ข้ามไปเนื้อหา

พระเจ้าไปยิกาเธอ กรมหลวงนรินทรเทวี

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
พระเจ้าไปยิกาเธอ
กรมหลวงนรินทรเทวี
สิ้นพระชนม์ราว พ.ศ. 2370[1]
พระภัสดากรมหมื่นนรินทรพิทักษ์
พระบุตรพระสัมพันธวงศ์เธอ กรมหมื่นนรินทรเทพ
พระสัมพันธวงศ์เธอ กรมหมื่นนเรนทรบริรักษ์
ราชวงศ์จักรี
พระบิดาสมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก
พระมารดาพระน้องนางของพระอัครชายา

พระเจ้าไปยิกาเธอ กรมหลวงนรินทรเทวี [อ่าน นะรินทอนเทวี] หรือ เจ้าครอกวัดโพธิ์ พระนามเดิม กุ (ไม่ปรากฏ — พ.ศ. 2370) เป็นพระธิดาลำดับที่ 6 ในสมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก ประสูติแต่พระกนิษฐาของพระอัครชายา (หยก)

พระประวัติ

[แก้]

พระเจ้าไปยิกาเธอ กรมหลวงนรินทรเทวี มีพระนามเดิมว่า กุ เป็นพระกนิษฐาต่างพระชนนีในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ประสูติในสมัยกรุงศรีอยุธยา เมื่อพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชทรงปราบดาภิเษกเป็นพระมหากษัตริย์แห่งราชวงศ์จักรี ทรงสถาปนาพระองค์ขึ้นเป็น พระองค์เจ้ากุ[2] ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยทรงมีพระยศเปนพระเจ้าบรมวงษ์[3] สิ้นพระชนม์ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อปีกุน จ.ศ. 1189 ตรงกับ พ.ศ. 2370 ได้รับพระราชทานเพลิงพระศพ ณ พระเมรุท้องสนามหลวง เมื่อวันอาทิตย์ แรม 14 ค่ำ เดือน 6 ปีชวด[4]

ถึงวันที่ 10 มีนาคม พ.ศ. 2395 พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าให้สถาปนาพระอัฐิเป็นกรมหลวงนรินทรเทวี[5]

กรมหลวงนรินทรเทวี มีพระสวามีชื่อหม่อมมุก ซึ่งต่อมาได้รับโปรดเกล้าฯ ให้เป็นกรมหมื่นนรินทรพิทักษ์ มีพระโอรส 2 พระองค์[6] คือ

  1. กรมหมื่นนรินทรเทพ
  2. กรมหมื่นนเรนทรบริรักษ์

และเจ้านายที่สืบเชื้อสายจากพระองค์ ถือว่าอยู่ในราชสกุลนรินทรกุล วังของพระองค์อยู่ติดกับวัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามราชวรมหาวิหาร (วัดโพธิ์) อีกทั้งขณะยังดำรงพระชนม์ชีพพระองค์ยังมิได้ทรงกรม ชาววังจึงเอ่ยพระนามว่า เจ้าครอกวัดโพธิ์ (เจ้าครอก เป็นคำที่ใช้เรียกเจ้านายที่ยังไม่ได้ทรงกรม)

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงพบบันทึกจำนวนหนึ่งเล่มสมุดไทย เมื่อ พ.ศ. 2451 โดยไม่ทราบว่าใครเป็นผู้แต่ง และได้นำขึ้นทูลเกล้าฯ ถวายพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้มีพระบรมราชวินิจฉัยว่าผู้แต่งน่าจะเป็นกรมหลวงนรินทรเทวี และทรงตั้งชื่อหนังสือนี้ว่า "จดหมายเหตุความทรงจำของพระเจ้าไปยิกาเธอ กรมหลวงนรินทรเทวี (เจ้าครอกวัดโพธิ์) ตั้งแต่จุลศักราช ๑๑๒๙ ถึงจุลศักราช ๑๑๘๒ เป็นเวลา ๕๓ ปี"[7]

พระเกียรติยศ

[แก้]
ธรรมเนียมพระยศของ
กรมหลวงนรินทรเทวี
การทูลใต้ฝ่าพระบาท
การแทนตนข้าพระพุทธเจ้า
การขานรับพ่ะย่ะค่ะ/เพคะ

พระอิสริยยศ

[แก้]
  • ไม่ปรากฏ : กุ
  • พ.ศ. 2325 : พระเจ้าน้องนางเธอ พระองค์เจ้ากุ
  • สมัยรัชกาลที่ 4 : พระเจ้าอัยยิกาเธอ พระองค์เจ้ากุ กรมหลวงนรินทรเทวี (สถาปนาพระอัฐิ)
  • สมัยรัชกาลที่ 5 : พระเจ้าไปยิกาเธอ พระองค์เจ้ากุ กรมหลวงนรินทรเทวี (สถาปนาพระอัฐิ)

พงศาวลี

[แก้]

ดูเพิ่ม

[แก้]

อ้างอิง

[แก้]
เชิงอรรถ
  1. ศุภวัฒย์ เกษมศรี, พลตรี หม่อมราชวงศ์, และรัชนี ทรัพย์วิจิตร. พระอนุวงศ์ชั้นหม่อมเจ้าในพระราชวงศ์จักรี. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์บรรณกิจ, พิมพ์ครั้งที่ 3 พ.ศ. 2549. 360 หน้า. หน้า หน้าที่. ISBN 974-221-818-8
  2. พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ ๑ : ประดิษฐานพระราชวงศ์
  3. พระราชพงษาวดาร กรุงรัตนโกสินทร รัชกาลที่ ๒ : ๕๖. เรื่องสร้างสวนขวา (เชิงอรรถ ๑๒)
  4. ราชสกุลวงศ์, หน้า 3-4
  5. พระราชพงศาวดาร กรุงรัตนโกสินทร์ รัชชกาลที่ ๔ : ๒๐. ถวายพระนามพระเจ้าแผ่นดิน พระบรมราชชนนี และกรมพระราชวังบวรที่สวรรคตแล้ว
  6. ราชสกุลวงศ์, หน้า 8
  7. กรมศิลปากร. สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์. สตรีสำคัญในประวัติศาสตร์ไทย. กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, พ.ศ. 2547. 360 หน้า. หน้า หน้าที่. ISBN 974-9527-87-9
บรรณานุกรม
ก่อนหน้า พระเจ้าไปยิกาเธอ กรมหลวงนรินทรเทวี ถัดไป
พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช กุลเชษฐ์ในราชวงศ์จักรี
ครั้งที่ 1

(7 กันยายน พ.ศ. 2352 – 3 กันยายน พ.ศ. 2353)
สมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี
สมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี กุลเชษฐ์ในราชวงศ์จักรี
ครั้งที่ 2

(25 พฤษภาคม พ.ศ. 2369 – พ.ศ. 2370)
สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี