ทางหลวงพิเศษหมายเลข 5

ทางหลวงพิเศษหมายเลข 5
มอเตอร์เวย์สายเหนือ
ข้อมูลของเส้นทาง
ส่วนหนึ่งของ
ความยาว	941 กิโลเมตร (585 ไมล์)
ทางแยกที่สำคัญ
จาก	ทางยกระดับอุตราภิมุข ใน อ.ลำลูกกา จ.ปทุมธานี
	ถนนวงแหวนรอบนอกกรุงเทพมหานคร รอบที่ 3 ใน อ.เมืองสุพรรณบุรี จ.สุพรรณบุรี ถนนพหลโยธิน ใน อ.เมืองชัยนาท จ.ชัยนาท ถนนพหลโยธิน ใน อ.เมืองนครสวรรค์ จ.นครสวรรค์ ทล.117 ใน อ.เมืองนครสวรรค์ จ.นครสวรรค์ ทล.พ.51 ใน อ.แจ้ห่ม จ. ลำปาง
ถึง	ด่านพรมแดนเชียงของ ใน อ.เชียงของ จ.เชียงราย
ตำแหน่งที่ตั้ง
ประเทศ	ไทย
ระบบทางหลวง
ทางหลวงพิเศษระหว่างเมือง

ทางหลวงพิเศษหมายเลข 5 หรือ มอเตอร์เวย์สายเหนือ เป็นโครงการทางหลวงพิเศษระหว่างเมือง เชื่อมต่อระหว่างกรุงเทพมหานคร ปัจจุบันมีแนวเส้นทางเริ่มต้นจากทางยกระดับอุตราภิมุขที่ทางแยกต่างระดับอนุสรณ์สถาน จังหวัดปทุมธานี ขึ้นสู่ภาคเหนือ และไปสิ้นสุดที่จังหวัดเชียงราย เป็นส่วนหนึ่งของโครงข่ายเส้นทางในแผนแม่บทระบบทางหลวงพิเศษระหว่างเมืองที่ได้รับอนุมัติจากคณะรัฐมนตรีไทย คณะที่ 52 เมื่อวันที่ 22 เมษายน พ.ศ. 2540

รายละเอียดของเส้นทาง

ทางหลวงพิเศษหมายเลข 5 ประกอบด้วยโครงการก่อสร้างเส้นทาง 6 สายต่อเนื่องกัน (ระยะทางตามมติคณะรัฐมนตรี พ.ศ. 2540) ได้แก่

• สายบางปะอิน-นครสวรรค์ ระยะทาง 175 กิโลเมตร (ปัจจุบันเริ่มดำเนินการเป็นเส้นทางที่ 2)
• สายนครสวรรค์-พิษณุโลก ระยะทาง 142 กิโลเมตร
• สายพิษณุโลก-ลำปาง ระยะทาง 182 กิโลเมตร
• สายลำปาง-ลำพูน ระยะทาง 60 กิโลเมตร
• สายลำพูน-เชียงใหม่ ระยะทาง 39 กิโลเมตร
• สายเชียงใหม่-เชียงของ ระยะทาง 292 กิโลเมตร

รวมระยะทางตามแผนแม่บท พ.ศ. 2540 ทั้งหมด 890 กิโลเมตร

ต่อมาได้มีการรวมส่วนของทางยกระดับอุตราภิมุข เข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของทางหลวงพิเศษหมายเลข 5 ด้วยอีก 3 สาย รวมเป็น 9 สาย ดังนี้

• ช่วงรังสิต−บางปะอิน ระยะทาง 22 กิโลเมตร ทำให้มีระยะทางเพิ่มขึ้นเป็น 912 กิโลเมตร
• ช่วงอนุสรณ์สถานแห่งชาติ−รังสิต ระยะทาง 8 กิโลเมตร โดยกระทรวงคมนาคมได้เปลี่ยนประเภททางหลวงส่วนนี้จากทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 38 เดิมเมื่อวันที่ 19 พฤศจิกายน พ.ศ. 2567 ทำให้มีระยะทางเพิ่มขึ้นเป็น 921 กิโลเมตร
• ช่วงดินแดง−อนุสรณ์สถานแห่งชาติ ระยะทาง 20 กิโลเมตร โดยกรมทางหลวงจะผนวกเข้าเมื่อสัมปทานโทลล์เวย์หมดลงในปี พ.ศ. 2577 ทำให้มีระยะทางเพิ่มขึ้นเป็น 941 กิโลเมตร

สายอนุสรณ์สถานแห่งชาติ−รังสิต

บทความหลัก: ทางยกระดับอุตราภิมุข § ทางยกระดับอนุสรณ์สถานแห่งชาติ−รังสิต

สายรังสิต−บางปะอิน

ทางหลวงพิเศษหมายเลข 5 สายรังสิต−บางปะอิน เป็นโครงการก่อสร้างทางหลวงพิเศษหมายเลข 5 ที่เริ่มดำเนินการเป็นโครงการแรก และเป็นส่วนต่อขยายส่วนสุดท้ายของทางยกระดับอุตราภิมุข โดยแนวเส้นทางเริ่มต้นที่จุดสิ้นสุดของทางยกระดับอุตราภิมุขในปัจจุบันบนถนนพหลโยธิน กิโลเมตรที่ 33+924 บริเวณหน้าสำนักกษาปณ์ อำเภอคลองหลวง จังหวัดปทุมธานี มุ่งหน้าไปทางทิศเหนือเป็นทางยกระดับซ้อนทับบนถนนพหลโยธินตลอดเส้นทาง ไปสิ้นสุดโครงการที่จุดบรรจบทางแยกต่างระดับบางปะอิน 1 ที่อำเภอบางปะอิน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เป็นทางหลวงพิเศษขนาด 6 ช่องจราจร ระยะทาง 22 กิโลเมตร ดำเนินโครงการโดยการลงทุนร่วมกันระหว่างรัฐและเอกชนในรูปแบบ PPP Gross Cost มีมูลค่าการก่อสร้างทั้งหมด 79,916.78 ล้านบาท โดยคณะรัฐมนตรีสมัยรัฐบาลแพทองธาร ชินวัตร อนุมัติให้ก่อสร้างโครงการนี้เมื่อวันที่ 24 ธันวาคม พ.ศ. 2567

สายบางปะอิน−นครสวรรค์

ทางหลวงพิเศษหมายเลข 5 สายบางปะอิน−นครสวรรค์ เป็นโครงการก่อสร้างทางหลวงพิเศษหมายเลข 5 ที่เริ่มดำเนินการเป็นโครงการที่ 2 ต่อจากสายรังสิต−บางปะอิน แนวเส้นทางส่วนใหญ่อยู่ในเขตทางของทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 32 โดยมีแนวเส้นทางตัดใหม่ช่วงต้นและช่วงปลายของเส้นทาง รวมระยะทางประมาณ 180 กิโลเมตร

เส้นทางในช่วงต้นจะไปเริ่มต้นที่บริเวณทางแยกต่างระดับบางปะอิน 1 อำเภอบางปะอิน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เบี่ยงออกจากทางยกระดับอุตราภิมุขไปทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือตามแนวทางหลวงพิเศษหมายเลข 6 (สายบางปะอิน-นครราชสีมา) ไปจนถึงทางแยกต่างระดับบางปะอิน 2 บริเวณบ้านคลองสอง อำเภอวังน้อย จากนั้นจะเป็นแนวเส้นทางตัดใหม่ โดยเบี่ยงกลับไปทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ และไปบรรจบกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 32 ที่อำเภอบางปะอิน เป็นทางหลวงพิเศษขนาด 8 ช่องจราจร ระยะทาง 10.1 กิโลเมตร

จากนั้นเส้นทางจะอยู่ในเขตทางของทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 32 ผ่านจังหวัดอ่างทอง จังหวัดสิงห์บุรี ไปจนถึงบ้านดอนเดื่อ ตำบลศิลาดาน อำเภอมโนรมย์ จังหวัดชัยนาท ระยะทาง 135.5 กิโลเมตร โดยเส้นทางช่วงนี้ออกแบบเป็นทางหลวงพิเศษขนาด 6 และ 8 ช่องจราจร โดยมีทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 32 ทดแทนขนานและจัดการจราจรทิศเดียวกันกับทางหลวงพิเศษทั้ง 2 ฝั่ง พร้อมจุดกลับรถ สำหรับการจราจรท้องถิ่นและผู้ที่ไม่ต้องการใช้ทางหลวงพิเศษ

เส้นทางในช่วงปลายซึ่งเป็นแนวตัดใหม่เหมือนกับช่วงต้น โดยเริ่มจากแนวทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 32 เบี่ยงออกไปทางด้านทิศตะวันตก ตัดกับถนนพหลโยธิน ข้ามแม่น้ำเจ้าพระยาเข้าสู่จังหวัดนครสวรรค์ อ้อมผ่านอำเภอพยุหะคีรีด้านทิศตะวันตก อำเภอโกรกพระ และตัวเมืองนครสวรรค์ด้านทิศตะวันตก ตัดถนนพหลโยธินอีกครั้ง ข้ามแม่น้ำปิง ไปสิ้นสุดโครงการที่จุดบรรจบทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 117 บริเวณบ้านบึงน้ำใส อำเภอเมืองนครสวรรค์ จังหวัดนครสวรรค์ เป็นทางหลวงพิเศษขนาด 4 ช่องจราจร ระยะทาง 60.5 กิโลเมตร

ศูนย์บริการทางหลวงและสถานีบริการทางหลวง

มีศูนย์บริการทางหลวง 2 แห่ง คือบริเวณทางแยกต่างระดับสิงห์บุรี-1 แยกเข้าจังหวัดลพบุรี (กม.68 ขาล่องเข้ากรุงเทพฯ และ กม.72 ขาขึ้นไปนครสวรรค์) และบริเวณถัดจากทางแยกต่างระดับอุทัยธานี (กม. 169) นอกจากนี้ยังมีสถานีบริการทางหลวง ที่มีขนาดเล็กกว่าศูนย์บริการทางหลวง โดยใช้พื้นที่สถานีบริการทางหลวงเดิมในปัจจุบันที่อำเภอมโนรมย์ จังหวัดชัยนาท

รายชื่อทางแยก

จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

• ทางแยกต่างระดับบางปะอิน: ทางหลวงพิเศษหมายเลข 6 สายบางปะอิน-นครราชสีมา และถนนวงแหวนรอบนอกกรุงเทพมหานครด้านตะวันออก
• ทางแยกต่างระดับอยุธยา (ปรับปรุง) : ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 309 (ถนนโรจนะ อยุธยา-วังน้อย)
• ทางแยกต่างระดับบางปะหัน: ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 347

จังหวัดอ่างทอง

• ทางแยกต่างระดับอ่างทอง (ปรับปรุง) : ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 3267

จังหวัดสิงห์บุรี

• ทางแยกต่างระดับสิงห์บุรี-1: ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 311 (ถนนสิงห์บุรี-ลพบุรี)
• ทางแยกต่างระดับสิงห์บุรี-2: ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 335 (ถนนเข้าเมืองสิงห์บุรี)
• ทางแยกต่างระดับอินทร์บุรี: ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 11 (ถนนอินทร์บุรี-วังทอง)

จังหวัดชัยนาท

• ทางแยกต่างระดับชัยนาท (ปรับปรุง) : ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1 (ถนนพหลโยธิน ช่วงตาคลี-ชัยนาท)

จังหวัดนครสวรรค์

• ทางแยกต่างระดับอุทัยธานี: ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 333 (ถนนเข้าเมืองอุทัยธานี)
• ทางแยกต่างระดับนครสวรรค์-1: ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1 (ถนนพหลโยธิน ช่วงนครสวรรค์-กำแพงเพชร)
• ทางแยกต่างระดับนครสวรรค์-2: ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 117 (ถนนนครสวรรค์-พิษณุโลก)

แหล่งข้อมูลอื่น

• ระบบสารสนเทศโครงข่ายทางหลวง เก็บถาวร 2016-06-16 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน