ดอกดิน กัญญามาลย์

ดอกดิน กัญญามาลย์
ดอกดิน กัญญามาลย์ (ซ้าย)
สารนิเทศภูมิหลัง
เกิด	25 ตุลาคม พ.ศ. 2467 ธำรง กัญญามาลย์
เสียชีวิต	15 พฤษภาคม พ.ศ. 2561 (93 ปี)
คู่สมรส	บรรจง กัญญามาลย์ (2494–2561)
อาชีพ	นักแสดง ผู้กำกับ ผู้สร้างภาพยนตร์ นักแสดง
ปีที่แสดง	2493-2561
ศิลปินแห่งชาติ	พ.ศ. 2555 - สาขาศิลปะการแสดง (ภาพยนตร์)
พระสุรัสวดี	นักแสดงประกอบชายยอดเยี่ยม พ.ศ. 2507 - นกน้อย
สุพรรณหงส์	พ.ศ. 2545 - รางวัลสุพรรณหงส์กิตติมศักดิ์
ThaiFilmDb

นกน้อย (2507) เป็นภาพยนตร์เรื่องแรกที่รายได้เกินหนึ่งล้านบาท

ดอกดิน กัญญามาลย์ (25 ตุลาคม พ.ศ. 2467 - 15 พฤษภาคม พ.ศ. 2561) ชื่อเล่น ดินนักแสดง ผู้กำกับภาพยนตร์ ผู้สร้างภาพยนตร์ ได้รับการเชิดชูเกียรติรางวัลนราธิปประจำปี พ.ศ. 2550 และศิลปินแห่งชาติ ประจำปี พ.ศ. 2555 สาขาศิลปะการแสดง (ภาพยนตร์)

ดอกดิน มีชื่อจริงว่า ธำรง และชื่อเล่นว่า ดิน เนื่องจากตัวดำ ชอบร้องลิเก เพลงพิ้นบ้าน จนได้ฝึกและออกแสดงครั้งแรกกับคณะสวดคฤหัสถ์ ประมาณอายุ 11 ขวบ ในปี พ.ศ. 2478 ในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 เริ่มเข้าสู่วงการจากการเล่นจำอวดร่วมกับ อบ บุญติด แล้วหันมาเล่นละครย่อย ร้องเพลงหน้าม่าน และเล่นลิเก ในคณะศิวารมย์ ของครูเนรมิต

ต่อมาในปี พ.ศ. 2493 ได้เล่นละครกับ คณะอัศวินการละคร ของพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าภาณุพันธุ์ยุคล เล่นเป็นตัวตลก และเริ่มใช้ชื่อในการแสดงว่า ดอกดิน กัญญามาลย์

ดอกดินเริ่มสร้างภาพยนตร์ 16 มม. ขาวดำชุดสามเกลอ ตั้งแต่ พ.ศ. 2495 ร่วมกับ ล้อต๊อก และ สมพงษ์ พงษ์มิตร ตามด้วยเรื่องต่อมา ทุกเรื่องประสบความสำเร็จ

เมื่อเริ่มมีโทรทัศน์ในเมืองไทย ดอกดินได้ทำรายการตลกทางโทรทัศน์ ชื่อรายการ "ดอกดินพาเหรด"

ดอกดิน กัญญามาลย์ มีผลงานสร้างภาพยนตร์ทั้งสิ้น 32 เรื่อง ในชื่อ "กัญญามาลย์ภาพยนตร์" มักเป็นภาพยนตร์บู๊ปนตลก มีเอกลักษณ์คือ เมื่อภาพยนตร์เรื่องใดมีรายได้เกิน 1 ล้านบาท จะทำป้ายโฆษณาขนาดใหญ่ และประชาสัมพันธ์ว่า "ล้านแล้ว...จ้า" ทุกครั้ง ตั้งแต่ภาพยนตร์เรื่อง นกน้อย (2507) เป็นต้นมา ในจำนวนภาพยนตร์ 32 เรื่องของดอกดิน ทำรายได้เกิน 1 ล้านบาททั้งสิ้น 24 เรื่อง

ดอกดินได้ถึงแก่กรรม เมื่อวันที่ 15 พฤษภาคม พ.ศ. 2561 เวลาประมาณ 02.00 น. ที่โรงพยาบาลวิชัยยุทธ เลขที่ 53 ถนนเศรษฐศิริ เขตพญาไท กรุงเทพฯ เนื่องจากหัวใจล้มเหลว สิริอายุ 93 ปี 7 เดือน

ผลงาน

ภาพยนตร์

• สุภาพบุรุษจากอเวจี (2494) ( ร่วมกับ ส.อาสนจินดา,และสมควร กระจ่างศาสตร์ )
• สามเกลอถ่ายหนัง (2495) ร่วมกับล้อต๊อกและสมพงษ์ พงษ์มิตร (กำกับการแสดงเรื่องแรกในชีวิต)
• สามเกลอเจอจานผี (2496) ร่วมกับล้อต๊อกและสมพงษ์ พงษ์มิตร
• สามเกลอกระยาจก (2496) ร่วมกับล้อต๊อกและสมพงษ์ พงษ์มิตร
• สามเกลอเจอผี (2496)
• จอมหิว (2496)
• แม่ค้าปลาสด (2496)
• ราชาธิราช ตอน ศึกพระเจ้ากรุงจีน (2496)
• เจ้าสาวชาวไร่ (2497) ฉลอง สิมะเสถียร นำแสดง
• ธิดายาจก (2497)
• แม่ค้าหาบเร่ (2497)
• สร้อยฟ้าขายตัว (2498)
• อัศวินเหล็ก (2498)
• สามเกลอเจอลอตเตอรี่ (2498)
• นางแก้ว (2498)
• สาวเวียงฟ้า (2498)
• สุดที่รัก (2498)
• หญิงคนชั่ว (2498)
• เสียแรงรัก (2499)
• สามรักในปารีส (2499)
• เศรษฐีอนาถา (2499)
• มังกรทอง (2500)
• นเรศวรมหาราช (2500)
• เศรษฐีอนาถา (2500)
• แก้วกัลยา (2500)
• พล นิกร กิมหงวน ตอน เวทีถล่มและพิชิตเมีย (2501)
• ไกรทอง (2501)
• เห่าดง (2501)
• แววมยุรา (2501)
• บุกแหลก (2501)
• ลบลายเสือ (2501)
• นักรักนักสู้ (2501)
• ดาวคลี่ (2502)
• แม่นาคพระโขนง (2502)
• วนาลี (2502)
• สี่คิงส์ (2502)
• กิโมโน (2502)
• คนองปืน (2502)
• หนึ่งน้องนางเดียว (2502)
• กล่อมกากี (2502)
• สาวดาวเทียม (2503)
• สุดชีวิต (2503)
• ยอดเดี่ยว (2503)
• มังกรหยก (2504)
• จอมใจเสียงฟ้า (2505) ( ชนะ - จิตรกร)
• บันทึกรักของพิมพ์ฉวี (2505) (มิตร - เพชรา)
• อ้อมอกสวรรค์ (2505) (มิตร-เพชรา)
• รุ่งทิพย์ (2505) (มิตร - รัชนี)
• โจรแพรแดง (2505) (มิตร - อรสา)
• สิงห์โตหยก (2505) (ไชยา-ภาวนา)
• วัยรุ่นวัยคนอง (2505) (จิตรกร - เมตตา)
• วิญญาณรักแม่นาค (2505) (ปรียา - สุรสิทธิ์)
• แพนน้อย (2506) มิตร ชัยบัญชา แสดงคู่กับ เพชรา เชาวราษฎร์
• ฝนแรก (2506) ไชยา สุริยัน แสดงคู่กับ เพชรา
• ตากล้องเงินล้าน (2506) สมพงษ์ พงษ์มิตร นำแสดง
• หนึ่งในทรวง (2506) (ไชยา - เพชรา)
• นกน้อย (2507) (มิตร – เพชรา) เป็นภาพยนตร์เรื่องแรกที่รายได้เกินหนึ่งล้านบาท และได้รับรางวัลตุ๊กตาทอง สาขานักแสดงประกอบชายยอดเยี่ยม
• ลมหวน (2508) (มิตร – เพชรา)
• เงิน เงิน เงิน (2508) (มิตร-เพชรา)
• เทพบุตรนักเลง (2508) (มิตร - เพชรา)
• แสงเทียน (2509) (มิตร – เพชรา)
• น้อยไจยา (2509) (ไชยา - เพชรา)
• พิมพิลาไลย (2509) (มิตร - พิศมัย)
• นกเอี้ยง (2509) (มิตร-เพชรา)
• กาเหว่า (2509) (มิตร - โสภา)
• ลมหนาว (2509) (มิตร-เพชรา)
• จุฬาตรีคูณ (2510) (มิตร - เพชรา)
• มดแดง (2510) (มิตร – เพชรา)
• ปูจ๋า (2510) (มิตร – เพชรา)
• เหนือเกล้า (2510) (มิตร - เพชรรา)
• กบเต้น (2511) (มิตร – เพชรา)
• ดอกอ้อ (2511) (มิตร-เพชรา)
• น้ำอ้อย (2511) (มิตร - เพชรา)
• ลมเหนือ (2512) (มิตร – เพชรา)
• ไทยน้อย (2512) สมบัติ เมทะนี แสดงคู่กับ เพชรา
• ละครเร่ (2512) มานพ อัศวเทพ แสดงคู่กับ สุทิศา พัฒนุช ดอกดินแสดงเป็นนายทองดำ โดยไม่รับค่าต้วด้วยสำนึกในพระอุปการคุณของเสด็จพระองค์ชายใหญ่
• ไทยใหญ่ (2513) (สมบัติ – เพชรา)
• หวานใจ (2513) (สมบัติ- เพชรา)
• เรือมนุษย์ (2513) (สมบัติ - เพชรา)
• ไก่นา (2514) (สมบัติ – เพชรา)
• ไอ้ทุย (2514) (สมบัติ – เพชรา) เป็นภาพยนตร์ฟิล์ม 35 มม.สโคป สี ตลอดเรื่องครั้งแรกของกัญญามาลย์ภาพยนตร์
• เชียงตุง (2515) (สมบัติ – เพชรา)
• สายฝน (2516) (สมบัติ – เพชรา - สุทิศา)
• คนกินเมีย (2517) สมบัติ เมทะนี แสดงคู่กับ วันดี ศรีตรัง
• แหม่มจ๋า (2518) สมบัติ เมทะนี แสดงคู่กับ มยุรา ธนะบุตร, ชุมพร เทพพิทักษ์ และ มารศรี ณ บางช้าง
• มือปืนพ่อลูกอ่อน (2518) (สมบัติ - มยุรา - ส.อาสนจินดา - อดุลย์ - ชุมพร)
• กุ้งนาง (2519) (สมบัติ - มยุรา - สายัณห์ - ชุมพร - ลักษณ์)
• สิงห์สำออย (2520) (สมบัติ - มยุรา - ครรชิต - สุริยา - ลักษณ์ - ทาริกา - ชุมพร - โฉมฉาย)
• แม่ดอกกัญชา (2520) (สมบัติ - มยุรา - สุริยา - ลักษณ์ - ชุมพร - มารศรี)
• ไอ้ 8 นิ้ว (2521) สรพงศ์ ชาตรี แสดงคู่กับ มยุรา ธนะบุตร, สุริยา ชินพันธ์, นิภาพร นงนุช และ อดุลย์ ดุลยรัตน์
• ขโมยที่รัก (2521) (สรพงศ์ - เนาวรัตน์ - สายัณห์ - ดวงใจ - รัตนาภรณ์)
• แม่เขียวหวาน (2522) (สรพงศ์ - เนาวรัตน์ - มารศรี)
• ย.ยอดยุ่ง (2523) (สรพงศ์ - เนาวรัตน์ - ส.อาสนจินดา)
• นกน้อย (2524) สรพงศ์ ชาตรี แสดงคู่กับ สาลิกา สนธิกาญจน์, ส.อาสนจินดา, วิยะดา อุมารินทร์, มารศรี ณ บางช้าง, รอง เค้ามูลคดี, อดุลย์ ดุลยรัตน์ และ ชุมพร เทพพิทักษ์
• เฮงสองร้อยปี (2525) สรพงศ์ ชาตรี แสดงคู่กับ เนาวรัตน์ ยุกตะนันท์, ส.อาสนจินดา และ สีเทา
• สาวแดดเดียว (2526) สรพงศ์ ชาตรี แสดงคู่กับ หม่อมหลวงสุรีย์วัลย์ สุริยง, ส.อาสนจินดา, เมตตา รุ่งรัตน์ และ มารศรี อิศรางกูร

พิธีกร

• ดอกดินพาเหรด ช่อง 5

ละครเวที

• ขุนเหล็ก

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2556 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่สรรเสริญยิ่งดิเรกคุณาภรณ์ ชั้น จตุตถดิเรกคุณาภรณ์

อ้างอิง

• ชีวประวัติ ดอกดิน กัญญามาลย์ ที่ ฐานข้อมูลภาพยนตร์ไทย