สุรพล โทณะวณิก

บทความนี้เกี่ยวกับนักแต่งเพลงที่มีชื่อเสียงของประเทศไทย สำหรับความหมายอื่น ดูที่ สุรพล (แก้ความกำกวม)

สุรพล โทณะวณิก
สารนิเทศภูมิหลัง
เกิด	7 พฤษภาคม พ.ศ. 2474 สุรพล โทณะวณิก
คู่สมรส	ศรินศิริ โทณะวณิก
อาชีพ	นักแต่งเพลง นักเขียน นักหนังสือพิมพ์
ปีที่แสดง	พ.ศ. 2495 - ปัจจุบัน
ศิลปินแห่งชาติ	พ.ศ. 2540 - สาขาศิลปะการแสดง (เพลงไทยสากล ประพันธ์)

สุรพล โทณะวณิก (7 พฤษภาคม พ.ศ. 2474 - ) นักแต่งเพลงไทย นักเขียน นักข่าว นักหนังสือพิมพ์ ได้รับการเชิดชูเกียรติเป็นศิลปินแห่งชาติประจำปี พ.ศ. 2540

ประวัติ

สุรพล โทณะวณิก เกิดที่กรุงเทพมหานคร เป็นบุตรของขุนประทนต์คดี (หลี โทณะวณิก) และนางน้อย โทณะวณิก บิดามารดาเสียชีวิตหมดตั้งแต่อายุเพียง 6 ปี จึงกลายเป็นเด็กเร่ร่อนจนอายุ 13 ปี ได้ติดตามพระครูคุณรสศิริขันธ์ เจ้าคณะจังหวัดสุรินทร์ ไปอยู่ที่จังหวัดสุรินทร์จนเรียนจบชั้น ม.3 แล้วย้ายไปอยู่จังหวัดนครราชสีมา ก่อนจะย้ายกลับมากรุงเทพ

ในปี พ.ศ. 2492 สุรพล โทณะวณิก ทำงานที่โรงละครเวิ้งนครเกษม ได้รู้จักครูเพลง นักดนตรี และนักแสดงในวงการ ก่อนจะได้ไปช่วยงานกับ สุวัฒน์ วรดิลก และศักดิ์เกษม หุตาคม (อิงอร) และได้ทำงานเขียนเรื่องสั้นให้กับหนังสือพิมพ์และนิตยสารหลายฉบับ เช่น เพลินจิต แสนสุข วันอาทิตย์ ชาวกรุง เป็นนักข่าวอาชญากรรม และบรรณาธิการหนังสือพิมพ์

สุรพล โทณะวณิก เริ่มแต่งเพลงครั้งแรกเมื่อ พ.ศ. 2495 ให้กับไสล ไกรเลิศ ผลงานเพลงที่มีชื่อเสียงเช่น เพลง "ลาแล้วแก้วตา" และ "ในโลกแห่งความฝัน" ขับร้องโดย สุเทพ วงศ์กำแหง "ใครหนอ" และ "ฟ้ามิอาจกั้น" ขับร้องโดย สวลี ผกาพันธุ์ "ยามรัก" (ร่วมกับ เอื้อ สุนทรสนาน) และ "แม่เนื้ออุ่น" ขับร้องโดย หม่อมราชวงศ์ถนัดศรี สวัสดิวัตน์ "แตกดังโพละ" ขับร้องโดย มีศักดิ์ นาครัตน์

ผลงานเพลงในยุคหลัง เช่นเพลง "ลมรัก" และ "อยากลืมกลับจำ" ในปี พ.ศ. 2524 ขับร้องโดย เดอะฮอตเปปเปอร์ซิงเกอร์ (ผุสดี เอื้อเฟื้อ และรุ่งพิรุณ เมธารมณ์) ได้รับรางวัลแผ่นเสียงทองคำพระราชทาน ประจำปี พ.ศ. 2526

สุรพล โทณะวณิก เคยมีผลงานกำกับภาพยนตร์ ในปี พ.ศ. 2515-16 เรื่อง ไอ้แกละเพื่อนรัก (2515) นำแสดงโดย สรพงศ์ ชาตรี นัยนา ชีวานันท์ และ อีหนู หรือ 13 สาว 11 บริสุทธิ์ (2516) นำแสดงโดย กรุง ศรีวิไล

สุรพล โทณะวณิก ได้รับรางวัลแผ่นเสียงทองคำพระราชทาน จากเพลง "ใครหนอ" "ในโลกแห่งความฝัน" และ "เพชรตัดเพชร" ในปี พ.ศ. 2507 และได้รับการเชิดชูเกียรติเป็นศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (การประพันธ์เพลงไทยสากล) ประจำปี พ.ศ. 2540 และ ในปี พ.ศ. 2553 สุรพล โทณะวณิก ได้รับรางวัลเชิดชูเกียรติยศผู้ประพันธ์เพลงดีเด่นในอดีต จากในโครงการเพชรในเพลง ครั้งที่ 7 จากเพลง ใครหนอ ขับร้องโดย สวลี ผกาพันธ์ ได้รับในวันภาษาไทยแห่งชาติ วันพฤหัสบดีที่ 29 กรกฎาคม พ.ศ. 2553 ณ. ศูนย์วัฒนธรรมแห่งประเทศไทย

ผลงานการแสดงภาพยนตร์

• เขาชื่อกานต์ (2516) รับบท สำเริง
• รักกันเล่นๆ ไม่เห็นเป็นไร (2529)
• ยิ้มให้กันดีกว่า (2531)

ผลงานกำกับภาพยนตร์

• ไอ้แกละเพื่อนรัก (2515)
• อีหนู (13 สาว 11 บริสุทธิ์) (2516)
• ผ้าขี้ริ้วหัวเราะ (2521)

เพลงประกอบภาพยนตร์

• เจ้าหญิง (2512)
• เพชรพระอุมา (2514)
• ไอ้แกละเพื่อนรัก (2515)
• ตามรักตามล่า (2515)
• เจ้าลอย (2515)
• ฝ้ายแกมแพร (2518)
• เสาร์ 5 (2519)
• นักรักรุ่นกะเตาะ (2522)

คอนเสิร์ต

• คอนเสิร์ต บันทึกแผ่นดิน ศิลปินแห่งชาติ สุรพล โทณะวณิก (30 มีนาคม 2556)

ผลงานการเขียนเพลง

• ชอบไปหมด (สุเทพ ประยูรพิทักษ์)
• กลับมาแล้ว (ดิอิมพอสซิเบิ้ล)
• โอ้รัก (ประพันธ์คำร้อง)(ดิอิมพอสซิเบิ้ล และนำมาขับร้องใหม่ในปี 2528 โดยวงคีรีบูน)
• ปะป๊า มาม้า (วงฟอร์เอฟเวอร์)
• ถามเจ๊ (วงฟอร์เอฟเวอร์)
• บัวน้อยคอยรัก (ประพันธ์คำร้อง) (สุเทพ วงศ์กำแหง และนำมาขับร้องใหม่ในปี 2524 โดยวงแกรนด์เอ็กซ์)
• อร่อยไปเลย (ประพันธ์คำร้องโดยใช้นามแฝง อารี อุไร) (ดนุพล แก้วกาญจน์)

อ้างอิง

• ไพบูลย์ สำราญภูติ. เพลงลูกกรุง, TK Park Music Library ชุดดนตรีไทย. กรุงเทพ : สำนักงานอุทยานการเรียนรู้, พ.ศ. 2550. 168 หน้า. หน้า หน้าที่. ISBN 978-974-8218-82-3

แหล่งข้อมูลอื่น

• คำประกาศเกียรติคุณ สุรพล โทณะวณิก ศิลปินแห่งชาติ