พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นพงษาดิศรมหิป

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นพงษาดิศรมหิป
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ ชั้น 4 พระองค์เจ้าชั้นเอก
อธิบดีกรมพิพิธภัณฑ์
หม่อม	7 คน
พระบุตร	23 องค์
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
พระมารดา	เจ้าจอมมารดาเที่ยง
ประสูติ	27 สิงหาคม พ.ศ. 2404
สิ้นพระชนม์	28 มกราคม พ.ศ. 2479 (74 ปี)

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นพงษาดิศรมหิป ประทับยืนพระองค์ที่ 2 จากขวา

ข้าราชการพลเรือนชั้นที่ 2 ระดับเอก พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นพงษาดิศรมหิป เป็นพระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาเที่ยง ทรงรับราชการในกรมพิพิธภัณฑ์และกรมชลประทาน เป็นต้น

พระประวัติ

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นพงษาดิศรมหิป มีพระนามเดิมว่า พระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้าไชยานุชิต พระราชโอรสพระองค์ที่ 55 ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาเที่ยง เมื่อวันอังคาร เดือน 9 แรม 6 ค่ำ ปีระกาตรีศก จ.ศ. 1223 ตรงกับวันที่ 27 สิงหาคม พ.ศ. 2404

พระองค์เจ้าไชยานุชิต ทรงดำรงตำแหน่งอธิบดีกรมพิพิธภัณฑ์พระองค์แรก เมื่อ พ.ศ. 2430 ภายหลังจากที่ยกฐานะเป็นกรมหนึ่งในกระทรวงธรรมการ ทรงรับราชการกรมชลประทาน ทรงอำนวยการขุดคลอง ตั้งแต่คลองสิบสี่ ถึงคลองยี่สิบเอ็ด ในจังหวัดฉะเชิงเทรา พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สถาปนาขึ้นเป็น พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นพงษาดิศรมหิป ทรงศักดินา 15000 เมื่อวันที่ 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2441 ต่อมาวันที่ 23 ตุลาคม พ.ศ. 2453 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงเปลี่ยนคำนำพระนามเป็นพระเจ้าบรมวงษ์เธอ

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นพงษาดิศรมหิป สิ้นพระชนม์ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร เมื่อวันอังคาร ขึ้น 5 ค่ำ เดือน 3 ปีกุนสัปตศก จ.ศ. 1297 ตรงกับวันที่ 28 มกราคม พ.ศ. 2478 (ปัจจุบันคือ พ.ศ. 2479) สิริพระชันษา 74 ปี พระราชทานเพลิงพระศพ ณ พระเมรุวัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร เมื่อวันที่ 27 มกราคม พ.ศ. 2479 (ปัจจุบันคือ พ.ศ. 2480)

พระโอรสและธิดา

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นพงษาดิศรมหิป มีหม่อม 7 คน ได้แก่

• หม่อมเอี่ยม ชยางกูร ณ อยุธยา
• หม่อมบัว ชยางกูร ณ อยุธยา
• หม่อมพร้อม ชยางกูร ณ อยุธยา
• หม่อมละม้าย ชยางกูร ณ อยุธยา
• หม่อมถม ชยางกูร ณ อยุธยา
• หม่อมศรี ชยางกูร ณ อยุธยา (สกุลเดิม บุญยมาลิก)
• หม่อมแหวนศุลี ชยางกูร ณ อยุธยา (สกุลเดิม บุญยมาลิก)

มีพระโอรส 15 องค์ และมีพระธิดา 8 องค์ รวม 23 องค์ ได้แก่

ลำดับ	พระรูปและพระนาม	เพศ	พระมารดา	ประสูติ	สิ้นชีพิตักษัย	คู่สมรส
1	หม่อมเจ้าสฤษดิเดช ชยางกูร	ช.	หม่อมเอี่ยม ชยางกูร ณ อยุธยา	14 กรกฎาคม พ.ศ. 2424	4 พฤศจิกายน พ.ศ. 2498	หม่อมเจ้าผุดผ่องพรรณ ชยางกูร หม่อมเนื่อง หม่อมเชื้อ
2	หม่อมเจ้าวิเศษศักดิ์ ชยางกูร	ช.	หม่อมเอี่ยม ชยางกูร ณ อยุธยา	26 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2430	3 พฤศจิกายน พ.ศ. 2512	หม่อมเจ้าเฉลียววรรณมาลา หม่อมศิลา
3	หม่อมเจ้าพักตร์พิสุทธิ์ ชยางกูร	ญ.	หม่อมบัว ชยางกูร ณ อยุธยา	26 มกราคม พ.ศ. 2435	29 พฤศจิกายน พ.ศ. 2508
4	หม่อมเจ้าผุดผ่องพรรณ ชยางกูร	ญ.	หม่อมพร้อม ชยางกูร ณ อยุธยา	11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2436	พ.ศ. 2508	หม่อมเจ้าสฤษดิเดช ชยางกูร
5	หม่อมเจ้าฉันทวิเชียร ชยางกูร	ญ.	หม่อมพร้อม ชยางกูร ณ อยุธยา	พ.ศ. 2437	พ.ศ. 2464
6	หม่อมเจ้าลักษณ์เลิศ ชยางกูร	ช.	หม่อมละม้าย ชยางกูร ณ อยุธยา	6 ธันวาคม พ.ศ. 2439	1 เมษายน พ.ศ. 2518	หม่อมน้อมสิริ
7	พิศเพี้ยนแขไข หรือพิศเพียงแขไข วณิกสัมบัน	ญ.	หม่อมพร้อม ชยางกูร ณ อยุธยา	27 กรกฎาคม พ.ศ. 2440	พ.ศ. 2523	เพิ่ม วณิกสัมบัน
8	หม่อมเจ้าประเสริฐศรี ชยางกูร	ช.	หม่อมละม้าย ชยางกูร ณ อยุธยา	20 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2443	21 ตุลาคม พ.ศ. 2534	หม่อมเจริญศรี
9	หม่อมเจ้าทวีผล ชยางกูร	ช.	หม่อมละม้าย ชยางกูร ณ อยุธยา	10 ธันวาคม พ.ศ. 2444	16 พฤศจิกายน พ.ศ. 2493	หม่อมฉอ้อน
10	หม่อมเจ้า	ช.	ไม่มีข้อมูล	ไม่มีข้อมูล	11 มิถุนายน พ.ศ. 2446
11	หม่อมเจ้ามงคลอุดม ชยางกูร	ช.	หม่อมละม้าย ชยางกูร ณ อยุธยา	4 ตุลาคม พ.ศ. 2446	2 กันยายน พ.ศ. 2518	หม่อมเจ้าอุบลเกษร หม่อมลมูล
12	ประไพพงศ์ ศิริเวทิน	ญ.	หม่อมถม ชยางกูร ณ อยุธยา	30 พฤษภาคม พ.ศ. 2450	1 กรกฎาคม พ.ศ. 2538	ขุนสมบูรณ์ยุทธศิลป์ (สมบูรณ์ ศิริเวทิน)
13	หม่อมเจ้าวงษ์มหิป ชยางกูร	ช.	หม่อมถม ชยางกูร ณ อยุธยา	19 เมษายน พ.ศ. 2452	19 สิงหาคม พ.ศ. 2530	หม่อมแมรี หม่อมละไม
14	หม่อมเจ้าทิพย์ลักษณ์สุดา ชยางกูร	ญ.	หม่อมถม ชยางกูร ณ อยุธยา	10 เมษายน พ.ศ. 2454	13 กรกฎาคม พ.ศ. 2532	ขุนประทนคดี
15	หม่อมเจ้าโสภาเพียงจันทร์ จันทรทัต	ญ.	หม่อมถม ชยางกูร ณ อยุธยา	21 สิงหาคม พ.ศ. 2455	20 กันยายน พ.ศ. 2524	หม่อมเจ้าอุรคินทร์ จันทรทัต
16	หม่อมเจ้าสรรพไชยา ชยางกูร	ช.	หม่อมถม ชยางกูร ณ อยุธยา	20 มีนาคม พ.ศ. 2458	8 พฤษภาคม พ.ศ. 2469
17	หม่อมเจ้าจุฬาชัย ชยางกูร	ช.	หม่อมศรี ชยางกูร ณ อยุธยา	27 มกราคม พ.ศ. 2463	5 ธันวาคม พ.ศ. 2534	หม่อมเสงี่ยม หม่อมปลิว
18	หม่อมเจ้าฤทัยเที่ยง ชยางกูร	ช.	หม่อมศรี ชยางกูร ณ อยุธยา	22 มกราคม พ.ศ. 2465	1 ตุลาคม พ.ศ. 2508	หม่อมรจิต
19	หม่อมเจ้าเวียงวัฒนา ชยางกูร	ช.	หม่อมแหวนศุลี ชยางกูร ณ อยุธยา	30 เมษายน พ.ศ. 2467	ยังมีชนม์ชีพ	หม่อมชมชื่น
20	หม่อมเจ้าวราชัย ชยางกูร	ช.	หม่อมศรี ชยางกูร ณ อยุธยา	8 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2471	เมษายน พ.ศ. 2558	หม่อมชูศรี
21	หม่อมเจ้าอุทัยเที่ยง ชยางกูร	ญ.	หม่อมแหวนศุลี ชยางกูร ณ อยุธยา	1 มิถุนายน พ.ศ. 2473	ยังมีชนม์ชีพ
22	หม่อมเจ้าจรูญฤทธิ์เดช ชยางกูร	ช.	หม่อมแหวนศุลี ชยางกูร ณ อยุธยา	10 มกราคม พ.ศ. 2476	ยังมีชนม์ชีพ	หม่อมจรุงใจ
23	หม่อมเจ้า	ช.	ไม่มีข้อมูล	ไม่มีข้อมูล	ไม่มีข้อมูล

พระทายาท

โอรส-ธิดาและนัดดาในหม่อมเจ้าสฤษดิเดช ชยางกูร

สายหม่อมเนื่อง (สกุลเดิม ณ นคร)

• หม่อมราชวงศ์ทิพยวดี สมรสกับหม่อมทวีวงศ์ถวัลยศักดิ์ (หม่อมราชวงศ์เฉลิมลาภ ทวีวงศ์)
  • หม่อมหลวงถวัลยวดี เตวิทย์
  • ท่านผู้หญิงนราวดี ชัยเฉนียน
• หม่อมราชวงศ์ศรีสฤษดิ์ สมรสกับหลวงสุขุมนัยประดิษฐ (ประดิษฐ์ สุขุม)
• หม่อมราชวงศ์วิจิตรโฉม สมรสกับหม่อมเจ้าขจรจบกิตติคุณ กิติยากร
  • หม่อมราชวงศ์เกียรติคุณ สมรสมรสกับอาภัสรา หงสกุล
  • หม่อมราชวงศ์สฤษดิ์คุณ สมรสกับหม่อมราชวงศ์เดือนเด่น (ราชสกุลเดิม สวัสดิวัตน์)
  • หม่อมราชวงศ์สุจิตคุณ สมรสกับอาสา สารสิน
• หม่อมราชวงศ์โสมสมร สมรสกับหม่อมหลวงชวนชื่น กำภู
• หม่อมราชวงศ์พรพรรณ สมรสกับหม่อมทวีวงศ์ถวัลยศักดิ์ (หม่อมราชวงศ์เฉลิมลาภ ทวีวงศ์) (เมื่อหม่อมราชวงศ์ทิพยวดี ถึงแก่กรรมแล้ว)

สายหม่อมเชื้อ (สกุลเดิม โรจนดิศ)

• หม่อมราชวงศ์เดชสิทธิ์ สมรสกับลัดดา (สกุลเดิม ทองมิตร)
  • หม่อมหลวงเรืองเดช ชยางกูร
  • พลเอก หม่อมหลวงวิชัย ชยางกูร
  • หม่อมหลวงเดชา ชยางกูร
  • หม่อมหลวงสุดารัตน์ สมรสกับณรงค์ฤทธิ์ สนิทวงศ์ ณ อยุธยา
  • หม่อมหลวงภัทราวดี สมรสกับศาสตราจารย์ฟรานซิส เคเนดี
• หม่อมราชวงศ์รุ่งฤทธี สมรสกับชูศรี (สกุลเดิม ศศิผลิน)
  • หม่อมหลวงรื่นรมย์ บุณยทรรพ
  • หม่อมหลวงชาติชาย ชยางกูร
  • หม่อมหลวงไพจิตร สมรสกับพลเรือโทนฤดล บุราคำ
• หม่อมราชวงศ์มีชัย สมรสกับชุลี (สกุลเดิม เอี่ยมกระสิทธุ์)
  • หม่อมหลวงอังสนา ลีลายนกุล
  • หม่อมหลวงจันทราวดี สงกราน
  • หม่อมหลวงเผด็จ ชยางกูร
• หม่อมราชวงศ์เชื้อชยาง สมรสกับนายแพทย์มณเฑียร บุนนาค
  • มณทิรัช บุนนาค
  • ลวลี บุนนาค
• พันเอก (พิเศษ) หม่อมราชวงศ์จุมพล สมรสกับสุโข (สกุลเดิม เกตุพันธุ์)
  • หม่อมหลวงพิศเพียงแข สมรสกับพลเอกวราห์ บุญญะสิทธิ์
  • หม่อมหลวงพักตร์เพียงเพ็ญ ชยางกูร
  • หม่อมหลวงพรรณเพียงเดือน สมรสกับพันตำรวจโทไพศิษฎ์ สังคหะพงศ์

สายหม่อม(ไม่ทราบชื่อ)

• หม่อมราชวงศ์ศุภชัย ชยางกูร

โอรส-ธิดาและนัดดาในหม่อมเจ้าวิเศษศักดิ์ ชยางกูร

สายหม่อมเจ้าเฉลียววรรณมาลา (ราชสกุลเดิม กมลาศม์)

• หม่อมราชวงศ์เลอชัย สมรสกับโรซ่า (สกุลเดิม แอลเวียร์)
  • หม่อมหลวงรัชฎาราศี ชยางกูร
  • หม่อมหลวงราศี ชยางกูร
  • หม่อมหลวงรูสบีมินดา ชยางกูร

สายหม่อมศิลา (สกุลเดิม วสันตพฤกษ์)

• หม่อมราชวงศ์ขุนพล ชยางกูร
• หม่อมราชวงศ์ไชยพันธุ์ ชยางกูร
• หม่อมราชวงศ์ขันธุ์แข่งแข ชยางกูร
• หม่อมราชวงศ์แก่ชัย สมรสกับอมรา (สกุลเดิม รักษาสัจ)
  • หม่อมหลวงพงศ์มหิป ชยางกูร
  • หม่อมหลวงอดิศรณ์ ชยางกูร
  • หม่อมหลวงพีระศักดิ์ สมรสกับทิพย์วรรณ
  • หม่อมหลวงสิรินทร สมรสกับนิสากร
• หม่อมราชวงศ์วัยวัฒนา ชยางกูร
• หม่อมราชวงศ์สุชาดา สมรสกับพงศ์เดช มนตรีกุล ณ อยุธยา
  • สุภาวดี มนตรีกุล ณ อยุธยา
  • วรพงศ์ มนตรีกุล ณ อยุธยา
  • สุรภี มนตรีกุล ณ อยุธยา
  • สุรพร เกตุจินดา
• หม่อมราชวงศ์สารีบุตร ชยางกูร
• หม่อมราชวงศ์แสงโสม สมรสกับพลเรือตรีสุทิน ปูชนีย์
  • กนกวรรณ แช่มประชุม
  • ศักดิ์สิทธิ์ ปูชนีย์
  • ศักดิ์ศิริ ปูชนีย์

โอรส-ธิดา/นัดดาและปนัดดาในหม่อมเจ้าลักษณ์เลิศ ชยางกูร

สายหม่อมน้อมสิริ

• หม่อมราชวงศ์เลิศลักษณ์ สมรสกับยินดี
• หม่อมราชวงศ์เลิศลักษณา สมรสกับพยง ชุติกุล
  • กอบศักดิ์ สมรสกับหม่อมหลวงลักษสุภา (สกุลเดิม กฤดากร)
    • อาภาสิริ ชุติกุล
    • ถิระ ชุติกุล
  • สิริลักษณา สมรสกับฐิระวุฒิ คอมันตร์
    • วสมน คอมันตร์
    • ปัฐมน คอมันตร์
  • สารกิต สมรสกับปราณี (สกุลเดิม วัฒนานันท์)
• หม่อมราชวงศ์ภคพล สมรสครั้งแรกและหย่ากับลักษณา (สกุลเดิม บุญสนอง) และสมรสครั้งที่สองกับพรสวรรค์ (สกุลเดิม วงศ์สาคร)
  • หม่อมหลวงลิสา สมรสกับคริสโตเฟอร์ โจนส์
    • มากาเร็ต โจนส์
  • หม่อมหลวงอาภาริณี สมรสกับคริส ปีเตอร์สัน
    • ปาร์คเกอร์ ปีเตอร์สัน
    • แมกซ์ซี ปีเตอร์สัน
    • หญิง ปีเตอร์สัน
  • หม่อมหลวงฉัตรวิรัชยา ชยางกูร

โอรส-ธิดา/นัดดาและปนัดดาในหม่อมเจ้าทวีผล ชยางกูร

สายหม่อมฉอ้อน

• หม่อมราชวงศ์อรรถทวี สมรสและหย่ากับอนันต์ สุขะศิริวัฒน์
  • นันทนา เกียรติรักษ์
    • ณัฐนันท์ พุทธวงศ์
  • อัจฉริยา สมรสกับจุมพล อินทรสูต
    • อนันญา สมรสกับปิยชนก ใจเย็น
    • ศรายุทธ อินทรสูต
  • อัจฉราวรรณ สมรสกับอำนาจ เลิศไกร
    • อกนิษฐ์ เลิศไกร
    • อดิศักดิ์ สมรสกับเสาวนิตย์
• หม่อมราชวงศ์ศุภชัยชนะ ชยางกูร
  • หม่อมหลวงชัยภัทร ชยางกูร
  • หม่อมหลวงสุพิชญา ชยางกูร
• หม่อมราชวงศ์พงษ์พรรณ ชยางกูร
• หม่อมราชวงศ์พิพัฒน์พงษ์ สมรสกับรัมภา
  • หม่อมหลวงวัลลภา ชยางกูร
    • ชัญญา ชินภัทรเจริญ
    • กีรติกร ชินภัทรเจริญ
    • ธนวัน ชินภัทรเจริญ
  • หม่อมหลวงสุภาวดี ชยางกูร
  • หม่อมหลวงมนตรี สมรสกับทิพยวรรณ (สกุลเดิม ใจเด็ด)
    • มนต์ภักดี ชยางกูร ณ อยุธยา
  • หม่อมหลวงรัชพล สมรสกับนันท์มนัส

โอรส-ธิดา/นัดดาและปนัดดาในหม่อมเจ้ามงคลอุดม ชยางกูร

สายหม่อมเจ้าอุบลเกษร (ราชสกุลเดิม ศุขสวัสดิ์)

• หม่อมราชวงศ์ไชยสุข สมรสกับพิศพรรณ (สกุลเดิม อารัมภีร)
  • หม่อมหลวงอภิชัย สมรสกับสุวรัตน์ (สกุลเดิม ธีระวชิรานนท์)
    • อภิรัตน์ ชยางกูร ณ อยุธยา
    • เฉลิมพร สมรสกับฉัฐญาภรณ์ (สกุลเดิม ธีระภักดีพันธ์)
    • วิกรม ชยางกูร ณ อยุธยา
  • หม่อมหลวงพรรณพิมล สมรสกับชัยยศ จินดาอุดมเศรษฐ์
  • หม่อมหลวงอุบลวดี สมรสกับทวีชัย เลิศอร่ามรัตน์
    • สิโรบล เลิศอร่ามรัตน์
• พันโท หม่อมราชวงศ์ธงชัย สมรสกับกาญจนา (สกุลเดิม ลิ้มวิไล)
  • หม่อมหลวงทวีศักดิ์ ชยางกูร
  • หม่อมหลวงเรวดี ชยางกูร
    • เตชิต ชุลีวัฒนกุล
  • หม่อมหลวงถวัลย์วดี สมรสกับพลตำรวจโทมนตรี สัมบุณณานนท์
    • วัฐากร สัมบุณณานนท์
  • หม่อมหลวงสุรัตวดี ชยางกูร
    • กิติยาวดี อมาตยกุล
  • หม่อมหลวงธวัชชัย ชยางกูร
  • หม่อมหลวงจิราวดี สมรสกับวิวัฒน์ ผสมทรัพย์
    • วิจิร์ ผสมทรัพย์
    • วิจิรา ผสมทรัพย์
  • หม่อมหลวงสุทธิชัย สมรสกับนฤภรณ์
    • ณัฐฐศศิ ชยางกูร ณ อยุธยา
  • หม่อมหลวงมนัสนันท์ ชยางกูร
• หม่อมราชวงศ์ไชยมงคล ชยางกูร

สายหม่อมลมูล (สกุลเดิม ศุภวรรณ)

• หม่อมราชวงศ์ศรีนาค นกแก้ว
• หม่อมราชวงศ์วรรณี ชยางกูร
• หม่อมราชวงศ์ชยานุพนธ์ ชยางกูร
• หม่อมราชวงศ์ประมณฑศรี สมรสกับปรีชา ชัยอนันต์
  • ชญาวดี ชัยอนันต์
• หม่อมราชวงศ์ประณีตา สมรสกับพันตำรวจเอกสำนอง พีรานนท์
• หม่อมราชวงศ์ปรียาจรา ชยางกูร
• หม่อมราชวงศ์แป๊ะ ชยางกูร

โอรสในหม่อมเจ้าวงษ์มหิป ชยางกูร

สายหม่อมแมรี่

• หม่อมราชวงศ์อรรควงษ์ เอกเซล ชยางกูร
• หม่อมราชวงศ์พงษ์ชัย แพทริก ชยางกูร

ธิดาและนัดดาในหม่อมเจ้าโสภาเพียงจันทร์ จันทรทัต

หม่อมเจ้าอุรคินทร์ จันทรทัต เป็นสวามี

• หม่อมราชวงศ์พงษ์จันทร์ สมรสกับพันตำรวจโทโชติศักดิ์ ภาษีผล
  • ชยะพงษ์ ภาษีผล
  • ผู้ช่วยศาสตราจารย์ทัตดาว ภาษีผล

โอรสและนัดดาในหม่อมเจ้าจุฬาชัย ชยางกูร

สายหม่อมเสงี่ยม

• หม่อมราชวงศ์เผ่าชัย สมรสกับศรีสุดา (สกุลเดิม ตู้จินดา)
  • หม่อมหลวงดิเรก สมรสกับปลิว

โอรสและนัดดาในหม่อมเจ้าฤทัยเที่ยง ชยางกูร

สายหม่อมรจิต (สกุลเดิม ภิญโญวนิช)

• หม่อมราชวงศ์ชยางค์ สมรสกับนภาพร (สกุลเดิม ชำนาญการ)
  • หม่อมหลวงกิจติพล ชยางกูร
  • หม่อมหลวงนฤดล ชยางกูร

โอรสและนัดดาในหม่อมเจ้าวราชัย ชยางกูร

สายหม่อมชูศรี

• หม่อมราชวงศ์ถวัลย์ชัย สมรสกับรุ่งอรุณ (สกุลเดิม ชีพชล)
  • หม่อมหลวงกุลยุวดี สมรสกับสุวัฒนา เลขยานนท์
  • หม่อมหลวงจินดาภรณ์ ชยางกูร
• หม่อมราชวงศ์จุฑาชัย สมรสกับปรียา (สกุลเดิม มาโนษยวงศ์)

โอรสและนัดดาในหม่อมเจ้าเวียงวัฒนา ชยางกูร

สายหม่อมชมชื่น (สกุลเดิม โกมารกุล ณ นคร)

• หม่อมราชวงศ์พงษ์ไชยา สมรสกับศรีรัตนา (สกุลเดิม กัณหะยูวะ)
  • หม่อมหลวงรัตนพงษ์ ชยางกูร
  • หม่อมหลวงอธิพรพงษ์ ชยางกูร

ธิดาและนัดดาในหม่อมเจ้าจรูญฤทธิ์เดช ชยางกูร

สายหม่อมจรุงใจ

• หม่อมราชวงศ์ชฎาทิพย์ ชยางกูร
• หม่อมราชวงศ์มาลาทิพย์ สมรสกับพันตำรวจโทภิญโญ ใหญ่ไล้บาง
  • ร้อยตรี นายแพทย์อภิรม ใหญ่ไล้บาง
  • ฤทธิไชย ใหญ่ไล้บาง
  • กันตวัฒน์ ใหญ่ไล้บาง
• หม่อมราชวงศ์จุฑาทิพย์ สมรสกับสุวัชชัย ปานพิพัฒน์
  • อนัตตา ปานพิพัฒน์

สถานที่และสิ่งสืบเนื่องด้วยพระนาม

• คลองพระองค์เจ้าไชยานุชิต
• ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 212 หรือ ถนนชยางกูร (ถวายเกียรติแด่หม่อมเจ้าวิเศษศักดิ์ ชยางกูร)

พระเกียรติยศ

พระอิสริยยศ

• พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าไชยานุชิต (27 สิงหาคม พ.ศ. 2404 – 1 ตุลาคม พ.ศ. 2411)
• พระเจ้าน้องยาเธอ พระองค์เจ้าไชยานุชิต (1 ตุลาคม พ.ศ. 2411 – 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2441)
• พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นพงษาดิศรมหิป (11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2441 – 23 ตุลาคม พ.ศ. 2453)
• พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นพงษาดิศรมหิป (23 ตุลาคม พ.ศ. 2453 – ปัจจุบัน)

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2441 - เครื่องขัตติยราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติคุณรุ่งเรืองยิ่งมหาจักรีบรมราชวงศ์ (ม.จ.ก.) (ฝ่ายหน้า)

พงศาวดี

พงศาวดีของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นพงษาดิศรมหิป

16. (=22.) สมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก               8. พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช                       17. (=23.) พระอัครชายา (หยก)               4. พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย                             18. ทอง ณ บางช้าง               9. สมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี                       19. สมเด็จพระรูปศิริโสภาคย์มหานาคนารี               2. พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                                   20. เศรษฐีจีนฮกเกี้ยนแซ่ตัน               10. เงิน แซ่ตัน                       21. น้องสาวของท่านผู้หญิงน้อย ภรรยาของเจ้าพระยาชำนาญบริรักษ์ (อู่)               5. สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี                             22. (=16.) สมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก               11. สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากรมพระศรีสุดารักษ์                       23. (=17.) พระอัครชายา (หยก)               1. พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นพงษาดิศรมหิป                                         24. พระจันทราทิตย์ (บุญชู โรจนดิศ)               12. จมื่นอินทรประพาส (เลี้ยง โรจนดิศ)                       25.               6. พระยาอัพภันตริกามาตย์ (ดิศ โรจนดิศ)                             26. จำปา ณ เวียงจันทน์               13. ท้าวมังสี (ขำ โรจนดิศ)                       27.               3. เจ้าจอมมารดาเที่ยง                                   28.               14.                       29.               7. คล้าย โรจนดิศ                             30.               15.                       31.

อ้างอิง

เชิงอรรถ

บรรณานุกรม

• สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร. ราชสกุลวงศ์. พิมพ์ครั้งที่ 14, กรุงเทพฯ : สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร, 2554. 296 หน้า. หน้า 69. ISBN 978-974-417-594-6
• Jeffy Finestone. 2542. สมุดพระรูป พระราชโอรส พระราชธิดา พระราชนัดดาใน พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว. ปรียนันทนา รังสิต,ม.ร.ว. โลมาโฮลดิ้ง

แหล่งข้อมูลอื่น

• จิรวัฒน์ แสงทอง. “คดีกรมหมื่นพงษาดิศรมหิปและนายเพ่ง (ศรี สรรักษ์) ปลอมธนบัตร: ภาพสะท้อนประวัติศาสตร์สังคมเมืองกรุงเทพฯ ทศวรรษ 2440.” รัฐศาสตร์สาร 25, 4 (2547): 131-163.