ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 106

ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 106
ข้อมูลของเส้นทาง
ความยาว:	167.204 กิโลเมตร (103.896 ไมล์)
ทางแยกที่สำคัญ
จาก:	บ.ดอนไชย อ.เถิน จ.ลำปาง
ถึง:	บ.อุโมงค์ อ.เมืองลำพูน จ.ลำพูน
ระบบทางหลวง
ทางหลวงแผ่นดิน รายการ

ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 106 สายดอนไชย–อุโมงค์ เป็นถนนขนาด 2 ช่องจราจร มีแนวเส้นทางเริ่มจากทางแยกถนนพหลโยธิน (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1) อำเภอเถิน จังหวัดลำปาง ผ่านอำเภอลี้ อำเภอบ้านโฮ่ง อำเภอป่าซาง อำเภอเมืองลำพูน จังหวัดลำพูน และตัดเข้าตัวเมืองเชียงใหม่ สิ้นสุดที่อำเภอเมืองเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม่ เส้นทางนี้เป็นเส้นทางลัดจากถนนพหลโยธิน ที่สามารถเชื่อมต่อไปยังสถานที่สำคัญ เช่น อุทยานแห่งชาติดอยอินทนนท์ อุทยานแห่งชาติออบหลวง โดยไม่ต้องผ่านตัวเมืองเชียงใหม่ และสามารถใช้เป็นเส้นทางเชื่อมต่อเข้าสู่ทางหลวงหมายเลข 108 เข้าสู่อำเภอแม่สะเรียง จังหวัดแม่ฮ่องสอน ได้โดยไม่ต้องเริ่มจากตัวเมืองเชียงใหม่ แต่ไม่เป็นที่นิยมนักเนื่องจากช่วงอำเภอเถิน ถึงอำเภอลี้ (รอยต่อระหว่างจังหวัดลำปางและจังหวัดลำพูน) เป็นทางแคบ ตัดขึ้นภูเขาสูง และคดเคี้ยวมาก จึงไม่เหมาะในการสัญจรในเวลากลางคืน โดยส่วนที่แคบและคดเคี้ยวนั้นคือส่วนที่ตัดผ่านอุทยานแห่งชาติดอยจง

ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 106 ช่วงจังหวัดลำพูนและเชียงใหม่นั้น มีความโดดเด่นเป็นเอกลักษณ์คือ มีต้นขี้เหล็กและต้นยางนาสูงใหญ่ปลูกเรียงรายตลอดสองข้างทางตั้งแต่ลำพูนจนถึงเชียงใหม่ จนเรียกกันว่าเป็น "ถนนสายต้นยาง" หรือ "ถนนต้นยาง"

ประวัติ

ถนนช่วงเชียงใหม่-ลำพูน เป็นเส้นทางที่ผูกพันกับปิงห่าง ต้นยาง และต้นขี้เหล็ก ในอดีตแม่น้ำปิงจะไหลผ่านทางทิศตะวันออกของเวียงกุมกาม เมืองหริภุญชัย และวัดอรัญญิกรัมการาม (วัดดอนแก้ว) ซึ่งเป็นสี่มุมเมืองในสมัยพระนางจามเทวี เมื่อคราวที่พญามังรายยึดครองเมืองหริภุญชัย และสร้างเมืองใหม่ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือของเมืองหริภุญชัย ชื่อว่า เมืองชะแว ได้เกิดน้ำท่วม จึงย้ายไปสร้างเมืองแห่งใหม่ คอื เวียงกุมกาม ทำให้แม่น้ำปิง เกิดการเปลี่ยนทางไหลผ่านเข้าในตัวเมืองหริภุญชัย และไหลผ่านหน้าวัดพระธาตุหริภุญชัยในสมัยพญามังราย

ในราว พ.ศ. 2101 สมัยท้าวแม่กุ (พระเจ้าเมกุฏิ) แม่น้ำปิงยังไหลผ่านทางทิศตะวันออกของเวียงกุมกาม และตัวเมืองหริภุญชัยอยู่ ในระหว่างปี พ.ศ. 2101-2317 อาณาจักรบริเวณนี้อยู่ภายใต้การปกครองของพม่า จนถึงราวปี พ.ศ. 2317 มีบันทึกว่าสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชได้ยกทัพตามแม่น้ำปิง (สายปัจจุบัน) ที่ไหลผ่านทิศตะวันตกของเวียงกุมกามและเมืองหริภุญชัย ซึ่งแสดงว่าแม่น้ำปิง เกิดการเปลี่ยนร่องน้ำ ในระหว่างที่พม่าปกครองพื้นที่ดังกล่าว

แม้ว่าแม่น้ำปิงจะมีการเปลี่ยนร่องน้ำ แต่ยังปรากฏว่ามีการตั้งถิ่นฐานของราษฎรตามแนวแม่น้ำปิงสายเดิม (ปิงห่าง) ทำให้เกิดเส้นทางคมนาคมทางบกเลียบตามแนวแม่น้ำสายดังกล่าว เป็นเส้นทางสายหลักในการติดต่อค้าขายระหว่างชาวเมืองเชียงใหม่ และเมืองลำพูนมาจนปัจจุบัน

ถนนสายเลียบแม่น้ำปิงห่าง หรือถนนเชียงใหม่-ลำพูน มีการสร้างถนนอย่างเป็นทางการขึ้น โดยพระยาทรงสุรเดช (อั้น บุนนาค) ข้าหลวงใหญ่มณฑลลาวเฉียง ในสมัยรัชกาลที่ 5 เมื่อปี พ.ศ. 2438 เริ่มสร้างตั้งแต่เชิงสะพานนวรัฐ (หน้าโรงเรียนเชียงใหม่คริสเตียนในปัจจุบัน) เลียบตามแนวแม่น้ำปิงห่างจนถึงเมืองลำพูน

ต่อมาในปี พ.ศ. 2454 ทางราชการได้นำต้นยางนามาให้ราษฎรช่วยกันปลูก เพื่อความร่มรื่น สวยงามตลอดสองข้างทางในเขตจังหวัดเชียงใหม่ ส่วนในเขตจังหวัดลำพูน ได้ปลูกต้นขี้เหล็ก รวมจำนวนต้นไม้ตลอดเส้นทางสายนี้มีจำนวนกว่าสองพันต้น ระยะห่างระหว่างต้นประมาณ 10 ถึง 20 วา จนกลายเป็นเอกลักษณ์ของถนนสายนี้จนถึงปัจจุบัน

รายชื่อทางแยก

รายชื่อทางแยกบน ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 106 ทิศทาง: ดอนไชย–อุโมงค์

จังหวัด	กม.ที่	ชื่อจุดตัด	ซ้าย	ขวา
ดอนไชย–ลำพูน
ลำปาง	0+000	แยกดอนไชย	ทล.1352 จาก ตาก	ทล.1352 จาก ลำปาง
	0+455	สะพาน ข้ามแม่น้ำวัง
	7+700	–	ทางหลวงชนบท ลป.3021 ไป บ.ล้อมแรด	ไม่มี
ลำพูน	46+900	แยกโรงพยาบาลลี้	ทล.1087 ไป บ.ก้อทุ่ง, อุทยานแห่งชาติแม่ปิง	ไม่มี
	50+000	แยกเมืองลี้	ไม่มี	ทล.1274 ไป ลำปาง
	68+495	แยกแม่เทย	ไม่มี	ทล.1219 ไป อ.ทุ่งหัวช้าง
	73+992	แยกแม่ตืน	ทล.1103 ไป อ.ดอยเต่า	ไม่มี
	113+262	สะพาน ข้ามแม่น้ำลี้
	118+533	แยกม่วงโตน	ทล.1010 ไป อ.เวียงหนองล่อง	ไม่มี
	128+802	แยกแม่อาว	ไม่มี	ทล.1184 ไป อ.ทุ่งหัวช้าง
	133+300	แยกสันห้างเสือ	ทล.1031 (เดิม) ไป อ.เวียงหนองล่อง, อ.จอมทอง	ไม่มี
	139+675	แยกสะปุ๋ง	ทล.116 ไป อ.สันป่าตอง	ทล.116 ไป เชียงใหม่
	145+848	แยกสบทา	ทล.1156 ไป อ.เวียงหนองล่อง, อ.จอมทอง	ไม่มี
	146+135	สะพาน ข้ามแม่น้ำกวง
	149+556	แยกท่าจักร (แยกเลี่ยงเมืองลำพูนด้านใต้)	ถนนเลี่ยงเมืองลำพูน ไปบรรจบ ทล.11, ลำปาง	ทล.1033 ไป อ.แม่ทา
	153+903	−	ตรงไป: ลพ.ถ 2-0003 ถนนลำพูน-ป่าซาง เข้าเมืองลำพูน
ลำพูน–เชียงใหม่ (ถนนเชียงใหม่-ลำพูน)
ลำพูน	158+556	−	เชื่อมต่อจาก: ลพ.ถ 2-0002 ถนนเจริญราษฎร์ จากเมืองลำพูน
	160+085	– (แยกเลี่ยงเมืองลำพูนด้านเหนือ)	ถนนเลี่ยงเมืองลำพูน ไป อ.แม่ทา	ทล.1136 ไปบรรจบ ทล.11, ลำปาง
		แยกป่าเห็ว	ถนนป่าเห็ว–ริมปิง ไป ต.ริมปิง, อ.สันป่าตอง, บรรจบ ทล.1015	ไม่มี
เชียงใหม่		แยกกองทราย	ทล.121 ไป อ.หางดง	ทล.121 ไป อ.สันกำแพง
		–	ถนนสมโภชเชียงใหม่ 700 ปี ไป อ.หางดง	ถนนสมโภชเชียงใหม่ 700 ปี ไป อ.สันกำแพง
		แยกหนองหอย	ถนนมหิดล ไป แม่ฮ่องสอน, ท่าอากาศยานเชียงใหม่	ถนนมหิดล ไป อ.สันกำแพง
			ตรงไป: ชม.ถ 2-0030 ถนนเชียงใหม่–ลำพูน เข้าเมืองเชียงใหม่ (แยกสะพานนวรัฐ)
สะพาน              กำลังก่อสร้างหรือโครงการในอนาคต

สิ่งสืบเนื่อง

• เพลง เชียงใหม่ 106 ของวงซีจีเอ็มโฟร์ตีเอต

อ้างอิง

• คณะกรรมการฝ่ายประมวลเอกสารและจดหมาย เหตุในคณะกรรมการอำนวยการจัดงานเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ จัดพิมพ์เนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 6 รอบ, วัฒนธรรมพัฒนาการทางประวัติศาสตร์ เอกลักษณ์และภูมิปัญญาจังหวัดลำพูน, 2542, หน้า 275-277.

แหล่งข้อมูลอื่น

• ระบบสารสนเทศโครงข่ายทางหลวง กรมทางหลวง กระทรวงคมนาคม