สถานีสนามไชย

สนามไชย Sanam Chai
ชั้นจำหน่ายบัตรโดยสาร
ข้อมูลสถานี
เส้นทาง	สายเฉลิมรัชมงคล
รหัสสถานี	BL31
ที่ตั้ง	เขตพระนคร
ถนน	สนามไชย
แผนที่	เว็บไซต์ BEM
ข้อมูลอื่น
วันที่เปิดให้บริการ	29 กรกฎาคม พ.ศ. 2562
เวลาให้บริการ	6.00 น. - 24.00 น.
ผู้ให้บริการ	บริษัท ทางด่วนและรถไฟฟ้ากรุงเทพ จำกัด (มหาชน)
รูปแบบสถานี	ใต้ดิน
รูปแบบชานชาลา	เกาะกลาง
จำนวนชานชาลา	2
ทางออก	5
บันไดเลื่อน	21
ลิฟต์	3
จุดเชื่อมต่อ
รถโดยสารประจำทาง, เรือด่วนเจ้าพระยา (ไม่มีธง)

สถานีสนามไชย (อังกฤษ: Sanam Chai Station, รหัส BL31) เป็นสถานีรถไฟฟ้าใต้ดิน ในเส้นทางรถไฟฟ้ามหานคร สายเฉลิมรัชมงคล โดยเป็นสถานีเดียวในระบบรถไฟฟ้าใต้ดินที่ตั้งอยู่บริเวณใจกลางพื้นที่อนุรักษ์เกาะรัตนโกสินทร์ ในแนวถนนสนามไชย กรุงเทพมหานคร บริเวณวัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม เป็นเส้นทางต่อเนื่องจากสถานีหัวลำโพง ผ่านพื้นที่เมืองเก่าก่อนลอดใต้แม่น้ำเจ้าพระยาบริเวณปากคลองตลาด ไปยังฝั่งธนบุรี และยกระดับขึ้นสู่สถานีท่าพระต่อไป

สถานีตั้งอยู่ด้านล่างถนนสนามไชย ด้านทิศเหนือของแยกสะพานเจริญรัช 31 หรือปากคลองตลาด (จุดบรรจบถนนสนามไชย, ถนนมหาราช, ถนนราชินี, ถนนอัษฎางค์ และถนนจักรเพชร) บริเวณด้านหน้าโรงเรียนวัดราชบพิธ, มิวเซียมสยาม และด้านหลังวัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม ในพื้นที่แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร

การออกแบบ

ภายในสถานี

ชานชาลาไปฝั่งธนบุรี (สถานีหลักสอง)

ที่ตั้งของสถานีสนามไชยเป็นสถานีแห่งเดียวในโครงการระบบรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนในกรุงเทพมหานคร ที่มีตัวสถานีอยู่ใจกลางพื้นที่ชั้นในของเกาะรัตนโกสินทร์ ภายในขอบเขตระหว่างแม่น้ำเจ้าพระยา และคลองคูเมืองเดิม (นอกเหนือจากสถานีสนามหลวง ของรถไฟฟ้ามหานคร สายสีส้ม ซึ่งมีทางเข้า-ออกสถานีที่เชื่อมต่อกับท้องสนามหลวงอยู่ในขอบเขตพื้นที่ดังกล่าว) จึงทำให้การวางแผนก่อสร้างเส้นทางและตัวสถานีสนามไชยเป็นที่จับตามองจากคณะกรรมการกรุงรัตนโกสินทร์ เนื่องจากหลายฝ่ายกังวลว่าโครงสร้างระบบรถไฟฟ้าจะส่งผลกระทบต่อชั้นน้ำใต้ดินและความมั่นคงของโครงสร้างโบราณสถานที่สำคัญใกล้เคียง โดยเฉพาะวัดพระเชตุพนฯ และพระบรมมหาราชวัง นอกจากนี้เพื่อรักษาทัศนียภาพของเมืองและเพื่อลดผลกระทบในระหว่างการก่อสร้าง จึงจำเป็นต้องเลือกวิธีการก่อสร้างเส้นทางแบบไม่เปิดหน้าดิน

เพื่อป้องกันมิให้โครงสร้างสถานีบดบังทัศนียภาพของมิวเซียมสยาม การรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนแห่งประเทศไทย และผู้รับเหมาก่อสร้างคือ บริษัท ช.การช่าง จำกัด (มหาชน) จึงตกลงร่วมกันที่จะก่อสร้างทางขึ้น-ลงที่ 1 ในรูปแบบการตัดหลังคาออกไป โดยระหว่างการก่อสร้างได้มีการเพิ่มบ่อพักน้ำฝนและเพิ่มท่อระบายน้ำบริเวณที่เป็นโซนพื้นที่กลางแจ้งของสถานี รวมถึงได้มีการติดตั้งบันไดเลื่อนแบบใช้งานกลางแจ้งเพื่อป้องกันไม่ให้เกิดปัญหาไฟฟ้ารั่วหรือลัดวงจรแก่ผู้มาใช้บริการ

การออกแบบภายใน ใช้รูปแบบสถาปัตยกรรมสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น ออกแบบโดย รศ.ดร. ภิญโญ สุวรรณคีรี ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ ให้ความรู้สึกเหมือนเป็นท้องพระโรงในสมัยรัตนโกสินทร์ มีการประดับด้วยเสาสดุมภ์ ที่ตั้งตระหง่านอยู่ระหว่างทางเดิน ลงลายกระเบื้องเป็นดอกพิกุล ปลายเสาประดับด้วยบัวจงกลปิดทองคำเปลว พื้นและผนังจำลองมาจากกำแพงเมือง ประดับด้วยเสาเสมาของพระบรมมหาราชวัง เพดานเป็นลายฉลุแบบดาวล้อมเดือน ปิดทองคำเปลว นอกจากนี้ยังมีการจัดนิทรรศการ แสดงวัตถุโบราณที่ขุดพบ เช่น ฐานรากของพระราชวังของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศุขสวัสดี

ระบบปรับอากาศ ไว้ด้านข้างแทนการวางด้านบน ทำให้สถานีนี้มีเพดานสูงกว่าสถานีอื่น

การขุดพบโบราณวัตถุ

ในช่วงการก่อสร้างสถานี ผู้รับเหมาก่อสร้างตามสัญญาที่ 2 (โครงสร้างใต้ดินช่วงสนามไชย - ท่าพระ) คือ บริษัท ช.การช่าง จำกัด (มหาชน) ได้มีการขุดเจอวัตถุโบราณระหว่างการก่อสร้างกำแพงกันดิน (Retaining Wall) ในชั้นดินเป็นจำนวนมาก อาทิ ตุ๊กตาดินเผา ถ้วย ชาม กระเบื้องดินเผา สมัยพุทธศตวรรษที่ 24–25 ทั้งภาษาไทยและภาษาจีน ปืนโลหะ ความยาว 14.5 ซม. สลักวลีว่า MEMENTO MORI ซึ่งมีความหมายว่า Remember you will die นอกจากนั้นยังพบเหรียญโลหะสมัยรัชกาลที่ 4-5 เช่น เหรียญโลหะวงกลม มีตราจักร มูลค่า 1 สตางค์ เหรียญโลหะวงกลม พิมพ์อักษรสยามรัฐ มูลค่า 1 สตางค์ เหรียญโลหะ มีตรามหามงกุฎ อีกด้านพิมพ์ลายจักรภายในมีช้าง เป็นต้น ยังขุดพบ คลองราก หรือฐานรากโครงสร้างพระราชวังโบราณ ทำให้ทราบวิธีการก่อสร้างพระราชวังโบราณ การรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนแห่งประเทศไทยและผู้รับเหมาจึงได้ดำเนินการส่งมอบวัตถุโบราณให้กรมศิลปากร และมิวเซียมสยาม นำไปเก็บรักษาและสืบหาที่มาของวัตถุ พร้อมทั้งปรับแบบของสถานีสนามไชยให้มีพื้นที่จัดแสดงวัตถุโบราณก่อนลงไปยังพื้นที่ของสถานี

แผนผังสถานี

G ระดับถนน	-	ป้ายรถประจำทาง, มิวเซี่ยมสยาม, โรงเรียนวัดราชบพิธ โรงเรียนราชินี, สน.พระราชวัง, ปากคลองตลาด วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม
B1 ทางเดินระหว่างชั้นระดับถนน กับ ชั้นขายตั๋วโดยสาร	ชั้น Subway	ชั้นคั่นกลาง ระหว่างระดับถนน กับ ชั้นขายตั๋วโดยสาร
B2 ชั้นขายบัตรโดยสาร	ชั้นขายบัตรโดยสาร	ห้องขายบัตรโดยสาร, เครื่องขายบัตรโดยสาร พื้นที่แสดงวัตถุโบราณ ที่ถูกค้นพบระหว่างการก่อสร้างสถานี (เฉพาะทางออก 1), ทางเดินลอดถนน ,ทางออก 1-5
B3 ทางเดินระหว่างชั้นขายบัตรโดยสาร กับ ชั้นชานชาลา	ชั้น Plant	ชั้นคั่นกลาง ระหว่างชั้นขายบัตรโดยสาร กับ ชั้นชานชาลา
B4 ชานชาลา	ชานชาลา 2	สายเฉลิมรัชมงคล  มุ่งหน้า สถานีสิรินธร (ผ่าน สถานีเตาปูน)
	ชานชาลาเกาะกลาง, ประตูรถจะเปิดทางด้านขวา
	ชานชาลา 1	สายเฉลิมรัชมงคล  มุ่งหน้า สถานีหลักสอง

รายละเอียดสถานี

รูปแบบของสถานี

เป็นชานชาลาแบบเกาะกลาง (Station with Central Platform) โดยชั้นออกบัตรโดยสารตกแต่งโดยใช้สถาปัตยกรรมรัตนโกสินทร์ตอนต้น ออกแบบโดยรองศาสตราจารย์ ดร. ภิญโญ สุวรรณคีรี

ทางเข้า-ออกสถานี

• 1 มิวเซียม สยาม, พระบรมมหาราชวัง, วัดพระศรีรัตนศาสดาราม, วัดโพธิ์ (ลิฟต์)
• 2 โรงเรียนวัดราชบพิธ (ลิฟต์)
• 3 สถานีตำรวจนครบาลพระราชวัง
• 4 ปากคลองตลาด
• 5 ท่าเรือราชินี, โรงเรียนราชินี

• 

  ทางออกที่ 1 มิวเซียมสยาม

• 

  ทางออกที่ 2 บริเวณด้านหน้าโรงเรียนวัดราชบพิธ

• 

  ลายไทยบนหลังคาทางเข้าที่ 2

• 

  ทางออกที่ 3 บริเวณสถานีตำรวจนครบาลพระราชวัง

• 

  ป้ายทางออกภายในสถานี

• 

  บริเวณพื้นที่จัดแสดงวัตถุโบราณ ขณะก่อสร้างสถานี บริเวณทางออกที่ 1 (มิวเซียมสยาม)

• 

  บริเวณพื้นที่จัดแสดงวัตถุโบราณ (ขวา) เชื่อมต่อกับชั้นออกบัตรโดยสาร (ซ้าย)

การจัดพื้นที่ในตัวสถานี

แบ่งเป็น 4 ชั้น ประกอบด้วย

• G ชั้นระดับถนน (Ground level)
• B1 ชั้นระหว่างชั้นระดับถนน กับชั้นออกบัตรโดยสาร
• B2 ชั้นออกบัตรโดยสาร เหรียญโดยสาร และห้องประชาสัมพันธ์ (Concourse level)
• B3 ชั้นระหว่างชั้นออกบัตรโดยสาร กับชั้นชานชาลา
• B4 ชั้นชานชาลา (Platform level) ชานชาลา 1 มุ่งหน้าสถานีหลักสอง และชานชาลา 2 มุ่งหน้าสถานีเตาปูน

เวลาให้บริการ

ปลายทาง		วัน	ขบวนแรก	ขบวนสุดท้าย
สายเฉลิมรัชมงคล
BL10	เตาปูน	จันทร์ - ศุกร์	05:51	23:23
		เสาร์ - อาทิตย์ นักขัตฤกษ์	06:00	23:23
		ขบวนสุดท้ายเชื่อมต่อสายสีม่วง	-	22:40
BL38	หลักสอง	จันทร์ - ศุกร์	05:58	00:11
		เสาร์ - อาทิตย์ นักขัตฤกษ์	06:00	00:11

รถโดยสารประจำทาง

• ถนนสนามไชย หน้ามิวเซี่ยมสยาม สาย 3 44 47 48 524
• ถนนสนามไชย หน้าสวนเจ้าเชตุ สาย 3 6 9 12
• ถนนมหาราช สาย 9(มุ่งหน้าสถานีรถไฟสามเสน) 47(มุ่งหน้าท่าเรือคลองเตย) 53(วนขวา) 82(มุ่งหน้าบางลำพู) 524(มุ่งหน้าบางเขน)
• ถนนอัษฎางค์ สาย 8 12 42(วนซ้าย) 73 73ก.

สถานที่สำคัญใกล้เคียง

• วัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามราชวรมหาวิหาร
• หน่วยบัญชาการรักษาดินแดน(สวนเจ้าเชตุ)
• สวนสราญรมย์
• อาคารสำนักงานสถาบันพิพิธภัณฑ์การเรียนรู้แห่งชาติ (มิวเซียมสยาม)
• ยอดพิมานริเวอร์วอล์ค
• ปากคลองตลาด
• ท่าเตียน
• กรมที่ดิน
• โรงเรียนวัดราชบพิธ
• โรงเรียนราชินี
• ถนนบ้านหม้อ
• โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย

สถานีใกล้เคียง

สถานีก่อนหน้า	ขบวนรถไฟ			สถานีต่อไป
สถานีอิสรภาพ มุ่งหน้า สถานีหลักสอง		สายเฉลิมรัชมงคล		สถานีสามยอด มุ่งหน้า สถานีสิรินธร