พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ ชั้น 5 พระองค์เจ้าชั้นเอก
เสนาบดีกระทรวงกลาโหม
ดำรงตำแหน่ง	พ.ศ. 2474 - พ.ศ. 2475
ก่อนหน้า	พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบวรเดช
ถัดไป	พระยาราชวังสัน (ศรี กมลนาวิน)
พระภรรยา	ชายา หม่อมเจ้าพร้อมเพราพรรณ วุฒิชัย หม่อม หม่อมประพันธ์ วุฒิชัย ณ อยุธยา
พระบุตร	10 องค์
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
พระมารดา	เจ้าจอมมารดาทับทิม
ประสูติ	5 ธันวาคม พ.ศ. 2426
สิ้นพระชนม์	18 ตุลาคม พ.ศ. 2490 (63 ปี)

พลเอก พลเรือเอก พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร (5 ธันวาคม พ.ศ. 2426 — 18 ตุลาคม พ.ศ. 2490) พระนามเดิมพระองค์เจ้าวุฒิไชยเฉลิมลาภ เป็นพระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาทับทิม พระสนมเอก เป็นต้นราชสกุลวุฒิชัย ณ อยุธยา

พระประวัติ

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร เสด็จเข้ารับการศึกษาในยุโรป ในคราวที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จประพาสยุโรปครั้งแรก เมื่อ พ.ศ. 2440 ขณะมีพระชันษาได้ 14 ปีบริบูรณ์ การเสด็จประพาสยุโรปครั้งนั้นมีพระราชโอรสตามเสด็จ 4 พระองค์ คือ

• สมเด็จเจ้าฟ้าสมมติวงศ์วโรทัย
• สมเด็จเจ้าฟ้ายุคลทิฆัมพร
• พระองค์เจ้าวุฒิไชยเฉลิมลาภ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร และ
• พระองค์เจ้าดิลกนพรัฐ

ต่อมาในปี พ.ศ. 2448 เสด็จกลับประเทศไทย เข้ารับราชการทางทหารเรือ ถึงวันที่พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดให้สถาปนาเป็นพระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นสิงหวิกรมเกรียงไกร และในวันที่ 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2463 โปรดให้เลื่อนเป็นพระเจ้าน้องยาเธอ กรมขุนสิงหวิกรมเกรียงไกร ได้เลื่อนยศตามลำดับจนเป็นพลเรือเอก เมื่อ 13 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2467 ต่อมาได้เป็นพลเอกและเลื่อนกรมเป็น พระเจ้าพี่ยาเธอ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร ทรงศักดินา 15,000 ตั้งแต่วันที่ 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2474 และทรงดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงทหารเรือ ในปี พ.ศ. 2467 ต่อมาเมื่อมีการรวมกระทรวงกลาโหมกับกระทรวงทหารเรือเข้าเป็นกระทรวงเดียวกัน เป็นกระทรวงกลาโหม กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกรได้รับโปรดเกล้าฯ ให้ทรงดำรงตำแหน่งเสนาบดี กระทรวงกลาโหม ตั้งแต่ 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2474 จนถึงวันที่ 30 มิถุนายน พ.ศ. 2475 (หลังเปลี่ยนแปลงการปกครอง) จึงได้ลาออกจากราชการ

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร ได้เริ่มประชวรด้วยโรคพระวักกะ (ไต) พิการ อยู่เป็นเวลานาน ต่อมาประชวรเป็นอัมพาต และพระโรคนิ่ว ในปี พ.ศ. 2482 จนถึงวันที่ 28 กันยายน 2490 ก็ประชวรเป็นโรคน้ำในพระปัปผาสะ (ปอด) และสิ้นพระชนม์ในวันที่ 18 ตุลาคม พ.ศ. 2490 สิริพระชันษา 63 ปี 10 เดือน ได้รับพระราชทานเพลิงพระศพ ณ วัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร ในปี พ.ศ. 2491

พระโอรส พระธิดา

ตราราชสกุลวุฒิชัย

พระองค์เจ้าวุฒิไชยเฉลิมลาภ เสกสมรสกับหม่อมเจ้าพร้อมเพราพรรณ วุฒิชัย (ราชสกุลเดิม ดิศกุล; 9 ธันวาคม พ.ศ. 2431 - 4 กันยายน พ.ศ. 2467) พระธิดาในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ เมื่อวันที่ 1 มีนาคม พ.ศ. 2449

• หม่อมเจ้าทรงวุฒิไชย วุฒิชัย (27 มีนาคม พ.ศ. 2454 - 27 ธันวาคม พ.ศ. 2484) เสกสมรสกับคันธรสรังษี แสงมณี (เดิมคือ หม่อมเจ้าคันธรสรังษี วุฒิชัย; ราชสกุลเดิม รพีพัฒน์)
  • หม่อมราชวงศ์วุฒิรสรังษี วุฒิชัย
  • หม่อมราชวงศ์อัจฉรีเพราพรรณ วรรณพฤกษ์ สมรสกับสากล วรรณพฤกษ์
    • อัษฎาพร วรรณพฤกษ์
    • ภัทิรา วรรณพฤกษ์
    • อดิเทพ วรรณพฤกษ์
• หม่อมเจ้าอุทัยเฉลิมลาภ วุฒิชัย (11 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2457 - 18 สิงหาคม พ.ศ. 2501) เสกสมรสกับพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวิมลฉัตร
  • หม่อมราชวงศ์เฉลิมชัย วุฒิชัย สมรสกับเอมอร วุฒิชัย ณ อยุธยา (สกุลเดิม บุษบงก์)
    • หม่อมหลวงอภิชิต วุฒิชัย
    • หม่อมหลวงอาทิตรา วุฒิชัย
  • หม่อมราชวงศ์พร้อมฉัตร สวัสดิวัตน์ สมรสกับหม่อมราชวงศ์ชิษณุสรร สวัสดิวัตน์
    • หม่อมหลวงศศิภา สวัสดิวัตน์
    • หม่อมหลวงจันทราภา สวัสดิวัตน์
• หม่อมเจ้าสุวภาพเพราพรรณ วุฒิชัย (14 มกราคม พ.ศ. 2459 - 20 กันยายน พ.ศ. 2530) เสกสมรสกับหม่อมเจ้านนทิยาวัด สวัสดิวัตน์
  • หม่อมราชวงศ์สุวนันท์ วัลยะเสวี สมรสกับถวัลย์ วัลยะเสวี
    • ธีระถวัลย์ วัลยะเสวี
    • เพราพรรณ วัลยะเสวี
    • ธันยวัฒน์ วัลยะเสวี สมรสกับฝนทิพย์ วัลยะเสวี (สกุลเดิม มหานนท์)
  • หม่อมราชวงศ์รำพิอาภา เกษมศรี สมรสกับหม่อมหลวงพีระพงศ์ เกษมศรี
    • วนโสภิณ อมาตยกุล สมรสกับอธิพงษ์ อมาตยกุล
    • ทิวากร เกษมศรี ณ อยุธยา
    • พีระธน เกษมศรี ณ อยุธยา
  • หม่อมราชวงศ์วุฒิสวัสดิ์ สวัสดิวัตน์ สมรสกับหม่อมราชวงศ์สุรภี สวัสดิวัตน์ (ราชสกุลเดิม จิรประวัติ)
    • หม่อมหลวงเสาวรส สวัสดิวัตน์
    • หม่อมหลวงกุลภา สวัสดิวัตน์
  • หม่อมราชวงศ์สุดานนท์ สินธวานนท์ สมรสกับโกศล สินธวานนท์
    • วัลลภ สินธวานนท์
    • ทิพ สินธวานนท์
    • เทพ สินธวานนท์
    • จนา สินธวานนท์
  • หม่อมราชวงศ์เพราพรรณี สวัสดิวัตน์
• หม่อมเจ้าโต วุฒิชัย (30 มีนาคม พ.ศ. 2460 - 2 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2463)
• หม่อมเจ้าพอ วุฒิชัย (24 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2462 - 1 มีนาคม พ.ศ. 2463)
• หม่อมเจ้า (ยังไม่มีพระนาม)

มีพระโอรส-ธิดา กับหม่อมประพันธ์ วุฒชัย ณ อยุธยา (สกุลเดิม ชะตารุ่ง; 4 มีนาคม พ.ศ. 2452 - 27 ธันวาคม พ.ศ. 2526)

• หม่อมเจ้าไกรสิงห์ วุฒิชัย (29 เมษายน พ.ศ. 2472 - 3 มีนาคม พ.ศ. 2519)
• วุฒิสวาท อนุมานราชธน (8 ตุลาคม พ.ศ. 2473 - 23 มกราคม พ.ศ. 2557) ทรงลาออกจากฐานันดรศักดิ์เพื่อสมรสกับพลตำรวจเอกเสริม จารุรัตน์, เอ็ดมัน ไครฟฟ์ และญาณิน อนุมานราชธน
  • ลุท ไครฟฟ์ วุฒิชัย
  • สวาสดิ์วดี อนุมานราชธน
• หม่อมเจ้าวุฒิเฉลิม วุฒิชัย (21 พฤษภาคม พ.ศ. 2477) ทรงลาออกจากฐานันดรศักดิ์เพื่อสมรสกับวิรัช ณ สงขลา และอี. มอกัน กิลเบอร์ต
  • เดชาภิวัฒน์ ณ สงขลา
  • ณัฐญาดา ณ สงขลา
  • ทิพยเฉลิม กิลเบอร์ต วุฒิชัย
• วุฒิวิฑู พี. เทอเสน (2 ธันวาคม พ.ศ. 2479 - 23 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2546) ทรงลาออกจากฐานันดรศักดิ์เพื่อสมรสกับหม่อมราชวงศ์วิภากร รพีพัฒน์ และเคอร์ท โบรป พี. เทอเสน
  • หม่อมหลวงอิทธากร รพีพัฒน์

พระเกียรติยศ

พระอิสริยยศ

• พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าวุฒิไชยเฉลิมลาภ (5 ธันวาคม พ.ศ. 2426 – 23 ตุลาคม พ.ศ. 2453)
• พระเจ้าน้องยาเธอ พระองค์เจ้าวุฒิไชยเฉลิมลาภ (23 ตุลาคม พ.ศ. 2453 – 13 พฤศจิกายน พ.ศ. 2455)
• พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นสิงหวิกรมเกรียงไกร (13 พฤศจิกายน พ.ศ. 2455 – 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2463)
• พระเจ้าน้องยาเธอ กรมขุนสิงหวิกรมเกรียงไกร (11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2463 – 26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468)
• พระเจ้าพี่ยาเธอ กรมขุนสิงหวิกรมเกรียงไกร (26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468 – 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2474)
• พระเจ้าพี่ยาเธอ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร (8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2474 – 2 มีนาคม พ.ศ. 2477)
• พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร (2 มีนาคม พ.ศ. 2477 – ปัจจุบัน)

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• เครื่องขัตติยราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติคุณรุ่งเรืองยิ่งมหาจักรีบรมราชวงศ์ (ม.จ.ก.)
• พ.ศ. ไม่ปรากฎ - เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นปฐมจุลจอมเกล้าวิเศษ (ป.จ.ว.)
• พ.ศ. 2456 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้น 1 ประถมาภรณ์ช้างเผือก (ป.ช.)
• พ.ศ. 2451 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้น 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.)
• เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีศักดิ์รามาธิบดี ชั้นที่ 2 (มหาโยธิน) (ม.ร.)
• เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 7 ชั้นที่ 2 (ป.ป.ร.2)
• เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 8 ชั้นที่ 1 (อ.ป.ร.1)
• เหรียญดุษฎีมาลา เข็มศิลปวิทยา (ร.ด.ม.(ศ))
• เหรียญดุษฎีมาลา เข็มราชการแผ่นดิน (ร.ด.ม.(ผ))

ราชตระกูล

พระราชตระกูลในสามรุ่นของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวุฒิไชยเฉลิมลาภ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร	พระชนก: พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว	พระอัยกาฝ่ายพระชนก: พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว	พระปัยกาฝ่ายพระชนก: พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย
			พระปัยยิกาฝ่ายพระชนก: สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี
		พระอัยยิกาฝ่ายพระชนก: สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี	พระปัยกาฝ่ายพระชนก: สมเด็จพระบรมราชมาตามหัยกาเธอ กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์
			พระปัยยิกาฝ่ายพระชนก: หม่อมน้อย
	พระชนนี: เจ้าจอมมารดาทับทิม	พระอัยกาฝ่ายพระชนนี: พระยาอัพภันตริกามาตย์ (ดิศ โรจนดิศ)	พระปัยกาฝ่ายพระชนนี: จมื่นอินทร์ประพาส (เลี้ยง)
			พระปัยยิกาฝ่ายพระชนนี: ท้าวมังสี (ขำ)
		พระอัยยิกาฝ่ายพระชนนี: ขรัวยายอิ่ม	พระปัยกาฝ่ายพระชนนี: ไม่ทราบ
			พระปัยยิกาฝ่ายพระชนนี: ไม่ทราบ

อ้างอิง

ก่อนหน้า		พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร		ถัดไป
นายพลเรือเอก สมเด็จพระอนุชาธิราช เจ้าฟ้าอัษฎางค์เดชาวุธ กรมหลวงนครราชสีมา		เสนาบดีกระทรวงทหารเรือ (13 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2467 - 7 พฤศจิกายน พ.ศ. 2474)		นายพลเรือตรี พระยาปรีชาชลยุทธ์ (วัน จารุภา)
พลเอก พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบวรเดช		เสนาบดีกระทรวงกลาโหม (8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2474 - 19 มิถุนายน พ.ศ. 2475)		พลเรือโท พระยาราชวังสัน (ศรี กมลนาวิน)
พลเอก พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบวรเดช		ผู้บัญชาการทหารบก (8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2474 - 28 มิถุนายน พ.ศ. 2475)		พลเอก พระยาพหลพลพยุหเสนา (พจน์ พหลโยธิน)