สถานีสนามไชย

สนามไชย Sanam Chai
ชั้นจำหน่ายบัตรโดยสาร
ข้อมูลสถานี
เส้นทาง	สายเฉลิมรัชมงคล
รหัสสถานี	BS12
ที่ตั้ง	เขตพระนคร
ถนน	สนามไชย
แผนที่	เว็บไซต์ BEM
ข้อมูลอื่นๆ
วันที่เปิดให้บริการ	12 สิงหาคม พ.ศ. 2562
ผู้ให้บริการ	บริษัท ทางด่วนและรถไฟฟ้ากรุงเทพ จำกัด (มหาชน)
รูปแบบสถานี	ใต้ดิน
รูปแบบชานชาลา	เกาะกลาง
จำนวนชานชาลา	2
ทางออก	5
จุดเชื่อมต่อ
รถโดยสารประจำทาง

สถานีสนามไชย (อังกฤษ: Sanam Chai Station) เป็นสถานีรถไฟฟ้าใต้ดิน ในเส้นทางรถไฟฟ้ามหานคร สายเฉลิมรัชมงคล ส่วนต่อขยายหัวลำโพง-บางแค ซึ่งโครงการยังอยู่ระหว่างการก่อสร้าง โดยเป็นสถานีในระบบใต้ดินที่อยู่ใจกลางพื้นที่อนุรักษ์เกาะรัตนโกสินทร์ ในแนวถนนสนามไชย กรุงเทพมหานคร บริเวณวัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม เป็นส่วนต่อขยายของเส้นทางรถไฟฟ้าใต้ดินจากสถานีหัวลำโพง ผ่านพื้นที่เมืองเก่าก่อนลอดใต้แม่น้ำเจ้าพระยาบริเวณปากคลองตลาด ไปยังฝั่งธนบุรี และยกระดับขึ้นสู่สถานีท่าพระต่อไป

สถานีตั้งอยู่บนถนนสนามไชย ด้านทิศเหนือของแยกสะพานเจริญรัช 31 หรือปากคลองตลาด (จุดบรรจบถนนสนามไชย, ถนนมหาราช, ถนนราชินี, ถนนอัษฎางค์ และถนนจักรเพชร) บริเวณด้านหน้าโรงเรียนวัดราชบพิธ, มิวเซียมสยาม และด้านหลังวัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม ในพื้นที่แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร

การออกแบบ

ที่ตั้งของสถานีสนามไชยเป็นสถานีแห่งเดียวในโครงการระบบรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนในกรุงเทพมหานคร ที่มีตัวสถานีอยู่ใจกลางพื้นที่ชั้นในของเกาะกรุงรัตนโกสินทร์ ภายในขอบเขตระหว่างแม่น้ำเจ้าพระยา และคลองคูเมืองเดิม (นอกเหนือจากสถานีสนามหลวง ของส่วนต่อขยายรถไฟฟ้ามหานคร ซึ่งมีทางเข้า-ออกสถานีที่เชื่อมต่อกับท้องสนามหลวงอยู่ในขอบเขตพื้นที่ดังกล่าว) จึงทำให้การวางแผนก่อสร้างเส้นทางและตัวสถานีสนามไชยเป็นที่จับตามองจากคณะกรรมการกรุงรัตนโกสินทร์ เนื่องจากหลายฝ่ายกังวลว่าโครงสร้างระบบรถไฟฟ้าจะส่งผลกระทบต่อชั้นน้ำใต้ดินและความมั่นคงของโครงสร้างโบราณสถานที่สำคัญใกล้เคียง โดยเฉพาะวัดพระเชตุพนฯ และพระบรมมหาราชวัง นอกจากนี้เพื่อรักษาทัศนียภาพของเมืองและเพื่อลดผลกระทบในระหว่างการก่อสร้าง จึงจำเป็นต้องเลือกวิธีการก่อสร้างเส้นทางแบบไม่เปิดหน้าดิน

ทางขึ้น-ลง ได้ตัดหลังคาออกไปเพื่อมิให้บดบังทัศนียภาพของมิวเซียมสยาม การรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนแห่งประเทศไทย และผู้รับเหมาก่อสร้าง จึงตกลงกันที่จะก่อสร้างทางออกในรูปแบบดังกล่าว โดยระหว่างการก่อสร้างได้มีการเพิ่มบ่อพักน้ำฝนและเพิ่มท่อระบายน้ำบริเวณที่เป็นโซนพื้นที่กลางแจ้งของสถานี รวมถึงได้มีการติดตั้งบันไดเลื่อนแบบใช้งานกลางแจ้งเพื่อป้องกันไม่ให้เกิดปัญหาไฟฟ้ารั่วหรือลัดวงจรแก่ผู้มาใช้บริการ

การออกแบบภายใน มีรูปแบบสถาปัตยกรรมสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น ออกแบบโดย รศ.ดร. ภิญโญ สุวรรณคีรี ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ ให้ความรู้สึกเหมือนเป็นท้องพระโรงในสมัยรัตนโกสินทร์ มีการประดับด้วยเสาสดุมภ์ ที่ตั้งตระหง่านอยู่ระหว่างทางเดิน ลงลายกระเบื้องเป็นดอกพิกุล ปลายเสาประดับด้วยบัวจงกลปิดทองคำเปลว พื้นและผนังจำลองมาจากกำแพงเมือง ประดับด้วยเสาเสมาของพระบรมมหาราชวัง เพดานเป็นลายฉลุแบบดาวล้อมเดือน ปิดทองคำเปลว นอกจากนี้ยังมีการจัดนิทรรศการ แสดงวัตถุโบราณที่ขุดพบ เช่น ฐานรากของพระราชวังของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศุขสวัสดี

ระบบปรับอากาศ ไว้ด้านข้างแทนการวางด้านบน ทำให้สถานีนี้มีเพดานสูงกว่าสถานีอื่น

ขุดพบวัตถุโบราณ

ในช่วงการก่อสร้าง ผู้รับเหมาคือ บริษัท ช.การช่าง จำกัด (มหาชน) ได้มีการขุดเจอวัตถุโบราณในชั้นดินเป็นจำนวนมาก อาทิ ตุ๊กตาดินเผา ถ้วย ชาม กระเบื้องดินเผา สมัยพุทธศตวรรษที่ 24–25 ทั้งภาษาไทยและภาษาจีน ปืนโลหะ ความยาว 14.5 ซม. สลักวลีว่า MEMENTO MORI ซึ่งมีความหมายว่า Remember you will die นอกจากนั้นยังพบเหรียญโลหะสมัยรัชกาลที่ 4-5 เช่น เหรียญโลหะวงกลม มีตราจักร มูลค่า 1 สตางค์ เหรียญโลหะวงกลม พิมพ์อักษรสยามรัฐ มูลค่า 1 สตางค์ เหรียญโลหะ มีตรามหามงกุฎ อีกด้านพิมพ์ลายจักรภายในมีช้าง เป็นต้น ยังขุดพบ คลองราก หรือฐานรากโครงสร้างพระราชวังโบราณ ทำให้ทราบวิธีการก่อสร้างพระราชวังโบราณ การรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนแห่งประเทศไทยและผู้รับเหมาจึงได้ดำเนินการส่งมอบวัตถุโบราณให้กรมศิลปากร และมิวเซียมสยาม นำไปเก็บรักษาและสืบหาที่มาของวัตถุ พร้อมทั้งปรับแบบของสถานีสนามไชยให้มีพื้นที่จัดแสดงวัตถุโบราณก่อนลงไปยังพื้นที่ของสถานี

แผนผังสถานี

G ระดับถนน	-	ป้ายรถประจำทาง, มิวเซี่ยมสยาม, โรงเรียนวัดราชบพิธ โรงเรียนราชินี, สน.พระราชวัง, ปากคลองตลาด วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม
B1 ทางเดินระหว่างชั้นระดับถนน กับ ชั้นขายตั๋วโดยสาร	ชั้น Subway	ชั้นแสดงวัตถุโบราณ ที่ถูกค้นพบระหว่างการก่อสร้างสถานี
B2 ชั้นขายบัตรโดยสาร	ชั้นขายบัตรโดยสาร	ห้องขายบัตรโดยสาร, เครื่องขายบัตรโดยสาร , ทางเดินลอดถนน ,ทางออก 1-5
B3 ทางเดินระหว่างชั้นขายบัตรโดยสาร กับ ชั้นชานชาลา	ชั้น Plant	ชั้นคั่นกลาง ระหว่างชั้นขายบัตรโดยสาร กับ ชั้นชานชาลา
B4 ชานชาลา	ชานชาลา 2	สายเฉลิมรัชมงคล  มุ่งหน้า สถานีบางซื่อ - สถานีท่าพระ
	ชานชาลาเกาะกลาง, ประตูรถจะเปิดทางด้านขวา
	ชานชาลา 1	สายเฉลิมรัชมงคล  มุ่งหน้า สถานีหลักสอง

รายละเอียดสถานี

รูปแบบของสถานี

เป็นชานชาลาแบบเกาะกลาง (Station with Central Platform) โดยชั้นออกบัตรโดยสารตกแต่งโดยใช้สถาปัตยกรรมรัตนโกสินทร์ตอนต้น ออกแบบโดยรองศาสตราจารย์ ดร. ภิญโญ สุวรรณคีรี

ทางเข้า-ออกสถานี

• 1 โรงเรียนวัดราชบพิธ, สนามยิงปีน กรมรักษาดินแดน
• 2 หลังสถานีตำรวจนครบาลพระราชวัง, ท่าปล่อยรถประจำทางสาย 12
• 3 ในมิวเซียมสยาม
• 4 โรงเรียนราชินี, หน้าสถานีตำรวจนครบาลพระราชวัง
• 5 ปากคลองตลาด, ถนนราชินี

การจัดพื้นที่ในตัวสถานี

แบ่งเป็น 4 ชั้น ประกอบด้วย

• 1 ชั้นระหว่างระดับถนน กับ ชั้นออกบัตรโดยสาร
• 2 ชั้นออกบัตรโดยสาร และ ทางเดินลอดถนน
• 3 ชั้นระหว่างชั้นออกบัตรโดยสาร กับ ชั้นชานชาลา
• 4 ชั้นชานชาลา

รถโดยสารประจำทาง

• ถนนสนามไชย หน้ามิวเซี่ยมสยาม สาย 3 44 47 48 524
• ถนนสนามไชย หน้าสวนเจ้าเชตุ สาย 3 6 9 12
• ถนนมหาราช สาย 9(มุ่งหน้าสถานีรถไฟสามเสน) 47(มุ่งหน้าท่าเรือคลองเตย) 53(วนขวา) 82(มุ่งหน้าบางลำพู) 524(มุ่งหน้าบางเขน)
• ถนนอัษฎางค์ สาย 8 12 42(วนซ้าย) 73 73ก.

สถานที่สำคัญใกล้เคียง

• วัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามราชวรมหาวิหาร
• หน่วยบัญชาการรักษาดินแดน(สวนเจ้าเชตุ)
• สวนสราญรมย์
• อาคารสำนักงานสถาบันพิพิธภัณฑ์การเรียนรู้แห่งชาติ (มิวเซียมสยาม)
• ปากคลองตลาด
• ท่าเตียน
• กรมที่ดิน
• โรงเรียนวัดราชบพิธ
• โรงเรียนราชินี
• ถนนบ้านหม้อ

สถานีใกล้เคียง

สถานีก่อนหน้า	ขบวนรถไฟ			สถานีต่อไป
สถานีอิสรภาพ มุ่งหน้า สถานีหลักสอง		สายเฉลิมรัชมงคล  (กำลังก่อสร้าง)		สถานีสามยอด มุ่งหน้า สถานีท่าพระ (ผ่านหัวลำโพง - บางซื่อ)