ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12

บทความนี้เกี่ยวกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 สำหรับทางหลวงสายอีสาน ดูที่ ถนนมิตรภาพ

ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12
ถนนสายเอชีย ถนนจรดวิถีถ่อง ถนนสิงหวัฒน์ ถนนมิตรภาพ ถนนมลิวรรณ ถนนศรีจันทร์ ถนนถีนานนท์
ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 ช่วงหล่มสัก–ชุมแพ
ข้อมูลของเส้นทาง
ส่วนหนึ่งของ (แม่สอด-ตาก) (ตาก-มุกดาหาร)
ความยาว:	793.391 กิโลเมตร (492.990 ไมล์)
ทางแยกที่สำคัญ
ปลายทิศตะวันตก:	สะพานมิตรภาพ เขตแดนประเทศพม่า ใน อ.แม่สอด จ.ตาก
	105 ใน อ.แม่สอด จ.ตาก ถ.พหลโยธิน ใน อ.เมืองตาก จ.ตาก 125 ใน อ.เมืองสุโขทัย จ.สุโขทัย 101 ใน อ.เมืองสุโขทัย จ.สุโขทัย 117 ใน อ.พรหมพิราม จ.พิษณุโลก 126 ใน อ.เมืองพิษณุโลก จ.พิษณุโลก 117 ใน อ.เมืองพิษณุโลก จ.พิษณุโลก 11 ใน อ.วังทอง จ.พิษณุโลก 21 ใน อ.หล่มสัก จ.เพชรบูรณ์ 201 ใน อ.ชุมแพ จ.ขอนแก่น 228 ใน อ.ชุมแพ จ.ขอนแก่น 230 ใน อ.เมืองขอนแก่น จ.ขอนแก่น ถ.มิตรภาพ ใน อ.เมืองขอนแก่น จ.ขอนแก่น 213 ใน อ.ยางตลาด จ.กาฬสินธุ์ 214 ใน อ.เมืองกาฬสินธุ์ จ.กาฬสินธุ์ 213 ใน อ.สมเด็จ จ.กาฬสินธุ์ 238 ใน อ.เมืองมุกดาหาร จ.มุกดาหาร
ปลายทิศตะวันออก:	212 ใน อ.เมืองมุกดาหาร จ.มุกดาหาร
ระบบทางหลวง
ทางหลวงแผ่นดิน รายการ

ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 สายแม่สอด (เขตแดน)–มุกดาหาร เป็นทางหลวงแผ่นดินสายรองประธานที่เป็นเส้นทางคมนาคมสำคัญที่เชื่อมระหว่างภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย สายทางเริ่มต้นที่สะพานมิตรภาพไทย-พม่า อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก และสิ้นสุดที่อำเภอเมืองมุกดาหาร จังหวัดมุกดาหาร มีระยะทางตลอดทั้งสายรวม 793.391 กิโลเมตร อีกทั้งรัฐบาลยังวางแผนให้เป็นหนึ่งในถนนสายเศรษฐกิจตะวันออก-ตะวันตก ที่เชื่อมระหว่างเมืองเมาะลำเลิง ประเทศพม่า และเมืองดานัง ประเทศเวียดนาม นอกจากนี้เส้นทางหลวงแผ่นดินสายนี้ยังถือเป็นทางหลวงสายเอเชีย ได้แก่ ทางหลวงเอเชียสาย 1 และทางหลวงเอเชียสาย 16 อีกด้วย

รายละเอียดของเส้นทาง

ป้ายทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12

แม่สอด–ตาก

ถนนในช่วงแม่สอด–ตาก เดิมเป็นส่วนหนึ่งของทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 105 เป็นถนนที่ก่อสร้างตามโครงข่ายทางหลวงสายเอเชีย คือ ทางหลวงเอเชียสาย 1 จุดเริ่มต้นตามหลักกิโลเมตรอยู่บริเวณเชิงสะพานมิตรภาพไทย-พม่า (สะพานข้ามแม่น้ำเมย) ซึ่งเป็นเขตแดนระหว่างประเทศไทยกับประเทศพม่า ตั้งอยู่ที่ตำบลท่าสายลวด อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก จากนั้นทางลงสู่ระดับดินผ่านด่านพรมแดนแม่สอด ตรงไปยังทิศตะวันออก ในช่วงนี้จะเป็นทางคู่ขนาด 4 ช่องจราจร ผ่านแยกสนามบิน ซึ่งหากเลี้ยวขวาไปยังทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1355 (ถนนอินทรคีรี) จะเข้าเมืองแม่สอด ถ้าตรงไปจะเป็นเลี่ยงเมือง หลังจากนั้นมาบรรจบกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1355 ที่วงเวียนที่แยกอุ้มผาง จากนั้นขึ้นเขาผ่านเทือกเขาถนนธงชัย เป็นทางเดี่ยวขนาด 2-4 ช่องจราจร มุ่งหน้าไปยังอำเภอเมืองตาก แล้วสิ้นสุดช่วงนี้บนถนนพหลโยธิน รวมระยะทาง 85.905 กิโลเมตร จากนั้นนับกิโลเมตรต่อไปตามถนนพหลโยธินไปทางทิศเหนือ จนถึงสี่แยกทางหลวงในเขตเทศบาลเมืองตาก จึงมีทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 แยกขวาออกไปทางทิศตะวันออก

ถนนจรดวิถีถ่อง (ตาก–สุโขทัย)

ถนนในช่วงตาก–สุโขทัย มีชื่อเรียกว่า ถนนจรดวิถีถ่อง มีระยะทางรวมในช่วงนี้ 78.802 กิโลเมตร โดยเริ่มต้นที่กิโลเมตรที่ 92.804 บริเวณสี่แยกทางหลวง ซึ่งเชื่อมต่อมาจากทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1400 (ถนนมหาดไทยบำรุง) ที่ตัดกับถนนพหลโยธิน เป็นทางคู่ขนาด 4 ช่องจราจร เส้นทางตรงไปทางทิศตะวันออกผ่านอำเภอบ้านด่านลานหอย จังหวัดสุโขทัย แล้วเข้าเขตอำเภอเมืองสุโขทัย เมื่อมาถึงแยกวังวน ทางหลวงแผ่นดินหมายเลขจะเบี่ยงออกไปทางขวา ซึ่งถ้าหากตรงไปจะเป็นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 125 หรือถนนเลี่ยงเมืองสุโขทัย เมื่อเลี้ยวขวาจะเข้าอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย ซึ่งเป็นทางเดี่ยว 2 ช่องจราจร เมื่อออกจากอุทยานจะผ่านแยกบ้านนา ซึ่งมีทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1272 มาบรรจบทางซ้ายมือ ส่วนทางขวามือจะเป็นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 จากนั้นตรงเข้าไปยังเขตเทศบาลเมืองสุโขทัยธานี ผ่านสะพานพระร่วง ข้ามแม่น้ำยม แล้วสิ้นสุดที่แยกสุโขทัยธานี ตัดกับถนนประพันธ์บำรุงทางซ้ายมือ และถนนสิงหวัฒน์ ซึ่งแยกออกไปทางขวาตามทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 ถ้าตรงไปจะเป็นถนนจรดวิถีถ่องอีกช่วงหนึ่ง ซึ่งใช้เรียกกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 101 ช่วงสุโขทัย–ศรีสำโรง–สวรรคโลก

ถนนสิงหวัฒน์ (สุโขทัย–พิษณุโลก)

ถนนในช่วงสุโขทัย–พิษณุโลก มีชื่อเรียกว่า ถนนสิงหวัฒน์ เริ่มต้นในเขตเทศบาลเมืองสุโขทัยธานี อำเภอเมืองสุโขทัย จังหวัดสุโขทัย มุ่งไปยังทิศตะวันออก บรรจบกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 125 หรือถนนเลี่ยงเมืองสุโขทัย จากนั้นผ่านอำเภอกงไกรลาศ เข้าสู่จังหวัดพิษณุโลก ผ่านอำเภอพรหมพิราม จากนั้นเข้าสู่อำเภอเมืองพิษณุโลก ตัดกับถนนวงแหวนรอบเมืองพิษณุโลกด้านทิศเหนือ หรือทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 126 ที่แยกเลี่ยงเมือง (บ้านกร่าง) จากนั้นผ่านศูนย์การค้าเซ็นทรัลพลาซา พิษณุโลก ศาลหลักเมืองพิษณุโลก ศาลากลางจังหวัดพิษณุโลก สิ้นสุดที่เชิงสะพานนเรศวรริมแม่น้ำน่านฝั่งตะวันตก ภายในเขตเทศบาลนครพิษณุโลก

ถนนมิตรภาพ (พิษณุโลก–หล่มสัก)

หลักกิโลเมตรที่ 0 บริเวณสี่แยกอินโดจีน ในอำเภอเมือง จังหวัดพิษณุโลก มองจากทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 11 ไปยังทิศตะวันตก

โครงการขยายทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 ช่วงพิษณุโลก–หล่มสัก ในจังหวัดเพชรบูรณ์

ถนนในช่วงพิษณุโลก–หล่มสัก มีชื่อเรียกว่า ถนนมิตรภาพ เป็นถนนสายที่สองที่ได้รับการช่วยเหลือในการก่อสร้างจากรัฐบาลสหรัฐอเมริกา หลังจากก่อสร้างถนนมิตรภาพสายแรก (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2 ช่วงสระบุรี–นครราชสีมา) ถนนในช่วงนี้เริ่มต้นที่เชิงสะพานนเรศวร ริมแม่น้ำน่านฝั่งตะวันออก ในเขตเทศบาลนครพิษณุโลก อำเภอเมืองพิษณุโลก จังหวัดพิษณุโลก ตัดผ่านใจกลางเมืองพิษณุโลก ข้ามทางรถไฟสายเหนือ แล้วตัดกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 11 กับถนนวงแหวนรอบเมืองพิษณุโลกด้านทิศใต้ หรือทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 126 ที่สี่แยกอินโดจีน แล้วบรรจบกับถนนวงแหวนรอบเมืองพิษณุโลกด้านทิศเหนือ ที่แยกซีพี จากนั้นมุ่งหน้าไปทางทิศตะวันออกไปยังอำเภอวังทอง เข้าสู่เขตจังหวัดเพชรบูรณ์ ผ่านอำเภอเขาค้อ จนสิ้นสุดที่สี่แยกพ่อขุนผาเมือง ซึ่งตัดกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2466 ที่อำเภอหล่มสัก จังหวัดเพชรบูรณ์ ปัจจุบันได้รับการขยายเป็นถนนขนาด 4 ช่องจราจรตลอดทั้งสาย

หล่มสัก–ชุมแพ

ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 ช่วงหล่มสัก–ชุมแพ ที่อำเภอน้ำหนาว จังหวัดเพชรบูรณ์

ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 ฝั่งมุ่งหน้าทิศตะวันตก ที่ทางแยกคอนสาร ในอำเภอคอนสาร จังหวัดชัยภูมิ ก่อนที่จะผ่านเทือกเขาเพชรบูรณ์

ถนนช่วงหล่มสัก–ชุมแพนี้ กรมทางหลวงได้ก่อสร้างทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 ช่วงหล่มสัก–ชุมแพ เพื่อให้แล้วเสร็จตามโครงการเส้นทางยุทธศาสตร์สายเศรษฐกิจตะวันออก-ตะวันตก โดยได้รับการช่วยเหลือเงินค่าก่อสร้างจากรัฐบาลออสเตรเลีย ทางหลวงในช่วงนี้เริ่มจากสี่แยกพ่อขุนผาเมืองในอำเภอหล่มสัก จังหวัดเพชรบูรณ์ ข้ามสะพานห้วยตอง ผ่านเขตอุทยานแห่งชาติน้ำหนาว อำเภอน้ำหนาว จากนั้นเข้าสู่เขตอำเภอคอนสาร จังหวัดชัยภูมิ แล้วเข้าเขตอำเภอน้ำหนาวอีกครั้งหนึ่ง ก่อนที่จะออกจากเขตอุทยาน แล้วเข้าสู่เขตอำเภอคอนสารครั้งที่สอง โดยมีทางแยกเข้าตัวอำเภอน้ำหนาว ที่สามแยกห้วยสนามทราย ต่อมาเข้าเขตอำเภอภูผาม่าน จังหวัดขอนแก่นเป็นระยะทางประมาณ 4 กิโลเมตร แล้วเข้าสู่เขตอำเภอคอนสารครั้งที่สาม และเข้าเขตอำเภอชุมแพ จังหวัดขอนแก่น ไปสิ้นสุดที่สามแยกถนนมะลิวัลย์ ที่ตำบลโนนหัน

ถนนมลิวรรณ (ชุมแพ–ขอนแก่น)

ดูเพิ่มเติมที่: ถนนมลิวรรณ

ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 ช่วงถนนมลิวรรณ ในเขตเทศบาลเมืองชุมแพ อำเภอชุมแพ จังหวัดขอนแก่น

ถนนช่วงชุมแพ–ขอนแก่น มีชื่อว่า ถนนมลิวรรณ เส้นทางเริ่มต้นจากตำบลโนนหัน อำเภอชุมแพ จังหวัดขอนแก่น จากนั้นผ่านอำเภอหนองเรือ อำเภอบ้านฝาง และอำเภอเมืองขอนแก่น ตัดผ่านถนนเลี่ยงเมืองขอนแก่นด้านตะวันตก และสิ้นสุดที่สี่แยกสามเหลี่ยม โดยตัดกับถนนมิตรภาพ (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2) และถนนประชาสโมสร ในเขตเทศบาลนครขอนแก่น มีระยะทางทั้งหมด 92 กิโลเมตร

นอกจากนี้ถนนมลิวรรณยังใช้เรียกกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 201 ช่วงตำบลโนนหัน อำเภอชุมแพ จังหวัดขอนแก่น ถึงอำเภอเมืองเลย จังหวัดเลย อีกด้วย

ขอนแก่น–ยางตลาด

ถนนช่วงขอนแก่น–ยางตลาด เดิมเป็นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 209 โดยมีเส้นทางเริ่มจากเทศบาลนครขอนแก่น อำเภอเมืองขอนแก่น จังหวัดขอนแก่น จากนั้น ผ่านอำเภอเชียงยืน จังหวัดมหาสารคาม และไปสิ้นสุดที่อำเภอยางตลาด จังหวัดกาฬสินธุ์ ทางหลวงเส้นนี้มีระยะทางประมาณ 58 กิโลเมตร

นอกจากนี้ ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 ในเขตเทศบาลนครขอนแก่น มีชื่อเรียกว่า ถนนศรีจันทร์ มีเส้นทางเริ่มจากถนนมิตรภาพ สิ้นสุดที่ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 230 (ถนนวงแหวนรอบเมืองขอนแก่น)

ถนนถีนานนท์ (ยางตลาด–สมเด็จ)

ถนนช่วงยางตลาด–สมเด็จ มีชื่อเรียกว่า ถนนถีนานนท์ เดิมเป็นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 213 โดยมีเส้นทางเริ่มจากสี่แยกอำเภอยางตลาด ผ่านอำเภอเมืองกาฬสินธุ์ แต่ไม่ได้เข้าเมืองกาฬสินธุ์ แล้วไปสิ้นสุดที่สี่แยกสมเด็จ อำเภอสมเด็จ จังหวัดกาฬสินธุ์ โดยทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 มีเส้นทางแยกออกไปทางขวา รวมระยะทางทั้งสิ้น 56 กิโลเมตร

สมเด็จ–มุกดาหาร

ถนนช่วงสมเด็จ–มุกดาหาร เดิมเป็นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2042 หรือ ทางหลวงแผ่นดินสายสี่แยกสมเด็จ–มุกดาหาร เริ่มจากอำเภอสมเด็จ ผ่านอำเภอห้วยผึ้ง อำเภอกุฉินารายณ์ เข้าเขตจังหวัดมุกดาหาร ผ่านอำเภอหนองสูง และไปตัดที่ถนนชยางกูร (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 212) ในอำเภอเมืองมุกดาหาร จังหวัดมุกดาหาร จากนั้นไปสิ้นสุดที่เขตเทศบาลเมืองมุกดาหาร รวมระยะทาง 122 กิโลเมตร

ประวัติ

กรมทางหลวงได้กำหนดทางหลวงหมายเลข 12 เฉพาะในช่วงตาก–ขอนแก่นเท่านั้น และกำหนดกิโลเมตรที่ 0 ตั้งอยู่ในอำเภอเมืองตาก และมีระยะทางรวมในตอนนั้นประมาณ 460 กิโลเมตร ต่อมากรมทางหลวงได้ประกาศให้เส้นทางสายแม่สอด–มุกดาหาร เป็นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 ตลอดทั้งสาย โดยเริ่มเปลี่ยนแปลงมาตั้งแต่วันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2551 ซึ่งได้เปลี่ยนหมายเลขของถนนสายอื่น ๆ ได้แก่ ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 105 เฉพาะในช่วงแม่สอด–ตาก (เดิมเป็นทางหลวงสายตาก–แม่สอด–แม่สะเรียง), ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 209 ตลอดทั้งสาย, ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 213 เฉพาะในช่วงยางตลาด–สมเด็จ และทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2042 ตลอดทั้งสาย เพื่อให้สอดคล้องกับเส้นทางยุทธศาสตร์สายเศรษฐกิจตะวันออก-ตะวันตก เต็มทั้งโครงการ โดยให้กิโลเมตรที่ 0 ตั้งอยู่ในอำเภอแม่สอดแทน

แต่เดิมนั้น กรมทางหลวงได้กำหนดให้ถนนวงแหวนรอบเมืองพิษณุโลก และทางเลี่ยงเมืองสุโขทัยเป็นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 ด้วย แต่ปัจจุบัน กำหนดให้ถนนวงแหวนรอบเมืองพิษณุโลกเป็นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 126 และทางเลี่ยงเมืองสุโขทัยเป็นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 125

ปัจจุบันมีโครงการก่อสร้างทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 ตอนกาฬสินธุ์–นาไคร้ มีเส้นทางเริ่มต้นบนทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 ที่ตำบลหลุบ อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ ทางทิศตะวันตกของเมืองกาฬสินธุ์ ผ่านไปทางใต้ของตัวเมือง ไปสิ้นสุดบนทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 ที่บ้านนาไคร้ ตำบลกุดหว้า อำเภอกุฉินารายณ์

รายชื่อทางแยก

รายชื่อทางแยกบน ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 ทิศทาง: แม่สอด−มุกดาหาร ซ้าย: ทิศเหนือ, ขวา: ทิศใต้

จังหวัด	กม.ที่	ชื่อจุดตัด	ซ้าย	ขวา
แม่สอด−ตาก
ตาก	0.000	สะพานมิตรภาพไทย–พม่า แห่งที่ 1 ข้ามแม่น้ำเมย
	3.367	แยกสนามบิน	ไม่มี	ทล.1355 ไปเมืองแม่สอด
	6.625	แยกแม่สอด	ทล.105 ไป อ.แม่สะเรียง, อ.แม่ระมาด	ไม่มี
	8+300	แยกโรบินสันแม่สอด	ถนนพัฒนานครแม่สอด ไป อ.แม่ระมาด	ถนนพัฒนานครแม่สอด ไปเมืองแม่สอด
	9.957	แยกวงเวียนอุ้มผาง	ไม่มี	ทล.1090 ไป อ.อุ้มผาง
			ไม่มี	ทล.1355 ไปเมืองแม่สอด
		−	ถนนเลี่ยงเมืองแม่สอด ไป สะพานมิตรภาพไทย–พม่า แห่งที่ 2, พม่า	ไม่มี
	77.905	−	ไม่มี	ทล.1108 ไป บ.นาโบสถ์
	85.905	แยกตากแม่สอด	ถนนพหลโยธิน ไปเมืองตาก	ถนนพหลโยธิน ไปกำแพงเพชร นครสวรรค์
ตาก−สุโขทัย (ถนนจรดวิถีถ่อง)
ตาก	92.804	แยกทางหลวง	เชื่อมต่อจาก: ทล.1400 จากเมืองตาก
			ถนนพหลโยธิน ไปลำปาง	ถนนพหลโยธิน ไปกำแพงเพชร
	109.680	แยกวังประจบ-โป่งแดง	ทล.1111 ไป บ.โป่งแดง	ไม่มี
	116.284	แยกวังประจบ-พรานกระต่าย	ไม่มี	ทล.1132 ไป อ.พรานกระต่าย
สุโขทัย	147.093	แยกบ้านด่าน-ทุ่งเสลี่ยม	ทล.1327 ไป อ.ทุ่งเสลี่ยม	ไม่มี
	154.733	แยกวังวน	ไม่มี	ทล.12 ไปอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย, เข้าเมืองสุโขทัย
			ตรงไป: ทล.125 (ทางเลี่ยงเมืองสุโขทัย) ไป พิษณุโลก
		แยกอุทยาน ประวัติศาสตร์สุโขทัย	ทล.1113 ไป อ.ทุ่งเสลี่ยม, อุทยานประวัติศาสตร์ศรีสัชนาลัย	ไม่มี
		−	ไม่มี	ทล.1272 ไป อุทยานแห่งชาติรามคำแหง, อ.คีรีมาศ
		แยกบ้านนา	ทล.1272 ไป ถ.เลี่ยงเมืองส่วนนอก, อุทยานประวัติศาสตร์ศรีสัชนาลัย	ทล.12 ไปอุทยานแห่งชาติรามคำแหง, เมืองสุโขทัยธานี
	171.002	แยกคลองโพธิ์	ถ.เลี่ยงเมืองส่วนใน ไป พิษณุโลก, อุตรดิตถ์	ทล.101 ไป กำแพงเพชร
	171.606	–	ตรงไป: สท.ถ 3-0001 ถนนจรดวิถีถ่อง ไป เข้าเมืองสุโขทัย (แยกสุโขทัยธานี)
สท.ถ 3-0001 ถนนจรดวิถีถ่อง
สุโขทัย		–	เชื่อมต่อจาก: ทล.12 จาก ตาก
		สะพานพระร่วง ข้ามแม่น้ำยม
		แยกสุโขทัยธานี	ถนนประพนธ์บำรุง	สท.ถ 3-0002 ถนนสิงหวัฒน์ ไป พิษณุโลก, เชื่อมต่อ ทล.12
			ตรงไป: สท.ถ 3-0001 ถนนจรดวิถีถ่อง ไป อ.สวรรคโลก, อ.ศรีสัชนาลัย, เชื่อมต่อ ทล.1413
สท.ถ 3-0002 ถนนสิงหวัฒน์
สุโขทัย		แยกสุโขทัยธานี	เชื่อมต่อจาก: ถนนประพนธ์บำรุง
			สท.ถ 3-0001 ถนนจรดวิถีถ่อง จาก ตาก, เชื่อมจาก ทล.12	สท.ถ 3-0001 ถนนจรดวิถีถ่อง จาก อ.สวรรคโลก, อ.ศรีสัชนาลัย, เชื่อมจาก ทล.1413
		–	ตรงไป: ทล.12 ไป พิษณุโลก
สุโขทัย−พิษณุโลก
สุโขทัย	174.419	–	เชื่อมต่อจาก: สท.ถ 3-0002 ถนนสิงหวัฒน์ จากเมืองสุโขทัย (แยกสุโขทัยธานี)
	174.769	แยกกระชงค์	ทล.1293 (เลี่ยงเมืองส่วนใน) ไป ถ.เลี่ยงเมืองส่วนนอก, ตาก	ทล.1293 ไป อ.บางระกำ
	179.819	แยกบ้านสวน	ทล.1054 ไป อ.ศรีสำโรง	ทล.1053 ไป บ.หลุม
	186.564	แยกโค้งตานก	ถ.เลี่ยงเมืองสุโขทัยส่วนนอก ไป ตาก	ทล.12 ไป พิษณุโลก
		แยกบ้านกร่าง (กงไกรลาศ)	ทางหลวงท้องถิ่น ไปบรรจบ ทล.1057, อ.พรหมพิราม	ทล.1055 ไป อ.บางระกำ
พิษณุโลก	210.539	แยกคลองเมม (เขื่อนนเรศวร)	ทล.117 ไป อ.พรหมพิราม, อุตรดิตถ์	ไม่มี
	224.769	แยกเลี่ยงเมือง (บ้านกร่าง)	ถนนวงแหวนรอบเมืองพิษณุโลก (ด้านเหนือ) ไป จ.อุตรดิตถ์, อ.วังทอง	ถนนวงแหวนรอบเมืองพิษณุโลก (ด้านเหนือ) ไป พิจิตร นครสวรรค์
	229.949	แยกบ้านคลอง	ถนนปราบไตรจักร	ถนนสีหราชเดโชชัย ไป นครสวรรค์
พิษณุโลก−หล่มสัก (ถนนมิตรภาพ)
พิษณุโลก		สะพานนเรศวร ข้ามแม่น้ำน่าน
		สะพานสูงข้ามทางรถไฟ หน้าท็อปแลนด์พลาซา (แยกบ้านแขก)	พล.ถ 2-0002 ถนนเอกาทศรถ ไป อ.พรหมพิราม, อ.วัดโบสถ์	พล.ถ 2-0002 ถนนเอกาทศรถ ไป สถานีรถไฟพิษณุโลก อ.บางกระทุ่ม
	234.562	แยกเรือนแพ	ไม่มี	ทล.1061 ไป ท่าอากาศยานพิษณุโลก
	239.075	แยกอินโดจีน	ทล.11 ไป อุตรดิตถ์	ถนนวงแหวนรอบเมืองพิษณุโลก (ด้านใต้) ไป พิจิตร นครสวรรค์
	243.055	แยกซีพี	ถนนวงแหวนรอบเมืองพิษณุโลก (ด้านเหนือ) ไป สุโขทัย อุตรดิตถ์	ไม่มี
	250.749	แยกวังทอง	ไม่มี	ทล.11 ไป อ.สากเหล็ก พิจิตร
	299.523	แยกบ้านแยง	ทล.2013 ไป อ.นครไทย, อ.ชาติตระการ, อ.ด่านซ้าย	ไม่มี
เพชรบูรณ์	331.073	แยกแคมป์สน	ไม่มี	ทล.2196 ไป อ.เขาค้อ เพชรบูรณ์
	351.787	แยกน้ำก้อ	ทล.2372 ไป วังบาล อำเภอหล่มสัก, ภูหินร่องกล้า	ทล.2278 ไป บุ่งคล้า จังหวัดเพชรบูรณ์
	353.392	แยกกกโอ (เลี่ยงเมืองหล่มสัก)	ทล.21 ไป ถนนสามัคคีชัย น้ำชุน จังหวัดเพชรบูรณ์	ทล.21 ไป อำเภอหล่มเก่า, จังหวัดเลย
	355.989	แยกสามัคคีชัย (สี่แยกพ่อขุนผาเมือง)	ทล.2466 ไป ตัวเมืองอำเภอหล่มสัก, อำเภอหล่มเก่า	ทล.2466 ไป ตัวเมืองจังหวัดเพชรบูรณ์
หล่มสัก−ชุมแพ
เพชรบูรณ์		แยกลานบ่า	ทางหลวงท้องถิ่น ไป บ้านน้ำพุง	ทางหลวงท้องถิ่น (ทล. เดิม) ไป บ้านโนนทอง บ้านไร่ จังหวัดเพชรบูรณ์
	361.086	แยกปากดุก	ทล.2181 ไป ตาลเดี่ยว อำเภอหล่มสัก	ทางหลวงท้องถิ่น
		แยกปากช่อง (1)	ทางหลวงท้องถิ่น (ทล. 2209 เดิม) ไป บ้านหวาย อำเภอหล่มสัก	ศูนย์สร้างทางหล่มสัก
	366.135	แยกปากช่อง (2)	ไม่มี	ทล.2275 ไป บ้านกลาง, บ้านเพชรละคร ,อำเภอบึงสามพัน
		สะพานพ่อขุนผาเมือง (สะพานห้วยตอง) ข้ามห้วยตอง
	406	แยกเข้าอุทยานแห่งชาติน้ำหนาว (กิโลเมตรที่ 50)	ไป อุทยานแห่งชาติน้ำหนาว	ไม่มี
ชัยภูมิ	428.865	แยกโคกมน	ทล.2216 ไป อ.น้ำหนาว, อ.หล่มเก่า	ไม่มี
	451.289	แยกคอนสาร	ถนนพิชิตสงคราม ไป โนนคอม อำเภอภูผาม่าน จังหวัดขอนแก่น	ทล.2159 ไป อ.เกษตรสมบูรณ์ ชัยภูมิ
ชุมแพ–ขอนแก่น (ถนนมลิวรรณ)
ขอนแก่น	458.897	แยกโนนหัน	ทล.201 ไป เลย	ไม่มี
		แยกชุมแพ (1)	ทล.228 ไป อ.สีชมพู, หนองบัวลำภู	ไม่มี
	472.115	แยกชุมแพ (2)	ไม่มี	ทล.201 ไป อ.สีชมพูภูเขียว, ชัยภูมิ
	505.345	แยกกุดฉิม	ทล.2038 ไป อ.ภูเวียง	ไม่มี
	508.591	แยกหนองเรือ	ไม่มี	ทล.2187 ไป อ.บ้านแท่น, ชัยภูมิ
	539.751	แยกบ้านทุ่ม	ไม่มี	ทล.2062 ไป อ.มัญจาคีรี
	545.270	แยกเลี่ยงเมืองขอนแก่น (1)	ทล.230 ไป อุดรธานี กาฬสินธุ์	ทล.230 ไป นครราชสีมา, มหาสารคาม
	552.231	แยกสามเหลี่ยม	ถนนมิตรภาพ ไป อุดรธานี	ถนนมิตรภาพ ไป นครราชสีมา
ขอนแก่น-ยางตลาด
ขอนแก่น	562.629	แยกเลี่ยงเมืองขอนแก่น (2)	ทล.230 ไป อุดรธานี, หนองบัวลำภู	ทล.230 ไป นครราชสีมา, มหาสารคาม
มหาสารคาม	583.540	แยกเชียงยืน	ทล.2322 ไป อ.อำเภอกระนวน	ทล.2322 ไป อ.โกสุมพิสัย
กาฬสินธุ์	606.820	แยกบ้านฮ่องฮี	ทล.2039 ไป อ.ห้วยเม็ก	ไม่มี
	613.000	แยกยางตลาด	ถนนถีนานนท์ ไป กาฬสินธุ์	ถนนถีนานนท์ ไป มหาสารคาม
			ตรงไป: ทล.2116 ไป ร้อยเอ็ด
ถนนถีนานนท์ (ยางตลาด–สมเด็จ)
กาฬสินธุ์	620.437	แยกเขื่อนลำปาว	ทล.2416 ไปเขื่อนลำปาว	ไม่มี
	628.881	แยกโนนตาล	ทล.2441 ไป กาฬสินธุ์	ไม่มี
	631.514	แยกสงเปลือย	ทล.214 ไป ไป กาฬสินธุ์	ทล.214 ไป ร้อยเอ็ด
	637.188	แยกบายพาสกาฬสินธุ์	ทล.2441 ไป กาฬสินธุ์	ไม่มี
		แยกคำเม็ก	ไม่มี	ทางหลวงท้องถิ่น ไป อำเภอดอนจาน จังหวัดกาฬสินธุ์
	663.063	แยกหนองผ้าอ้อม	ไม่มี	ทล.2336 อำเภอนามน จังหวัดกาฬสินธุ์
	672.117	แยกตลาดสมเด็จ	ทล.2041 ไป อำเภอสหัสขันธ์ จังหวัดกาฬสินธุ์	ทล.12 ไป อำเภอกุฉินารายณ์ จังหวัดกาฬสินธุ์
			ตรงไป: ถนนถีนานนท์ ไป อำเภอภูพาน จังหวัดสกลนคร
ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 (สมเด็จ–มุกดาหาร)
กาฬสินธุ์	710.997	แยกบัวขาว	ทล.2291 ไป อำเภอเขาวง จังหวัดกาฬสินธุ์	ทล.2046 ไป อำเภอโพนทอง จังหวัดร้อยเอ็ด
มุกดาหาร	742.959	แยกหนองสูง	ไม่มี	ทล.2370 ไป อำเภอนิคมคำสร้อย จังหวัดมุดาหาร
		แยกหนองเอี่ยน	2102 ทล.2102 ไป บ้านค้อ อำเภอคำชะอี จังหวัดมุกดาหาร	ไม่มี
	767.684	แยกผึ่งแดด	ทล.2292 ไป หนองแคน อำเภอดงหลวง จังหวัดมุกดาหาร	ไม่มี
	790.948	แยกศูนย์หม่อนไหม	ถนนเลี่ยงเมืองมุกดาหาร ไป นครพนม	ถนนเลี่ยงเมืองมุกดาหาร ไป อำนาจเจริญ
	793.391	แยกถนนพิทักษ์พนมเขต มุกดาหาร	ถนนชยางกูร ไป นครพนม	ถนนชยางกูร ไป อำนาจเจริญ
สะพาน              กำลังก่อสร้างหรือโครงการในอนาคต

สถานที่สำคัญ

ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 ผ่านสถานที่สำคัญและสถานที่ท่องเที่ยวต่าง ๆ เช่น

ถนนจรดวิถีถ่อง

• ศาลสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช
• ค่ายวชิรปราการ
• ท่าอากาศยานตาก
• ที่ว่าการอำเภอบ้านด่านลานหอย
• มหาวิทยาลัยรามคำแหง วิทยาเขตสุโขทัย

• อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย (ถนนเหลือ 2 ช่องจราจร เนื่องจากเป็นเขตโบราณสถาน)
• ค่ายรามคำแหงมหาราช
• พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติรามคำแหง
• บิ๊กซีสุโขทัย
• วัดราชธานี

ถนนสิงหวัฒน์

• ที่ว่าการอำเภอเมืองสุโขทัย
• โครงการชลประทานสุโขทัย
• สวนหลวงเฉลิมพระเกียรติ ร.9 จังหวัดสุโขทัย
• โรงพยาบาลกงไกรลาศ

• ที่ว่าการอำเภอกงไกรลาศ
• ศูนย์การค้าเซ็นทรัลพลาซา พิษณุโลก และห้างสรรพสินค้าโรบินสัน พิษณุโลก
• ศาลหลักเมืองพิษณุโลก

ถนนมิตรภาพ

• วัดพระศรีรัตนมหาธาตุวรมหาวิหาร อันเป็นวัดที่ประดิษฐานพระพุทธชินราช
• วัดนางพญา
• วัดราชบูรณะ
• ห้างสรรพสินค้าท็อปแลนด์ พิษณุโลก
• สถานีขนส่งผู้โดยสาร จังหวัดพิษณุโลก
• ห้างเทสโก้โลตัส พิษณุโลก
• ห้างโฮมโปร พิษณุโลก
• อินเด็กซ์ ลิฟวิ่งมอลล์ พิษณุโลก
• สี่แยกอินโดจีน (กิโลเมตรที่ 6)

• หมู่บ้านทรัพย์ไพรวัลย์ (กิโลเมตรที่ 49 ซึ่งถนนจะแบ่งเป็น 8 ช่องจราจร)
• น้ำตกสกุโณทยาน (กิโลเมตรที่ 33)
• น้ำตกแก่งซอง (กิโลเมตรที่ 45)
• น้ำตกแก่งโสภา (กิโลเมตรที่ 71)
• น้ำตกปอย (กิโลเมตรที่ 60)
• อุทยานแห่งชาติทุ่งแสลงหลวง (กิโลเมตรที่ 79)
• หมู่บ้านแคมป์สน อำเภอเขาค้อ จังหวัดเพชรบูรณ์ (กิโลเมตรที่ 100–103 ซึ่งถนนจะแบ่งเป็น 8 ช่องจราจร)
• อนุสาวรีย์พ่อขุนผาเมือง

หล่มสัก–ชุมแพ

• สะพานพ่อขุนผาเมือง เชื่อมหุบเขาบนเส้นทางสายนี้ และเป็นสะพานที่มีตอม่อสูงที่สุดในประเทศไทย (กิโลเมตรที่ 18–19)
• เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูผาแดง (กิโลเมตรที่ 23) อ.หล่มสัก จ.เพชรบูรณ์
• อุทยานแห่งชาติน้ำหนาว (กิโลเมตรที่ 50) โดยจะมีด่านตรวจเข้าเขตอุทยานที่กิโลเมตรที่ 29 และกิโลเมตรที่ 73
• บ่อน้ำอุ่นบ้านห้วยทรายทอง (กิโลเมตรที่ 75) บ้านห้วยทรายทอง ต.ทุ่งพระ อ.คอนสาร จ.ชัยภูมิ
• เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าผาผึ้ง (กิโลเมตรที่ 80) แยกห้วยแก้ว อ.คอนสาร จ.ชัยภูมิ

• น้ำผุดนาเลา (กิโลเมตรที่ 92) โดยจะอยู่ด้านหลังโรงเรียนคอนสารวิทยาคม เป็นแหล่งน้ำธรรมชาติเหมาะสำหรับพักผ่อนคลายร้อน
• สี่แยกร่มแดง (สี่แยกคอนสาร) (กิโลเมตรที่ 93)
• วัดเจดีย์ (พระประธานอายุ 700 ปี) (กิโลเมตรที่ 94) แยกเข้าไปทางที่ว่าการอำเภอคอนสาร 2 กม.
• หมู่บ้านคอนสาร ซึ่งเป็นถนน 8 เลน เหมาะสำหรับพักรถก่อนขึ้นเขาและลงจากเขา เป็นประตูสู่อิสานและหมู่บ้านสุดท้ายก่อนขึ้นเขา เป็นทางแยกเข้าเขื่อนจุฬาภรณ์ เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูเขียว (ทุ่งกระมัง) วัดเจดีย์ (พระประธานอายุ 700 ปี)

อ้างอิง

• ราชกิจจานุเบกษา. พระราชกฤษฎีกาประกาศแนวทางหลวงแผ่นดิน 88 สาย พ.ศ. 2495. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2495/A/031/659.PDF (วันที่ค้นข้อมูล: 17 พฤษภาคม 2561).
• จอมพล ป. พิบูลสงคราม "เรื่องตั้งชื่อทางหลวงแผ่นดินและสะพานขนาดใหญ่." ราชกิจจานุเบกษา. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2493/D/067/6377.PDF (วันที่ค้นข้อมูล: 17 พฤษภาคม 2561).
• สุรพล เทวะผลิน. "ทางยุทธศาสตร์เหนือเชื่อมอีสาน." วารสารทางหลวง. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://www.dohjournal.com/index.php?option=com_content&view=article&id=285:2012-06-09-17-52-11&catid=41:2011-07-22-02-46-32&Itemid=82 (วันที่ค้นข้อมูล: 17 พฤษภาคม 2561).
• รองศาสตราจารย์ ดร.จิรวัฒน์ พิระสันต์. ท่องเที่ยวเส้นทาง 12 พิษณุโลก-หล่มสัก. พิมพ์ครั้งที่ 1 กรุงเทพฯ : สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย, 2557. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://archmis.arch.nu.ac.th/information_news/news/data/anno201120142020.pdf (วันที่ค้นข้อมูล: 17 พฤษภาคม 2561).
• "ทางหลวงหมายเลข 12 : ยุทธศาสตร์ต้านคอมมิวนิสต์ สู่เส้นทางเชื่อมโยงอาเซียน." ผู้จัดการออนไลน์. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: https://mgronline.com/columnist/detail/9590000026440 (วันที่ค้นข้อมูล: 17 พฤษภาคม 2561).

แหล่งข้อมูลอื่น

• ระบบสารสนเทศโครงข่ายทางหลวง กรมทางหลวง กระทรวงคมนาคม
• โครงข่ายทางหลวงชนบท สำนักบำรุงทาง กรมทางหลวงชนบท กระทรวงคมนาคม
• ระบบลงทะเบียนทางหลวงท้องถิ่น กรมทางหลวงชนบท กระทรวงคมนาคม