ดอกดิน กัญญามาลย์

ดอกดิน กัญญามาลย์
ดอกดิน กัญญามาลย์ (ซ้าย)
ชื่อเกิด	ธำรง กัญญามาลย์
ชื่อเล่น	ดิน
เกิด	25 ตุลาคม พ.ศ. 2467
เสียชีวิต	15 พฤษภาคม พ.ศ. 2561 (93 ปี)
คู่สมรส	บรรจง กัญญามาลย์ (2494–2561)
ชื่ออื่น	ดอกดิน กัญญามาลย์
อาชีพ	นักแสดง ผู้กำกับ ผู้สร้างภาพยนตร์ นักแสดง
ปีที่แสดง	2493-2561
ศิลปินแห่งชาติ
พ.ศ. 2555 - สาขาศิลปะการแสดง (ภาพยนตร์)
รางวัลพระราชทานพระสุรัสวดี
นักแสดงประกอบชายยอดเยี่ยม พ.ศ. 2507 - นกน้อย
รางวัลภาพยนตร์แห่งชาติ สุพรรณหงส์
พ.ศ. 2545 - รางวัลสุพรรณหงส์กิตติมศักดิ์
ฐานข้อมูลภาพยนตร์ไทย (ThaiFilmDb)

นกน้อย (2507) เป็นภาพยนตร์เรื่องแรกที่รายได้เกินหนึ่งล้านบาท

ดอกดิน กัญญามาลย์ (25 ตุลาคม พ.ศ. 2467 - 15 พฤษภาคม พ.ศ. 2561) ชื่อเล่น ดินนักแสดง ผู้กำกับภาพยนตร์ ผู้สร้างภาพยนตร์ ได้รับการเชิดชูเกียรติรางวัลนราธิปประจำปี พ.ศ. 2550 และศิลปินแห่งชาติ ประจำปี พ.ศ. 2555 สาขาศิลปะการแสดง (ภาพยนตร์)

ดอกดิน มีชื่อจริงว่า ธำรง และชื่อเล่นว่า ดิน เนื่องจากตัวดำ ชอบร้องลิเก เพลงพิ้นบ้าน จนได้ฝึกและออกแสดงครั้งแรกกับคณะสวดคฤหัสถ์ ประมาณอายุ 11 ขวบ ในปี พ.ศ. 2478 ในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 เริ่มเข้าสู่วงการจากการเล่นจำอวดร่วมกับ อบ บุญติด แล้วหันมาเล่นละครย่อย ร้องเพลงหน้าม่าน และเล่นลิเก ในคณะศิวารมย์ ของครูเนรมิต

ต่อมาในปี พ.ศ. 2493 ได้เล่นละครกับ คณะอัศวินการละคร ของพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าภาณุพันธุ์ยุคล เล่นเป็นตัวตลก และเริ่มใช้ชื่อในการแสดงว่า ดอกดิน กัญญามาลย์

ดอกดินเริ่มสร้างภาพยนตร์ 16 มม. ขาวดำชุดสามเกลอ ตั้งแต่ พ.ศ. 2495 ร่วมกับ ล้อต๊อก และ สมพงษ์ พงษ์มิตร ตามด้วยเรื่องต่อมา ทุกเรื่องประสบความสำเร็จ

เมื่อเริ่มมีโทรทัศน์ในเมืองไทย ดอกดินได้ทำรายการตลกทางโทรทัศน์ ชื่อรายการ "ดอกดินพาเหรด"

ดอกดิน กัญญามาลย์ มีผลงานสร้างภาพยนตร์ทั้งสิ้น 32 เรื่อง ในชื่อ "กัญญามาลย์ภาพยนตร์" มักเป็นภาพยนตร์บู๊ปนตลก มีเอกลักษณ์คือ เมื่อภาพยนตร์เรื่องใดมีรายได้เกิน 1 ล้านบาท จะทำป้ายโฆษณาขนาดใหญ่ และประชาสัมพันธ์ว่า "ล้านแล้ว...จ้า" ทุกครั้ง ตั้งแต่ภาพยนตร์เรื่อง นกน้อย (2507) เป็นต้นมา ในจำนวนภาพยนตร์ 32 เรื่องของดอกดิน ทำรายได้เกิน 1 ล้านบาททั้งสิ้น 24 เรื่อง

ดอกดินได้ถึงแก่กรรม เมื่อวันที่ 15 พฤษภาคม พ.ศ. 2561 เวลาประมาณ 02.00 น. ที่โรงพยาบาลวิชัยยุทธ เลขที่ 53 ถนนเศรษฐศิริ เขตพญาไท กรุงเทพฯ เนื่องจากหัวใจล้มเหลว สิริอายุ 93 ปี 7 เดือน

ผลงาน

ภาพยนตร์

• สามเกลอถ่ายหนัง (2495) ร่วมกับล้อต๊อกและสมพงษ์ พงษ์มิตร
• สามเกลอเจอจานผี (2496) ร่วมกับล้อต๊อกและสมพงษ์ พงษ์มิตร
• เจ้าสาวชาวไร่ (2497) ฉลอง สิมะเสถียร นำแสดง
• สร้อยฟ้าขายตัว (2498)
• เสียแรงรัก (2499)
• นเรศวรมหาราช (2500)
• เศรษฐีอนาถา (2500)
• พล นิกร กิมหงวน ตอน เวทีถล่มและพิชิตเมีย (2501)
• ดาวคลี่ (2502)
• สาวดาวเทียม (2503)
• แพนน้อย (2506) มิตร ชัยบัญชา แสดงคู่กับ เพชรา เชาวราษฎร์
• ฝนแรก (2506) ไชยา สุริยัน แสดงคู่กับ เพชรา
• หนึ่งในทรวง (2506) (ไชยา - เพชรา)
• นกน้อย (2507) (มิตร – เพชรา) เป็นภาพยนตร์เรื่องแรกที่รายได้เกินหนึ่งล้านบาท และได้รับรางวัลตุ๊กตาทอง สาขานักแสดงประกอบชายยอดเยี่ยม
• ลมหวน (2508) (มิตร – เพชรา)
• เงิน เงิน เงิน (2508) (มิตร-เพชรา)
• แสงเทียน (2509) (มิตร – เพชรา)
• น้อยไจยา (2509) (ไชยา - เพชรา)
• มดแดง (2510) (มิตร – เพชรา)
• ปูจ๋า (2510) (มิตร – เพชรา)
• กบเต้น (2511) (มิตร – เพชรา)
• ลมเหนือ (2512) (มิตร – เพชรา)
• ไทยน้อย (2512) สมบัติ เมทะนี แสดงคู่กับ เพชรา
• ละครเร่ (2512) มานพ อัศวเทพ แสดงคู่กับ สุทิศา พัฒนุช ดอกดินแสดงเป็นนายทองดำ โดยไม่รับค่าต้วด้วยสำนึกในพระอุปการคุณของเสด็จพระองค์ชายใหญ่
• ไทยใหญ่ (2513) (สมบัติ – เพชรา)
• ม้ามืด (2513) (สมบัติ - เพชรา)
• ไก่นา (2514) (สมบัติ – เพชรา)
• ไอ้ทุย (2514) (สมบัติ – เพชรา) เป็นภาพยนตร์ฟิล์ม 35 มม.สโคป สี ตลอดเรื่องครั้งแรกของกัญญามาลย์ภาพยนตร์
• เชียงตุง (2515) (สมบัติ – เพชรา)
• สายฝน (2516) (สมบัติ – เพชรา - สุทิศา)
• คนกินเมีย (2517) สมบัติ แสดงคู่กับ วันดี ศรีตรัง
• แหม่มจ๋า (2518) สมบัติ แสดงคู่กับ มยุรา ธนะบุตร
• มือปืนพ่อลูกอ่อน (2518) (สมบัติ - มยุรา)
• กุ้งนาง (2519) (สมบัติ - มยุรา)
• สิงห์สำออย (2520) (สมบัติ - มยุรา)
• แม่ดอกกัญชา (2521) (สมบัติ - มยุรา)
• ไอ้ 8 นิ้ว (2521) สรพงศ์ ชาตรี แสดงคู่กับ มยุรา
• ขโมยที่รัก (2522) (สรพงศ์ - เนาวรัตน์)
• แม่เขียวหวาน (2522) (สรพงศ์ - เนาวรัตน์)
• ย.ยอดยุ่ง (2523) (สรพงศ์ - เนาวรัตน์)
• นกน้อย (2524) สรพงศ์ แสดงคู่กับ สาลิกา สนธิกาญจน์
• เฮงสองร้อยปี (2525) สรพงศ์ แสดงคู่กับ เนาวรัตน์ ยุกตะนันท์
• สาวแดดเดียว (2526) สรพงศ์ แสดงคู่กับ หม่อมหลวงสุรีย์วัลย์ สุริยง

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2556 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่สรรเสริญยิ่งดิเรกคุณาภรณ์ ชั้น จตุตถดิเรกคุณาภรณ์

อ้างอิง

• ชีวประวัติ ดอกดิน กัญญามาลย์ ที่ ฐานข้อมูลภาพยนตร์ไทย