พระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นเทววงศวโรทัย

พระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นเทววงศวโรทัย
ธรรมเนียมพระยศของ; พระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นเทววงศวโรทัย
การทูล	ฝ่าพระบาท
การแทนตน	เกล้ากระหม่อม/เกล้ากระหม่อมฉัน
การขานรับ	เกล้ากระหม่อม/เพคะ

พระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นเทววงศ์วโรทัย
พระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นเทววงศ์วโรทัย
	พระวรวงศ์เธอ ชั้น 4; พระองค์เจ้าชั้นตรี
เสนาบดีกระทรวงการต่างประเทศ
ดำรงตำแหน่ง	1 เมษายน พ.ศ. 2467 - 29 มิถุนายน พ.ศ. 2475
ก่อนหน้า	สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ
ถัดไป	พระยาศรีวิสารวาจา (เทียนเลี้ยง ฮุนตระกูล)
หม่อม	หม่อมเพี้ยน เทวกุล ณ อยุธยา
ราชวงศ์	ราชวงศ์จักรี
พระบิดา	สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ
พระมารดา	หม่อมลม้าย เทวกุล ณ อยุธยา
ประสูติ	11 สิงหาคม พ.ศ. 2426
สิ้นพระชนม์	5 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2486 (59 ปี)
ลายพระอภิไธย

มหาอำมาตย์เอก พระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นเทววงศวโรทัย พระนามเดิม หม่อมเจ้าไตรทศประพันธ์ เทวกุล (11 สิงหาคม พ.ศ. 2426 - 5 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2486) อดีตเสนาบดีกระทรวงการต่างประเทศ และอภิรัฐมนตรี

พระประวัติ[แก้]

พระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นเทววงศวโรทัย เป็นพระโอรสในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ ประสูติแต่หม่อมลม้าย เทวกุล ณ อยุธยา เดิมมีพระสกุลยศเป็นหม่อมเจ้าไตรทศประพันธ์

ในปี พ.ศ. 2457 - พ.ศ. 2461 ทรงดำรงตำแหน่งเอกอัครราชทูตสยาม ประจำราชอาณาจักรเดนมาร์ก และดำรงตำแหน่งอัครราชทูต ประจำ ประเทศเยอรมนี ในระหว่างปี พ.ศ. 2456 - พ.ศ. 2460

ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว วันที่ 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2465 โปรดให้สถาปนาเป็นพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าไตรทศประพันธ์^[1] เมื่อพระบิดาซึ่งเป็นเสนาบดีกระทรวงการต่างประเทศสิ้นพระชนม์ลง จึงได้รับโปรดเกล้าให้เป็นผู้แทนเสนาบดีกระทรวงการต่างประเทศตั้งแต่วันที่ 29 มิถุนายน พ.ศ. 2466^[2] ได้รับพระราชทานตราบัวแก้วประจำตำแหน่งเสนาบดีเมื่อวันที่ 2 กรกฎาคม^[3] แล้วได้รับโปรดเกล้าให้ทรงดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงการต่างประเทศตั้งแต่วันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2466^[4] ต่อมาในวันที่ 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2472 ได้รับสถาปนาขึ้นเป็นพระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นเทววงศวโรทัย ทรงศักดินา 11000^[5] และได้รับโปรดเกล้าฯ ให้ดำรงตำแหน่งเป็นอภิรัฐมนตรีในวันที่ 21 ตุลาคม พ.ศ. 2474^[6]

เมื่อวันที่ 28 มิถุนายน ค.ศ. 1919 (พ.ศ. 2462) ทรงเป็นผู้แทนสยาม ลงนามในสนธิสัญญาแวร์ซายส์ครั้งสิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่ 1 ร่วมกับพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจรูญศักดิ์กฤดากร และพ้นจากตำแหน่งเสนบดีกระทรวง หลังเกิดการปฏิวัติสยาม พ.ศ. 2475 ต่อมาในปี 2485 ประชวรด้วยพระโรคไข้จับสั่นและสิ้นพระชนม์ด้วยพระโรคเส้นพระโลหิตในพระมัตถลุงค์แตก เมื่อ 5 กุมภาพันธ์ 2486 รวมพระชันษา 59 ปี ได้รับพระราชทานเพลิงพระศพ ณ วัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร เมื่อวันที่ 7 เมษายน พ.ศ. 2486^[7]

โอรสธิดา[แก้]

พระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นเทววงศวโรทัย เสกสมรสกับหม่อมเพี้ยน เทวกุล ณ อยุธยา ท.จ.ว. มีโอรส-ธิดา 12 คน คือ^[8]

หม่อมราชวงศ์พันธุ์ทิพย์ เทวกุล สมรสกับพระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นนครสวรรค์ศักดิพินิต
หม่อมราชวงศ์ทวยเทพ เทวกุล
หม่อมราชวงศ์เทวไทย เทวกุล
หม่อมราชวงศ์จันทรรัตน์ เทวกุล
หม่อมราชวงศ์เทพฤทธิ์ เทวกุล
หม่อมราชวงศ์เฉลิมวิมาน เทวกุล สมรสกับ หม่อมราชวงศ์จิตติน เกษมศรี
หม่อมราชวงศ์จิตรคุปต์ เทวกุล
หม่อมราชวงศ์ศุภกันต์ เทวกุล
หม่อมราชวงศ์ยันต์เทพ เทวกุล
หม่อมราชวงศ์ภัทราตรีทศ เทวกุล เสกสมรสกับหม่อมเจ้ายุธิษเฐียร สวัสดิวัตน์
หม่อมราชวงศ์ฉันทัศตรีทศ เทวกุล
หม่อมราชวงศ์พัฒนาตรีทศ เทวกุล

พระเกียรติยศ[แก้]

พระอิสริยยศ[แก้]

หม่อมเจ้าไตรทศประพันธ์ เทวกุล (11 สิงหาคม พ.ศ. 2426 - 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2465)
พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าไตรทศประพันธ์ (11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2465 - 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2472)
พระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นเทววงศวโรทัย (8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2472 - ปัจจุบัน)

พระยศ[แก้]

พระยศพลเรือน[แก้]

มหาอำมาตย์เอก

พระยศเสือป่า[แก้]

นายหมู่ตรี
22 กรกฎาคม พ.ศ. 2460 นายหมวดตรี^[9]

เครื่องราชอิสริยาภรณ์[แก้]

พ.ศ. 2472 - เครื่องขัตติยราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติคุณรุ่งเรืองยิ่งมหาจักรีบรมราชวงศ์ (ม.จ.ก.) (ฝ่ายหน้า)^[10]
พ.ศ. 2465 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นปฐมจุลจอมเกล้า (ป.จ.) (ฝ่ายหน้า)^[11]
พ.ศ. 2471 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)^[12]
พ.ศ. 2464 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้น 1 ประถมาภรณ์ช้างเผือก (ป.ช.)^[13]
พ.ศ. 2461 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้น 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.)^[14]
พ.ศ. 2462 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายหน้า)
พ.ศ. ไม่ปรากฏ - เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 4 (ว.ป.ร.4)
พ.ศ. 2470 - เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 7 ชั้นที่ 2 (ป.ป.ร.2)^[15]
พ.ศ. 2469 - เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 7 ชั้นที่ 3 (ป.ป.ร.3)^[16]
พ.ศ. 2469 - เหรียญศารทูลมาลา (ร.ศ.ท.)
พ.ศ. 2474 - เหรียญจักรมาลา (ร.จ.ม.)^[17]

พงศาวลี[แก้]

พงศาวลีของพระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นเทววงศวโรทัย

16. พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช

8. พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย

17. สมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี

4. พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

18. เงิน แซ่ตัน

9. สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี

19. สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากรมพระศรีสุดารักษ์

2. สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ

20. พระยาจินดารังสรรค์ (แก้วแขก)

10. หลวงอาสาสำแดง (แตง)

5. สมเด็จพระปิยมาวดี ศรีพัชรินทรมาตา

11. ท้าวสุจริตธำรง (นาค)

1. พระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นเทววงศวโรทัย

3. หม่อมลม้าย เทวกุล ณ อยุธยา

อ้างอิง[แก้]

เชิงอรรถ

↑ "ประกาศเลื่อนกรมตั้งพระองค์เจ้าและตั้งเจ้าพระยา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 39 (0 ก): 313–317. 19 พฤศจิกายน 2465. สืบค้นเมื่อ 28 สิงหาคม 2561. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
↑ "พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งผู้แทนเสนาบดีกระทรวงการต่างประเทศและเปลี่ยนตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงมุรธาธร" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 40 (0 ก): 41–42. 1 กรกฎาคม 2466. สืบค้นเมื่อ 28 สิงหาคม 2561. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
↑ "พระราชทานตราตำแหน่งเสนาบดี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 40 (ง): 1084. 8 กรกฎาคม 2466. สืบค้นเมื่อ 28 สิงหาคม 2561. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
↑ "พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งผู้สำเร็จราชการกระทรวงทหารเรือและเสนาบดีกระทรวงการต่างประเทศ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 41 (0 ก): 1–2. 1 เมษายน 2467. สืบค้นเมื่อ 28 สิงหาคม 2561. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
↑ "พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งกรม ตั้งพระองค์เจ้าและเจ้าพระยา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 46 (0 ก): 185–188. 10 พฤศจิกายน 2472. สืบค้นเมื่อ 28 สิงหาคม 2561. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
↑ "พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งอภิรัฐมนตรี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 48 (0 ก): 366. 25 ตุลาคม 2474. สืบค้นเมื่อ 28 สิงหาคม 2561. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
↑ พระอนุวงศ์ชั้นหม่อมเจ้าในพระราชวงศ์จักรี, หน้า 197
↑ ชมรมสายสกุลบุนนาค
↑ พระราชทานยศเสือป่า
↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องขัตติยราชอิสริยาภรณ์ อันมีเกียรติคุณรุ่งเรืองยิ่ง มหาจักรีบรมราชวงศ์, เล่ม ๔๖, ตอน ง, ๑ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๗๒, หน้า ๒๙๒๘
↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้าฝ่ายหน้า, เล่ม ๓๙, ตอน ๐ ง, ๒๖ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๖๕, หน้า ๒๓๔๗
↑ "ข่าวพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ในงานพระราชพิธีเฉลิมพระชนมพรรษา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 45 (ตอน 0ง): หน้า 2364. 6 พฤศจิกายน 2471. สืบค้นเมื่อ 2 สิงหาคม 2563. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
↑ http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2464/D/2376.PDF
↑ http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2461/D/2848.PDF
↑ http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2470/D/2566.PDF
↑ http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2461/D/2926.PDF
↑ พระราชทานเครื่องราชอิสสริยาภรณ์ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 48 หน้า 3093 วันที่ 15 พฤศจิกายน 2474

บรรณานุกรม

ศุภวัฒย์ เกษมศรี, พลตรี หม่อมราชวงศ์, และรัชนี ทรัพย์วิจิตร. พระอนุวงศ์ชั้นหม่อมเจ้าในพระราชวงศ์จักรี. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์บรรณกิจ, พิมพ์ครั้งที่ 3 พ.ศ. 2549. 360 หน้า. หน้า 197. ISBN 974-221-818-8
พระประวัติและงานของพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าไตรทศประพันธ์กรมหมื่นเทววงศ์วโรทัย, กรุงเทพฯ, บริษัทคราฟแมนเพรส จำกัด, 2526.

บทความเกี่ยวกับชีวประวัตินี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยเพิ่มข้อมูล

[1] "ประกาศเลื่อนกรมตั้งพระองค์เจ้าและตั้งเจ้าพระยา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 39 (0 ก): 313–317. 19 พฤศจิกายน 2465. สืบค้นเมื่อ 28 สิงหาคม 2561. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)

[2] "พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งผู้แทนเสนาบดีกระทรวงการต่างประเทศและเปลี่ยนตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงมุรธาธร" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 40 (0 ก): 41–42. 1 กรกฎาคม 2466. สืบค้นเมื่อ 28 สิงหาคม 2561. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)

[3] "พระราชทานตราตำแหน่งเสนาบดี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 40 (ง): 1084. 8 กรกฎาคม 2466. สืบค้นเมื่อ 28 สิงหาคม 2561. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)

[4] "พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งผู้สำเร็จราชการกระทรวงทหารเรือและเสนาบดีกระทรวงการต่างประเทศ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 41 (0 ก): 1–2. 1 เมษายน 2467. สืบค้นเมื่อ 28 สิงหาคม 2561. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)

[5] "พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งกรม ตั้งพระองค์เจ้าและเจ้าพระยา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 46 (0 ก): 185–188. 10 พฤศจิกายน 2472. สืบค้นเมื่อ 28 สิงหาคม 2561. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)

[6] "พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งอภิรัฐมนตรี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 48 (0 ก): 366. 25 ตุลาคม 2474. สืบค้นเมื่อ 28 สิงหาคม 2561. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)

[7] พระอนุวงศ์ชั้นหม่อมเจ้าในพระราชวงศ์จักรี, หน้า 197

[8] ชมรมสายสกุลบุนนาค

[9] พระราชทานยศเสือป่า

[10] ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องขัตติยราชอิสริยาภรณ์ อันมีเกียรติคุณรุ่งเรืองยิ่ง มหาจักรีบรมราชวงศ์, เล่ม ๔๖, ตอน ง, ๑ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๗๒, หน้า ๒๙๒๘

[11] ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้าฝ่ายหน้า, เล่ม ๓๙, ตอน ๐ ง, ๒๖ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๖๕, หน้า ๒๓๔๗

[12] "ข่าวพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ในงานพระราชพิธีเฉลิมพระชนมพรรษา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 45 (ตอน 0ง): หน้า 2364. 6 พฤศจิกายน 2471. สืบค้นเมื่อ 2 สิงหาคม 2563. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)

[13] ttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2464/D/2376.PDF

[14] ttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2461/D/2848.PDF

[15] ttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2470/D/2566.PDF

[16] ttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2461/D/2926.PDF

[17] พระราชทานเครื่องราชอิสสริยาภรณ์ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 48 หน้า 3093 วันที่ 15 พฤศจิกายน 2474

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

ด ค ก เจ้านายทรงกรมในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ (เฉพาะเจ้านายที่ไม่ใช่พระราชบุตรในพระมหากษัตริย์ วังหน้าและวังหลัง)
พระบุตรในสมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก	กรมพระเทพสุดาวดี กรมพระศรีสุดารักษ์ กรมหลวงจักรเจษฎา กรมหลวงนรินทรเทวี
พระบุตรในกรมพระยาเทพสุดาวดี	กรมพระอนุรักษ์เทเวศร์ กรมหลวงธิเบศรบดินทร์ กรมหลวงนรินทรรณเรศร์
พระบุตรและนัดดาในกรมพระศรีสุดารักษ์	กรมหลวงเทพหริรักษ์ กรมขุนอนัคฆนารี กรมหลวงพิทักษมนตรี กรมขุนอิศรานุรักษ์ กรมหมื่นเทวานุรักษ์ กรมหมื่นมนตรีรักษา
พระสวามีและบุตรในกรมหลวงนรินทรเทวี	กรมหมื่นนรินทรเทพ กรมหมื่นนเรนทรบริรักษ์ กรมหมื่นนรินทรพิทักษ์
ทรงกรมในรัชกาลที่ 5	กรมหมื่นปราบปรปักษ์ กรมหมื่นนฤบาลมุขมาตย์ กรมขุนอรรควรราชกัลยา กรมพระสุทธาสินีนาฏ
ทรงกรมในรัชกาลที่ 6	กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ กรมหมื่นอนุวัตน์จาตุรนต์ กรมหมื่นภาณุพงศ์พิริยเดช กรมหมื่นเทววงศวโรทัย กรมหมื่นอนุพงษ์จักรพรรดิ์
ทรงกรมในรัชกาลที่ 9	กรมหลวงวชิรญาณวงศ์ กรมหมื่นพิทยลาภพฤฒิยากร กรมหมื่นนครสวรรค์ศักดิพินิต กรมหมื่นนราธิปพงศ์ประพันธ์ กรมหมื่นอดิศรอุดมศักดิ์ กรมหมื่นจันทบุรีสุรนาถ กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์
ทรงกรมในรัชกาลที่ 10	กรมหมื่นสุทธนารีนาถ กรมหลวงชินวราลงกรณ กรมหลวงวชิรญาณสังวร
อื่น ๆ	กรมขุนกษัตรานุชิต กรมขุนสุนทรภูเบศร์ กรมขุนรามินทรสุดา
เจ้าต่างกรมในรัชกาลที่ 1 รัชกาลที่ 2 รัชกาลที่ 3 รัชกาลที่ 4 รัชกาลที่ 5 รัชกาลที่ 9 วังหน้าและวังหลัง