ถนนมิตรภาพ

บทความนี้เกี่ยวกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2 สำหรับถนนอื่น ๆ ที่มีชื่อว่ามิตรภาพ ดูที่ ถนนมิตรภาพ (แก้ความกำกวม)

ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2
ถนนมิตรภาพ
ข้อมูลของเส้นทาง
ส่วนหนึ่งของ
ความยาว:	509.000 กิโลเมตร (316.278 ไมล์)
ใช้งาน:	พ.ศ. 2500 – ปัจจุบัน
ทางแยกที่สำคัญ
ปลายทิศใต้:	ถ.พหลโยธิน ใน อ.เมืองสระบุรี จ.สระบุรี
	ทล.201 / ทล.24 ใน อ.สีคิ้ว จ.นครราชสีมา ทล.23 ใน อ.บ้านไผ่ จ.ขอนแก่น ทล.12 ใน อ.เมืองขอนแก่น จ.ขอนแก่น ทล.22 ใน อ.เมืองอุดรธานี จ.อุดรธานี
ปลายทิศเหนือ:	สะพานมิตรภาพไทย-ลาว 1 ใน อ.เมืองหนองคาย จ.หนองคาย
ระบบทางหลวง
ทางหลวงแผ่นดิน รายการ

ถนนมิตรภาพ ซึ่งเป็นชื่อเรียกของ ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2 หรือ ทางหลวงสายสระบุรี–สะพานมิตรภาพที่หนองคาย (เขตแดนไทย/ลาว) เป็นหนึ่งในทางหลวงสายประธานทั้งสี่ของประเทศไทย โดยสายทางเริ่มต้นที่จังหวัดสระบุรี มุ่งเข้าสู่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย และสิ้นสุดที่จังหวัดหนองคาย มีระยะทางทั้งสิ้น 509 กิโลเมตร และเป็นส่วนหนึ่งของทางหลวงเอเชียสาย 12

ถนนมิตรภาพเป็นทางหลวงที่ได้รับความช่วยเหลือจากรัฐบาลสหรัฐอเมริกาในด้านงบประมาณการก่อสร้าง เทคนิควิชาการในการก่อสร้าง นับเป็นทางหลวงสายแรกที่ก่อสร้างถูกต้องตามแบบมาตรฐานการก่อสร้างทางหลวงทุกขั้นตอน และเป็นทางหลวงสายแรกของประเทศไทยที่มีผิวจราจรลาดยางแบบแอสฟอลต์คอนกรีต โดยเปิดให้บริการเมื่อปี พ.ศ. 2508

ประวัติ

ถนนมิตรภาพในอดีตเมื่อครั้งยังเป็นถนนแบบ 2 ช่องทางจราจร ช่วงอำเภอปากช่อง จังหวัดนครราชสีมา

คณะรัฐมนตรีอนุมัติให้ตั้งชื่อถนนช่วงสระบุรี–ปากช่อง–นครราชสีมาว่า "ถนนสุดบรรทัด" และในช่วงนครราชสีมา–ขอนแก่น–อุดรธานี–หนองคายได้รับการตั้งชื่อถนนว่า "ถนนเจนจบทิศ" เมื่อวันที่ 10 ธันวาคม พ.ศ. 2493 ก่อนที่จะได้รับการสนันสนุนการก่อสร้างจากสหรัฐอเมริกา ซึ่งเริ่มสร้างในปี พ.ศ. 2498 จากสระบุรีจนถึงนครราชสีมา ระยะทางประมาณ 148 กิโลเมตร ในสมัยจอมพล ป. พิบูลสงครามเป็นนายกรัฐมนตรี เพื่อแสดงถึงมิตรภาพของประเทศไทยกับสหรัฐอเมริกาในการก่อสร้างถนนร่วมกัน จึงขนานนามถนนสายนี้เป็น ถนนมิตรภาพ เมื่อวันที่ 20 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2500 โดยมีพิธีมอบถนนให้ประเทศไทย ในวันที่ 10 กรกฎาคม พ.ศ. 2501

ต่อมาได้สร้างช่วงต่อจากนครราชสีมาจนถึงหนองคายในปี พ.ศ. 2504 ระยะทาง 360 กิโลเมตร สายนี้รัฐบาลไทยได้รับความช่วยเหลือจากองค์การบริหารวิเทศกิจแห่งสหรัฐอเมริกา (USOM) พร้อมทั้งได้จ้างผู้เชี่ยวชาญชาวอเมริกันมาช่วยให้คำแนะนำด้วย ส่วนการออกแบบและการก่อสร้างอยู่ภายใต้การควบคุมของกรมทางหลวง ส่วนใหญ่สร้างทับแนวถนนที่มีอยู่เดิม ยกเว้นช่วงนครราชสีมา–บ้านไผ่ ที่แนวถนนเดิมคดเคี้ยวและอยู่ในสภาพชำรุด จึงสร้างแนวถนนขึ้นใหม่ เพราะย่นระยะทางลงกว่า 30 กิโลเมตร (ปัจจุบันเป็นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 207 และ 2440) สายนี้เริ่มเปิดใช้เมื่อ 28 มกราคม พ.ศ. 2508 ในการประกอบพิธีเปิด จอมพลถนอม กิตติขจร นายกรัฐมนตรี กล่าวว่า

	ถนนหนทางมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการพัฒนาประเทศ ในท้องถิ่นใดก็ตามที่มีถนนไปถึง ความเจริญของท้องที่ การเพิ่มพูนขยายตัวของการทำมาหากินและรายได้ของประชาชนก็ย่อมจะบังเกิดเป็นเงาตามตัวมาด้วย ทางหลวงสายนี้ จะเป็นประโยชน์ต่อมวลชนและทรัพยากรในภาคตะวันออกเฉียงเหนืออย่างมาก เพราะจะช่วยเชื่อมชุมนุมชน ไร่นา และตลาดในท้องที่สำคัญๆ หลายแห่ง ให้ใกล้ชิดติดต่อกัน และจะเปิดทางเพื่อการพาณิชยกรรม อุตสาหกรรม และเกษตรกรรม ดังเช่นที่ประจักษ์อยู่แล้ว ในความเจริญทางเศรษฐกิจที่บังเกิดขึ้นกับอาณาบริเวณถนนมิตรภาพในเวลาอันไม่นานมานี้
— จอมพลถนอม กิตติขจร

การก่อสร้างถนนมิตรภาพก่อให้เกิดความเปลี่ยนแปลงขึ้นแก่ความเจริญก้าวหน้าในทางเศรษฐกิจและสังคมในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ นอกจากนี้ ยังพัฒนาความเจริญก้าวหน้าให้แก่ประเทศลาวอีกด้วย

แต่เดิมกรมทางหลวงได้กำหนดหมายเลขทางหลวงสำหรับถนนมิตรภาพไว้เป็นหมายเลข 21 ซึ่งต่อมาได้เปลี่ยนเป็นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2 ในภายหลัง และได้กำหนดทางหลวงสายสามแยกพุแค–หล่มสักเป็นทางหลวงหมายเลข 21 แทน

เดิมทีถนนมิตรภาพเป็นถนนแบบ 2 ช่องทางจราจรเท่านั้น แต่ปัจจุบันเป็นถนนแบบ 4-10 ช่องทางจราจร โดยเริ่มมีการขยายถนนเป็นถนนแบบ 4 ช่องทางจราจรเมื่อสมัยรัฐบาลพลเอกชาติชาย ชุณหะวัณ โดยในช่วงตั้งแต่ทางแยกต่างระดับมิตรภาพ-ทางรถไฟสายตะวันออก ทางแยกต่างระดับตาลเดี่ยว-ทับกวาง หน้าโรงงานปูนซีเมนต์นครหลวงบางช่วง ทางแยกต่างระดับสีคิ้ว-ตัวเมืองนครราชสีมา ในเมืองนครราชสีมาบางช่วง และในเขตเทศบาลนครขอนแก่นบางช่วงเป็นถนนขนาด 10 ช่องจราจร

รายละเอียดของเส้นทาง

ความยาว

	ไมล์	กิโลเมตร
จังหวัดสระบุรี	22.228	35.772
จังหวัดนครราชสีมา	133.922	215.527
จังหวัดขอนแก่น	87.260	140.431
จังหวัดอุดรธานี	50.251	80.872
จังหวัดหนองคาย	14.172	22.807
รวม	307.833	495.409

แผนที่เส้นทางถนนมิตรภาพ สายทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2

ทางแยกเข้าทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 233 (ทางเข้าหนองคาย) เดิมเป็นส่วนหนึ่งของทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2

ถนนมิตรภาพเป็นถนนสายหลักที่สามารถเดินทางไปสู่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เป็นทางหลวงสายประธานสายเดียวที่ไม่ได้มีจุดเริ่มต้นในกรุงเทพมหานครและปริมณฑล ซึ่งแยกมาจากถนนพหลโยธินกิโลเมตรที่ 106+615 (กิโลเมตรที่ 107+350 เดิม) ที่ทางแยกต่างระดับมิตรภาพ ตำบลปากเพรียว อำเภอเมืองสระบุรี จังหวัดสระบุรี มุ่งหน้าไปทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ ผ่านอำเภอแก่งคอย อำเภอมวกเหล็ก เข้าสู่จังหวัดนครราชสีมา ผ่านอำเภอปากช่อง อำเภอสีคิ้ว อำเภอสูงเนิน อำเภอเมืองนครราชสีมา ผ่านตัวเมืองนครราชสีมา จากนั้นเส้นทางออกจากเมืองขึ้นไปทางทิศเหนือ ผ่านอำเภอเฉลิมพระเกียรติ อำเภอโนนสูง อำเภอคง อำเภอโนนแดง อำเภอสีดา และอำเภอบัวลาย

เมื่อเข้าสู่จังหวัดขอนแก่น เส้นทางจะผ่านอำเภอพล อำเภอโนนศิลา อำเภอบ้านไผ่ อำเภอบ้านแฮด อำเภอเมืองขอนแก่น เข้าเขตเทศบาลนครขอนแก่น ผ่านอุโมงค์แยกขอนแก่น และอำเภอน้ำพอง

เข้าสู่จังหวัดอุดรธานี ผ่านอำเภอโนนสะอาด อำเภอกุมภวาปี อำเภอเมืองอุดรธานี โดยชื่อถนนช่วงที่ผ่านเทศบาลนครอุดรธานีมีชื่อว่า "ถนนทหาร" จากนั้นออกจากตัวเมือง และผ่านอำเภอเพ็ญเป็นอำเภอสุดท้ายของจังหวัด

ต่อมาเส้นทางได้เข้าสู่จังหวัดหนองคายเป็นจังหวัดสุดท้าย ผ่านอำเภอสระใคร แล้วสิ้นสุดที่อำเภอเมืองหนองคาย เมื่อใกล้ถึงเทศบาลเมืองหนองคาย ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2 จะแยกไปเป็นทางโททางด้านซ้าย ซึ่งเป็นถนนเลี่ยงเมืองที่ก่อสร้างขึ้นมาใหม่ ในชื่อถนนเฉลิมพระเกียรติ โดยไปสิ้นสุดที่สะพานมิตรภาพไทย-ลาว ในตำบลมีชัย ส่วนสายเข้าเมืองที่เป็นทางเอก ปัจจุบันเป็นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 233 จะไปสิ้นสุดที่ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 212 หน้าศาลากลางจังหวัดหนองคาย (หลังเก่า) ระยะทาง 7 กิโลเมตร

หลักกิโลเมตรของถนนมิตรภาพ ปัจจุบันเริ่มต้นกิโลเมตรที่ 0 ที่จังหวัดสระบุรี ซึ่งเดิมจะนับกิโลเมตรที่ 0 จากกรุงเทพมหานครตามหลักกิโลเมตรของถนนพหลโยธิน ถนนมิตรภาพตลอดสาย มีระยะทางทั้งสิ้น 508 กิโลเมตร แต่ถ้าหากนับเลขหลักกิโลเมตรตามถนนพหลโยธินจากกรุงเทพมหานครขึ้นมา จะมีระยะทางรวมทั้งสิ้น 615 กิโลเมตร ปัจจุบันถนนมิตรภาพตลอดสาย (รวมทั้งส่วนที่ไปสะพานมิตรภาพไทย-ลาวด้วย) ถูกกำหนดให้เป็นทางหลวงเอเชียสาย 12

รายชื่อทางแยก

รายชื่อทางแยกบน ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2 ทิศทาง: สระบุรี−หนองคาย

จังหวัด	กม.ที่	ชื่อจุดตัด	ซ้าย	ขวา
สระบุรี−นครราชสีมา
สระบุรี	0.000	ทางต่างระดับมิตรภาพ	ถนนพหลโยธิน ไป ลพบุรี	ถนนพหลโยธิน ไป กรุงเทพมหานคร
	5.000	แยกตลิ่งชัน (แยกโรบินสัน สระบุรี)	ถนนเลี่ยงเมืองสระบุรี ไป ลพบุรี	ถนนเลี่ยงเมืองสระบุรี ไป กรุงเทพ
	7.190	แยกเข้าแก่งคอย (ครั้งที่ 1)	ทล.3188 (ทางเข้าอำเภอแก่งคอย ครั้งที่ 1) ไป อ.แก่งคอย	ไม่มี
	10.000	แยกแก่งคอย	ไม่มี	ทล.3222 ไป อ.บ้านนา
	13.950	แยกเข้าแก่งคอย (ครั้งที่ 2)	ทล.3188 (ทางเข้าอำเภอแก่งคอย ครั้งที่ 2) ไป อ.แก่งคอย	ไม่มี
	34.248	−	ทล.2224 ไป อ.มวกเหล็ก	ไม่มี
		แยกมวกเหล็ก	ทล.2089 ไป อ.มวกเหล็ก	ไม่มี
นครราชสีมา	56.015	−	ถนนมิตรภาพสายเก่า ไป (ทางเข้าปากช่อง ครั้งที่ 1) อ.ปากช่อง	ไม่มี
	58.000	ทางแยกต่างระดับปากช่อง	ถนนธนะรัชต์ ไป อ.ปากช่อง	ถนนธนะรัชต์ ไป อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่
	74.890	ทางแยกต่างระดับหนองสาหร่าย	ถนนมิตรภาพสายเก่า ไป (ทางเข้าปากช่อง ครั้งที่ 2) อ.ปากช่อง	ไม่มี
	102.078	ทางต่างระดับสีคิ้ว	ถนนสีคิ้ว-เชียงคาน ไป ชัยภูมิ	ถนนเดชอุดม ไป บุรีรัมย์
	126.962	−	ถนนวงแหวนรอบเมืองนครราชสีมา ไป อ.ขามทะเลสอ	ถนนวงแหวนรอบเมืองนครราชสีมา ไป อ.ปักธงชัย
	131.062	−	ทล.2068 ไป อ.ด่านขุนทด	ไม่มี
	142.062	ทางต่างระดับนครราชสีมา	ถนนเลี่ยงเมืองนครราชสีมา ไป ขอนแก่น	ถนนกบินทร์บุรี-ปักธงชัย ไป อ.กบินทร์บุรี
	147.912	แยกนครราชสีมา (แยกบิ๊กซี นครราชสีมา)	ถนนมิตรภาพ ไป ขอนแก่น	ไม่มี
			ตรงไป: ถนนราชสีมา–โชคชัย ไป อ.โชคชัย
นครราชสีมา−ขอนแก่น
นครราชสีมา	155.417	−	ถนนสุรนารายณ์ ไป ชัยภูมิ	ถนนสุรนารายณ์ ไป นครราชสีมา
	159.932	ทางต่างระดับจอหอ	ทล.204 ไป สระบุรี	ไม่มี
		สะพาน ข้ามทางรถไฟสายตะวันออกเฉียงเหนือ (ชุมทางถนนจิระ–หนองคาย)
	174.984	แยกโนนสูง	ทล.2067 ไป อ.โนนสูง	ไม่มี
	197.012	แยกตลาดแค	ไม่มี	ทล.206 ไป อ.พิมาย
	207.733	−	ทล.2150 ไป อ.คง	ไม่มี
	208.285	แยกบ้านวัด	ไม่มี	ทล.207 ไป อ.ประทาย
	222.050	แยกโนนตาเถร	นม.1022 ทางหลวงชนบท นม.1022 ไป บ.หัวหนอง	นม.1055 ทางหลวงชนบท นม.1055 ไป บ.โนนแดง
	232.934	แยกสีดา	ทล.202 ไป ชัยภูมิ	ทล.202 ไป อ.ประทาย
	243.400	แยกหนองแวง	นม.1001 ทางหลวงชนบท นม.1001 ไป อ.บัวลาย	นม.1013 ทางหลวงชนบท นม.1013 ไป บ.ศิริรักษ์, อ.ประทาย
ขอนแก่น	257.645	−	ทล.2246 ไป อ.แก้งสนามนาง	ไม่มี
		แยกพล (2)	ถนนเมืองพล เข้าเมืองพล	ถนนเมืองพล ไปบรรจบถนนพลีสิทธิ์, ทล.2440
	263.050	แยกพล (1)	ถนนพาณิชย์เจริญ เข้าเมืองพล	ทล.2440 ไป อ.บ้านใหม่ไชยพจน์
	265.053	สะพาน ข้ามทางรถไฟสายตะวันออกเฉียงเหนือ (ชุมทางถนนจิระ–หนองคาย)
	291.142	−	ไม่มี	ถนนแจ้งสนิท ไป มหาสารคาม
	292.914	แยกบ้านไผ่	ทล.229 ไป ชัยภูมิ	ไป อ.บ้านไผ่
	325.083	แยกท่าพระ	ไม่มี	ทล.208 ไป มหาสารคาม
	331.709	−	ถนนวงแหวนรอบเมืองขอนแก่น ไป อุดรธานี	ถนนวงแหวนรอบเมืองขอนแก่น ไป กาฬสินธุ์
	334.181	−	ทล.2131 ไป ชัยภูมิ	ถนนเหล่านาดี เข้าเมืองขอนแก่น
	336.171	แยกประตูเมือง	ไม่มี	ถนนศรีจันทร์ ไป กาฬสินธุ์
	337.581	แยกสามเหลี่ยม	ถนนมลิวรรณ ไป พิษณุโลก	ไม่มี
ขอนแก่น−หนองคาย
ขอนแก่น	345.581	−	ทล.230 ไป นครราชสีมา	ทล.230 ไป กาฬสินธุ์
	364.765	แยกม่วงหวาน	ทล.2109 ไป หนองบัวลำภู	ไม่มี
	370.980	แยกน้ำพอง	ไม่มี	ทล.2039 ไป อ.น้ำพอง
อุดรธานี	399.800	แยกโนนสะอาด	ทางหลวงชนบท อด.1065 ไป อ.หนองแสง	ถนนสุขาภิบาล 2 ไป บ.หนองแวง
	410.785	แยกห้วยเกิ้ง	ทล.2316 ไป หนองบัวลำภู	ทล.2025 ไป อ.กุมภวาปี
	419.636	แยกน้ำฆ้อง	ไม่มี	ทล.2023 ไป อ.กุมภวาปี
	449.931	แยกบ้านจั่น (ถนนมิตรภาพเชื่อมถนนทหาร)	ทล.216 ไป หนองบัวลำภู	ทล.216 ไป หนองคาย
	455.000	วงเวียนน้ำพุ (ถนนทหารเชื่อมถนนอุดรดุษฎี)	ไม่มี	ถนนนิตโย ไป สกลนคร
	458.359	แยกเก่าน้อย (ถนนอุดรดุษฎีเชื่อมถนนมิตรภาพ)	ทล.216 ไป หนองบัวลำภู	ทล.216 ไป ขอนแก่น
	468.341	-	ทล.2021 ไป บ้านผือ	โครงการถนนเลี่ยงเมืองรอบที่ 2
	471.400	แยกนาข่า	ไม่มี	ทล.2255 ไป อ.บ้านดุง
	484.245	−	ไม่มี	ทล.2022 ไป อ.เพ็ญ
หนองคาย	496.519	แยกหนองสองห้อง	ทล.211 ไป อ.ท่าบ่อ	ไม่มี
	501.006	แยกการเคหะแห่งขาดิ	ถนนมิตรภาพ ไป สะพานมิตรภาพไทย-ลาว 1	ไม่มี
			ตรงไป: ทล.233 ไป หนองคาย
	508.448	แยกด่านสะพานมิตรภาพไทย-ลาว	ไม่มี	ทล.243 ไป หนองคาย
สะพาน              กำลังก่อสร้างหรือโครงการในอนาคต

ทางหลวงที่เกี่ยวข้อง

ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 233

ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 233
ที่ตั้ง	อ.เมืองหนองคาย จ.หนองคาย
ความยาว	7.31 กิโลเมตร (4.54 ไมล์)
ใช้งาน	พ.ศ. 2500 – ปัจจุบัน

ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 233 สายการเคหะแห่งชาติ–หนองคาย หรือ ถนนเข้าเมืองหนองคาย, ถนนมิตรภาพสายเก่า เป็นทางหลวงแผ่นดินขนาด 6 ช่องจราจร ไปกลับช่องละ 3 ช่องจราจร เดิมเป็นส่วนหนึ่งของทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2 ต่อมาได้กำหนดให้เป็นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 233 เส้นทางเริ่มต้นบนทางแยกบริเวณกิโลเมตรที่ 501 ของทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2 ในอำเภอเมืองหนองคาย โดยทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2 จะแยกเป็นทางโทไปทางตะวันตกเฉียงเหนือไปยังสะพานมิตรภาพไทย-ลาว ส่วนทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 233 เป็นทางเอกมุ่งไปทางทิศเหนือ ไปสิ้นสุดบนทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 212, ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 243 และถนนเจนจบทิศ ที่สี่แยกหนองคาย ในเมืองหนองคาย

รายชื่อทางแยกบน ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 233 ทิศทาง: การเคหะแห่งชาติ–หนองคาย

จังหวัด	กม.ที่	ชื่อจุดตัด	ซ้าย	ขวา
การเคหะแห่งชาติ–หนองคาย
หนองคาย	0.000	แยกการเคหะแห่งชาติ	ถนนมิตรภาพ ไป สะพานมิตรภาพไทย–ลาว 1 (หนองคาย–เวียงจันทน์)	ตรงไป : ทล.233 ไป เข้าเมืองหนองคาย
	5.120		ไม่มี	นค.3045 ทางหลวงชนบท นค.3045 ไป อำเภอโพนพิสัย, จังหวัดบึงกาฬ
	5.800	แยก รร.ปทุมเทพ	ถนนหลักเมือง ไป ศูนย์ราชการจังหวัดหนองคาย	ไม่มี
	7.000	แยกหนองคาย	ทล.243 ไป สะพานมิตรภาพไทย–ลาว 1 (หนองคาย–เวียงจันทน์)	ทล.212 ไป อำเภอโพนพิสัย, จังหวัดบึงกาฬ
สะพาน              กำลังก่อสร้างหรือโครงการในอนาคต

แหล่งข้อมูลอื่น

• ระบบสารสนเทศโครงข่ายทางหลวง