อำเภอคอนสาร

อำเภอคอนสาร
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Khon San
สี่แยกคอนสาร
คำขวัญ:  พระประธาน 700 ปีคู่บ้าน หลวงพิชิตสงครามคู่เมือง ลือเลี่องประเพณีบุญเดือนสี่ มากมีน้ำผุดไหลหลาก ป่าหมากอุดม รื่นรมย์เขื่อนจุฬาภรณ์ สะออนป่าทุ่งกะมัง มนต์ขลังทุ่งลุยลาย
แผนที่จังหวัดชัยภูมิ เน้นอำเภอคอนสาร
พิกัด: 16°36′48″N 101°55′11″E
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	ชัยภูมิ
พื้นที่
• ทั้งหมด	966.665 ตร.กม. (373.231 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2564)
• ทั้งหมด	60,405 คน
• ความหนาแน่น	62.49 คน/ตร.กม. (161.8 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	36180
รหัสภูมิศาสตร์	3613
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอคอนสาร ถนนราษฎร์เจดีย์ ตำบลคอนสาร อำเภอคอนสาร จังหวัดชัยภูมิ 36180
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

คอนสาร เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดชัยภูมิ ถือว่าเป็นประตูเข้าสู่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือจากทางภาคเหนือ

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอคอนสารตั้งอยู่ทางตอนเหนือสุดของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอข้างเคียง ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอน้ำหนาว (จังหวัดเพชรบูรณ์) และอำเภอภูผาม่าน (จังหวัดขอนแก่น)
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอชุมแพ (จังหวัดขอนแก่น)
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอภูเขียว อำเภอเกษตรสมบูรณ์ และอำเภอหนองบัวแดง
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอเมืองเพชรบูรณ์และอำเภอหล่มสัก (จังหวัดเพชรบูรณ์)

ประวัติ

คอนสารเป็นเมืองเก่าแก่ตั้งแต่สมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น มีนายภูมี ชาวเมืองนครไทย เมืองพิษณุโลก ได้นำพรรคพวกมาเที่ยวป่า เห็นว่าบริเวณนี้มีความอุดมสมบูรณ์ จึงได้ตั้งถิ่นฐานเป็นหัวหน้าหมู่บ้านอยู่ที่นี่ ต่อมาได้นำขี้ผึ้ง งาช้าง และดินประสิว เป็นเครื่องราชบรรณาการทูลเกล้าฯ ถวายพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก จึงได้รับพระกรุณาโปรดเกล้าเป็น "หมื่นอร่ามกำแหง" มีตำแหน่งเป็นนายหมวด มีหน้าที่รักษาป่า ผึ้ง และมูลค้างคาวในบริเวณนี้ เนื่องจากระยะทางจากกรุงเทพมหานครถึงบ้านคอนสารไกลมาก พระราชสารตราตั้งนั้นต้องห่อผ้า แล้วใช้ไม้คอนมาจนถึงหมู่บ้านที่ตนอยู่ จึงเรียกหมู่บ้านว่า คอนสาร มาจนทุกวันนี้

ต่อมาหมื่นอร่ามกำแหงได้เลื่อนยศเป็น "หลวงพิชิตสงคราม" เป็นเจ้าเมืองคอนสารคนแรก จนมีการเปลี่ยนแปลงการปกครอง เมืองคอนสารจึงยุบมาเป็นตำบลหนึ่งของอำเภอภูเขียว และได้แยกเป็น กิ่งอำเภอคอนสาร เมื่อ พ.ศ. 2501 ได้ยกฐานะเป็น อำเภอคอนสาร เมื่อ พ.ศ. 2503

จะเห็นว่าภาษาพูดของชาวคอนสารแตกต่างจากภาษาอีสานทั่วไป เนื่องจากสำเนียงจะเหมือนภาษาของชาวนครไทยและหล่มสัก เพราะบรรพบุรุษมาจากเมืองพิษณุโลกนั่นเองคนทั่วไปและชาวคอนสาร จึงมักเรียกตนเองว่า "ไทคอนสาร"

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอคอนสารแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 8 ตำบล 84 หมู่บ้าน ได้แก่

1.

คอนสาร

(Khon San)

9 หมู่บ้าน

5.

ทุ่งลุยลาย

(Thung Luilai)

7 หมู่บ้าน

2.

ทุ่งพระ

(Thung Phra)

10 หมู่บ้าน

6.

ดงบัง

(Dong Bang)

9 หมู่บ้าน

3.

โนนคูณ

(Non Khun)

10 หมู่บ้าน

7.

ทุ่งนาเลา

(Thung Na Lao)

11 หมู่บ้าน

4.

ห้วยยาง

(Huai Yang)

19 หมู่บ้าน

8.

ดงกลาง

(Dong Klang)

9 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอคอนสารประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 9 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลคอนสาร ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลคอนสารและบางส่วนของตำบลดงบัง
  • ชุมชนที่ 1 ชุมชนบ้านกลาง ชุมชมที่ 2 ชุมชนโคกประปา ชุมชนที่ 3 ชุมชนนาเขินเหนือ ชุมชนที่ 4 ชุมชนนาเขินใต้
  • ชุมชนที่ 5 ชุมชนโคกสะอาด ชุมชนที่ 6 ชุมชนสินน้ำ ชุมชนที่ 7 ชุมชนวัดสวนหมาก ชุมชนที่ 8 ชุมชนตลาดใหม่พัฒนา
  • ชุมชนที่ 9 ชุมชนสภอ.คอนสาร ชุมชนที่ 10 ชุมชนวัดป่าเรไร ชุมชนที่ 11 ชุมชนสดใสร่วมใจพัฒนา ชุมชนที่ 12 ชุมชนปู่หล้าสามัคคี
  • ชุมชนที่ 13 ชุมชนสี่แยกร่มม่วง ชุมชนที่ 14 ชุมชนธารธารา ชุมชนที่ 15 ชุมชนนาโปร่งร่วมใจ ชุมชนที่ 16 ชุมชนตาลเดี่ยว
  • ชุมชนที่ 17 ชุมชนรวมใจสามัคคี ชุมชนที่ 18 ชุมชนสองฝั่งสามัคคี ชุมชนที่ 19 ชุมชนสมบูรณ์พัฒนา ชุมชนที่ 20 ชุมชนน้ำพุ-ฝายดินสอ
  • ชุมชนที่ 21 ชุมชนโรงเรียนบ้านฝายดินสอ

• เทศบาลตำบลทุ่งลุยลาย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทุ่งลุยลายทั้งตำบล
  • หมู่ที่ 1 บ้านทุ่งลุยลาย หมู่ที่ 2 บ้านร่องแว่ หมู่ที่ 3 บ้านน้ำทิพย์ หมู่ที่ 4 บ้านหนองหญ้าโก้ง
  • หมู่ที่ 5 บ้านหนองเชียงรอด หมู่ที่ 6 บ้านโนนศิลา หมู่ที่ 7 บ้านหนองเชียงรอดเหนือ

• เทศบาลตำบลห้วยยาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลห้วยยางทั้งตำบล
  • หมู่ที่ 1 บ้านโนนเพิ่ม หมู่ที่ 2 บ้านผาเบียด หมู่ที่ 3 บ้านโนนจำปา หมู่ที่ 4 บ้านป่าวาน
  • หมู่ที่ 5 บ้านท้ายทุ่ง หมู่ที่ 6 บ้านห้วยยางใหญ่ หมู่ที่ 7 บ้านดอนอุดม หมู่ที่ 8 บ้านโนนสวรรค์
  • หมู่ที่ 9 บ้านห้วยยางโง หมู่ที่ 10 บ้านหนองหล่ม หมู่ที่ 11 บ้านปากช่อง หมู่ที่ 12 บ้านป่าผึ้ง
  • หมู่ที่ 13 บ้านคลองเตย หมู่ที่ 14 บ้านมอตาเจ็ก หมู่ที่ 15 บ้านห้วยจันทร์หล้า หมู่ที่ 16 บ้านคลองเตยใน
  • หมู่ที่ 17 บ้านหนองหล่มใต้ หมู่ที่ 18 บ้านศรีอู่ทอง หมู่ที่ 19 บ้านเสลืองทอง

• องค์การบริหารส่วนตำบลคอนสาร ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคอนสาร (นอกเขตเทศบาลตำบลคอนสาร)
  • หมู่ที่ 1 บ้านนาเขิน หมู่ที่ 2 บ้านคอนสาร หมู่ที่ 3 บ้านหัวนาม่วง หมู่ที่ 4 บ้านเซินใต้
  • หมู่ที่ 5 บ้านคลองบอน หมู่ที่ 6 บ้านนาอ้อม หมู่ที่ 7 บ้านนาโป่ง หมู่ที่ 8 บ้านน้ำพุปางวัว
  • หมู่ที่ 9 บ้านคลองดง

• องค์การบริหารส่วนตำบลทุ่งพระ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทุ่งพระทั้งตำบล
  • หมู่ที่ 1 บ้านห้วยแก้ว หมู่ที่ 2 บ้านทุ่งพระ หมู่ที่ 3 บ้านห้วยขี้ตม หมู่ที่ 4 บ้านท่าเริงรมย์
  • หมู่ที่ 5 บ้านหัวปลวกแหลม หมู่ที่ 6 บ้านห้วยสนามทราย หมู่ที่ 7 บ้านห้วยไห หมู่ที่ 8 บ้านสวนป่า
  • หมู่ที่ 9 บ้านดงป่าเปือย หมู่ที่ 10 บ้านห้วยทรายทอง

• องค์การบริหารส่วนตำบลโนนคูณ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโนนคูณทั้งตำบล
  • หมู่ที่ 1 บ้านโนนคูณ หมู่ที่ 2 บ้านโนนโจด หมู่ที่ 3 บ้านโสกมะตูม หมู่ที่ 4 บ้านโจดกลาง
  • หมู่ที่ 5 บ้านโนนสง่า หมู่ที่ 6 บ้านกุดมะนาว หมู่ที่ 7 บ้านโคกมะตูม หมู่ที่ 8 บ้านโนนเตาไห
  • หมู่ที่ 9 บ้านโนนสะอาด หมู่ที่ 9 บ้านโนนเจริญ หมู่ที่ 10 บ้านห้วยเจริญ

• องค์การบริหารส่วนตำบลดงบัง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลดงบัง (นอกเขตเทศบาลตำบลคอนสาร)
  • หมู่ที่ 1 บ้านดงบัง หมู่ที่ 2 บ้านดงบัง หมู่ที่ 3 บ้านฝายดินสอ หมู่ที่ 4 บ้านม่วง
  • หมู่ที่ 5 บ้านทรายสะอาด หมู่ที่ 6 บ้านท่าขอนแดง หมู่ที่ 7 บ้านโนนหว่านไพร หมู่ที่ 8 บ้านหินรอยเมย
  • หมู่ที่ 9 บ้านนาบัว

• องค์การบริหารส่วนตำบลทุ่งนาเลา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทุ่งนาเลาทั้งตำบล
  • หมู่ที่ 1 บ้านทุ่งนาเลา หมู่ที่ 2 บ้านซำชมภู หมู่ที่ 3 บ้านสวนงาม หมู่ที่ 4 บ้านห้วยแล้ง
  • หมู่ที่ 5 บ้านโนนหัวนา หมู่ที่ 6 บ้านน้ำพุหินลาด หมู่ที่ 7 บ้านนาเกาะ หมู่ที่ 8 บ้านนาวงเดือน
  • หมู่ที่ 9 บ้านน้ำอุ่น หมู่ที่ 10 บ้านซำภูทอง หมู่ที่ 11 บ้านวังปลาก้วน

• องค์การบริหารส่วนตำบลดงกลาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลดงกลางทั้งตำบล
  • หมู่ที่ 1 บ้านโคกนกทา หมู่ที่ 2 บ้านกุดแคน หมู่ที่ 3 บ้านโคกสว่าง หมู่ที่ 4 บ้านนาผักเสี้ยน
  • หมู่ที่ 5 บ้านวังชมภู หมู่ที่ 6 บ้านดงใต้ หมู่ที่ 7 บ้านดงกลาง หมู่ที่ 8 บ้านหนองตากล้า
  • หมู่ที่ 9 บ้านท่าศาลา

สถานศึกษา

โรงเรียนมัธยมศึกษา

• โรงเรียนคอนสารวิทยาคม ตำบลทุ่งนาเลา
• โรงเรียนโนนคูณวิทยาคาร รัชมังคลาภิเษก ตำบลโนนคูณ
• โรงเรียนห้วยยางวิทยาคม ตำบลห้วยยาง

หน่วยงานที่สำคัญ

• เขื่อนจุฬาภรณ์
• ที่ทำการไปรษณีย์คอนสาร
• เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูเขียว
• สถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าภูเขียว
• สวนรุกขชาติน้ำผุดทับลาว
• หน่วยจัดการต้นน้ำทุ่งลุยลาย
• ส่วนป่าคอนสาร
• สถานีวิจัยและทดลองอ้อยภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
• สถานีควบคุมไฟป่าภูเขียว
• โรงพยาบาลคอนสาร

โบราณสถาน

• หลวงพ่อพระประธานในวัดเจดีย์ วัดเจดีย์ หมู่ที่ 1 ตำบลคอนสาร
• พระพุทธรูป โบราณวัตถุอายุกว่า 700 ปี อำเภอคอนสาร จังหวัดชัยภูมิ
• พระธาตุแก้งกอย หมู่ที่ 1 ตำบลโนนคูน อำเภอคอนสาร จังหวัดชัยภูมิ

อุทยานแห่งชาติ/เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า/สวนรุกชาติ

• อุทยานแห่งชาติน้ำหนาว
• เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูเขียว
• เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูผาผึ้ง
• สวนรุกชาติน้ำผุดทับลาว

แหล่งท่องเที่ยว

• เขื่อนจุฬาภรณ์ ตำบลทุ่งลุยลาย
• จุดชมวิวปางม่วง ตำบลทุ่งลุยลาย
• สวนสัตว์ธรรมชาติทุ่งกะมัง ตำบลทุ่งลุยลาย
• สถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าภูเขียว ตำบลทุ่งลุยลาย
• ถ้ำประกายเพชร ตำบลทุ่งลุยลาย
• แหล่งขุดค้นประวัติศาสตร์ ถ้ำวิมานนาคินทร์ ตำบลทุ่งลุยลาย
• น้ำผุดทัพลาว และสวนรุกขชาติ ตำบลห้วยยาง
• น้ำพุร้อนบ้านห้วยสนามทราย ตำบลทุ่งพระ
• ลำน้ำชุ (สำหรับล่องแพ) ตำบลทุ่งพระ
• ภาพเขียนสีก่อนประวัติศาสตร์วัดถ้ำขาม ตำบลทุ่งนาเลา
• ถ้ำดอกบัว ตำบลทุ่งนาเลา
• ถ้ำน้ำไหล ตำบลทุ่งนาเลา
• ถ้ำเทวาสถิต (ถ้ำสิงโต) เป็นถ้ำขนาดใหญ่ ถ้าจะเที่ยวชมให้ทั่วถ้ำแห่งนี้อย่างน้อยต้องใช้เวลา 1 วัน ที่ตั้ง บ้านผาเบียด หมู่ที่ 2 ตำบลห้วยยาง (ใกล้น้ำผุดทัพลาว)