบราณคดีและพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ กรมศิลปากร. 2545.