ข้ามไปเนื้อหา

เขตพระนคร

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
เขตพระนคร
เขต
การถอดเสียงอักษรโรมัน
 • อักษรโรมันKhet Phra Nakhon
จากซ้ายไปขวา บนลงล่าง:
คำขวัญ: 
กรุงรัตนโกสินทร์วังวัดกษัตริย์สร้าง
ศูนย์กลางสนามหลวงกระทรวงศาล
ป้อมประตูคูคลองของโบราณ
แหล่งสถาบันการศึกษาประชาธิปไตย
รวมดวงใจไทยทั้งประเทศ… เขตพระนคร
แผนที่กรุงเทพมหานคร เน้นเขตพระนคร
แผนที่กรุงเทพมหานคร เน้นเขตพระนคร
พิกัด: 13°45′52″N 100°29′57″E / 13.76444°N 100.49917°E / 13.76444; 100.49917
ประเทศ ไทย
เขตปกครองพิเศษกรุงเทพมหานคร
การปกครอง
 • ผู้อำนวยการเขต โภศล สิงหนาท
พื้นที่
 • ทั้งหมด5.536 ตร.กม. (2.137 ตร.ไมล์)
ประชากร
 (2566)
 • ทั้งหมด40,254[1] คน
 • ความหนาแน่น7,271.32 คน/ตร.กม. (18,832.6 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์10200
รหัสภูมิศาสตร์1001
ที่อยู่
สำนักงาน		เลขที่ 78 ซอยสามเสน 3 (วัดสามพระยา) ถนนสามเสน แขวงวัดสามพระยา เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร 10200
เว็บไซต์bangkok.go.th/pranakorn
สารานุกรมประเทศไทย ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

พระนคร เป็นหนึ่งในห้าสิบเขตการปกครองของกรุงเทพมหานคร เมืองหลวงของประเทศไทย ตั้งอยู่ทางฝั่งตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยา หรือที่เรียกกันทั่วไปว่า "ฝั่งพระนคร" เขตนี้มีบทบาทสำคัญในฐานะศูนย์กลางของเมืองหลวง ทั้งในด้านประวัติศาสตร์ การเมือง การปกครอง และวัฒนธรรม โดยเฉพาะอย่างยิ่งในฐานะพื้นที่ที่ประกอบด้วยโบราณสถาน พระราชวัง ศาสนสถานสำคัญ และอาคารราชการที่มีคุณค่าอย่างสูง เขตพระนครจึงได้รับการยอมรับให้เป็นเขตอนุรักษ์เมืองเก่าที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์ไทย

ภายในเขตพระนครเป็นที่ตั้งของเกาะรัตนโกสินทร์ ซึ่งเป็นพื้นที่กลางของกรุงเทพมหานครในอดีต อันเป็นบริเวณที่พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชทรงโปรดเกล้าฯ ให้สถาปนาเป็นเมืองหลวงใหม่ใน พ.ศ. 2325 และมีการวางผังเมืองโดยมีคูคลองล้อมรอบเป็นลักษณะเกาะ เมืองนี้จึงถือกำเนิดขึ้นพร้อมกับอาณาจักรรัตนโกสินทร์ และยังคงดำรงฐานะเป็นศูนย์กลางราชการและศาสนสถานที่สำคัญนับแต่นั้นเป็นต้นมา ปัจจุบันพื้นที่เกาะรัตนโกสินทร์ยังคงอนุรักษ์ลักษณะสถาปัตยกรรมดั้งเดิม และได้รับการพัฒนาให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงประวัติศาสตร์ที่สำคัญของประเทศ

ด้วยความที่เขตพระนครเป็นที่ตั้งของสถานที่สำคัญระดับชาติ เช่น พระบรมมหาราชวัง วัดพระศรีรัตนศาสดาราม ศาลหลักเมือง สนามหลวง มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ กระทรวงกลาโหม และหน่วยงานราชการระดับกระทรวงหลายแห่ง ตลอดจนพิพิธภัณฑ์ สถานศึกษา และศูนย์กลางศิลปวัฒนธรรม เขตพระนครจึงมีความสำคัญเชิงสัญลักษณ์และเชิงประวัติศาสตร์เป็นอย่างยิ่ง นอกจากนี้ยังเป็นพื้นที่ที่มีการจัดงานพระราชพิธีและงานประเพณีสำคัญของชาติอยู่เป็นประจำ

ที่ตั้งและอาณาเขต

[แก้]

แผนที่ เขตพระนครตั้งอยู่บนเกาะรัตนโกสินทร์ ซึ่งเป็นบริเวณตะวันตกสุดของฝั่งพระนคร มีอาณาบริเวณติดต่อกับเขตข้างเคียง ดังนี้

ประวัติศาสตร์

[แก้]

เขตพระนครเดิมมีฐานะเป็น อำเภอชนะสงคราม ขึ้นกับกรมนครบาล มีที่ว่าการอำเภอตั้งอยู่ที่ถนนจักรพงษ์ ติดกับวัดชนะสงครามด้านเหนือ

ในวันที่ 15 ตุลาคม พ.ศ. 2458 ได้มีประกาศยกเลิกอำเภอชั้นในแต่เดิมและตั้งอำเภอชั้นในขึ้นใหม่ 25 อำเภอ ได้แก่ อำเภอพระราชวัง อำเภอชนะสงคราม อำเภอสำราญราษฎร์ อำเภอพาหุรัด อำเภอจักรวรรดิ อำเภอสัมพันธวงศ์ อำเภอสามแยก อำเภอป้อมปราบศัตรูพ่าย อำเภอสามยอด อำเภอนางเลิ้ง อำเภอบางขุนพรหม อำเภอสามเสน อำเภอดุสิต อำเภอพญาไท อำเภอประแจจีน อำเภอประทุมวัน อำเภอบางรัก อำเภอสาธร อำเภอบ้านทะวาย อำเภอบางพลัด อำเภออมรินทร์ อำเภอหงสาราม อำเภอราชคฤห์ อำเภอบุปผาราม และอำเภอบุคคโล

ต่อมาในวันที่ 12 มีนาคม พ.ศ. 2471 รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้มีการรวมพื้นที่อำเภอพาหุรัด อำเภอสำราญราษฎร์ อำเภอพระราชวัง และอำเภอชนะสงครามเป็นอำเภอเดียวกัน เรียกว่า อำเภอพระนคร ตามประกาศยุบรวมอำเภอและกิ่งอำเภอในจังหวัดพระนครและธนบุรี (ภายหลังได้ยุบอำเภอสามยอดและอำเภอบางขุนพรหมเข้ามารวมด้วย) และใน พ.ศ. 2515 ได้มีประกาศคณะปฏิวัติจัดระเบียบการปกครองในเขตนครหลวงใหม่ อำเภอพระนครจึงได้รับการเปลี่ยนแปลงฐานะเป็น เขตพระนคร ขึ้นกับกรุงเทพมหานคร

การแบ่งเขตการปกครอง

[แก้]

เขตพระนครแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 12 แขวง ได้แก่

หมาย
เลข		อักษรไทยอักษรโรมันพื้นที่
(ตร.กม.)		จำนวนประชากร
(ธันวาคม 2566)		ความหนาแน่นประชากร
(ธันวาคม 2566)		แผนที่
1.
พระบรมมหาราชวังPhra Borom Maha Ratchawang
1.647
2,896
1,758.35
แผนที่
2.
วังบูรพาภิรมย์Wang Burapha Phirom
0.720
8,489
11,790.28
3.
วัดราชบพิธWat Ratchabophit
0.220
2,846
12,936.36
4.
สำราญราษฎร์Samran Rat
0.230
2,654
11,539.13
5.
ศาลเจ้าพ่อเสือSan Chaopho Suea
0.144
2,676
18,583.33
6.
เสาชิงช้าSao Chingcha
0.153
1,870
12,222.22
7.
บวรนิเวศBowon Niwet
0.496
3,575
7,207.66
8.
ตลาดยอดTalat Yot
0.193
1,904
9,865.29
9.
ชนะสงครามChana Songkhram
0.339
1,636
4,825.96
10.
บ้านพานถมBan Phan Thom
0.414
5,439
13,137.68
11.
บางขุนพรหมBang Khun Phrom
0.458
3,736
8,157.21
12.
วัดสามพระยาWat Sam Phraya
0.522
2,533
4,852.49
ทั้งหมด
5.536
40,254
7,271.32

ประชากร

[แก้]

เหตุการณ์สำคัญ

[แก้]

สถานที่สำคัญในเขตพระนคร

[แก้]
เขตพระนคร (ภาษาสเปน–ภาษาไทย)
ศาลหลักเมืองและพระบรมมหาราชวัง
อนุสาวรีย์ประชาธิปไตย

หน่วยงานราชการ

[แก้]

วัด

[แก้]

มีจำนวน 23 แห่ง ได้แก่

มัสยิด

[แก้]

มีจำนวน 2 แห่ง ได้แก่

ศาลเจ้า

[แก้]

พระราชวังและวัง

[แก้]

พระบรมราชานุสาวรีย์และอนุสาวรีย์

[แก้]

โบราณสถานและสถานที่สำคัญต่าง ๆ

[แก้]

ในตอนเริ่มแรกนั้น สมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชโปรดเกล้าฯ ให้สร้าง14 ป้อมปราการ เพื่อรักษาพระนคร แต่ถูกรื้อลงเกือบหมดในสมัยต่อมา ปัจจุบันหลงเหลืออยู่เพียง 2 ป้อม ได้แก่ป้อมพระสุเมรุและป้อมมหากาฬ แต่เดิมนั้นบริเวณรอบ ๆ ป้อมพระสุเมรุ เป็นถนนธรรมดา แต่ใน พ.ศ. 2543 ได้สร้างสวนสาธารณะสวนสันติชัยปราการ

เมื่อ พ.ศ. 2548 ทางรัฐบาลได้อภิปรายพื้นที่บริเวณตั้งแต่สะพานพระพุทธยอดฟ้าจนถึงท่าวาสุกรี ส่งไปให้องค์การยูเนสโกเพื่อให้เป็นแหล่งมรดกโลกในอนาคต

โรงเรียน มหาวิทยาลัย และวิทยาลัยของรัฐ

[แก้]

ตลาดและศูนย์การค้า

[แก้]

การคมนาคม

[แก้]

เป็นเขตเดียวที่มีบริการรถรางรอบเกาะรัตนโกสินทร์[3] มีถนนสายหลักในเขตพระนคร ได้แก่

สะพานข้ามแม่น้ำเจ้าพระยา 4 แห่ง ได้แก่

รถไฟฟ้า (รถไฟฟ้ามหานคร สายเฉลิมรัชมงคล) 2 สถานี ได้แก่

อ้างอิง

[แก้]
  1. ↑ สำนักบริหารการทะเบียน. กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. "สถิติประชากรและบ้าน - จำนวนประชากรแยกรายอายุ." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://stat.dopa.go.th/stat/statnew/upstat_age.php เก็บถาวร 2020-06-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. สืบค้น 25 มกราคม 2567.
  2. ↑ สำนักบริหารการทะเบียน. กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. "จำนวนประชากรและบ้าน." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://stat.dopa.go.th/xstat/popyear.html 2556. สืบค้น 3 เมษายน 2556.
  3. ↑ "รถรางรอบเกาะรัตนโกสินทร์". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-03-07. สืบค้นเมื่อ 2011-05-17.

แหล่งข้อมูลอื่น

[แก้]
เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=เขตพระนคร&oldid=12544948"