อำเภอสวรรคโลก

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
อำเภอสวรรคโลก
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
 • อักษรโรมันAmphoe Sawankhalok
สนามบินสุโขทัย
สนามบินสุโขทัย
คำขวัญ: 
พระพุทธเรืองฤทธิ์ พิพิธภัณฑ์ล้ำค่า สินค้าพืชไร่ดัง เครื่องสังคโลกดี มีสวนพระร่วงงามตา
แผนที่จังหวัดสุโขทัย เน้นอำเภอสวรรคโลก
แผนที่จังหวัดสุโขทัย เน้นอำเภอสวรรคโลก
พิกัด: 17°19′0″N 99°49′54″E / 17.31667°N 99.83167°E / 17.31667; 99.83167
ประเทศ ไทย
จังหวัดสุโขทัย
พื้นที่
 • ทั้งหมด586.192 ตร.กม. (226.330 ตร.ไมล์)
ประชากร
 (2564)
 • ทั้งหมด81,081 คน
 • ความหนาแน่น138.32 คน/ตร.กม. (358.2 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์ 64110
รหัสภูมิศาสตร์6407
ที่ตั้งที่ว่าการที่ว่าการอำเภอสวรรคโลก
ถนนหน้าเมือง ตำบลสวรรคโลก อำเภอสวรรคโลก จังหวัดสุโขทัย 64110
สารานุกรมประเทศไทย ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

สวรรคโลก เป็น 1 ใน 9 อำเภอของจังหวัดสุโขทัย

ท่าอากาศยานสุโขทัย มีเนื้อที่ 2,000 ไร่ ตั้งอยู่ในเขต 3 ตำบล คือ ตำบลท่าทอง ตำบลคลองกระจง และตำบลย่านยาว อำเภอสวรรคโลก
พระบรมราชานุสาวรีย์พ่อขุนศรีอินทราทิตย์ ณ วัดคุ้งวารี หมู่ 9 ถนนจรดวิถีถ่อง ตำบลย่านยาว อำเภอสวรรคโลก
สถานีรถไฟสวรรคโลก เป็นสถานีปลายทางของทางรถไฟสายสวรรคโลก เป็นทางรถไฟสายรองในระบบรถไฟระหว่างเมืองของการรถไฟแห่งประเทศไทย
วัดสวรรคาราม (วัดกลาง)
ตำบลคลองยาง อำเภอสวรรคโลก

ที่ตั้งและอาณาเขต[แก้]

อำเภอสวรรคโลกมีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอต่าง ๆ ดังนี้

ประวัติ[แก้]

“เมืองสวรรคโลก” เดิมตั้งอยู่บริเวณอุทยานประวัติศาสตร์ศรีสัชนาลัยในปัจจุบัน ตั้งแต่สมัยกรุงสุโขทัยยังเป็นราชธานี มีฐานะเป็นเมืองลูกหลวงในนาม “เมืองศรีสัชนาลัย” ต่อมาในสมัยกรุงศรีอยุธยาประมาณ พ.ศ. 1994 พระเจ้าติโลกราชแห่งอาณาจักรล้านนา ได้ยกทัพมายึดเมืองศรีสัชนาลัย และได้เปลี่ยนชื่อเมืองเป็น “เมืองเชียงชื่น” ต่อมา พ.ศ. 2017 สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถทรงตีเมืองเชียงชื่นคืนได้สำเร็จ และได้ทรงเปลี่ยนชื่อเมืองเป็น “เมืองสวรรคโลก” นับแต่นั้นมา

ในสมัยกรุงธนบุรีถึงต้นกรุงรัตนโกสินทร์ เมืองสวรรคโลกเคยถูกพม่าเข้าตีบ่อยครั้ง เจ้าเมืองสวรรคโลกจึงตัดสินใจย้ายที่ตั้งเมืองมาตั้งอยู่ที่บ้านท่าชัย (ในเขตตำบลศรีสัชนาลัยในปัจจุบัน) ต่อมาราว พ.ศ. 2379 รัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 เมืองสวรรคโลกมีปลัดปกครองนามว่า “นาค” ได้นำงาช้างเนียมไปถวายพระเจ้าอยู่หัวจนเกิดความดีความชอบขึ้น จึงได้รับการแต่งตั้งเป็น “พระยาสวรรคโลก” มีบรรดาศักดิ์เป็น พระยาวิชิตภักดี ซึ่งก็คือต้นตระกูลวิชิตนาคในปัจจุบัน ได้ใช้บ้านพักหรือจวนที่บ้านวังไม้ขอนเป็นที่ว่าการเมืองสวรรคโลก ดังนั้นเมืองสวรรคโลกจึงย้ายมาจากบ้านท่าชัย มาตั้งรกรากที่เมืองสวรรคโลกใหม่ (สวรรคโลกปัจจุบัน) นับแต่นั้นมา

วันที่ 17 สิงหาคม พ.ศ. 2474 กระทรวงมหาดไทยได้ประกาศยุบจังหวัดสุโขทัย ให้อยู่ในความปกครองของจังหวัดสวรรคโลก จังหวัดสวรรคโลกจึงมีอำเภออยู่ในความปกครอง 5 อำเภอ และ 2 กิ่งอำเภอ ได้แก่ อำเภอสุโขทัยธานี อำเภอหาดเสี้ยว (อำเภอศรีสัชนาลัย) อำเภอสวรรคโลก อำเภอบ้านไกร (อำเภอกงไกรลาศ) อำเภอคลองตาล (อำเภอศรีสำโรง) กิ่งอำเภอลานหอย (อำเภอบ้านด่านลานหอย) กิ่งอำเภอโตนด (อำเภอคีรีมาศ) แสดงให้เห็นถึงความเจริญรุ่งเรืองและการเป็นเมืองยุทธศาสตร์ทั้งด้านเศรษฐกิจ การค้า การคมนาคมขนส่งได้เป็นอย่างดี และในเดือนเมษายน พ.ศ. 2482 กระทรวงมหาดไทยได้เปลี่ยนชื่อ “จังหวัดสวรรคโลก” ให้เป็น “จังหวัดสุโขทัย” ฐานะของจังหวัดสวรรคโลกจึงถูกลดให้เป็นอำเภอสวรรคโลกนับแต่นั้นมา แต่ชื่อ “จังหวัดสวรรคโลก” ยังปรากฏในสถานที่ราชการสองแห่งของจังหวัดสุโขทัย ได้แก่ ศาลจังหวัดสวรรคโลก และสำนักงานอัยการจังหวัดสวรรคโลก

  • วันที่ 29 เมษายน 2460 เปลี่ยนแปลงชื่ออำเภอเมือง จังหวัดสวรรคโลก เป็น อำเภอวังไม้ขอน[1]
  • วันที่ 21 กุมภาพันธ์ 2474 ยุบจังหวัดสุโขทัย รวมเข้ากับจังหวัดสวรรคโลก[2] และโอนพื้นที่อำเภอสุโขทัยธานี อำเภอบ้านไกร อำเภอคลองตาล กิ่งอำเภอลานหอย กิ่งอำเภอโตนด มาขึ้นการปกครองกับจังหวัดสวรรคโลก
  • วันที่ 14 มีนาคม 2479 จัดตั้งเทศบาลเมืองสวรรคโลก ในท้องที่บางส่วนของตำบลเมืองสวรรคโลก[3]
  • วันที่ 1 พฤศจิกายน 2479 ตั้งตำบลทุ่งเสลี่ยม แยกออกจากตำบลนาทุ่ง[4]
  • วันที่ 1 เมษายน 2480 เปลี่ยนแปลงเขตจังหวัดสวรรคโลก กับจังหวัดอุตรดิตถ์ โดยโอนพื้นที่หมู่ 1 ตำบลนครเดิฐ อำเภอวังไม้ขอน จังหวัดสวรรคโลก ไปขึ้นกับตำบลวังแดง อำเภอตรอน จังหวัดอุตรดิตถ์[5]
  • วันที่ 14 พฤศจิกายน 2481 เปลี่ยนแปลงชื่ออำเภอวังไม้ขอน จังหวัดสวรรคโลก เป็น อำเภอเมืองสวรรคโลก[6]
  • วันที่ 17 เมษายน 2482 เปลี่ยนแปลงชื่อจังหวัดสวรรคโลก เป็นจังหวัดสุโขทัย และเปลี่ยนแปลงชื่ออำเภอเมืองสวรรคโลก จังหวัดสุโขทัย เป็น อำเภอสวรรคโลก[7]
  • วันที่ 18 พฤศจิกายน 2484 ตั้งตำบลกลางดง แยกออกจากตำบลทุ่งเสลี่ยม[8]
  • วันที่ 10 มิถุนายน 2490 ตั้งตำบลนาทุ่ง แยกออกจากตำบลวังไม้ขอน ตั้งตำบลวังพิณพาทย์ แยกออกจากตำบลวังไม้ขอน ตั้งตำบลท่าทอง แยกออกจากตำบลเมืองบางยม ตั้งตำบลคลองกระจง แยกออกจากตำบลเมืองบางยม ตั้งตำบลกลางดง แยกออกจากตำบลทุ่งเสลี่ยม[9]
  • วันที่ 28 พฤศจิกายน 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลคลองมะพลับ ในท้องที่บางส่วนของตำบลนครเดิฐ[10]
  • วันที่ 4 มิถุนายน 2500 แยกพื้นที่ตำบลทุ่งเสลี่ยม ตำบลกลางดง จากอำเภอสวรรคโลก ไปจัดตั้งเป็น กิ่งอำเภอทุ่งเสลี่ยม[11] และกำหนดให้ขึ้นการปกครองกับอำเภอสวรรคโลก
  • วันที่ 24 กันยายน 2500 ตั้งตำบลศรีนคร แยกออกจากตำบลนครเดิฐ ตั้งตำบลไทยชนะศึก แยกออกจากตำบลเมืองบางขลัง และตำบลทุ่งเสลี่ยม[12]
  • วันที่ 10 มกราคม 2502 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอทุ่งเสลี่ยม อำเภอสวรรคโลก เป็น อำเภอทุ่งเสลี่ยม[13]
  • วันที่ 10 มกราคม 2504 เปลี่ยนแปลงชื่อสุขาภิบาลคลองมะพลับ อำเภอสวรรคโลก เป็นสุขาภิบาลศรีนคร[14]
  • วันที่ 18 ธันวาคม 2513 จัดตั้งนิคมสหกรณ์ ในท้องที่อำเภอสวรรคโลก[15]
  • วันที่ 28 กันยายน 2514 ตั้งตำบลคลองยาง แยกออกจากตำบลในเมือง[16]
  • วันที่ 20 มกราคม 2519 แยกพื้นที่ตำบลศรีนคร และตำบลนครเดิฐ จากอำเภอสวรรคโลก ไปตั้งเป็น กิ่งอำเภอศรีนคร[17] และกำหนดให้ขึ้นการปกครองกับอำเภอสวรรคโลก
  • วันที่ 7 พฤศจิกายน 2521 ตั้งตำบลคลองมะพลับ แยกออกจากตำบลศรีนคร ตั้งตำบลน้ำขุม แยกออกจากตำบลนครเดิฐ ตั้งตำบลหนองกลับ แยกออกจากตำบลเมืองบางขลัง[18]
  • วันที่ 13 กรกฎาคม 2524 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอศรีนคร อำเภอสวรรคโลก เป็น อำเภอศรีนคร[19]
  • วันที่ 16 กรกฎาคม 2523 เปลี่ยนแปลงเขตเทศบาลเมืองสวรรคโลก ให้ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเมืองสวรรคโลกทั้งตำบล เพื่อความเหมาะสมในการบริหารกิจการและการทะนุบำรุงท้องถิ่น[20]
  • วันที่ 1 กรกฎาคม 2547 ยุบสภาตำบลวังพิณพาทย์ รวมกับองค์การบริหารส่วนตำบลวังไม้ขอน[21]

การแบ่งเขตการปกครอง[แก้]

การปกครองส่วนภูมิภาค[แก้]

ท้องที่อำเภอสวรรคโลกประกอบด้วย 14 ตำบล 117 หมู่บ้าน ได้แก่

1. เมืองสวรรคโลก (Mueang Sawankhalok) ยกเลิกระบบหมู่
2. ในเมือง (Nai Mueang) 13 หมู่บ้าน
3. คลองกระจง (Khlong Krachong) 09 หมู่บ้าน
4. วังพิณพาทย์ (Wang Phinphat) 04 หมู่บ้าน
5. วังไม้ขอน (Wang Mai Khon) 04 หมู่บ้าน
6. ย่านยาว (Yan Yao) 12 หมู่บ้าน
7. นาทุ่ง (Na Thung) 08 หมู่บ้าน
8. คลองยาง (Khlong Yao) 12 หมู่บ้าน
9. เมืองบางยม (Mueang Bang Yom) 05 หมู่บ้าน
10. ท่าทอง (Tha Thong) 07 หมู่บ้าน
11. ปากน้ำ (Pak Nam) 12 หมู่บ้าน
12. ป่ากุมเกาะ (Pa Kum Ko) 14 หมู่บ้าน
13. เมืองบางขลัง (Mueang Bang Khlang) 09 หมู่บ้าน
14. หนองกลับ (Nong Klap) 08 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น[แก้]

ท้องที่อำเภอสวรรคโลกประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 13 แห่ง ได้แก่

  • เทศบาลเมืองสวรรคโลก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเมืองสวรรคโลกทั้งตำบล
  • เทศบาลตำบลในเมือง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลในเมืองทั้งตำบล
  • เทศบาลตำบลป่ากุมเกาะ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลป่ากุมเกาะทั้งตำบล
  • เทศบาลตำบลคลองยาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคลองยางทั้งตำบล
  • เทศบาลตำบลเมืองบางขลัง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเมืองบางขลังทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลคลองกระจง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคลองกระจงทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลวังไม้ขอน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวังพิณพาทย์และตำบลวังไม้ขอนทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลย่านยาว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลย่านยาวทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลนาทุ่ง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนาทุ่งทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลเมืองบางยม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเมืองบางยมทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลท่าทอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าทองทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลปากน้ำ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลปากน้ำทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลหนองกลับ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองกลับทั้งตำบล

อ้างอิง[แก้]

  1. ↑ [1]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนชื่ออำเภอ
  2. ↑ "พระบรมราชโองการ ประกาศ ยุบรวมท้องที่บางมณฑลและบางจังหวัด" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 48 (0 ก): 576–578. February 21, 1931.
  3. ↑ [2]พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลเมืองสวรรคโลก จังหวัดสวรรคโลก พุทธศักราช ๒๔๗๙
  4. ↑ [3]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งตำบลทุ่งเสลี่ยม อำเภอวังไม้ขอน จังหวัดสวรรคโลก
  5. ↑ [4]พระราชบัญญัติเปลี่ยนแปลงเขตจังหวัด พุทธศักราช ๒๔๗๙
  6. ↑ [5]พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนนามจังหวัด และอำเภอบางแห่ง พุทธศักราช ๒๔๘๑
  7. ↑ [6]พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนนามจังหวัดและอำเภอบางแห่ง พุทธศักราช ๒๔๘๒
  8. ↑ [7]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในจังหวัดสุโขทัย
  9. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งตำบลในจังหวัดต่าง ๆ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 64 (26 ง): 1114–1433. June 10, 1947.
  10. ↑ [8]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลคลองมะพลับ อำเภอสวรรคโลก จังหวัดสุโขทัย
  11. ↑ [9]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ยกฐานะตำบลขึ้นเป็นกิ่งอำเภอ
  12. ↑ [10]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่จังหวัดสุโขทัย
  13. ↑ "พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอชุมพวง อำเภอเชียงยืน อำเภอแก้งคร้อ อำเภอสำโรงทาบ อำเภอคอนสาร อำเภอเซกา อำเภอทุ่งเสลี่ยม อำเภอบ้านด่าน อำเภอขนอม อำเภอบ้านแพรก อำเภอกระทู้ และอำเภอคลองใหญ่ พ.ศ. ๒๕๐๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 76 (113 ก): (ฉบับพิเศษ) 8-11. January 10, 1959.
  14. ↑ [11]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนชื่อสุขาภิบาลคลองมะพลับ จังหวัดสุโขทัย เป็น สุขาภิบาลศรีนคร จังหวัดสุโขทัย
  15. ↑ [12]พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งนิคมสหกรณ์ ในท้องที่อำเภอสวรรคโลก จังหวัดสุโขทัย พ.ศ. ๒๕๑๓
  16. ↑ [13]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอสวรรคโลก และอำเภอทุ่งเสลี่ยม จังหวัดสุโขทัย
  17. ↑ [14]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง แบ่งท้องที่อำเภอสวรรคโลก จังหวัดสุโขทัย ตั้งเป็นกิ่งอำเภอศรีนคร
  18. ↑ [15]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่กิ่งอำเภอศรีนคร อำเภอสวรรคโลก อำเภอศรีสัชนาลัย และอำเภอสวรรคโลก จังหวัดสุโขทัย
  19. ↑ "พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอเขาวง อำเภอเชียงม่วน อำเภอดอนตาล อำเภอชาติตระการ อำเภอภูเรือ อำเภอเคียนซา อำเภอน้ำโสม อำเภอหนองวัวซอ และอำเภอน้ำยืน พ.ศ. ๒๕๑๗" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 91 (54 ง): (ฉบับพิเศษ) 30-33. March 28, 1974.
  20. ↑ [16]พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนแปลงเขตเทศบาลเมืองสวรรคโลก จังหวัดสุโขทัย พ.ศ. ๒๕๒๓
  21. ↑ [17]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง รวมสภาตำบลกับองค์การบริหารส่วนตำบล
เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=อำเภอสวรรคโลก&oldid=10515695"