ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12
 | |
|---|---|
| ถนนสายเอเชีย, ถนนจรดวิถีถ่อง (ตาก–สุโขทัย), ถนนสิงหวัฒน์ (สุโขทัย–พิษณุโลก), ถนนมิตรภาพ (พิษณุโลก–หล่มสัก), ถนนมลิวรรณ (บ้านโนนหัน–ขอนแก่น; มะลิวัลย์ ใน ทน.ขอนแก่น), ถนนศรีจันทร์ (ขอนแก่น–ยางตลาด), ถนนถีนานนท์ (ยางตลาด–สมเด็จ) | |
 ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 จาก แม่สอด-มุกดาหาร | |
 ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 ในตัวเมืองพิษณุโลก | |
| ข้อมูลของเส้นทาง | |
ส่วนหนึ่งของ  (แม่สอด–ตาก)  (แยกอินโดจีน–แยกบ้านคลอง)
 (ตาก–มุกดาหาร) | |
| ความยาว | 771.123 กิโลเมตร (479.154 ไมล์) |
| สร้าง | ก่อน พ.ศ. 2480 |
| ทางแยกที่สำคัญ | |
| ปลายทางทิศตะวันตก | สะพานมิตรภาพไทย-พม่า ใน อ.แม่สอด จ.ตาก |
| |
| ปลายทางทิศตะวันออก |  ถ.ชยางกูร ใน อ.เมืองมุกดาหาร จ.มุกดาหาร |
| ตำแหน่งที่ตั้ง | |
| ประเทศ | ไทย |
| จังหวัด | |
| ระบบทางหลวง | |
ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 สายกลางสะพานมิตรภาพที่แม่สอด (เขตแดนไทย/พม่า)–มุกดาหาร (เขตแดนไทย/ลาว) เป็นทางหลวงแผ่นดินสายรองประธานที่เป็นเส้นทางคมนาคมสำคัญที่เชื่อมระหว่างภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย สายทางเริ่มต้นที่สะพานมิตรภาพ (ไทย-พม่า) อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก และสิ้นสุดที่อำเภอเมืองมุกดาหาร จังหวัดมุกดาหาร มีระยะทางตลอดทั้งสายรวม 771.123 กิโลเมตร อีกทั้งรัฐบาลยังวางแผนให้เป็นหนึ่งในถนนสายเศรษฐกิจตะวันออก-ตะวันตก ที่เชื่อมระหว่างเมืองเมาะลำเลิง ประเทศพม่า และเมืองดานัง ประเทศเวียดนาม นอกจากนี้เส้นทางหลวงแผ่นดินสายนี้ยังถือเป็นทางหลวงสายเอเชีย ได้แก่ ทางหลวงเอเชียสาย 1 ทางหลวงเอเชียสาย 13 และ ทางหลวงเอเชียสาย 16 อีกด้วย
รายละเอียดของเส้นทาง
[แก้]
แม่สอด–ตาก
[แก้]ถนนในช่วงแม่สอด–ตาก เดิมเป็นส่วนหนึ่งของทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 105 เป็นถนนที่ก่อสร้างตามโครงข่ายทางหลวงสายเอเชีย คือ ทางหลวงเอเชียสาย 1 จุดเริ่มต้นตามหลักกิโลเมตรอยู่บริเวณเชิงสะพานมิตรภาพไทย-พม่า (สะพานข้ามแม่น้ำเมย) ซึ่งเป็นเขตแดนระหว่างประเทศไทยกับประเทศพม่า ตั้งอยู่ที่ตำบลท่าสายลวด อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก จากนั้นทางลงสู่ระดับดินผ่านด่านพรมแดนแม่สอด ตรงไปยังทิศตะวันออก ในช่วงนี้จะเป็นทางคู่ขนาด 4 ช่องจราจร ผ่านแยกสนามบิน ซึ่งหากเลี้ยวขวาไปยังทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1355 (ถนนอินทรคีรี) จะเข้าเมืองแม่สอด ถ้าตรงไปจะเป็นเลี่ยงเมือง หลังจากนั้นมาบรรจบกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1355 ที่วงเวียนที่แยกอุ้มผาง จากนั้นขึ้นเขาผ่านเทือกเขาถนนธงชัย แต่เดิมเป็นถนนขนาด 2 ช่องจราจร ในปัจจุบันได้รับการขยายเป็น 4 ช่องจราจรทั้งหมดแล้ว มุ่งหน้าไปยังอำเภอเมืองตาก แล้วสิ้นสุดช่วงนี้บนถนนพหลโยธิน รวมระยะทาง 85.905 กิโลเมตร จากนั้นนับกิโลเมตรต่อไปตามถนนพหลโยธินไปทางทิศเหนือ จนถึงสี่แยกทางหลวงในเขตเทศบาลเมืองตาก จึงมีทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 แยกขวาออกไปทางทิศตะวันออก
ถนนจรดวิถีถ่อง (ตาก–สุโขทัย)
[แก้]_-_img_01.jpg)
ถนนในช่วงตาก–สุโขทัย มีชื่อเรียกว่า ถนนจรดวิถีถ่อง มีระยะทางรวมในช่วงนี้ 78.802 กิโลเมตร โดยเริ่มต้นที่กิโลเมตรที่ 92.804 บริเวณสี่แยกทางหลวง ซึ่งเชื่อมต่อมาจากทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1400 (ถนนมหาดไทยบำรุง) ที่ตัดกับถนนพหลโยธิน เป็นทางคู่ขนาด 4 ช่องจราจร เส้นทางตรงไปทางทิศตะวันออกผ่านอำเภอบ้านด่านลานหอย จังหวัดสุโขทัย แล้วเข้าเขตอำเภอเมืองสุโขทัย เมื่อมาถึงแยกวังวน ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 จะเบี่ยงออกไปทางขวา ซึ่งถ้าหากตรงไปจะเป็นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 125 หรือถนนเลี่ยงเมืองสุโขทัย เมื่อเลี้ยวขวาจะเข้าอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย ซึ่งเป็นทางเดี่ยว 2 ช่องจราจร เมื่อออกจากอุทยานจะผ่านแยกบ้านนา ซึ่งมีทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1272 มาบรรจบทางซ้ายมือ ส่วนทางขวามือจะเป็นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 จากนั้นตรงเข้าไปยังเขตเทศบาลเมืองสุโขทัยธานี ผ่านสะพานพระร่วง ข้ามแม่น้ำยม แล้วสิ้นสุดที่แยกสุโขทัยธานี ตัดกับถนนประพันธ์บำรุงทางซ้ายมือ และถนนสิงหวัฒน์ ซึ่งแยกออกไปทางขวาตามทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 ถ้าตรงไปจะเป็นถนนจรดวิถีถ่องอีกช่วงหนึ่ง ซึ่งใช้เรียกกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 101 ช่วงสุโขทัย–ศรีสำโรง–สวรรคโลก
ถนนสิงหวัฒน์ (สุโขทัย–พิษณุโลก)
[แก้]ถนนในช่วงสุโขทัย–พิษณุโลก มีชื่อเรียกว่า ถนนสิงหวัฒน์ เริ่มต้นในเขตเทศบาลเมืองสุโขทัยธานี อำเภอเมืองสุโขทัย จังหวัดสุโขทัย มุ่งไปยังทิศตะวันออก บรรจบกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 125 หรือถนนเลี่ยงเมืองสุโขทัย จากนั้นผ่านอำเภอกงไกรลาศ เข้าสู่จังหวัดพิษณุโลก ผ่านอำเภอพรหมพิราม จากนั้นเข้าสู่อำเภอเมืองพิษณุโลก ตัดกับถนนวงแหวนรอบเมืองพิษณุโลกด้านทิศเหนือ หรือทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 126 ที่แยกเลี่ยงเมือง (บ้านกร่าง) จากนั้นผ่านศูนย์การค้าเซ็นทรัล พิษณุโลก ศาลหลักเมืองพิษณุโลก ศาลากลางจังหวัดพิษณุโลก สิ้นสุดที่เชิงสะพานนเรศวรริมแม่น้ำน่านฝั่งตะวันตก ภายในเขตเทศบาลนครพิษณุโลก
ถนนมิตรภาพ (พิษณุโลก–หล่มสัก)
[แก้]
ถนนในช่วงพิษณุโลก–หล่มสัก มีชื่อเรียกว่า ถนนมิตรภาพ เป็นถนนสายที่สองที่ได้รับการช่วยเหลือในการก่อสร้างจากรัฐบาลสหรัฐอเมริกา หลังจากก่อสร้างถนนมิตรภาพสายแรก (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2 ช่วงสระบุรี–นครราชสีมา) ถนนในช่วงนี้เริ่มต้นที่เชิงสะพานนเรศวร ริมแม่น้ำน่านฝั่งตะวันออก ในเขตเทศบาลนครพิษณุโลก อำเภอเมืองพิษณุโลก จังหวัดพิษณุโลก ตัดผ่านใจกลางเมืองพิษณุโลก ข้ามทางรถไฟสายเหนือ แล้วตัดกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 11 กับถนนวงแหวนรอบเมืองพิษณุโลกด้านทิศใต้ หรือทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 126 ที่สี่แยกอินโดจีน แล้วบรรจบกับถนนวงแหวนรอบเมืองพิษณุโลกด้านทิศเหนือ ที่แยกซีพี จากนั้นมุ่งหน้าไปทางทิศตะวันออกไปยังอำเภอวังทอง เข้าสู่เขตจังหวัดเพชรบูรณ์ ผ่านอำเภอเขาค้อ จนสิ้นสุดที่สี่แยกพ่อขุนผาเมือง ซึ่งตัดกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2466 ที่อำเภอหล่มสัก จังหวัดเพชรบูรณ์ ปัจจุบันได้รับการขยายเป็นถนนขนาด 4 ช่องจราจรตลอดทั้งสาย
หล่มสัก–ชุมแพ
[แก้]
_01.jpg)
ถนนช่วงหล่มสัก–ชุมแพนี้ กรมทางหลวงได้ก่อสร้างทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 ช่วงหล่มสัก–ชุมแพ เพื่อให้แล้วเสร็จตามโครงการเส้นทางยุทธศาสตร์สายเศรษฐกิจตะวันออก-ตะวันตก โดยได้รับการช่วยเหลือเงินค่าก่อสร้างจากรัฐบาลออสเตรเลีย ทางหลวงในช่วงนี้เริ่มจากสี่แยกพ่อขุนผาเมืองในอำเภอหล่มสัก จังหวัดเพชรบูรณ์ เป็นถนนขนาด 4 ช่องจราจรถึงด่านกักสัตว์เพชรบูรณ์ จุดหล่มสัก จากนั้นจะลดเหลือ 2 ช่องจราจร ข้ามสะพานห้วยตอง ผ่านเขตอุทยานแห่งชาติน้ำหนาว อำเภอน้ำหนาว จากนั้นเข้าสู่เขตอำเภอคอนสาร จังหวัดชัยภูมิ แล้วเข้าเขตอำเภอน้ำหนาวอีกครั้งหนึ่ง ก่อนที่จะออกจากเขตอุทยาน แล้วเข้าสู่เขตอำเภอคอนสารครั้งที่สอง โดยมีทางแยกเข้าตัวอำเภอน้ำหนาว ที่สามแยกห้วยสนามทราย ต่อมาเข้าเขตอำเภอภูผาม่าน จังหวัดขอนแก่นเป็นระยะทางประมาณ 4 กิโลเมตร แล้วเข้าสู่เขตอำเภอคอนสารครั้งที่สาม โดยถนนจะมีขนาด 4 ช่องจราจรอีกครั้งก่อนถึงตัวอำเภอคอนสาร และเข้าเขตอำเภอชุมแพ จังหวัดขอนแก่น ไปสิ้นสุดที่สามแยกถนนมะลิวัลย์ ที่สามแยกโนนหัน ตำบลโนนหันและตำบลโนนสะอาด
ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 ช่วงหล่มสัก-ชุมแพ เป็นช่วงเดียวที่ยังไม่ได้รับการขยายถนนเป็น 4 ช่องจราจร เนื่องจากถนนผ่านเขตเทือกเขาสูงชันและอยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติน้ำหนาว อันเป็นป่าที่อุดมสมบูรณ์ โดยมีกลุ่มอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมต่าง ๆ ออกมาต่อต้านมิให้ปรับปรุงขยายช่องจราจรบนถนนช่วงนี้ และเสนอทางเลือกอื่น ๆ เช่น มูลนิธิ สืบ นาคะเสถียร[1] ได้เสนอให้กรมทางหลวงปรับปรุงพัฒนาทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2216 (ห้วยสนามทราย - กกกะทอน) ซึ่งเป็นถนนที่ไม่ได้ผ่านเขตอุทยานแห่งชาติน้ำหนาว แต่ระยะทางจะไกลกว่าทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 ที่ 58 กิโลเมตร
กรมทางหลวงได้มีการศึกษาถนนแนวใหม่ขนาด 4 ช่องจราจรเพื่อลดผลกระทบต่ออุทยานแห่งชาติน้ำหนาว[2] โดยแนวเส้นทางจะแยกจากทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 เดิมที่สี่แยกอาเซียน ซ้อนทับไปกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 แล้วตรงไปยังแนวเส้นทางใหม่ที่ทางแยกสักหลง (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 จะเลี้ยวซ้ายมุ่งหน้าอำเภอหล่มเก่า และทางหลวงหมายแผ่นดินหมายเลข 2466 เลี้ยวขวามุ่งหน้าอำเภอหล่มสัก) จากนั้นแนวเส้นทางจะผ่านที่ราบและเส้นทางภูเขา ไปตัดกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2216 บริเวณตำบลหลักด่าน แล้วทับซ้อนกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2216 ตลอดสายทางจนถึงทางแยกห้วยสนามทราย เลี้ยวซ้ายไปตามแนวทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 เดิมจนถึงแยกคอนสาร มีระยะทางประมาณ 121 กิโลเมตร เพิ่มระยะทางจากแนวเดิมประมาณ 23 กิโลเมตร
ถนนมลิวรรณ (ชุมแพ–ขอนแก่น)
[แก้]ถนนช่วงชุมแพ–ขอนแก่น มีชื่อว่า ถนนมลิวรรณ (ถนนมะลิวัลย์ ในเขตเทศบาลนครขอนแก่น) เส้นทางเริ่มต้นจากตำบลโนนหัน อำเภอชุมแพ จังหวัดขอนแก่น จากนั้นผ่านอำเภอหนองเรือ อำเภอบ้านฝาง และอำเภอเมืองขอนแก่น ตัดผ่านถนนเลี่ยงเมืองขอนแก่นด้านตะวันตก และสิ้นสุดที่สี่แยกสามเหลี่ยม โดยตัดกับถนนมิตรภาพ (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2) และถนนประชาสโมสร ในเขตเทศบาลนครขอนแก่น มีระยะทางทั้งหมด 92 กิโลเมตร
นอกจากนี้ถนนมลิวรรณยังใช้เรียกกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 201 ช่วงตำบลโนนหัน อำเภอชุมแพ จังหวัดขอนแก่น ถึงอำเภอเมืองเลย จังหวัดเลย อีกด้วย
ถนนศรีจันทร์ (ขอนแก่น–ยางตลาด)
[แก้]ถนนช่วงขอนแก่น–ยางตลาด มีชื่อเรียกว่า ถนนศรีจันทร์ เดิมเป็นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 209 โดยมีเส้นทางเริ่มจากเทศบาลนครขอนแก่น อำเภอเมืองขอนแก่น จังหวัดขอนแก่น จากนั้น ผ่านอำเภอเชียงยืน จังหวัดมหาสารคาม ผ่านบางส่วนของอำเภอกันทรวิชัย จังหวัดมหาสารคาม และไปสิ้นสุดที่อำเภอยางตลาด จังหวัดกาฬสินธุ์ ทางหลวงเส้นนี้มีระยะทางประมาณ 58 กิโลเมตร
นอกจากนี้ ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 ในเขตเทศบาลนครขอนแก่น มีชื่อเรียกว่า ถนนศรีจันทร์ เช่นกัน มีเส้นทางเริ่มจากถนนมิตรภาพ สิ้นสุดที่ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 230 (ถนนวงแหวนรอบเมืองขอนแก่น)
ยางตลาด-มุกดาหาร
[แก้]ถนนในช่วงนี้บางส่วนเป็นถนนที่ก่อสร้างใหม่ ในช่วงแรกแนวเส้นทางจะทับซ้อนไปกับถนนถีนานนท์ (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 213 เดิม) จากนั้นจะแยกจากถนนถีนานนท์บริเวณหน้าห้างขายวัสดุก่อสร้างโกลบอลเฮ้าส์ สาขากาฬสินธุ์ ตัดกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 214 ในอำเภอเมืองกาฬสินธุ์ เข้าเขตจังหวัดร้อยเอ็ด ตัดกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2046 ที่อำเภอกุฉินารายณ์ จากนั้นเส้นทางจะขนานกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 299 (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2042 และ 12 เดิม) ที่บ้านนาไคร้ และทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 299 จะข้ามทางหลวงสายใหม่ที่ตำบลกุดหว้า อำเภอกุฉินารายณ์ เพื่อเข้าสู่พื้นที่อำเภอหนองสูงและอำเภอคำชะอีต่อไป จากนั้นเส้นทางจะเบี่ยงออกจากตัวอำเภอหนองสูงและอำเภอคำชะอีไปทางด้านซ้ายทางของทางหลวงสายเดิม และไปบรรจบกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 299 ที่ตำบลหนองเอี่ยน อำเภอคำชะอี จังหวัดมุกดาหาร โดยหลังจากนี้แนวเส้นทางจะตรงไปตามทางสายเดิมถึงอำเภอเมืองมุกดาหาร
ประวัติ
[แก้]
ในปี พ.ศ. 2503 กรมทางหลวงได้ทำการก่อสร้างช่วงพิษณุโลก–หล่มสัก โดยได้รับการสนับสนุนการก่อสร้างจากสหรัฐ โดยได้รับการตั้งชื่อว่า ถนนมิตรภาพ ต่อจากถนนมิตรภาพสายแรกที่สร้างขึ้นจากจังหวัดสระบุรี ไปจนถึง จังหวัดนครราชสีมา (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2) โดยกำหนดให้ทางหลวงสายดังกล่าวเป็นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 24 ต่อมาเมื่อถนนโชคชัย–เดชอุดมได้ถูกสร้างขื้น ในปี พ.ศ. 2513 กรมทางหลวงจึงได้เปลี่ยนเป็นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 โดยหมายเลข 24 ถูกนำไปเรียกถนนโชคชัย–เดชอุดมที่สร้างเสร็จ (ก่อนจะกลายมาเป็นถนนสีคิ้ว–เดชอุดม หรือ สีคิ้ว–อุบลราชธานีในเวลาต่อมา)[ต้องการอ้างอิง] พร้อมกับการก่อสร้างต่อช่วงหล่มสัก–ชุมแพ
ต่อมาในปีเดียวกันกรมทางหลวงจึงได้ก่อสร้างต่อช่วงหล่มสัก–ชุมแพ โดยได้รับการสนับสนุนเงินค่าก่อสร้างจากรัฐบาลออสเตรเลีย โดยกรมทางหลวงได้สร้างทับทางหลวงที่มีอยู่เดิมหลายสาย เช่น ทางหลวงจังหวัดหมายเลข 2056 (โนนหัน–คอนสาร) และถนนมลิวรรณ (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 201 สายเก่าส่วนที่เป็นช่วงแยกโนนหัน–สี่แยกมะลิวัลย์ ซึ่งเดิมเคยเป็นทางหลวงสายเลย–ชุมแพ–ขอนแก่น)
โดยกรมทางหลวงได้ให้ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 ทั้งหมดข้างต้นเฉพาะในช่วงตาก–ขอนแก่น และกำหนดกิโลเมตรที่ 0 ตั้งอยู่ในอำเภอเมืองตาก และมีระยะทางรวมในตอนนั้นประมาณ 460 กิโลเมตร ต่อมากรมทางหลวงได้ประกาศให้เส้นทางสายแม่สอด–มุกดาหาร เป็นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 ตลอดทั้งสาย โดยเริ่มเปลี่ยนแปลงมาตั้งแต่วันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2551[3] ซึ่งได้เปลี่ยนหมายเลขของถนนสายอื่น ๆ ได้แก่ ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 105 เฉพาะในช่วงแม่สอด–ตาก (เดิมเป็นทางหลวงสายตาก–แม่สอด–แม่สะเรียง), ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 209 ตลอดทั้งสาย, ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 213 (เฉพาะในช่วงยางตลาด–สมเด็จ) (เดิมช่วงยางตลาด–สกลนครเป็นส่วนหนึ่งของทางหลวงจังหวัดหมายเลข 2143) และทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2042 ตลอดทั้งสาย (เดิมช่วงกุฉินารายณ์–คำชะอี–มุกดาหารเป็นส่วนหนึ่งของทางหลวงจังหวัดหมายเลข 2030) พื่อให้สอดคล้องกับเส้นทางยุทธศาสตร์สายเศรษฐกิจตะวันออก-ตะวันตก เต็มทั้งโครงการ โดยให้กิโลเมตรที่ 0 ตั้งอยู่ในอำเภอแม่สอดแทน
แต่เดิมนั้น กรมทางหลวงได้กำหนดให้ถนนวงแหวนรอบเมืองพิษณุโลก และทางเลี่ยงเมืองสุโขทัยเป็นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 ด้วย แต่ปัจจุบัน กำหนดให้ถนนวงแหวนรอบเมืองพิษณุโลกเป็นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 126 และทางเลี่ยงเมืองสุโขทัยเป็นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 125
แต่เดิมนั้น กรมทางหลวงได้กำหนดให้ถนนเลี่ยงเมืองขอนแก่น (ด้านใต้) เป็นส่วนหนึ่งของทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 ด้วย แต่เมื่อมีการสร้างถนนเลี่ยงเมือง (ด้านเหนือ) เพื่อเชื่อมต่อกับถนนเลี่ยงเมืองด้านใต้ ปัจจุบันกำหนดให้ถนนเลี่ยงเมืองขอนแก่น (ด้านใต้) เป็นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 230
ปัจจุบันมีโครงการก่อสร้างทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 ตอนกาฬสินธุ์–นาไคร้[4] มีแนวเส้นทางเริ่มต้นบนทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 ที่ตำบลหลุบ อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ ทางทิศตะวันตกของเมืองกาฬสินธุ์ ผ่านไปทางใต้ของตัวเมือง ไปสิ้นสุดบนทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 ที่บ้านหนองเอี่ยน ตำบลหนองเอี่ยน อำเภอคำชะอี จังหวัดมุกดาหาร ซึ่งปัจจุบันทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 สายใหม่ได้ก่อสร้างแล้วเสร็จและเปิดใช้งานอย่างเป็นทางการแล้ว
รายชื่อทางแยก
[แก้]| จังหวัด | อำเภอ | กม.ที่ | ชื่อจุดตัด | ซ้าย | ขวา | |
|---|---|---|---|---|---|---|
 แม่สอด−ตาก | ||||||
| ตาก | แม่สอด | 0.000 | สะพานมิตรภาพไทย–พม่า แห่งที่ 1 ข้ามแม่น้ำเมย | |||
| 1.750 | แยกภัทรวิท |  ถนนพัฒนานครแม่สอด ไป อ.แม่ระมาด
| ถนนพัฒนานครแม่สอด ไป อ.พบพระ, อ.อุ้มผาง | |||
| 3.367 | แยกสนามบิน | ไม่มี |  ถนนอินทรคีรี เข้าเมืองแม่สอด | |||
| 6.625 | แยกแม่สอด |  ทล.105 ไป อ.แม่สะเรียง, อ.แม่ระมาด
| ไม่มี | |||
| 8.300 | แยกโรบินสันแม่สอด | ถนนพัฒนานครแม่สอด ไป อ.แม่ระมาด
| ถนนพัฒนานครแม่สอด เข้าเมืองแม่สอด | |||
| 9.957 | แยกวงเวียนอุ้มผาง | ไม่มี |  ทล.1090 ไป อ.พบพระ, อ.อุ้มผาง | |||
| ไม่มี | ถนนอินทรคีรี เข้าเมืองแม่สอด | |||||
| 11.000 | − |  ถนนเลี่ยงเมืองแม่สอด ไป สะพานมิตรภาพไทย–พม่า แห่งที่ 2, พม่า
| ไม่มี | |||
| เมืองตาก | 77.905 | − | ไม่มี |  ทล.1108 ไป บ.นาโบสถ์ | ||
| 85.905 | แยกตากแม่สอด |   ถนนพหลโยธิน เข้าเมืองตาก
| ถนนพหลโยธิน ไปกำแพงเพชร นครสวรรค์ | |||
| ตาก−สุโขทัย (ถนนจรดวิถีถ่อง) | ||||||
| ตาก | เมืองตาก | 92.804 | แยกทางหลวง | เชื่อมต่อจาก:  ทล.1400 จากเมืองตาก | ||
| ถนนพหลโยธิน ไปลำปาง
| ถนนพหลโยธิน ไปกำแพงเพชร, นครสวรรค์ | |||||
| 109.680 | แยกวังประจบ-โป่งแดง | ตก.1003 ทางหลวงชนบท ตก.1003 ไป บ.โป่งแดง | ไม่มี | |||
| 116.284 | แยกวังประจบ-พรานกระต่าย | ไม่มี |  ทล.1132 ไป อ.พรานกระต่าย | |||
| สุโขทัย | บ้านด่านลานหอย | 147.093 | แยกบ้านด่าน-ทุ่งเสลี่ยม |  ทล.1327 ไป อ.ทุ่งเสลี่ยม
| ไม่มี | |
| เมืองสุโขทัย | 154.733 | แยกวังวน | ไม่มี |  ถนนจรดวิถีถ่อง ไป อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย, เข้าเมืองสุโขทัย | ||
ตรงไป:  ถ.เลี่ยงเมืองสุโขทัยส่วนนอก ไป พิษณุโลก | ||||||
| แยกอุทยาน ประวัติศาสตร์สุโขทัย |
 ทล.102 ไป อ.ทุ่งเสลี่ยม, อุทยานประวัติศาสตร์ศรีสัชนาลัย
| ไม่มี | ||||
| − | ไม่มี |  ทล.1272 ไป อุทยานแห่งชาติรามคำแหง, อ.คีรีมาศ | ||||
| แยกบ้านนา | ทล.1272 ไป ถ.เลี่ยงเมืองสุโขทัยส่วนนอก, อุทยานประวัติศาสตร์ศรีสัชนาลัย
| ถนนจรดวิถีถ่อง ไป อุทยานแห่งชาติรามคำแหง, เมืองสุโขทัยธานี | ||||
| 171.002 | แยกคลองโพธิ์ |  ทล.101 ไป พิษณุโลก, อุตรดิตถ์
| ทล.101 ไป กำแพงเพชร | |||
| 171.606 | – | ตรงไป: สท.ถ 3-0001 ถนนจรดวิถีถ่อง เข้าเมืองสุโขทัย (แยกสุโขทัยธานี) | ||||
| สท.ถ 3-0001 ถนนจรดวิถีถ่อง (เขตเทศบาลเมืองสุโขทัยธานี) | ||||||
| สุโขทัย | เมืองสุโขทัย | – | เชื่อมต่อจาก: ถนนจรดวิถีถ่อง จาก ตาก | |||
| สะพานพระร่วง ข้ามแม่น้ำยม | ||||||
| แยกสุโขทัยธานี | ถนนประพนธ์บำรุง | สท.ถ 3-0002 ถนนสิงหวัฒน์ ไป พิษณุโลก, เชื่อมต่อ ถนนสิงหวัฒน์ | ||||
ตรงไป: สท.ถ 3-0001 ถนนจรดวิถีถ่อง ไป อ.สวรรคโลก, อ.ศรีสัชนาลัย, เชื่อมต่อ  ทล.1413 | ||||||
| สท.ถ 3-0002 ถนนสิงหวัฒน์ (เขตเทศบาลเมืองสุโขทัยธานี) | ||||||
| สุโขทัย | เมืองสุโขทัย | แยกสุโขทัยธานี | เชื่อมต่อจาก: ถนนประพนธ์บำรุง | |||
| สท.ถ 3-0001 ถนนจรดวิถีถ่อง จาก ตาก, เชื่อมจาก ถนนจรดวิถีถ่อง
| สท.ถ 3-0001 ถนนจรดวิถีถ่อง จาก อ.สวรรคโลก, อ.ศรีสัชนาลัย, เชื่อมจาก ทล.1413 | |||||
| สุโขทัย−พิษณุโลก (ถนนสิงหวัฒน์) | ||||||
| สุโขทัย | เมืองสุโขทัย | 174.419 | – | เชื่อมต่อจาก: สท.ถ 3-0002 ถนนสิงหวัฒน์ จากเมืองสุโขทัย (แยกสุโขทัยธานี) | ||
| 174.769 | แยกกระชงค์ |  ถ.เลี่ยงเมืองสุโขทัยส่วนใน ไป ถ.เลี่ยงเมืองสุโขทัยส่วนนอก, ตาก
| ถ.เลี่ยงเมืองสุโขทัยส่วนใน ไป อ.บางระกำ | |||
| 179.819 | แยกบ้านสวน |  ทล.1054 ไป อ.ศรีสำโรง
|  ทล.1053 ไป บ.หลุม | |||
| กงไกรลาศ | 186.564 | แยกโค้งตานก | ถ.เลี่ยงเมืองสุโขทัยส่วนนอก ไป ตาก
| ถนนสิงหวัฒน์ ไป พิษณุโลก | ||
| แยกบ้านกร่าง (กงไกรลาศ) | ทางหลวงท้องถิ่น ไปบรรจบ ทล.1057, อ.พรหมพิราม |  ทล.1055 ไป อ.บางระกำ | ||||
| แยกกกแรต | 1057 ทล.1057 ไป บ.คลองตะเข้, อ.พรหมพิราม | ไม่มี | ||||
| พิษณุโลก | พรหมพิราม | 210.539 | แยกคลองเมม (เขื่อนนเรศวร) |  ทล.117 ไป อ.พรหมพิราม, อุตรดิตถ์
| ไม่มี | |
| เมืองพิษณุโลก | 224.769 | แยกเลี่ยงเมือง (บ้านกร่าง) |  ถนนวงแหวนรอบเมืองพิษณุโลก (ด้านเหนือ) ไป อุตรดิตถ์, อ.วังทอง
| ถนนวงแหวนรอบเมืองพิษณุโลก (ด้านเหนือ) ไป พิจิตร, นครสวรรค์ | ||
| 229.949 | แยกบ้านคลอง | ถนนปราบไตรจักร ไป โรงพยาบาลค่ายสมเด็จพระนเรศวรมหาราช | ถนนสีหราชเดโชชัย ไป พิจิตร, นครสวรรค์ | |||
| พิษณุโลก−หล่มสัก (ถนนมิตรภาพ) | ||||||
| พิษณุโลก | เมืองพิษณุโลก | สะพานนเรศวร ข้ามแม่น้ำน่าน | ||||
| สะพานสูงข้ามทางรถไฟ หน้าท็อปแลนด์พลาซา (แยกบ้านแขก) |
 ถนนเอกาทศรถ ไป อ.พรหมพิราม, อ.วัดโบสถ์
| ถนนเอกาทศรถ ไป สถานีรถไฟพิษณุโลก อ.บางกระทุ่ม | ||||
| 234.562 | แยกเรือนแพ | ไม่มี |  ทล.1061 ไป ท่าอากาศยานพิษณุโลก | |||
| 239.075 | แยกอินโดจีน |  ทล.11 ไป อุตรดิตถ์
| ถนนวงแหวนรอบเมืองพิษณุโลก (ด้านใต้) ไป พิจิตร, นครสวรรค์ | |||
| 243.055 | แยกซีพี | ถนนวงแหวนรอบเมืองพิษณุโลก (ด้านเหนือ) ไป สุโขทัย, อุตรดิตถ์
| ไม่มี | |||
| วังทอง | 250.749 | แยกวังทอง | ไม่มี | ทล.11 ไป อ.สากเหล็ก, พิจิตร | ||
| นครไทย | 299.523 | แยกบ้านแยง |  ทล.2013 ไป เลย, อุดรธานี
| ไม่มี | ||
| เพชรบูรณ์ | เขาค้อ | 331.073 | แยกแคมป์สน | ไม่มี |  ทล.2196 ไป อ.เขาค้อ, เพชรบูรณ์ | |
| หล่มสัก | 351.787 | แยกน้ำชุน |  ทล.2372 ไป ภูทับเบิก, อุทยานแห่งชาติภูหินร่องกล้า
|  ทล.2278 ไป น้ำตกธารทิพย์, บ.หัวนา | ||
| 353.392 | แยกอาเซียน |  ทล.21 ไป อ.หล่มเก่า, เลย
| ทล.21 ไป เพชรบูรณ์ | |||
| 355.989 | แยกสามัคคีชัย (สี่แยกพ่อขุนผาเมือง) |  ทล.2466 เข้าเมืองหล่มสัก, อ.หล่มเก่า
| ทล.2466 ไป เพชรบูรณ์ | |||
| หล่มสัก−ชุมแพ | ||||||
| เพชรบูรณ์ | หล่มสัก | แยกลานบ่า | ทางหลวงท้องถิ่น ไป บ.ท่าแร่ | ทางหลวงท้องถิ่น (ทล.2347 เดิม) ไป บ.โนนทอง | ||
| 361.086 | แยกปากห้วยขอนแก่น | พช.2065 ทางหลวงชนบท พช.2065 ไป บ.ตาลเดี่ยว, เข้าเมืองหล่มสัก | ทางหลวงท้องถิ่น ไป บ.ปากดุก | |||
| แยกหน้าศูนย์ | พช.2057 ทางหลวงชนบท พช.2057 ไป บ.หวาย, อ.หล่มสัก | ทางเข้าศูนย์สร้างทางหล่มสัก | ||||
| 366.135 | แยกน้ำดุก | ไม่มี |  ทล.2275 ไป บ.กลาง, อ.บึงสามพัน | |||
| สะพานพ่อขุนผาเมือง (สะพานห้วยตอง) ข้ามห้วยตอง | ||||||
| น้ำหนาว | 406 | แยกเข้าอุทยานแห่งชาติน้ำหนาว (กิโลเมตรที่ 50) | ทางเข้าอุทยานแห่งชาติน้ำหนาว | ไม่มี | ||
| ชัยภูมิ | คอนสาร | 428.865 | แยกห้วยสนามทราย |  ทล.2216 ไป อ.น้ำหนาว
| ไม่มี | |
| 451.289 | แยกคอนสาร | ถนนพิชิตสงคราม ไป อ.คอนสาร |  ทล.2055 ไป เขื่อนจุฬาภรณ์ | |||
| ชุมแพ–ขอนแก่น (ถนนมลิวรรณ) | ||||||
| ขอนแก่น | ชุมแพ | 458.897 | แยกโนนหัน |  ทล.201 ถนนมลิวรรณ ไป เลย
| ไม่มี | |
| แยกโรงพยาบาลชุมแพ |  ทล.228 ไป อ.สีชมพู, หนองบัวลำภู
| ถนนราษฎร์บำรุง เขตเทศบาลเมืองชุมแพ | ||||
| 472.115 | แยกสามเหลี่ยมชุมแพ | ถนนสันติสุข 4 เขตเทศบาลเมืองชุมแพ | ทล.201 ไป อ.ภูเขียว, ชัยภูมิ | |||
| หนองเรือ | 505.345 | แยกกุดฉิม |  ทล.2038 ไป อ.ภูเวียง
| ไม่มี | ||
| 508.591 | แยกหนองเรือ | ไม่มี |  ทล.2187 ไป อ.บ้านแท่น, ชัยภูมิ | |||
| เมืองขอนแก่น | 539.751 | แยกบ้านทุ่ม | ขก.2009 ไปบ้านม่วง, บ้านหินลาด |  ทล.2062 ไป อ.มัญจาคีรี | ||
| 545.270 | แยกเลี่ยงเมืองขอนแก่น (1) |   ทล.230 ไป อุดรธานี กาฬสินธุ์
| ทล.230 ไป นครราชสีมา, มหาสารคาม | |||
| 547.595 | แยกสนามบินขอนแก่น | 2428 ทล.2428 ไป ท่าอากาศยานขอนแก่น | ไม่มี | |||
| ตรงไป: ถนนมลิวรรณ เข้าเทศบาลนครขอนแก่น | ||||||
| ถนนมลิวรรณ (แยกสนามบินขอนแก่น - แยกสามเหลี่ยม) | ||||||
| ขอนแก่น | เมืองขอนแก่น | − | เชื่อมต่อจาก: ถนนมลิวรรณ จากอำเภอชุมแพ | |||
| ถนนสีหราชเดโชชัย ไปค่ายสีหราชเดโชชัย | ทางหลวงท้องถิ่น ไปบึงหนองโคตร | |||||
| ถนนสีฐาน เข้ามหาวิทยาลัยขอนแก่น | ไม่มี | |||||
| ถนนกัลปพฤกษ์ ไปมหาวิทยาลัยขอนแก่น |  ถนนกัลปพฤกษ์ ไป  ถนนมิตรภาพ, ถนนศรีจันทร์ | |||||
| 552.231 | แยกสามเหลี่ยม (มะลิวัลย์) | ถนนมิตรภาพ ไป อุดรธานี
| ถนนมิตรภาพ ไป นครราชสีมา | |||
| ตรงไป: ถนนประชาสโมสร เข้าเมืองขอนแก่น | ||||||
| ถนนศรีจันทร์ แยกประตูเมือง-บ้านดอนดู่ | ||||||
| ขอนแก่น | เมืองขอนแก่น | แยกประตูเมือง (แยกเซ็นทรัลขอนแก่น) | เชื่อมต่อจาก: ถนนศรีจันทร์ จากบ้านเป็ด, บึงหนองโคตร | |||
| ถนนมิตรภาพ ไปจังหวัดอุดรธานี
| ถนนมิตรภาพ ไปจังหวัดนครราชสีมา | |||||
| − | ถนนกลางเมือง ไปศูนย์ราชการจังหวัดขอนแก่น | ถนนกลางเมือง ไปบึงแก่นนคร, ถนนมิตรภาพ เชื่อมต่อ  ทล.2424 | ||||
| − | ถนนประชาสโมสร ไปอำเภอชุมแพ เชื่อมต่อ ทล.12
| ไม่มี | ||||
| ขอนแก่น-ยางตลาด (ถนนศรีจันทร์) | ||||||
| ขอนแก่น | เมืองขอนแก่น | 562.629 | แยกเลี่ยงเมืองขอนแก่น (2) | ทล.230 ไป อุดรธานี, หนองบัวลำภู
| ทล.230 ไป นครราชสีมา, มหาสารคาม | |
| สะพาน ข้ามลำน้ำพอง | ||||||
| − |  ทล.2183 ไปอำเภอน้ำพอง
| ไม่มี | ||||
| มหาสารคาม | เชียงยืน | 567.918 | - | ทางหลวงท้องถิ่น ไปวัดป่ากู่ทองธรรมวิเวก |  ทล.2391 ไป ตำบลหนองบัว, บ้านหนองผือ | |
| 583.540 | แยกเชียงยืน |  ทล.2322 ไป อ.อำเภอกระนวน
| ทล.2322 ไป อ.โกสุมพิสัย | |||
| กาฬสินธุ์ | ยางตลาด | 606.820 | แยกบ้านฮ่องฮี |  ทล.2039 ไป อ.ห้วยเม็ก
| ไม่มี | |
| 613.000 | แยกยางตลาด | ถนนถีนานนท์ ไป กาฬสินธุ์
|  ถนนถีนานนท์ ไป มหาสารคาม | |||
ตรงไป:  ทล.2116 ไป ร้อยเอ็ด | ||||||
| ยางตลาด–มุกดาหาร | ||||||
| กาฬสินธุ์ | ยางตลาด | 620.437 | แยกเขื่อนลำปาว |  ทล.2416 ไปเขื่อนลำปาว
| ไม่มี | |
| เมืองกาฬสินธุ์ | 626.516 | ทางแยกต่างระดับวงแหวนลำพาน |  ทล.299 ไป อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ จังหวัดกาฬสินธุ์
| ไม่มี | ||
| 634.375 | แยกบ้านหลุบ |  ทล.214 ไป จังหวัดกาฬสินธุ์
| ทล.214 ไป จังหวัดร้อยเอ็ด | |||
| กุฉินารายณ์ | 695.000 | แยกบ้านดงมัน |  ทล.2046 ไป อำเภอกุฉินารายณ์ จังหวัดกาฬสินธุ์
| ทล.2046 ไป อำเภอโพนทอง จังหวัดร้อยเอ็ด | ||
| ≈706.100 | แยกบ้านนาไคร้ | ทล.299 ไป อำเภอกุฉินารายณ์ จังหวัดกาฬสินธุ์
| ไม่มี | |||
| มุกดาหาร | หนองสูง | ≈711.500 | - | ทล.299 อำเภอกุฉินารายณ์ จังหวัดกาฬสินธุ์
| ทล.299 ไป อำเภอหนองสูง อำเภอคำชะอี จังหวัดมุกดาหาร | |
| คำชะอี | ≈740.400 | - | ไม่มี | ทล.299 ไป อำเภอคำชะอี จังหวัดมุกดาหาร | ||
| ≈742.600 | แยกหนองเอี่ยน |  ถนนหนองเอี่ยน-หัวขัว ไป บ.เหล่า อำเภอคำชะอี จังหวัดมุกดาหาร
| ไม่มี | |||
| เมืองมุกดาหาร | ≈746.100 | แยกผึ่งแดด |  ทล.2292 ไป หนองแคน อำเภอดงหลวง จังหวัดมุกดาหาร
| ไม่มี | ||
| ≈759.400 | แยกโพนทราย | มห.3019 ทางหลวงชนบท มห.3019 ไป สะพานมิตรภาพไทย–ลาว 2 (มุกดาหาร–สะหวันนะเขต) | มห.3019 ทางหลวงชนบท มห.3019 ไป บ้านคำอาฮวน | |||
| ≈769.350 | แยกศูนย์หม่อนไหม |  ถนนเลี่ยงเมืองมุกดาหาร ไป นครพนม
| ถนนเลี่ยงเมืองมุกดาหาร ไป อำนาจเจริญ | |||
| 771.123 | แยกเมืองใหม่ |  ถนนชยางกูร ไป นครพนม
| ถนนชยางกูร ไป อำนาจเจริญ | |||
| ตรงไป: ถนนพิทักษ์พนมเขต ไป เทศบาลเมืองมุกดาหาร | ||||||
| สะพาน กำลังก่อสร้างหรือโครงการในอนาคต | ||||||
เขตควบคุม
[แก้]ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 แบ่งเขตการควบคุมออกเป็น 26 ตอน ได้แก่
หมายเหตุ: ช่วงเขตการควบคุมของแขวงทางหลวงขอนแก่นที่ 1 ช่วงที่ 18 และ 19 ตอนที่ 0801 ตอน บ้านฝาง - ขอนแก่น จะใช้เลขตอนที่ 0801 เป็นเลขเดียวกันทั้ง 2 ช่วง เนื่องจากระยะทางของทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 ช่วงนั้นเป็นระยะทางยาว และอยู่ในเทศบาลนครขอนแก่น
| ช่วงที่ | ตอน | ชื่อตอน | หลัก กม. | ระยะทาง (กม.) | หมวดทางหลวง | แขวงทางหลวง | จังหวัด |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 0100 | กลางสะพานมิตรภาพที่แม่สอด(เขตแดน ไทย / พม่า) - แม่ละเมา | 0+000 - 36+405 | 36.405 | หมวดทางหลวงแม่สอด | ตากที่ 2 (แม่สอด) | ตาก |
| 2 | 0201 | แม่ละเมา - ตาก | 36+405 - 85+905 | 49.500 | หมวดทางหลวงแม่ท้อ | ตากที่ 1 | |
| 3 | 0202 | ตาก - หนองเสือ | 92+804 - 128+380 | 35.576 | หมวดทางหลวงวังประจบ | ||
| 4 | 0203 | หนองเสือ - วังวน | 128+380 - 153+480 | 25.100 | หมวดทางหลวงบ้านด่านลานหอย | สุโขทัย | |
| 5 | 0301 | วังวน - เมืองเก่า | 153+480 - 157+080 | 3.600 | หมวดทางหลวงคีรีมาศ | สุโขทัย | |
| เข้าเขตเทศบาลตำบลเมืองเก่า | |||||||
| ออกเขตเทศบาลตำบลเมืองเก่า | |||||||
| 6 | 0302 | เมืองเก่า - สุโขทัย | 162+380 - 171+606 | 9.226 | หมวดทางหลวงคีรีมาศ | สุโขทัย | สุโขทัย |
| เข้าเขตเทศบาลเมืองสุโขทัยธานี | |||||||
| ออกเขตเทศบาลเมืองสุโขทัยธานี | |||||||
| 7 | 0303 | สุโขทัย - บ้านกร่าง | 174+419 - 194+769 | 20.350 | หมวดทางหลวงสุโขทัย | สุโขทัย | สุโขทัย |
| 8 | 0401 | บ้านกร่าง - พิษณุโลก | 194+769 - 225+119 | 30.350 | หมวดทางหลวงไผ่ขอดอน | พิษณุโลกที่ 1 | พิษณุโลก |
| 9 | 0402 | พิษณุโลก - ร่องโพธิ์ | 225+119 - 238+855 | 13.736 | หมวดทางหลวงพิษณุโลก | ||
| 10 | 0501 | ร่องโพธิ์ - วังทอง | 238+855 - 251+355 | 12.500 | หมวดทางหลวงวังทอง | พิษณุโลกที่ 2 (วังทอง) | |
| 11 | 0501 | วังทอง - เข็กน้อย | 251+355 - 321+612 | 70.257 | หมวดทางหลวงแก่งโสภา | ||
| 12 | 0601 | เข็กน้อย - แยกอาเซียน | 321+612 - 352+055 | 30.443 | หมวดทางหลวงแคมป์สน | เพชรบูรณ์ที่ 1 | เพชรบูรณ์ |
| 13 | 0602 | แยกอาเซียน - น้ำดุก | 352+055 - 363+989 | 11.934 | หมวดทางหลวงหล่มสัก | ||
| 14 | 0603 | น้ำดุก - ห้วยซำมะคาว | 363+989 - 420+345 | 56.356 | หมวดทางหลวงน้ำหนาว | ||
| 15 | 0701 | ห้วยซำมะคาว - ร่องแซง | 420+345 - 460+595 | 40.250 | หมวดทางหลวงโนนหัน | ขอนแก่นที่ 2 (ชุมแพ) | ขอนแก่น |
| 16 | 0702 | ร่องแซง - หนองแก | 460+595 - 492+269 | 31.674 | หมวดทางหลวงหนองไผ่ | ||
| 17 | 0703 | หนองแก - บ้านฝาง | 492+269 - 533+608 | 41.339 | หมวดทางหลวงหนองเรือ | ||
| 18 | 0801 | บ้านฝาง - ขอนแก่น | 533+608 - 547+595 | 13.987 | หมวดทางหลวงศิลา | ขอนแก่นที่ 1 | |
| 19 | 551+595 - 552+231 | 0.636 | |||||
| 20 | 0802 | ขอนแก่น - พรหมนิมิตร | 561+850 - 567+052 | 5.202 | หมวดทางหลวงพระลับ | ||
| 21 | 0803 | พรหมนิมิตร - ห้วยสีดา | 567+052 - 592+652 | 25.600 | หมวดทางหลวงเชียงยืน | มหาสารคาม | |
| 22 | 0901 | ห้วยสีดา - ลำน้ำพาน | 592+652 - 626+224 | 33.572 | หมวดทางหลวงยางตลาด | กาฬสินธุ์ | กาฬสินธุ์ |
| 23 | 0902 | ลำน้ำพาน - บ้านหลุบ | 626+224 - 635+416 | 9.192 | หมวดทางหลวงกาฬสินธุ์ | ||
| 24 | 0903 | บ้านหลุบ - นาไคร้ | 635+416 - 705+813 | 70.397 | หมวดทางหลวงร่องคำ | กาฬสินธุ์,ร้อยเอ็ด | |
| 25 | 1000 | นาไคร้ - ขุมขี้ยาง | 705+813 - 711+616 | 5.803 | หมวดทางหลวงห้วยผึ้ง | สกลนครที่ 1 | กาฬสินธุ์ |
| 26 | 1100 | ขุมขี้ยาง - มุกดาหาร | 711+616 - 771+123 | 59.507 | หมวดทางหลวงหนองสูง | มุกดาหาร | มุกดาหาร |
| รวม | 26 ตอนควบคุม | รวมระยะทาง | 742.492 กม. | ||||
ทางหลวงที่เกี่ยวข้อง
[แก้]ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1272 (ช่วงสามแยกแจกัน–วงเวียนบ้านนา)
[แก้] | |
|---|---|
| ที่ตั้ง | อ.คีรีมาศ ถึง อ.เมืองสุโขทัย จ.สุโขทัย |
| ความยาว | 26.791 กิโลเมตร (16.647 ไมล์) |
ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1272 สายสามแยกแจกัน–คีรีมาศ แบ่งออกเป็น 2 ช่วง คือ
ช่วงสามแยกแจกัน–วงเวียนบ้านนา เป็นถนนขนาด 4 ช่องจราจรตลอดทั้งสาย เดิมมีชื่อว่า ทางเลี่ยงอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 ที่ถูกสร้างขึ้นตามพระราชบัญญัติเวนคืนอสังหาริมทรัพย์ ในท้องที่ตำบลเมืองเก่า อำเภอเมืองสุโขทัย จังหวัดสุโขทัย เพื่อสร้างทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 สายตาก - ขอนแก่น ตอนเลี่ยงอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย พ.ศ. 2540[5] โดยจากแผนที่แนบท้ายจะเห็นว่าแนวเส้นทางเริ่มต้นตั้งแต่ บริเวณทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 ที่ตำบลเมืองเก่า อำเภอเมืองสุโขทัย จังหวัดสุโขทัย แล้วเบี่ยงไปทางซ้ายมือซ้อนทับกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 125 ในปัจจุบัน บริเวณสามแยกแจกัน จนถึงทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 อีกครั้ง ที่แยกวังวน ต่อมาหลังจากที่กรมทางหลวงได้กำหนดทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 สายแม่สอด–มุกดาหารแล้วนั้น กรมทางหลวงจึงได้กำหนดให้รวมสายทางช่วงวงเวียนบ้านนา–สามแยกแจกันเข้ากับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1272 ส่วนช่วงสามแยกแจกัน–สามแยกวังวน เป็นส่วนหนึ่งของทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 125 ในเวลาต่อมา
ช่วงแยกหน้าสำนักงานเทศบาลตำบลเมืองเก่า–คีรีมาศ เป็นถนนขนาด 2 ช่องจราจร เริ่มจากบริเวณแยกหน้าสำนักงานเทศบาลตำบลเมืองเก่า อำเภอเมืองสุโขทัย จังหวัดสุโขทัย ไปสิ้นสุดที่บริเวณตัวเมืองคีรีมาศ อำเภอคีรีมาศ จังหวัดสุโขทัย
แต่เนื่องจากช่วงที่ 2 นั้นเดิมมีแค่ช่วงเดียวเท่านั้น ต่อมาในปี พ.ศ. 2551 หลังจากที่กรมทางหลวงได้กำหนดให้ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 เส้นทางแม่สอด–มุกดาหารแล้วนั้น กรมทางหลวงจึงได้เพิ่มระยะทางถึงสามแยกแจกันในเวลาต่อมา โดยได้กำหนดหลักกิโลเมตรที่ 28+981 ไปสิ้นสุดที่สามแยกแจกันมาจนถึงปัจจุบัน
รายละเอียดของเส้นทาง
[แก้]ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1272 มีจุดเริ่มต้นจากบริเวณสามแยกแจกัน ในตำบลเมืองเก่า อำเภอเมืองสุโขทัย จังหวัดสุโขทัย จากนั้นซ้อนทับกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 บริเวณวงเวียนบ้านนา ไปจนถึงแยกหน้าสำนักงานเทศบาลตำบลเมืองเก่า จากนั้นก็เลี้ยวไปทางซ้ายมือ ผ่านอำเภอคีรีมาศ แล้วไปสิ้นสุดที่ตัวเมืองคีรีมาศ อำเภอคีรีมาศ จังหวัดสุโขทัย โดยช่วงที่ 1 ระยะทางทั้งสิ้น 5.595 กิโลเมตร และ ช่วงที่ 2 21.196 กิโลเมตร
เขตควบคุม
[แก้]| ช่วงที่ | ตอน | ชื่อตอน | หลัก กม. | ระยะทาง (กม.) | หมวดทางหลวง | แขวงทางหลวง | จังหวัด |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 0100 | คีรีมาศ - สามแยกแจกัน | 0+000 - 21+196 | 21.196 | หมวดทางหลวงคีรีมาศ | สุโขทัย | สุโขทัย |
| 2 | 23+386 - 28+981 | 5.595 | |||||
| รวม | 2 ตอนควบคุม | รวมระยะทาง | 26.791 กม. | ||||
ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 125
[แก้]ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 126
[แก้]ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 230 (ช่วงทางเลี่ยงเมืองขอนแก่นด้านใต้)
[แก้]ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 299
[แก้] | |
|---|---|
| ที่ตั้ง | อ.เมืองกาฬสินธุ์ จ.กาฬสินธุ์ ถึง อ.คำชะอี จ.มุกดาหาร |
| ความยาว | 135.464 กิโลเมตร (84.173 ไมล์) |
ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 299 สายลำน้ำพาน–หนองบง[6] เป็นทางหลวงแผ่นดินที่ได้รับการกำหนดหมายเลขใหม่ โดยแรกเริ่มได้รับการกำหนดเป็นทางหลวงจังหวัดหมายเลข 2143 (ต่อมาได้ถูกรวมสายทางเข้ากับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 213) และ ทางหลวงจังหวัดหมายเลข 2030 (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2042 ในเวลาต่อมา) ต่อมากรมทางหลวงได้ควบรวมเป็นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 แต่เนื่องจากทางหลวงสายนี้มีระยะทางที่ไกลและตัดผ่านเขตชุมชนจำนวนมาก กรมทางหลวงจึงตัดทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 แนวใหม่ ตั้งแต่ห้างขายวัสดุก่อสร้างโกลบอลเฮ้าส์ สาขากาฬสินธุ์ จนถึงตำบลหนองเอี่ยน อำเภอคำชะอี จังหวัดมุกดาหาร เมื่อเปิดใช้งานทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 แนวใหม่ กรมทางหลวงได้กำหนดทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 สายเดิมเป็นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 299
ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 299 มีเส้นทางเริ่มจากทางแยกต่างระดับวงแหวนลำพาน ผ่านอำเภอเมืองกาฬสินธุ์ แต่ไม่ได้เข้าเมืองกาฬสินธุ์ (เดิมทางเข้าเมืองกาฬสินธุ์เป็นส่วนหนึ่งของทางหลวงจังหวัดหมายเลข 2143 และ ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 213) แล้วไปสิ้นสุดที่สี่แยกสมเด็จ อำเภอสมเด็จ จังหวัดกาฬสินธุ์ จากนั้นจะเลี้ยวขวาเข้าถนนสมเด็จ–มุกดาหาร ผ่านอำเภอห้วยผึ้ง อำเภอกุฉินารายณ์ เข้าเขตจังหวัดมุกดาหาร ผ่านอำเภอหนองสูง จากนั้นไปสิ้นสุดเส้นทางที่บ้านหนองบง ตำบลหนองเอี่ยน อำเภอคำชะอี จังหวัดมุกดาหาร รวมระยะทางทั้งสิ้น 135.464 กิโลเมตร
ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 299 เป็นถนนขนาด 4 ช่องจราจรตั้งแต่ทางแยกต่างระดับวงแหวนลำพานถึงอำเภอสมเด็จ จากนั้นจะเป็นถนนขนาด 2 ช่องจราจรจนถึงตัวอำเภอคำชะอี และเนื่องจากถนนสายนี้ผ่านชุมชนเป็นจำนวนมาก จึงเป็นเหตุให้มีการตัดโครงการทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 แนวใหม่
รายชื่อทางแยก
[แก้]| จังหวัด | อำเภอ | กม.ที่ | ชื่อจุดตัด | ซ้าย | ขวา |
|---|---|---|---|---|---|
| กาฬสินธุ์ | เมืองกาฬสินธุ์ | 0.000 | ทางแยกต่างระดับวงแหวนลำพาน | ทล.12 ไป อำเภอยางตลาด จังหวัดกาฬสินธุ์
| ทล.12 ไป อำเภอกุฉินารายณ์ จังหวัดกาฬสินธุ์ |
| ≈2.200 | แยกโนนตาล |  ทล.2441 ไป กาฬสินธุ์
| ไม่มี | ||
| ≈4.950 | แยกสงเปลือย | ทล.214 ไป ไป กาฬสินธุ์
| ทล.214 ไป ร้อยเอ็ด | ||
| ≈10.700 | แยกบายพาสกาฬสินธุ์ | ทล.2441 ไป กาฬสินธุ์
| ไม่มี | ||
| แยกคำเม็ก | ไม่มี | ทางหลวงท้องถิ่น ไป อำเภอดอนจาน จังหวัดกาฬสินธุ์ | |||
| สมเด็จ | ≈36.850 | แยกหนองผ้าอ้อม | ไม่มี |  ทล.2336 อำเภอนามน จังหวัดกาฬสินธุ์ | |
| ≈45.300 | แยกตลาดสมเด็จ |  ทล.2041 ไป อำเภอสหัสขันธ์ จังหวัดกาฬสินธุ์
| ทล.299 ไป อำเภอกุฉินารายณ์ จังหวัดกาฬสินธุ์ | ||
| ตรงไป: ถนนถีนานนท์ ไป อำเภอภูพาน จังหวัดสกลนคร | |||||
| กุฉินารายณ์ | ≈84.500 | แยกบัวขาว |  ทล.2291 ไป อำเภอเขาวง จังหวัดกาฬสินธุ์
| ทล.2046 ไป อำเภอโพนทอง จังหวัดร้อยเอ็ด | |
| ≈99.100 | แยกบ้านนาไคร้ | ทล.299 ไป อำเภอกุฉินารายณ์ จังหวัดกาฬสินธุ์
| ไม่มี | ||
| มุกดาหาร | หนองสูง | ≈104.500 | - | ทล.299 อำเภอกุฉินารายณ์ จังหวัดกาฬสินธุ์
| ทล.299 ไป อำเภอหนองสูง อำเภอคำชะอี จังหวัดมุกดาหาร |
| ≈116.400 | แยกหนองสูง | ไม่มี |  ทล.2370 ไป อำเภอนิคมคำสร้อย จังหวัดมุกดาหาร | ||
| คำชะอี | 135.030 | - | ทล.12 ไป จังหวัดกาฬสินธุ์
| ทล.12 ไป อำเภอเมืองมุกดาหาร จังหวัดมุกดาหาร | |
| สะพาน กำลังก่อสร้างหรือโครงการในอนาคต | |||||
เขตควบคุม
[แก้]| ช่วงที่ | ตอน | ชื่อตอน | หลัก กม. | ระยะทาง (กม.) | หมวดทางหลวง | แขวงทางหลวง | จังหวัด |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 0101 | ลำน้ำพาน - หนองผ้าอ้อม | 0+000 - 33+100 | 33.100 | หมวดทางหลวงกาฬสินธุ์ | กาฬสินธุ์ | กาฬสินธุ์ |
| 2 | 0102 | หนองผ้าอ้อม - สี่แยกสมเด็จ | 33+100 - 45+317 | 12.217 | หมวดทางหลวงสมเด็จ | ||
| 3 | 0200 | สี่แยกสมเด็จ - คำพอก | 45+317 - 104+317 | 59.000 | หมวดทางหลวงห้วยผึ้ง | สกลนครที่ 1 | |
| 4 | 0300 | คำพอก - หนองบง | 104+317 - 135+030 | 30.713 | หมวดทางหลวงหนองสูง | มุกดาหาร | มุกดาหาร |
| รวม | 4 ตอนควบคุม | รวมระยะทาง | 135.030 กม. | ||||
สถานที่สำคัญ
[แก้]ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 ผ่านสถานที่สำคัญและสถานที่ท่องเที่ยวต่าง ๆ เช่น
- ถนนจรดวิถีถ่อง
|
|
- ถนนสิงหวัฒน์
|
|
- ถนนมิตรภาพ
|
|
- หล่มสัก–ชุมแพ
|
|
อ้างอิง
[แก้]- ↑ "เปิดทางเลือกขยายถนนผ่านอุทยานฯ น้ำหนาว ไกลกว่าแต่ไม่กระทบป่าไม้". ไทยพีบีเอส. 28 ธันวาคม 2016.
- ↑ "โครงการจ้างวิศวกรที่ปรึกษาสำรวจและออกแบบทางหลวง 4 ช่องจราจร บนทางหลวงหมายเลข 12 ช่วง อ.หล่มสัก-อ.คอนสาร". กรมทางหลวง.
- ↑ "เดินเครื่องEast-West ตั้งทางหลวงเลขที่ 12 ดัน 4 เลนทั้งสายรับACMEC-BIMSTEC". ผู้จัดการรายวัน. 13 ตุลาคม 2008.
- ↑ "พระราชกฤษฎีกากำหนดเขตที่ดินในบริเวณที่ที่จะเวนคืน เพื่อสร้างและขยายทางหลวงแผ่นดินหมายเลข ๑๒ สายแม่สอด (เขตแดน) - มุกดาหาร ตอนกาฬสินธุ์ - บ้านนาไคร้ พ.ศ. ๒๕๕๖" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 130 (44 ก): 12. 22 พฤษภาคม พ.ศ. 2556.
- ↑ "พระราชบัญญัติเวนคืนอสังหาริมทรัพย์ ในท้องที่ตำบลเมืองเก่า อำเภอเมืองสุโขทัย จังหวัดสุโขทัย เพื่อสร้างทางหลวงแผ่นดินหมายเลข ๑๒ สายตาก - ขอนแก่น ตอนเลี่ยงอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย พ.ศ. ๒๕๔๐" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 114 (66 ก): 10. 10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2540.
- ↑ "ระบบสารสนเทศโครงข่ายทางหลวง". สำนักบริหารบำรุงทาง. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 13 มกราคม 2023. สืบค้นเมื่อ 16 มิถุนายน 2022.
บรรณานุกรม
[แก้]- ราชกิจจานุเบกษา. พระราชกฤษฎีกาประกาศแนวทางหลวงแผ่นดิน 88 สาย พ.ศ. 2495. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2495/A/031/659.PDF (วันที่ค้นข้อมูล: 17 พฤษภาคม 2561).
- จอมพล ป. พิบูลสงคราม "เรื่องตั้งชื่อทางหลวงแผ่นดินและสะพานขนาดใหญ่." ราชกิจจานุเบกษา. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2493/D/067/6377.PDF (วันที่ค้นข้อมูล: 17 พฤษภาคม 2561).
- "สัมภาษณ์พิเศษอดีต รองอธิบดี สุรพล เทวะผลิน ผู้สำรวจทางสายพิษณุโลก-หล่มสัก ทางหลวงหมายเลข 12 สายพิษณุโลก-หล่มสัก" วารสารทางหลวง. 52 (6). พฤศจิกายน-ธันวาคม 2558. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: https://issuu.com/highwaysjournal/docs/____________________________________7d5cd05b09744b เก็บถาวร 2024-06-02 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน (วันที่ค้นข้อมูล: 2 มิถุนายน 2567).
- รองศาสตราจารย์ ดร.จิรวัฒน์ พิระสันต์. ท่องเที่ยวเส้นทาง 12 พิษณุโลก-หล่มสัก. พิมพ์ครั้งที่ 1 กรุงเทพฯ : สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย, 2557. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://archmis.arch.nu.ac.th/information_news/news/data/anno201120142020.pdf เก็บถาวร 2015-02-23 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน (วันที่ค้นข้อมูล: 17 พฤษภาคม 2561).
- "ทางหลวงหมายเลข 12 : ยุทธศาสตร์ต้านคอมมิวนิสต์ สู่เส้นทางเชื่อมโยงอาเซียน." ผู้จัดการออนไลน์. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: https://mgronline.com/columnist/detail/9590000026440 (วันที่ค้นข้อมูล: 17 พฤษภาคม 2561).
แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]
- ระบบสารสนเทศโครงข่ายทางหลวง เก็บถาวร 16 มิถุนายน 2016 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน กรมทางหลวง กระทรวงคมนาคม
- โครงข่ายทางหลวงชนบท เก็บถาวร 4 มกราคม 2018 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน สำนักบำรุงทาง กรมทางหลวงชนบท กระทรวงคมนาคม
- ระบบลงทะเบียนทางหลวงท้องถิ่น เก็บถาวร 10 พฤษภาคม 2021 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน กรมทางหลวงชนบท กระทรวงคมนาคม
| ทางหลวงพิเศษ |  | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ทางหลวงแผ่นดิน |
| ||||||||
| |||||||||
