จักรวรรดิญี่ปุ่น

มหาจักรวรรดิญี่ปุ่น 大日本帝国 ไดนิปปง เทโกะกุ
ค.ศ. 1868–1947
ธงชาติ ตราพระราชลัญจกร
คำขวัญ:  ค.ศ. 1868–1912 (รัชสมัยเมจิ): 五箇条の御誓文 โกคะโจ โนะ โกเซย์มง (บทบัญญัติสัตยาธิษฐาน หรือ สัตยาธิษฐาน 5 ข้อ) ค.ศ. 1926–1947 (รัชสมัยโชวะ): 八紘一宇 ฮักโก อิชิอุ (โลกทั้งใบอยู่ภายใต้หลังคาเดียว หรือ ด้านทั้ง 8 ทั้งหมดของโลก)
เพลงชาติ: (1869–1945) คิมิงาโยะ "ขอพระองค์จงครองราชย์ยาวนานตลอดไป"
ดินแดนของญี่ปุ่นแผ่ไพศาลที่สุดในปี ค.ศ. 1942   ญี่ปุ่น   อาณานิคม   ดินแดนที่ถูกรุกราน / รัฐหุ่นเชิด / รัฐในอารักขา
สถานะ	จักรวรรดิ
เมืองหลวง	เกียวโต (1868–1869) นครโตเกียว (1869–1943) โตเกียว (1943–1947)
ภาษาทั่วไป	ภาษาญี่ปุ่น
ศาสนา	โดยนิตินัย: ไม่มี โดยพฤตินัย: ศาสนาชินโต (รัฐชินโต)
การปกครอง	ไดโจกังภายใต้สมบูรณาญาสิทธิราชย์ (1868–1885) ราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญ (1885–1931) Toseiha เผด็จการทหารภายใต้ราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญ (1931–1940) รัฐนิยมโชวะ รัฐพรรคการเมืองเดียว เผด็จการเบ็ดเสร็จ คณะผู้ยึดอำนาจการปกครองภายใต้ราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญ (1940–1945) ราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญภายใต้การปกครองของฝ่ายสัมพันธมิตร (1945–1947)
จักรพรรดิ
• พ.ศ. 2411-2455	จักรพรรดิเมจิ
• พ.ศ. 2455-2469	จักรพรรดิไทโช
• พ.ศ. 2469-2532	จักรพรรดิโชวะ
นายกรัฐมนตรี
• พ.ศ. 2428-2431	ฮิโระบุมิ อิโต (คนแรก)
• พ.ศ. 2484-2488	ฮิเดะกิ โทโจ (สงครามโลก)
• พ.ศ. 2489–2490	ชิเงรุ โยชิดะ (สุดท้าย)
ประวัติศาสตร์
• การปฏิรูปเมจิ	3 มกราคม ค.ศ. 1868
• รัฐธรรมนูญฉบับแรก	29 พฤศจิกายน พ.ศ. 2433
• สงครามรัสเซีย-ญี่ปุ่น	กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2447
• สงครามแปซิฟิก	พ.ศ. 2484-2488
• รัฐธรรมนูญฉบับใหม่	3 พฤษภาคม 1947
พื้นที่
พ.ศ. 2485	7,245,653 ตารางกิโลเมตร (2,797,562 ตารางไมล์)
ประชากร
• พ.ศ. 2485	97770000
สกุลเงิน	เยน เงินเยนทหารญี่ปุ่น
ก่อนหน้า ถัดไป รัฐบาลโชกุนโทกูงาวะ สาธารณรัฐเอโซะ การยึดครองญี่ปุ่น การปกครองบอร์เนียวโดยทหารอังกฤษ พม่าของบริเตน

จักรวรรดิญี่ปุ่น หรือชื่ออย่างเป็นทางการคือ มหาจักรวรรดิญี่ปุ่น (ญี่ปุ่น: 大日本帝国; โรมาจิ: Dai Nippon Teikoku) เป็นจักรวรรดิที่อยู่ทางตะวันออกที่สุดและเป็นหนึ่งในมหาอำนาจของโลก ในคริสต์ศตวรรษที่ 19-20 สถาปนาขึ้นภายหลังจากการปฏิรูปเมจิ เมื่อวันที่ 3 มกราคม พ.ศ. 2411 และสิ้นสุดลงเมื่อ 3 พฤษภาคม พ.ศ. 2490 ภายหลังจักรวรรดิญี่ปุ่นพ่ายแพ้ในสงครามโลกครั้งที่สอง

ในยุคนี้อุตสาหกรรมมากมายเกิดขึ้นในญี่ปุ่นอย่างรวดเร็ว รวมถึงแสนยานุภาพทางการทหาร ภายใต้หลักการ ฟุโกะกุ เคียวเฮ (ญี่ปุ่น: 富国強兵; โรมาจิ: ประเทศมั่งคั่ง การทหารเข้มแข็ง) ซึ่งนำไปสู่การเป็นมหาอำนาจใหม่ของโลก ท้ายสุดคือการเข้าร่วมกับฝ่ายอักษะในสงครามโลกครั้งที่สอง และสามารถพิชิตภูมิภาคเอเชียแปซิฟิกได้ทั้งหมด นั่นเองทำให้ในปี พ.ศ. 2485 ถือเป็นจุดสูงสุดของจักรวรรดิญี่ปุ่น ที่มีอาณาเขตไพศาลถึง 7,400,000 ตารางกิโลเมตร

ภายหลังความสำเร็จทางการทหารในสงครามจีน-ญี่ปุ่นครั้งที่สองและสงครามแปซิฟิก จักรวรรดิญี่ปุ่นเริ่มประสบกับความปราชัยในหลายๆสมรภูมิทางมหาสมุทรแปซิฟิก รวมทั้งการการทิ้งระเบิดนิวเคลียร์ที่ฮิโระชิมะและนางาซะกิ นั่นเองทำให้จักรวรรดิญี่ปุ่น ยอมจำนนต่อฝ่ายสัมพันธมิตร เมื่อวันที่ 2 กันยายน พ.ศ. 2488 ในห้วงเวลาที่ฝ่ายสัมพันธมิตรนำโดยสหรัฐอเมริกาเข้าควบคุมญี่ปุ่น มีการร่างรัฐธรรมนูญใหม่ซึ่งมีสหรัฐอเมริกาเป็นส่วนร่วม รัฐธรรมนูญใหม่มีผลบังคับใช้เมื่อวันที่ 3 พฤษภาคม พ.ศ. 2490 ซึ่งถือเป็นการสิ้นสุดของจักรวรรดิญี่ปุ่น

ศัพท์มูลวิทยา

แม้ว่าเรามักจะเรียกประเทศนี้ว่า จักรวรรดิญี่ปุ่น แต่เมื่อแปลความหมายตามตัวอักษรแล้ว จะแปลได้อย่างตรงตัวว่า "มหาจักรวรรดิญี่ปุ่น" (ไดนิปปง เทโกะกุ) โดยที่

• ได (大) "มหา"
• นิปปง (日本) "ญี่ปุ่น"
• เทโกะกุ (帝国) "จักรวรรดิ"

นอกจากนี้เรายังเรียกจักรวรรดิญี่ปุ่นนี้ว่า จักรวรรดิแห่งพระอาทิตย์ ซึ่งเมื่อเจาะลึกลงไปในตัวอักษรคันจิของคำว่า นิปปง จะพบว่า อักษร 日 นั้นหมายถึง "พระอาทิตย์" และอักษร 本 หมายถึง "ต้นกำเนิด" ดังนั้น ไดนิปปง เทโกะกุ จึงมีความหมายได้อีกอย่างว่า "มหาจักรวรรดิอันก่อกำเนิดจากพระอาทิตย์" บางครั้งสามารถเรียกว่า จักรวรรดิอาทิตย์อุทัย อีกด้วย

ประวัติ

เบื้องหลัง

บากูมัตสึ

บทความหลัก: บากูมัตสึ

ผู้แทนจากรัฐบาลโชกุนโทกูงาวะในการเข้าเจรจาติดต่อกับประเทศตะวันตก

กองเรือของพลเรือแมทธิว ซี. เพร์รีแห่งสหรัฐอเมริกา ทำการปิดอ่าวบังคับให้ญี่ปุ่นเปิดประเทศ

หลังจากญี่ปุ่นได้สิ้นสุดยุคสงครามกลางเมืองในยุคเซ็งโงกุ โทกูงาวะ อิเอยาซุ ได้ขึ้นมามีอำนาจและตั้งรัฐบาลเอโดะที่ปกครองโดยระบอบโชกุน (บากูฟุ) มีอภิสิทธิ์ให้ตระกูลโทกูงาวะผลัดขึ้นเป็นโชกุนต่อเนื่องกันหลายชั่วอายุคน โดยที่จักรพรรดิญี่ปุ่นทรงไม่มีพระราชอำนาจทางการเมือง รัฐบาลโชกุนโทกูงาวะได้ให้ประเทศญี่ปุ่นดำเนินนโยบายปิดประเทศหรือซาโกกุ, เป็นระยะเวลาเกือบ 200 หรือกว่าสองศตวรรษ ภายใต้ระบอบการปกครองของเหล่าโชกุน แห่งยุคเอะโดะ จนอำนาจรัฐบาลโชกุนมาถึงจุดสิ้นสุดเมื่อญี่ปุ่นโดนเรือรบอเมริกานำโดยพลเรือแมทธิว ซี. เพร์รี ยกกองเรือมาปิดปากอ่าวบังคับให้ทำสนธิสัญญายอมเปิดประเทศ รัฐบาลโชกุนของญี่ปุ่นถูกบังคับให้เปิดประเทศเพื่อการค้าโดยการทำสนธิสัญญาคานางาวะ ในปี ค.ศ. 1854 ทำให้รัฐบาลโทกูงาวะเริ่มเสื่อมอำนาจลง ดังนั้นจึงเริ่มเรียกระยะเวลาในช่วงนี้ว่าบากูมัตสึ

ในปีต่อ ๆ มามีการค้าและการติดต่อกับต่างประเทศเพิ่มขึ้น ได้มีการทำสนธิสัญญาการค้าระหว่าง รัฐบาลโชกุนโทกูงาวะและเหล่าประเทศตะวันตกจากยุโรป ส่วนใหญ่เนื่องจากเงื่อนไขที่น่าอับอายของสนธิสัญญาที่ไม่เป็นธรรมเหล่านี้ ทำให้ชาวญี่ปุ่นเริ่มเกิดกระแสต่อต้านชาวต่างชาติและฟื้นฟูระบอบจักรพรรดิ รัฐบาลโชกุนที่เอะโดะในไม่ช้าก็เผชิญหน้ากับความเป็นปรปักษ์ภายในซึ่งปรากฏเป็นขบวนการความเคลื่อนไหวความเกลียดกลัวต่างชาติอย่างรุนแรง หรือที่เรียกว่า ซนโนโจอิ (แปลว่า "ฟื้นฟูพระราชอำนาจจักรพรรดิ ขับไล่ชาวต่างชาติ (ตะวันตก)").

ในเดือนมีนาคม ค.ศ. 1863 จักรพรรดิญี่ปุ่นทรงออก "พระราชโองการขับไล่คนป่าเถื่อน" แม้ว่าโชกุนจะไม่มีความตั้งใจที่จะบังคับใช้ระเบียบ แต่ก็เป็นแรงบันดาลใจในการโจมตีรัฐบาลโชกุนเองและชาวต่างชาติในญี่ปุ่น เหตุการณ์นามามูกิ ในช่วงปี ค.ศ. 1862 นำไปสู่การฆาตกรรมของชาวอังกฤษ ชาร์ล เลนน็อกซ์ ริชาร์ดสัน โดยกลุ่มซามูไรจากแคว้นซัตสึมะ อังกฤษเรียกร้องค่าชดเชย แต่ถูกปฏิเสธ ในขณะที่พยายามที่จะจ่ายเงินที่แน่นอนกองทัพเรือราชนาวีอังกฤษก็ถูกยิงจากชายฝั่งใกล้เมืองคาโงชิมะ อังกฤษจึงตอบโต้ด้วย ใช้เรือปืนใหญ่ทำการระดมยิงที่ท่าเรือคาโงชิมะ ในปี ค.ศ. 1863 รัฐบาลโทกูงาวะตกลงที่จะจ่ายค่าชดเชยสำหรับการเสียชีวิตของริชาร์ดสัน อย่างไรก็ตามชาวญี่ปุ่นยังเกิดกระแสต่อต้านชาวต่างชาติอย่างต่อเนื่อง ได้มีการยิงเรืของชาวต่างชาติที่ท่าเรือชิโมโนเซกิและการโจมตีต่อทรัพย์สินของชาวต่างชาติ กลุ่มประเทศตะวันตกจึงได้รวมเป็นพันธมิตรตอบโต้ญี่ปุ่นกลับนำไปสู่การระดมยิงเมืองชิโมโนเซกิ โดยกองทัพพันธมิตรตะวันตกในปี ค.ศ. 1864. แคว้นโชชู ยังเริ่มทำการรัฐประหารที่ล้มเหลวที่เรียกว่า เหตุการณ์คินม่อน พันธมิตรซัตโช หรือ พันธมิตรแคว้นซัตสึมะ–แคว้นโชชู ได้เริ่มก่อตั้งขึ้นในปี ค.ศ. 1866 เพื่อรวมความพยายามในการโค่นล้มรัฐบาลโชกุนโทกูงาวะ และถวายพระราชอำนาจคืนแก่องค์สมเด็จพระจักรพรรดิ ในช่วงต้นปี ค.ศ. 1867 จักรพรรดิโคเมเสด็จสวรรคตและถูกแทนที่โดยพระโอรสของพระองค์ เจ้าชายมัตสึฮิโตะเสด็จขึ้นครองราชย์เป็นจักรพรรดิเมจิ

ในวันที่ 9 พฤศจิกายน ค.ศ. 1867 รัฐบาลโชกุนมิอาจทนต่อแรงกดดันของชาวญี่ปุ่นได้ โชกุนคนสุดท้าย โทกูงาวะ โยชิโนบุตัดสินยอมวางมือทางการเมืองโดยการประนีประนอม ลาออกจากตำแหน่งและถวายคืนอำนาจบางส่วนของเขาไปยังพระจักรพรรดิเมจิ อีกทั้งยังตกลงที่จะ "เป็นเครื่องมือสำหรับการดำเนินการ" ตามคำสั่งของจักรพรรดิ รัฐบาลโชกุนโทกูงาวะจึงยอมผ่อนปรนอำนาจในระดับหนึ่ง อย่างไรก็ตามในขณะที่การลาออกของโชกุนโยชิโนบุได้สร้างโมฆะเล็กน้อยในระดับสูงสุดของรัฐบาลเครื่องมือของรัฐยังคงอยู่ ยิ่งไปกว่านั้นรัฐบาลโชกุนโดยเฉพาะตระกูลโทกูงาวะยังคงเป็นกำลังสำคัญในการพัฒนาระบบการเมืองและยังคงมีอำนาจบริหารมากมาย พันธมิตรซัตสึมะ-โชชูเห็นว่าเป็นเรื่องที่ยอมรับไม่ได้ในการประนีประนอมและเห็นว่าควรตัดอภิสิทธิ์เหล่าตระกูลโทกูงาวะให้หมดไป

ในวันที่ 3 มกราคม ค.ศ. 1868 กองทัพพันธมิตรซัตสึมะ-โชชูได้บุกยึดพระราชวังหลวงเกียวโตในกรุงเกียวโต, และในวันถัดมาจักรพรรดิเมจิผู้ทรงพระเยาว์ในวัย 15 ชันษา พระองค์ได้ประกาศการฟื้นฟูพระราชอำนาจของพระองค์เองเพื่อให้ระบอบจักรพรรดิกลับมามีอำนาจเต็ม แม้ว่าสภาที่ปรึกษาของจักรพรรดิส่วนใหญ่มีความสุขกับการประกาศอย่างเป็นทางการของการปกครองโดยตรงโดยราชสำนักและมีแนวโน้มที่จะสนับสนุนความร่วมมืออย่างต่อเนื่องกับโชกุนโทกูงาวะ ไซโง ทากาโมริ ผู้เลื่อมใสในระบอบจักรพรรดิได้ขู่ว่าการชุมนุมในการยกเลิกตำแหน่ง โชกุน' และสั่งให้ริบที่ดินของโชกุนโยชิโนบุ

ในวันที่ 17 มกราคม ค.ศ. 1868 โชกุนโยชิโนบุประกาศว่า "เขาจะไม่ถูกผูกมัดโดยคำแถลงเกี่ยวกับการฟื้นฟูพระราชอำนาจและเรียกร้องต่อราชสำนักให้ยกเลิกการกระทำดังกล่าว" เมื่อวันที่ 24 มกราคม โชกุนโยชิโนบุได้รวบรวมผู้จงรักภักดีต่อระบอบโชกุนตัดสินใจเตรียมโจมตีกรุงเกียวโต เพื่อปราบปรามผู้คิดฟื้นฟูระบอบจักรพรรดิซึ่งครอบครองโดยกองกำลังพันธมิตรซัตสึมะและโชชู การตัดสินใจครั้งนี้ได้รับการกระตุ้นเตือนจากการเรียนรู้ของเขาเกี่ยวกับการลอบวางเพลิงการโจมตีในเอโดะ เริ่มต้นจากการเผาไหม้ของปราสาทเอโดะซึ่งเป็นที่อยู่อาศัยหลักของโชกุนโทกูงาวะ

สงครามโบชิน

บทความหลัก: สงครามโบชิน

การรบทางทะเลที่ฮาโกดาเตะระหว่างฝ่ายจักพรรดิกับฝ่ายโชกุน

ซามูไรของแคว้นซัตสึมะ ฝ่ายนิยมจักรพรรดิในระหว่างสงครามโบชิน

(ญี่ปุ่น: สงครามโบชิน; โรมาจิ: 戊辰戦争; ทับศัพท์: โบชินเซ็นโซ) ได้เริ่มต่อสู้ระหว่างเดือนมกราคม ค.ศ. 1868 และพฤษภาคม ค.ศ. 1869 การเป็นพันธมิตรของซามูไรจากทางใต้และทางตะวันตกและตอนนี้ขุนนางของราชสำนักได้ประกันความร่วมมือของจักรพรรดิเมจิที่ยังทรงเยาว์วัยที่ทรงสั่งให้ยกเลิกและล้มล้างระบอบโชกุนโทกูงาวะที่ปกครองญี่ปุ่นมาเกือบ 200 ปี

โชกุนโทกูงาวะ โยชิโนบุได้เริ่มเปิดฉากการโจมตีทางทหารเพื่อยึดราชสำนักของสมเด็จพระจักรพรรดิที่กรุงเกียวโต อย่างไรก็ตามความได้เปรียบและกระแสความนิยมจากชาวญี่ปุ่นก็หันไปหากลุ่มจักรพรรดิที่มีขนาดเล็กกว่าแต่ค่อนข้างทันสมัย และเต็มไปด้วยกลุ่ม ไดเมียว ที่แปรพักตร์ไปเข้าข้างฝ่ายฟื้นฟูพระราชอำนาจจักรพรรดิ ในยุทธการโทบะ–ฟูชิมิเป็นชัยชนะที่เด็ดขาดของฝ่ายนิยมจักรพรรดิที่ประกอบไปด้วยกำลังผสมจากแคว้นโชชู แคว้นซัตสึมะและแคว้นโทซะ ที่เอาชนะกองทัพของผู้นิยมระบอบโชกุนโทกูงาวะลงได้ การต่อสู้แบบต่อเนื่องถูกต่อสู้ระหว่างฝ่ายจักรพรรดิและฝ่ายโชกุน; จนในที่สุดกองทัพฝ่ายโชกุนที่ยังหลงเหลืออยู่ได้ยอมจำนนต่อกองกำลังของสมเด็จพระจักรพรรดิและหลังจากนั้นโชกุนโยชิโนะบุก็ขอยอมจำนนโดยการส่วนตัว เขาถูกปลดออกจากอำนาจทั้งหมดโดยสมเด็จพระจักรพรรดิเมจิและขณะเดียวกันชาวญี่ปุ่นส่วนใหญ่ได้ให้การยอมรับการปกครองของจักรพรรดิเท่ากับการฟื้นฟูระบอบจักรพรรดิได้สมบูรณ์แล้ว

รัชกาลเมจิ (ค.ศ. 1868–1912)

บทความหลัก: ยุคเมจิ และ การฟื้นฟูเมจิ

การฟื้นฟูเมจิ (การฟื้นฟูพระราชอำนาจ)

จักรพรรดิเมจิ, จักรพรรดิญี่ปุ่น (รัชกาลที่ 122) ทรงฉลองพระองค์เยี่ยงอย่างพระมหากษัตริย์ยุโรปตะวันตก สะท้อนถึงการพัฒนาประเทศตามแบบตะวันตกในยุคสมัยเมจิ

สมาชิกทูตที่สำคัญในคณะทูตอิวาคูระ มีส่วนร่วมสำคัญในการพัฒนาประเทศญี่ปุ่น จากซ้ายไปขวา: คิโดะ ทากาโยชิ, ยามากูชิ มาซูกะ, อิวาคูระ โทโมะมิ, อิโต ฮิโรบูมิ, โอกูโบะ โทชิมิจิ

หลังสิ้นสุดสงครามโบชิน กลุ่มพันธมิตรที่นิยมระบอบจักรพรรดิ แคว้นโชชูและแคว้นซัตสึมะผนึกกำลังกันล้มล้างระบอบโชกุนแห่งรัฐบาลเอโดะและระบบซามูไรลง เป็นการสิ้นสุดระบอบโชกุนในที่สุด ขณะเดียวกันได้มีการฟื้นฟูอำนาจของสถาบันกษัตริย์ (Taisei Hōkan) หรือการถวายพระราชอำนาจคืนแก่พระจักรพรรดิ จักรพรรดิเมจิได้ทรงย้ายเมืองหลวงจากเกียวโตไปยังเอโดะแล้วเปลี่ยนชื่อเป็นโตเกียว

บทบัญญัติสัตยาธิษฐาน ได้รับการเปิดเผยต่อสาธารณชนในการครองราชย์ของจักรพรรดิเมจิแห่งญี่ปุ่นเมื่อวันที่ 7 เมษายน ค.ศ. 1868 คำสาบานได้ระบุจุดมุ่งหมายหลักและแนวทางการปฏิบัติที่จะต้องปฏิบัติตามในช่วงรัชสมัยของจักรพรรดิเมจิซึ่งเป็นเวทีทางกฎหมายเพื่อการพัฒนาประเทศให้ทันสมัยแบบชาติตะวันตกของญี่ปุ่น

รัฐบาลใหม่ได้ยกเลิกระบอบศักดินาสวามิภักดิ์และมีการรวมศูนย์อำนาจไว้ในกรุงโตเกียว มีการสถาปนาสภานิติบัญญัติในสมเด็จพระจักรพรรดิขึ้นมาตามแบบอย่างของรัฐสภาอังกฤษ อันประกอบด้วยสภาขุนนาง (สภาสูง) และสภาผู้แทนราษฎร (สภาล่าง) อย่างไรก็ตาม แม้จะมีการเลือกตั้ง แต่ก็ไม่อาจเรียกได้ว่าเป็นระบอบประชาธิปไตยได้ เนื่องจากอำนาจและอิทธิพลทางการเมืองส่วนใหญ่อยู่ที่เหล่าขุนนางในสภาสูง โดยเฉพาะอย่างยิ่งคณะเก็นโรเป็นกลุ่มบุคคลที่มีอิทธิพลที่สุดในระบบการเมือง

การพัฒนาชาติแบบตะวันตก

ฟุคุซาวะ ยูคิจิ หนึ่งในนักปราชญ์และนักเขียนของญี่ปุ่น ผู้สนับสนุนให้ญี่ปุ่นพัฒนาชาติแบบยุโรป

ญี่ปุ่นได้เริ่มส่งบุคคลากรไปเรียนรู้ศึกษาดูงานชาติตะวันตก โดยแต่งตั้งคณะทูตอิวาคูระในปี ค.ศ. 1871 คณะทูตดังกล่าวมีหน้าที่ภารกิจเดินทางไปทั่วโลกเพื่อเจรจาแก้ไขยกเลิกสนธิสัญญาที่ไม่เท่าเทียมกัน กับประเทศสหรัฐอเมริกาและประเทศในยุโรปที่ญี่ปุ่นเคยถูกบังคับให้ทำในช่วงรัฐบาลโชกุนโทกูงาวะและเพื่อรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับระบบเศรษฐกิจและสังคมตะวันตกเพื่อนำกลับมาพัฒนาประเทศญี่ปุ่น

นักเขียนที่มีชื่อเสียงหลายคนภายใต้การคุกคามอย่างต่อเนื่องของการลอบสังหารจากศัตรูทางการเมืองของพวกเขา ได้มีอิทธิพลในการชนะการสนับสนุนให้ญี่ปุ่นพัฒนาเดินตามแบบตะวันตก นักเขียนหนึ่งคนคือ ฟุคุซาวะ ยูคิจิ ซึ่งมีผลงานรวมถึง "เงื่อนไขในตะวันตก" "ดัตสึอะรน" และ "โครงร่างของทฤษฎีอารยธรรม" ซึ่งมีรายละเอียดของสังคมตะวันตกและปรัชญาของเขาเอง ในช่วงเวลาการฟื้นฟูเมจิ อำนาจทางทหารและเศรษฐกิจได้รับการเน้นย้ำ ความแข็งแกร่งทางทหารกลายเป็นเครื่องมือในการพัฒนาประเทศและความมั่นคง จักรวรรดิญี่ปุ่นกลายเป็นประเทศที่ไม่ใช่ตะวันตกเพียงมหาอำนาจของโลกและเป็นกำลังสำคัญในเอเชียตะวันออกในเวลาประมาณ 25 ปีอันเป็นผลมาจากอุตสาหกรรมและการพัฒนาเศรษฐกิจ

ความเป็นตะวันตกแบบฉับพลันเมื่อมีการนำมาใช้จะเปลี่ยนไปเกือบทุกด้านของสังคมญี่ปุ่นตั้งแต่ การทหาร, อาวุธ, ศิลปะ, การศึกษา, มารยาท, แฟชั่น, สุขภาพ, ความยุติธรรม, การเมือง, ภาษา ฯลฯ รัฐบาลญี่ปุ่นส่งนักเรียนไปยังประเทศตะวันตกเพื่อสังเกตและเรียนรู้การปฏิบัติของพวกเขาและจ้างที่ปรึกษาต่างประเทศ" ในหลายสาขาเพื่อมาญี่ปุ่นเพื่อให้ความรู้แก่ประชาชน ตัวอย่างเช่นระบบการพิจารณาคดีและรัฐธรรมนูญมีการจำลองในส่วนของปรัสเซียเป็นส่วนใหญ่

การปฏิรูปการเมือง

บทความหลัก: รัฐธรรมนูญเมจิ

จักรพรรดิเมจิทรงเปิดการประชุมสภาแบบตะวันตก

แนวคิดของรัฐธรรมนูญที่เป็นลายลักษณ์อักษรนั้นเป็นหัวข้อถกเถียงกันอย่างรุนแรงทั้งภายในและภายนอกรัฐบาลตั้งแต่เริ่มต้นรัฐบาลเมจิ การร่างรัฐธรรมนูญสมัยเมจินั้นไม่ได้เป็นการเรียกร้องจากเบื้องต่ำหรือชนชั้นสามัญขึ้นมา แต่เป็นการเรียกร้องของหมู่ปัญญาชน ซึ่งจัดเป็นชนชั้นสูงในสังคมญี่ปุ่น ขณะเดียวกันเจตจำนงของการฟื้นฟูพระราชอำนาจสมัยเมจิตือ การสร้างอำนาจสมบูรณาญาสิทธิราชขององค์จักรพรรดิขึ้นมาปกครองประเทศ แนวความคิดของอำนาจอธิปไตยของปวงชนแบบระบอบตะวันตกจึงดูขัดกันกับอำนาจอธิปไตยขององค์จักรพรรดิแบบญี่ปุ่น

รัฐธรรมนูญได้ถูกยอมรับความจำเป็นในการเปลี่ยนแปลงและความทันสมัยหลังจากยกเลิกตำแหน่งระบบโชกุนแล้ว:

พวกเรา,ผู้สืบทอดบัลลังก์ที่เจริญรุ่งเรืองจากบรรพชนรุ่นก่อนของเรา, ทำการอย่างนอบน้อมและสาบานกับผู้ก่อตั้งจักรวรรดิของบ้านเกิดของเราและแก่บรรพบุรุษของเราคนอื่น ๆ, ในการดำเนินนโยบายที่ยิ่งใหญ่นั้นครอบคลุมทั้งสวรรค์และโลก, เราจะยังคงรักษาและทะนุบำรุงรัฐบาลในรูปแบบโบราณ... ในการพิจารณาแนวโน้มความก้าวหน้าของการดำเนินการของมนุษย์และควบคู่ไปกับความก้าวหน้าของอารยธรรม, เราเห็นว่าสมควรเพื่อให้ความกระจ่างและชัดเจนต่อคำแนะนำที่ผู้ก่อตั้งจักรวรรดิของบ้านเกิดของเราและผู้ก่อตั้งบรรพบุรุษคนอื่นของเรากำหนดไว้เพื่อสร้างกฎหมายพื้นฐาน...

เจ้าชายยามางาตะ อาริโตโมะ, ทรงดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีญี่ปุ่นสองสมัย พระองค์เป็นหนึ่งในผู้ออกแบบพัฒนาหลักของฐานทัพทหารและการเมืองของญี่ปุ่นยุคแรก

จักรวรรดิแบบตะวันตกได้ถูกก่อตั้งขึ้น, ใช้ชื่อว่า จักรวรรดิญี่ปุ่น โดยนิตินัย, หลังการลงพระปรมาภิไธยบังคับใช้ รัฐธรรมนูญแห่งจักรวรรดิญี่ปุ่น รัฐธรรมนูญดำเนินโครงสร้างทางการเมืองของจักรวรรดิอย่างเป็นทางการและให้อำนาจและหน้าที่ความรับผิดชอบมากมายแก่องค์จักรพรรดิ

มาตรา 4. ถือว่าจักรพรรดิทรงเป็นประมุขของประเทศ ทรงเป็นศูนย์รวมจิตใจและที่เคารพสักการะ ทรงมีความศักดิ์สิทธิ์ผู้ใดจะละเมิดไม่ได้

มาตรา 6. จักรพรรดิทรงมีสิทธิ์ยับยั้งกฎหมายใดๆที่สภาล่างเสนอมาได้ ทรงสามารถแต่งตั้งคณะรัฐมนตรีและทรงยุบสภาเมื่อใดก็ได้ตามคำแนะนำของคณะรัฐมนตรี

มาตรา 11. จักรพรรดิทรงใช้อำนาจสูงสุดทั้งการปกครองและการทหารผ่านคณะรัฐมนตรี ทรงเป็นจอมทัพกองทัพบกและกองทัพเรือ

เคนทาโร คาเนโกะ นักการทูตในสมัยเมจิของญี่ปุ่น ผู้มีส่วนร่างรัฐธรรมนูญแห่งจักรวรรดิญี่ปุ่น

ในปี ค.ศ. 1890, สภาไดเอท ก่อตั้งขึ้นเพื่อตอบสนองต่อรัฐธรรมนูญเมจิ สภาประกอบด้วย สภาผู้แทนราษฎรและสภาขุนนางญี่ปุ่น ทั้งสองสภาเปิดที่นั่งสำหรับชาวอาณานิคมเช่นเดียวกับชาวญี่ปุ่น สภาไดเอทของจักรพรรดิยังคงดำเนินต่อไปจนกระทั่ง ค.ศ. 1947

พัฒนาการด้านเศรษฐกิจ

บทความหลัก: เศรษฐกิจของจักรวรรดิญี่ปุ่น และ ประวัติศาสตร์เศรษฐกิจญี่ปุ่น

นิทรรศการอุตสาหกรรมโตเกียว ปี ค.ศ. 1907

สภาพเมืองยามางาตะ ปี ค.ศ. 1881

ในด้านการพัฒนาเศรษฐกิจ ญี่ปุ่นตกลงใจและตัดสินใจที่จะสร้างประเทศให้ยิ่งใหญ่ตามแบบตะวันตก รัฐบาลเมจิได้มีนโยบายเน้นการพัฒนาอุตสาหกรรมทันที เพราะเห็นว่าประเทศตะวันตกนั้นร่ำรวยมั่งคั่งจนเป็นจักรวรรดินิยมทางเศรษฐกิจอันเป็นเครื่องเกื้อกูลต่อการพัฒนาทางการทหาร ซึ่งญี่ปุ่นปรารถนาจะมีสถานะแบบเดียวกัน สิ่งนี้จะเห็นได้ว่าญี่ปุ่นได้ผิดแผกแตกต่างจากเพื่อนบ้านชาวเอเชียอื่นๆที่ยังคงพัฒนาการเกษตรให้ทันสมัยก่อนที่จะก้าวไปสู่ขั้นของการอุตสาหกรรม และความแตกต่างนี่จึงเป็นเครื่องชี้ให้เห็นถึงการที่ญี่ปุ่นเป็นประเทศที่พัฒนาด้านเศรษฐกิจไปก่อนประเทศเพื่อนบ้านอย่างรวดเร็วมาก

รัฐบาลญี่ปุ่นตระหนักเสมอว่าหากตนต้องการความเสมอภาคกับตะวันตก ก็จะได้มาด้วยความเข้มแข็งทางการทหารและมั่งคงทางเศรษฐกิจ มีวิทยาการทางเทคโนโลยีจากตะวันตก ซึ่งญี่ปุ่นจะต้องทำได้ด้วยตนเอง กลุ่มผู้นำรัฐบาลเมจิจึงสนับสนุนและช่วยเหลือทุกวิถีทางต่อการลงทุนของเอกชนทั้งทางอุตสาหกรรมหนัก อุตสาหกรรมเบา การธนาคารและธุรกิจการค้าต่างๆ ในยุทธศาสตร์การพัฒนาอุตสากรรมนั้น ญี่ปุ่นเริ่มอุตสาหกรรมการต่อเรือเพื่อออกเดินเรือค้าขายแข่งขันกับต่างประเทศและเสริมกำลังกองทัพเรือควบคู้ไปด้วย บริเวณที่มีกองเรือคับคั่งอยู่ที่บริเวณ โยโกสุงะ มิโตะ ฮิเซนและซัทสึมะ ปรากฏว่าญี่ปุ่นสามารถต่อเรือเดินสมุทรขนาดใหญ่ชื่อ กันรินมารุ บรรทุกทหารและคณะทูตข้ามมหาสมุทรแปซิฟิกไปยังสหรัฐอเมริกาได้ นอกจากนั้นก็มีโรงงานสรรพาวุธที่ผลิตปืน กระสุน และดินปืนได้เอง โดยไม่ยอมใช้ผู้ช่วยเหลือชาวต่างชาติเลย ทั้งนี้เพื่อความมั่นคงและปลอดภัยของประเทศ

ในด้านการพัฒนาทางคมนาคมนั้น ญี่ปุ่นสามารถทำได้สำเร็จในทศวรรษ 1870 มีการเปิดทำการเกี่ยวกับโทรเลขขึ้นปี ค.ศ 1869 ได้เป็นครั้งแรกโดยติดต่อกันระหว่างโตเกียวกับโยโกฮามะ เริ่มการไปรษณีย์ในปี ค.ศ. 1871 ก่อตั้งบริษัทเดินเรือทะเลและเปิดทางรถไฟสายแรกระหว่างโตเกียวและโยโกฮามะในปี ค.ศ. 1872 หลังจากนั้นก็ขยายกิจการคมนาคมติดต่อไปทั้งหมู่เกาะญี่ปุ่นในระยะเวลาอันสั้น ความก้าวหน้าทางการรถไฟนั้นมีมากจนกลายเป็นธุรกิจทั้งของรัฐและเอกชน สำหรับการเดินเรือข้ามมหาสมุทรนั้น ญี่ปุ่นก็แข่งขันกับชาวต่างชาติจนต้องถอนตัวออกไปจากญี่ปุ่นในที่สุด สำหรับเส้นทางสายตะวันออกไกลการเดินเรือทะเลเป็นกิจกรรมที่เฟื่องฟูมากในทศวรรษ 1890 กล่าวกันว่าก่อนสงครามโลกครั้งที่สอง ญี่ปุ่นสามารถมีระวางเรือหนัก 6,000,000 ตัน ซึ่งจัดอยู่ในอันดับสามของโลก

นอกจากนี้ญี่ปุ่นยังสามารถสร้าง "รถไฟฟ้า" ขึ้นแทนรถลาก รถม้าและเกวียนใช้เดินทางไปสะดวกรวดเร็วในประเทศในปี ค.ศ. 1896 และในปี ค.ศ. 1920 ก็มีการใช้รถยนต์กันทั่วไป ในปี ค.ศ. 1910 ก็มีเครื่องบินลำแรกของตนที่ผลิตเอง ได้มีบริษัทการบินขึ้นพัฒนาการคมนาคมทางอากาศในปี ค.ศ. 1928 สำหรับโทรศัพท์นั้นมีใช้ในปี ค.ศ. 1889 ซึ่งนับว่าต้นศตวรรษที่ 20 ญี่ปุ่นมีความเจริญก้าวหน้าทันสมัยในการคมนาคมทุกๆด้าน คือทั้งทางบก ทางเรือและอากาศ

มารูโนอูจิ สำนักงานใหญ่ของบริษัทมิตซูบิชิ หนึ่งในกลุ่มทุนขนาดใหญ่ของไซบัตสึ ก่อนปี ค.ศ. 1923

ด้านอุตสาหกรรมเบาพวกเครื่องอุปโภคบริโภค เพื่อลดการเสียเปรียบดุลย์การค้ากับต่างประเทศ จึงมีการสนับสนุนการผลิตขึ้นใช้ในประเทศ ทั้งยังส่งออกแข่งขันกับต่างประเทศด้วย ที่สำคัญได้แก่การให้การสนับสนุนต่อนายทุนในธุรกิจสิ่งทอทั้งด้านวิชาการและการเงิน โดยให้ซื้อเครื่องจักรและโรงงานต่อจากรัฐบาลในลักษณะเงินผ่อนที่ไม่ต้องเสียดอกเบี้ย ทำให้ธุรกิจสิ่งทอเจริญก้าวหน้ารวดเร็วจนเป็นอุตสาหกรรมที่ล้ำหน้าที่สุด ทั้งการีวมกลุ่มกันของนายทุนธุรกิจสิ่งทอก็ยิ่งทำให้มีฐานะเศรษฐกิจที่มั่นคงและสามารถควบคุมความได้เปรียบในตลาดการค้าต่างประเทศได้ด้วย จนญี่ปุ่นเริ่มมีดุลย์การค้าได้เปรียบชาวต่างชาติในปี ค.ศ. 1880 เป็นต้นมาทำให้ญี่ปุ่นค่อยๆเข้าควบคุมตลาดในเอเชียมากสำหรับสินค้าอุตสาหกรรมสิ่งทอ

รัฐบาลสามารถพัฒนาสังคมธุรกิจการค้าได้อย่างรวดเร็ว ทั้งที่เป็นของรัฐบาลและเอกชน ผู้นำรัฐบาลเองยังกล้าที่จะริเริ่มงานสำคัญในการลงทุนใหม่ๆ เพราะต่างก็มีความเป็นชาตินิยมและความทะเยอทะยานส่วนตัว พวกผพ่อค้าที่ร่ำรวยจากการค้าขายสมัยโทกูงาวะได้เปลี่ยนท่าทีขยายการลงทุนในกิจการอื่นๆ ได้มีการเชื่อมโยงอย่างใกล้ชิดกับกลุ่ม บริษัทนายทุนยักษ์ใหญ่ที่มีชื่อเสียง มีการรวมตัวเป็นกลุ่มทางธุรกิจขนาดใหญ่ที่รู้จักกันในชื่อ กลุ่มไซบัตสึ (เช่น: มิตซุย, มิตซูบิชิ, ซูมิโตโมะและยาสุดะ) พวกไซบัตสึล้วนเป็นพ่อค้าที่เป็นมหาเศรษฐีและเป็นยักษ์ใหญ่ในวงการธุรกิจ บางตระกูลได้ติดต่อทำธุรกิจให้แก่ภาครัฐบาลทางด้านการธนาคาร รับซื้อและขายทางธุรกิจอุตสาหกรรมของรัฐบาล รวมถึงการจัดซื้อหรือผลิตอาวุธให้รัฐบาล บางกลุ่มยังได้รับการอนุเคราะห์ทางด้านสินเชื่อจากรัฐบาลโดยตรงอีกด้วย นอกจากนี้กลุ่มบริษัทไซบัตสึยังเป็นพลังขับเคลื่อนสำคัญในการสนับสนุนให้ญี่ปุ่นทำสงครามขยายดินแดนล่าอาณานิคมเพื่อที่จะได้แหล่งระบายสินค้าและแหล่งวัตถุดิบเพิ่มขึ้น

พัฒนาการด้านการทหาร

เครื่องแบบทหารสมัยใหม่ของกองทัพบกจักรวรรดิญี่ปุ่น

กองทัพเรือจักรวรรดิญี่ปุ่นแบบสมัยใหม่ตามแบบตะวันตก

จากปี 1867 ญี่ปุ่นได้มีนโยบายให้กองทัพทหารต่างๆ ของญี่ปุ่นช่วยเหลือกองทัพญี่ปุ่นปฏิรูประบบให้ทันสมัย ภารกิจทางไปศึกษาดูงานด้านการทหารในต่างประเทศครั้งแรกในญี่ปุ่นจัดขึ้นที่ฝรั่งเศสในปี ค.ศ. 1867

ในปี ค.ศ. 1871 นักการเมืองชื่อดังอิวาคูระ โทโมะมิและโอกูโบะ โทชิมิจิ นำองค์กรของกองทัพแห่งชาติที่ประกอบไปด้วยซามูไรที่แข็งแกร่ง 10,000 คน เริ่มฝึกและเรียนรู้ระบบการทหารแบบตะวันตก โอกูโบะยังเป็นซามูไรแห่งแคว้นซัตสึมะและเขาเป็นหนึ่งใน สามขุนนางผู้ยิ่งใหญ่แห่งการฟื้นฟูและเป็นหนึ่งในผู้ก่อตั้งหลักของญี่ปุ่นสมัยใหม่ ในปี ค.ศ. 1873, รัฐบาลของจักรวรรดิเสนอถึงการแต่งตั้งตำแหน่งราชการใหม่หรือ รัฐมนตรีว่าการสงคราม โดยมีเจ้าชายยามางาตะ อาริโตโมะทรงเป็นผู้บุกเบิกเพื่อจัดทัพกองทัพญี่ปุ่น ดังนั้นยามางาตะจึงโน้มน้าวรัฐบาลและตรากฎหมายการเกณฑ์ทหารในปี 1873 ซึ่งจัดตั้งกองทัพจักรวรรดิญี่ปุ่นขึ้นใหม่ กฎหมายจัดตั้งการรับราชการทหารสำหรับผู้ชายทุกชนชั้นเป็นระยะเวลา 3 ปีและเพิ่มอีก 4 ปีในสถานะกำลังสำรอง ยามางาตะได้ปรับปรุงและสร้างแบบจำลองใหม่โดยยึดตามแบบจากกองทัพปรัสเซีย เจ้าชายยามางาตะยังทรงเป็นจอมพลในกองทัพบกจักรวรรดิญี่ปุ่นและทรงดำตำแหน่งนายกรัฐมนตรีญี่ปุ่นถึงสองสมัย ทรงเป็นหนึ่งในสถาปนิกหลักของฐานทัพทหารและการเมืองของญี่ปุ่นยุคแรกและถือได้ว่าทรงเป็น "พระบิดาแห่งกองทัพบกจักรวรรดิญี่ปุ่น" และลัทธิทหารนิยมญี่ปุ่น

ด้านกองทัพเรือ กองทัพเรือจักรวรรดิญี่ปุ่นก่อตั้งขึ้นอย่างเป็นทางการในปี ค.ศ. 1869 ในช่วงทศวรรษที่ 1870 และ 1880 กองทัพเรือญี่ปุ่นยังคงเป็นกองกำลังป้องกันชายฝั่งทะเลแม้ว่ารัฐบาลเมจิจะยังคงปรับปรุงให้ทันสมัยอยู่เสมอ ในปี ค.ศ. 1870 ขณะที่ญี่ปุ่นยึดถือแบบอย่างกองทัพบกตามแบบกองทัพปรัสเซีย ส่วนกองทัพเรือญี่ปุ่นเลือกที่จะยึดแบบอย่างตามกองทัพเรืออังกฤษ ได้มีการออกพระราชกฤษฎีการะบุว่ากองทัพเรืออังกฤษควรเป็นแบบอย่างในการพัฒนาและภารกิจเรืออังกฤษครั้งที่สองไปญี่ปุ่น, ภารกิจดักลาส (1873-79) มีที่ปรึกษาจากอังกฤษคือ อาร์ชิบัลด์ ลูเซียสดักลาสช่วยวางรากฐานการฝึกอบรมเจ้าหน้าที่ทหารเรือและการศึกษาแก่กองทัพเรือญี่ปุ่นเป็นครั้งแรก โดยมีโทโง เฮฮาจิโร ผู้ได้รับการศึกษาจากกองทัพเรือราชนาวีอังกฤษเป็นผู้บุกเบิกกิจการกองทัพเรือแห่งจักรวรรดิ ซึ่งโทโงถือเป็น "บิดาแห่งกองทัพเรือจักรวรรดิญี่ปุ่น" ในเวลาต่อมา

การล่าอาณานิคมและการแผ่ขยายอิทธิพลของญี่ปุ่น

เค้าโครงนโยบายล่าอาณานิคมของญี่ปุ่น

งานของเราก็คือ การทำสงครามเพื่อความถูกต้องและจรรโลงสิ่งที่ดีเพื่อว่าจะได้ไม่มีใครเกิดเสียใจอย่างสุดซึ้ง ในเมื่อญี่ปุ่นได้สามารถดำรงตำแหน่งฐานะที่สมควรแก่ความสามารถของตน ท่ามกลางประชาชาติทั้งหลายแห่งโลกเรานี้

— อิโต ฮิโรบูมิ

  จักรวรรดิญี่ปุ่น (เกาะญี่ปุ่น)
ดินแดนที่ญี่ปุ่นต้องการมาเป็นอาณานิคมในช่วงแรกประกอบไปด้วย:
  เกาหลี (ราชวงศ์โชซ็อน)
  เกาะไต้หวัน
  ครึ่งใต้ของเกาะซาฮาลิน

สถาบันทหารของญี่ปุ่นในยุคเร่งสร้างชาติมีฐานอำนาจสูงมากในระบบการเมืองของประเทศ เป็นอิสระทั้งจากรัฐบาลและรัฐสภา แต่ขึ้นตรงต่อองค์จักรพรรดิ์เท่านั้น นับเป็นรูปแบบของพัฒนาการทหารของญี่ปุ่นสมัยเมจิ ญี่ปุ่นได้ถือว่าการกระทำของชาติตะวันตกเป็นบรรทัดฐานของการดำเนินการพัฒนาประเทศ การที่ประเทศตะวันตกถือนโยบายจักรวรรดินิยมโดยการล่าอาณานิคมเป็นสิ่งที่ถูกต้องเป็นสากลจึงทำให้ญี่ปุ่นเชื่อในความชอบธรรมของตนที่จะดำเนินการขยายอำนาจพร้อมที่จะรุกรานประเทศอื่น

สงครามจีน-ญี่ปุ่นครั้งที่หนึ่ง

บทความหลัก: สงครามจีน-ญี่ปุ่นครั้งที่หนึ่ง และ ไต้หวันภายใต้การปกครองของญี่ปุ่น

กองทัพบกจักรวรรดิญี่ปุ่นขับไล่กองทัพราชวงศ์ชิงจากดินแดนเกาหลี

กองทัพญี่ปุ่นเข้ายึดป้อมของราชวงศ์ชิงที่เหลียวตง

สงครามจีน-ญี่ปุ่นครั้งที่หนึ่ง เป็นแผนการความประสงค์ครั้งแรกที่ญี่ปุ่นต้องการแผ่ขยายอำนาจออกไปนอกประเทศ โดยต้องการเข้าควบคุมและมีอิทธิพลเหนือเกาหลีของราชวงศ์โชซ็อน ความขัดแย้งเกิดขึ้นในปี ค.ศ. 1894 และ 1895 เกาหลีซึ่งได้เคยเป็นรัฐบรรณาการของจีน (ราชวงศ์ชิง)อย่างยาวนานทำให้จีนมีอิทธิพลอย่างมากต่อขุนนางราชสำนักที่เกาหลีฝ่ายอนุรักษ์นิยมที่มีส่วนรายล้อมใกล้ชิดราชวงศ์ของโชซ็อน ในวันที่ 27 กุมภาพันธ์ ปี ค.ศ. 1876 หลังจากเกาหลีดำเนินการผิดประเทศโดดเดี่ยวก็ได้เกิดการเผชิญหน้ากันระหว่างเกาหลีกับญี่ปุ่นเป็นครั้งแรก โดยญี่ปุ่นได้ออกสนธิสัญญาญี่ปุ่น-เกาหลี ค.ศ. 1876 บังคับให้เกาหลีเปิดการค้าขายกับญี่ปุ่น การกระทำดังกล่าวขัดขวางอำนาจอื่นใดจากการครอบครองเกาหลีโดยตัดสินใจยุติอิทธิพลของจีนต่ออธิปไตยของเกาหลีที่มียาวนานหลายศตวรรษ

ในวันที่ 4 มิถุนายน ค.ศ. 1894 เกาหลีขอความช่วยเหลือจากราชวงศ์ชิงในการปราบปรามการกบฏตงฮัก ราชสำนักชิงส่งทหาร 2,800 นายไปช่วยเกาหลีปราบกบฏ ญี่ปุ่นเห็นว่าเป็นเรื่องที่ยอมรับไม่ได้ ฝ่ายญี่ปุ่นจึงตอบโต้ด้วยการส่งกองทัพไปยังเกาหลีเพื่อคานอำนาจกับจีน ประกอบด้วยกองทัพเดินทาง 8,000 กลุ่ม (กลุ่มกองพลผสมโอชิมะ) ไปยังประเทศเกาหลี ทหาร 400 คนแรกมาถึงเมื่อวันที่ 9 มิถุนายนระหว่างทางไปที่โซลและ 3,000 นายที่อินชอน ในวันที่ 12 มิถุนายน ราชสำนักชิงหันข้อเสนอแนะของญี่ปุ่นสำหรับญี่ปุ่นและจีนเพื่อร่วมมือในการปฏิรูปเกาหลี เมื่อเกาหลีเรียกร้องให้ญี่ปุ่นถอนทหารออกจากเกาหลี ญี่ปุ่นก็ปฏิเสธ ในต้นเดือนมิถุนายน ค.ศ. 1894 กองทหารญี่ปุ่น 8,000 นายได้จับกุมพระเจ้าโกจงกษัตริย์ของเกาหลีเป็นองค์ประกันและครอบครองพระราชวังเคียงบก ในกรุงโซลและเมื่อวันที่ 25 มิถุนายน ญี่ปุ่นได้จัดตั้งรัฐบาลหุ่นเชิดในกรุงโซลที่นิยมญี่ปุ่น รัฐบาลเกาหลีใหม่ที่นิยมญี่ปุ่นได้ให้สิทธิ์แก่ญี่ปุ่นในการขับไล่กองกำลังราชวงศ์ชิงในขณะที่ญี่ปุ่นส่งกองทหารเพิ่มเติมไปยังเกาหลี

ฝ่ายจีนราชวงศ์ชิงได้คัดค้านและประกาศสงคราม ความขัดแย้งนี้ทำให้เกิดสงครามจีน-ญี่ปุ่นครั้งที่หนึ่งขึ้น กองกำลังภาคพื้นดินของญี่ปุ่นถูกส่งไปล้อมและทำลายกองกำลังจีนไปที่คาบสมุทรเหลียวตงและเกือบทำลายกองทัพเรือจีนในการต่อสู้ยุทธนาวีที่แม่น้ำยาลูอย่างราบคาบ

จีนที่เป็นฝ่ายพ่ายแพ้สงครามถูกบังคับให้ทำสนธิสัญญาชิโมโนเซกิ ถือเป็นชัยชนะครั้งแรกของจักรวรรดิญี่ปุ่นได้มีการลงนามระหว่างผู้แทนจีนและญี่ปุ่นมีข้อตกลงว่าจีนจะต้องยอมยกดินแดนคาบสมุทรเหลียวตงและเกาะไต้หวันให้แก่ญี่ปุ่น หลังสนธิสัญญาดังกล่าวได้มีการลงนาม รัสเซีย, เยอรมนี, ฝรั่งเศสร่วมตัวกันเป็นพันธมิตรสามชาติกดดันให้ญี่ปุ่นถอนทัพออกจากคาบสมุทรเหลียวตง หลังจากนั้นรัสเซียในไม่ช้าก็เข้ายึดคาบสมุทรเหลียวตงเสียเอง และสร้างฐานทัพเรือที่ป้อมปราการพอร์ต อาร์เธอร์และนำกองเรือรัสเซียแปซิฟิกมาประจำการที่ท่าเรือดังกล่าว ส่วนเยอรมันก็ได้ยึดครองอ่าวเจียวโจวสร้างท่าเรือและฐานทัพเรือที่ป้อมปราการชิงเต่าและนำกองเรือเยอรมันประจำเอเชียตะวันออกมาประจำที่ท่าเรือ

ทั้งหมดสร้างความไม่พอใจแก่ญี่ปุ่นเป็นอย่างมากเนื่องจากชาติทั้งสามเข้ามาขวางมิให้ญี่ปุ่นเข้าไปมีอิทธิพลในจีนและครอบครองดินแดนของจีนแทนที่ตน จักรวรรดิญี่ปุ่นจึงเตรียมก่อสงครามคอยหาโอกาสเพื่อตอบโต้อีกครั้ง

สงครามรัสเซีย-ญี่ปุ่น

บทความหลัก: สงครามรัสเซีย-ญี่ปุ่น

กองพลไรเฟิลญี่ปุ่นโจมตียึดที่มั่นของกองทัพจักรวรรดิรัสเซีย ค.ศ. 1904

ทหารญี่ปุ่นในสงครามรัสเซีย-ญี่ปุ่น

พอร์ตอาร์เธอร์หลังการปิดล้อมพอร์ตอาร์เธอร์มองจากด้านบนของโกลด์ฮิลล์หลังจากการยอมจำนนในปี ค.ศ. 1905 เต็มไปด้วยซากเรือรบรัสเซียที่ถูกทำลาย

จักรวรรดิญี่ปุ่นต้องการเข้าไปมีอิทธิพลในเกาหลีอีกครั้งและยังขยายความทะเยอทะยานหมายครอบครองดินแดนแมนจูเรียของจีนด้วย ความขัดแย้งดังกล่าวนำไปสู่สงครามรัสเซีย-ญี่ปุ่นซึ่งเป็นความขัดแย้งในเข้ามามีอิทธิพลควบคุมของเกาหลีและบางส่วนของแมนจูเรียระหว่างจักรวรรดิรัสเซียและจักรวรรดิญี่ปุ่นที่เกิดขึ้นระหว่าง ค.ศ. 1904 ถึง ค.ศ. 1905 สงครามถูกทำสร้างประเด็นโดยการคัดค้านของญี่ปุ่นเกี่ยวกับผลประโยชน์ของรัสเซียในดินแดนเกาหลีและแมนจูเรียของจีนโดยเฉพาะอย่างยิ่งคาบสมุทรเหลียวตงที่ควบคุมโดยเมืองท่าเรือพอร์ตอาร์เธอร์

ในขั้นต้นในสนธิสัญญาชิโมโนเซกิได้มีการระบุให้พอร์ตอาร์เธอร์ตกเป็นของญี่ปุ่น ส่วนหนึ่งของสนธิสัญญานี้ถูกคัดค้านโดยมหาอำนาจตะวันตกซึ่งได่มีมติรวมกันให้ยกท่าเรือดังกล่าวแก่จักรวรรดิรัสเซียเพื่อส่งเสริมผลประโยชน์ของรัสเซียในภูมิภาค ซึ่งผลประโยชน์เหล่านี้มีความขัดแย้งกับผลประโยชน์ของญี่ปุ่นอย่างมีนัยยะสำคัญ สงครามเริ่มต้นด้วยการที่ญี่ปุ่นได้ตัดสินใจเปิดฉากจู่โจมอย่างรวดเร็วต่อกองเรือรัสเซียตะวันออกที่ประจำอยู่ที่ท่าเรืออาร์เธอร์ซึ่งตามมาด้วยการปิดล้อมพอร์ตอาร์เธอร์ส่งผลให้กองทัพทหารเรือรัสเซียที่พยายามหลบหนีนั้นพ่ายแพ้อย่างย่อยยับโดยกองทัพเรือญี่ปุ่นภายใต้การนำของพลเรือเอกโทโง เฮฮาจิโรที่ยุทธนาวีทะเลเหลือง หลังจากนั้นจักรวรรดิรัสเซียจึงตัดสินใจตอบโต้ญี่ปุ่นโดยส่งกองเรือบอลติกในยุโรปมาสกัดกั้นทัพเรือญี่ปุ่น แต่กองทัพเรือบอลติกของรัสเซียกลับถูกปฏิเสธไม่ให้ผ่านทางควบคุมคลองสุเอซของอังกฤษทำให้กองทัพเรือรัสเซียต้องเดินทางอ้อมทวีปและเมื่อกองทัพเรือมาถึงสมรภูมิทางทะเลในอีกหนึ่งปีต่อมาแต่ก็ถูกกองทัพเรือญี่ปุ่นดักทำลายในยุทธนาวีที่ช่องแคบสึชิมะอีกครั้ง ในขณะที่สงครามภาคพื้นดินไม่ได้ทำให้คุณภาพของรัสเซียแย่ลงแต่กองทัพญี่ปุ่นก็มีความก้าวร้าวมากกว่ารัสเซียและได้รับผลประโยชน์ทางการเมืองจากการเจรจากับสหรัฐอเมริกาในสนธิสัญญาพอร์ตสมัทกับประธานาธิบดีอเมริกา ธีโอดอร์ รูสเวลต์

สงครามกับรัสเซียจบลงด้วยชัยชนะที่ยิ่งใหญ่ของญี่ปุ่นทำให้ญี่ปุ่นมีอิทธิพลในการเมืองระดับโลกมากขึ้น อีกทั้งยังผลให้รัสเซียสูญเสียส่วนหนึ่งของเกาะซาฮาลิน เกาะทางใต้ของละติจูดที่50 องศาเหนือ (ซึ่งต่อมาได้กลายเป็นจังหวัดคาราฟูโตะของญี่ปุ่น) เช่นเดียวกับสิทธิ้หนือทรัพยากรแร่ธาตุมากมายในแมนจูเรีย นอกจากนี้ความพ่ายแพ้ของรัสเซียยังช่วยเปิดช่องทางให้ญี่ปุ่นมีโอกาสสามารถบังคับราชวงศ์โชซ็อนให้ทำสนธิสัญญาผนวกดินแดนญี่ปุ่น–เกาหลีในปี ค.ศ. 1910

การยึดครองเกาหลี

บทความหลัก: เกาหลีภายใต้การปกครองของญี่ปุ่น

เมื่อญี่ปุ่นได้ชัยชนะในสงครามทั้งสองครั้งทำให้จีนและรัสเซียยอมรับอิทธิพลของญี่ปุ่นเหนือดินแดนเกาหลี เมื่อไม่มีชาติใดคัดค้านและช่วยเหลือเกาหลีได้ ญี่ปุ่นจึงเริ่มการลอบปลงพระชนม์พระมเหสีหรือจักรพรรดินีมย็องซ็อง (เมียงซอง) แห่งโชซ็อน เหตุการณ์ดังกล่าวสร้างความเศร้าสะเทือนใจและเคียดแค้นแก่ชาวเกาหลีเป็นอันมาก หลังจากนั้นญี่ปุ่นได้เริ่มผนวกเกาหลีเข้าเป็นดินแดนของตนตามสนธิสัญญาผนวกดินแดนญี่ปุ่น–เกาหลีเมื่อปี ค.ศ. 1910 ซึ่งสนธิสัญญานี้เป็นที่ยอมรับของญี่ปุ่นฝ่ายเดียว แต่ไม่เป็นที่ยอมรับทางฝ่ายเกาหลี เพราะถือว่าไม่มีการลงนามของจักรพรรดิเกาหลี ดินแดนเกาหลีจึงครอบครองและถูกประกาศให้เป็นรัฐในอารักขาของญี่ปุ่น (มีสถานะเทียบเท่าอาณานิคม) นับแต่นั้นเป็นต้นมา

ในระหว่างการปกครองของญี่ปุ่น มีการสร้างระบบคมนาคมแบบตะวันตก แต่ส่วนใหญ่เพื่อประโยชน์ทางการค้าของญี่ปุ่นมากกว่าประโยชน์ของชาวเกาหลี ญี่ปุ่นล้มล้างราชวงศ์โชซ็อน ทำลายพระราชวัง ปรับปรุงระบบภาษี ให้ส่งข้าวจากเกาหลีไปญี่ปุ่น ทำให้เกิดความอดอยากในเกาหลี มีการใช้แรงงานทาสในการสร้างถนนและทำเหมืองแร่

หลังการสวรรคตของพระเจ้าโกจงแห่งเกาหลี เมื่อเดือนมกราคม ค.ศ. 1918 ด้วยยาพิษ ทำให้เกิดการเรียกร้องเอกราชทั่วประเทศ เมื่อ 1 มีนาคม ค.ศ. 1918 ผลจากการลุกฮือขึ้นเรียกร้องเอกราชทำให้ชาวเกาหลีราว 7,000 คนถูกฆ่าโดยทหารและตำรวจญี่ปุ่น ชาวคริสต์เกาหลีจำนวนมากถูกฆ่าหรือเผาในโบสถ์ระหว่างการเรียกร้องเอกราชมีการจัดตั้งรัฐบาลเฉพาะกาลของเกาหลีที่เซี่ยงไฮ้ ประเทศจีน หลังจากการเคลื่อนไหว 1 มีนาคม เพื่อต่อต้านการยึดครองของญี่ปุ่น

การลุกฮือขึ้นต่อต้านญี่ปุ่นยังมีอยู่ต่อไป เช่น การลุกฮือของนักศึกษาทั่วประเทศเมื่อเดือนพฤศจิกายน ค.ศ. 1929 จนนำไปสู่การประกาศกฎอัยการศึกเมื่อ ค.ศ. 1931 ในปี ค.ศ. 1937 ญี่ปุ่นพยายามลบล้างความเป็นชาติของเกาหลี โดยการห้ามสอนประวัติศาสตร์และภาษาเกาหลีในโรงเรียน การแสดงออกทางวัฒนธรรมที่เป็นเกาหลีถือเป็นสิ่งผิดกฎหมาย ชาวเกาหลีถูกบังคับให้มีชื่อเป็นภาษาญี่ปุ่น สิ่งของมีค่าถูกนำออกจากเกาหลีไปยังญี่ปุ่น หนังสือพิมพ์ถูกห้ามตีพิมพ์ด้วยภาษาเกาหลี หนังสือเกี่ยวกับประวัติศาสตร์จำนวนมากถูกเผาทำลาย

ระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 2 ชาวเกาหลีถูกบังคับให้ร่วมมือกับญี่ปุ่น และมีชายชาวเกาหลีอีกจำนานมากที่ถูกเกณฑ์ให้เข้าร่วมในกองทัพญี่ปุ่น ผู้หญิงจากจีนและเกาหลีราว 200,000 คน ถูกส่งตัวไปเป็นนางบำเรอของทหารญี่ปุ่น

ทำให้ชาวเกาหลีจำนวนมากอพยพออกจากเกาหลีไปสู่แมนจูเรียและรัสเซีย ชาวเกาหลีในแมนจูเรียจัดตั้งขบวนการกู้เอกราชชื่อ “ดุงนิปกุน” (Dungnipgun) ขบวนการนี้มีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับจีน ทำสงครามกองโจรกับกองทัพญี่ปุ่น กองทัพเหล่านี้ได้รวมตัวกันเป็นกองทัพปลดปล่อยเกาหลี เมื่อราว พ.ศ. 2483 เคลื่อนไหวในจีนและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ชาวเกาหลีกว่าหมื่นคนเข้าร่วมในกองทัพปลดปล่อยประชาชนและกองทัพปฏิวัติแห่งชาติ

รัชกาลไทโช (ค.ศ. 1912–1926)

บทความหลัก: ยุคไทโช

เข้าร่วมสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง

บทความหลัก: ญี่ปุ่นในสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง, การเข้าร่วมสงครามโลกครั้งที่หนึ่งของญี่ปุ่น, และ สมรภูมิเอเชียและแปซิฟิกในสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง

จักรพรรดิไทโช, จักรพรรดิญี่ปุ่น (รัชกาลที่ 123)

จักรวรรดิอาณานิคมญี่ปุ่นช่วงสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง

ญี่ปุ่นเข้าสู่สงครามโลกครั้งที่หนึ่ง โดยเข้าร่วมอยู่ฝ่ายสัมพันธมิตรในปี ค.ศ. 1914 ในขณะที่มหาอำนาจยุโรปไม่สนใจเอเชียและกำลังติดพันกับสมรภูมิในยุโรป แต่ญี่ปุ่นกลับมองเห็นโอกาสดีจากสงครามในยุโรป ญี่ปุ่นถือโอกาสในการเบี่ยงเบนความสนใจของเยอรมนีกับสงครามยุโรปเพื่อขยายขอบเขตอิทธิพลของตนในจีนและเอเชียแปซิฟิกอย่างสะดวก

เนื่องจากเห็นว่าฝ่ายสัมพันธมิตรได้เปรียบในสงคราม ญี่ปุ่นจึงประกาศสงครามกับจักรวรรดิเยอรมันเมื่อวันที่ 23 สิงหาคม ค.ศ. 1914 ญี่ปุ่นได้เป็นพันธมิตรกับจักรวรรดิอังกฤษเข้าโจมตีเมืองชิงเต่าและอาณาบริเวณเยอรมันในเมืองจีน กองทัพผสมอังกฤษ-ญี่ปุ่นในไม่ช้าก็เข้าไปยึดป้อมปราการชิงเต่าซึ่งเป็นฐานบัญชาการดินแดนอาณานิคมตะวันออกของเยอรมัน (ดินแดนเขตเช่าเยอรมันบริเวณมณฑลซานตง) อีกทั้งญี่ปุ่นยังบุกหมู่เกาะต่างๆของเยอรมันที่เป็นดินแดนอาณานิคมเยอรมันในเอเชียอื่นๆ ประกอบด้วย หมู่เกาะมาเรียนา, หมู่เกาะแคโรไลนาและหมู่เกาะมาร์แชลล์ในมหาสมุทรแปซิฟิกซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของนิวกินีของเยอรมัน

การบุกอย่างรวดเร็วในดินแดนเยอรมันบริเวณเขตเช่าสัมปทานอ่าวเกียวโจวและการล้อมเมืองชิงเต่า พิสูจน์ความสำเร็จของญี่ปุ่น กองทหารอาณานิคมของเยอรมันยอมจำนนต่อกองทัพญี่ปุ่นในวันที่ 7 พฤศจิกายน ค.ศ. 1915 และญี่ปุ่นได้ครอบครองดินแดนชิงเต่ารวมถึงอาณานิคมในแปซิฟิกทั้งหมดจากเยอรมัน

กองทัพญี่ปุ่นยึดสนามเพลาะจากเยอรมันในการปิดล้อมเมืองชิงเต่า

นอกจากนี้ญี่ปุ่นยังหาผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจท่ามกลางสงครามที่เกิดขึ้นในยุโรป ด้วยพันธมิตรตะวันตกโดยเฉพาะอังกฤษมีส่วนร่วมอย่างมากในสงครามในยุโรป ญี่ปุ่นจึงส่งกองทัพเรือเข้าช่วยเหลือส่งสินค้าให้ฝ่ายสัมพันธมิตรในทะเลเมดิเตอร์เรเนียน ทำให้ผลผลิตและการส่งออกของญี่ปุ่นทะยานสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง

หลังสงครามโลกครั้งที่หนึ่งยุติ ญี่ปุ่นเป็นหนึ่งในประเทศสัมพันธมิตรหลักที่ชนะสงครามได้เข้าร่วมถือสิทธิประโยชน์ในสนธิสัญญาแวร์ซาย นอกจากนี้ญี่ปุ่นยังได้เป็นการยอมรับจากกบุ่มประเทศสัมพันธมิตรจัดให้เป็นชาติมหาอำนาจหนึ่งในห้าชาติหลังสงคราม ยุคหลังสงครามโลกครั้งที่หนึ่งจึงเป็นยุคทองอีกยุคหนึ่งของญี่ปุ่นโดยที่ญี่ปุ่นไม่ต้องทุนอย่างมากและกลับได้ผลประโยชน์กลับมาที่ค่อนข้างสูง

นโยบายต่างประเทศด้านการรุกรานของญี่ปุ่นช่วงนี้ได้แสดงให้ชาวโลกได้เห็นอย่างชัดเจนขึ้นหลังสงครามยุติเพียงไม่กี่ปี เมื่อญี่ปุ่นได้ถือโอกาสลอบเสนอข้อเรียกร้อง 21 ประการต่อรัฐบาลจีนเป่ยหยางของยฺเหวียน ชื่อไข่ เพื่อให้ญี่ปุ่นได้มีสิทธิพิเศษทางเศรษฐกิจเพื่อขูดรีดเอาผลประโยชน์ในดินแดนจีน ทำให้เกิดกระแสความรู้สึกต่อต้านญี่ปุ่นขึ้นในหมู่ชาวจีน เมื่อการเจรจาต่อรองกับรัฐบาลจีนเป็นอย่างเชื่องช้าและประนามและกดดันจากระดับนานาชาติทำให้ญี่ปุ่นยอมผ่อนปรนลดข้อเรียกร้องลง แต่ก็มีการลงนามสัญญาในเดือนพฤษภาคม ค.ศ. 1915 ส่วนสนธิสัญญาพันธมิตรอังกฤษ-ญี่ปุ่นได้รับการต่ออายุและขยายขอบเขตในสองเท่าในปี ค.ศ. 1905 และ ค.ศ. 1911 ก่อนที่จะสัญญาจะหมดอายุในปี ค.ศ. 1921 ได้ถูกยกเลิกอย่างเป็นทางการในปี ค.ศ. 1923

การแทรกแซงไซบีเรีย

บทความหลัก: การแทรกแซงสงครามกลางเมืองรัสเซียโดยฝ่ายสัมพันธมิตร, การแทรกแซงไซบีเรีย, และ การแทรกแซงในไซบีเรียของญี่ปุ่น

หลังจากการล่มสลายของระบอบกษัตริย์ซาร์ในรัสเซียและระบอบการปกครองชั่วคราวในปี ค.ศ. 1917 พรรคบอลเชวิคได้ตั้งรัฐบาลใหม่ที่ได้ลงนามทำสัญญาสงบศึกแยกกับเยอรมนี หลังจากเหตุการณ์นี้ชาวรัสเซียได้สู้รบกันเองในสงครามกลางเมืองหลายฝ่าย

ภาพโฆษณาชวนเชื่อของญี่ปุ่นในช่วงการแทรกแซงสงครามกลางเมืองรัสเซียโดยฝ่ายสัมพันธมิตร ปี ค.ศ. 1918–1920 กองทัพญี่ปุ่นยกพลขึ้นบกที่วลาดีวอสตอค,ไซบีเรีย

กองพลญี่ปุ่นสวนสนามหลังยึดเมืองในไซบีเรีย

ในเดือนกรกฎาคม ค.ศ. 1918 ประธานาธิบดีวูดโรว์ วิลสันขอให้รัฐบาลญี่ปุ่นจัดหาทหาร 7,000 นายซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของพันธมิตรระหว่างประเทศจำนวน 25,000 นายวางแผนที่จะสนับสนุนกองกำลังรบนอกประเทศอเมริกันในไซบีเรีย นายกรัฐมนตรีมะซะทะเกะ เทะระอุจิตกลงที่จะส่งทหาร 12,000 นาย แต่มีเงื่อนไขที่จะต้องอยู่ภายใต้การบังคับบัญชาของญี่ปุ่นแทนที่จะเป็นส่วนหนึ่งของพันธมิตรระหว่างประเทศ ญี่ปุ่นมีแรงจูงใจซ่อนเร้นหลายอย่างสำหรับการส่งทหารเข้าร่วมดังกล่วซึ่งรวมถึงการเป็นศัตรูที่รุนแรงและความกลัวต่อลัทธิคอมมิวนิสต์ ความมุ่งมั่นที่จะชดใช้ความเสียหายในอดีตให้กับรัสเซีย และความปรารถนาที่จะสร้าง "ปัญหาทางเหนือ" ในการรักษาความปลอดภัยของญี่ปุ่นไม่ว่าจะโดยการสร้างสถานะรัฐกันชนหรือผ่านการได้มาซึ่งดินแดนทันที

ในเดือนพฤศจิกายนปี ค.ศ. 1918 กองทัพญี่ปุ่นกว่า 70,000 นายภายใต้เสนาธิการยูอิ มิตซึเอะได้บุกเข้าครอบครองท่าเรือและเมืองใหญ่ๆ ทั้งหมดในจังหวัดทางทะเลของรัสเซียและตะวันออก ของไซบีเรีย

ในเดือนมิถุนายน ค.ศ. 1920 มีพลเรือนญี่ปุ่นประมาณ 450 คนและทหารญี่ปุ่น 350 นายพร้อมด้วยผู้สนับสนุนกองทัพสีขาวของรัสเซียถูกสังหารหมู่โดยกองกำลังพลที่เกี่ยวข้องกับ กองทัพแดงที่นิโคเลฟสค์บนแม่น้ำอามูร์ สหรัฐและพันธมิตรจึงถอนตัวออกจากวลาดีวอสตอคหลังการจับกุมและการประหารชีวิตของผู้นำกองทัพขาวพลเรือเอกอะเลคซันดร์ คอลชัค โดยกองทัพแดง อย่างไรก็ตามญี่ปุ่นตัดสินใจที่จะคงกำลังทหารประจำการไว้อยู่ส่วนใหญ่เนื่องจากความหวาดกลัวการแพร่กระจายของลัทธิคอมมิวนิสต์เข้าใกล้ประเทศญี่ปุ่นและอาณานิคมเกาหลีของญี่ปุ่นและแมนจูเรีย กองทัพญี่ปุ่นให้การสนับสนุนทางทหารแก่ รัฐบาลชั่วคราวเปรียมูร์เยซึ่งเป็นรัฐบาลที่นิยมญี่ปุ่นในเมืองวลาดิวอสต็อกให้ต่อต้านสาธารณรัฐตะวันออกไกลซึ่งได้รับการหนุนหลังจากรัฐบาลบอลเชวิคในกรุงมอสโก

การมีส่วนร่วมของญี่ปุ่นในการรบอย่างต่อเนื่องเกี่ยวข้องกับสหรัฐอเมริกาซึ่งสงสัยว่าญี่ปุ่นมีการออกแบบดินแดนในไซบีเรียและรัสเซียตะวันออกไกล ภายใต้แรงกดดันทางการทูตอย่างรุนแรงจากสหรัฐอเมริกาและอังกฤษและเผชิญหน้ากับความขัดแย้งภายในประเทศที่เพิ่มขึ้นเนื่องจากต้นทุนทางเศรษฐกิจและส่งคนออกไปรบนอกประเทศของนายกรัฐมนตรี โทะโมะ ซะบุโรคะโตจึงตัดสินใจถอนกำลังทหารญี่ปุ่นออกในเดือนตุลาคม ค.ศ. 1922 มีผู้เสียชีวิต 5,000 รายจากการต่อสู้หรือเจ็บป่วย ด้วยค่าใช้จ่ายในเข้าร่วมรบกว่า 900 ล้านเยน

ประชาธิปไตยไทโช

อิตากากิ ไทสุเกะได้รับการยกย่องว่าเป็นผู้นำพรรคการเมืองญี่ปุ่นคนแรกและเป็นกำลังสำคัญสำหรับลัทธิเสรีนิยมในสมัยเมจิ

ระบบการเมืองสองพรรคที่พัฒนาในญี่ปุ่นตั้งแต่ช่วงเปลี่ยนศตวรรษนั้นมีมาช้านานหลังสงครามโลกครั้งที่ 1 ทำให้เกิดชื่อเล่นสำหรับช่วงเวลานี้ว่า "ประชาธิปไตยไทโช" ประชาชนเริ่มไม่แยแสกับหนี้สินของประเทศที่เพิ่มขึ้นในขณะเดียวกันกฎหมายการเลือกตั้งฉบับใหม่ได้เกิดขึ้นสำหรับผู้มีสิทธิเลือกตั้งและได้มีการเรียกร้องให้มีการลงคะแนนเสียงสากลและการรื้อเครือข่ายพรรคการเมืองเก่า นักศึกษา,อาจารย์มหาวิทยาลัยและนักข่าวซึ่งได้รับการสนับสนุนจากสหภาพแรงงานได้รับแรงบันดาลใจจากแนวคิดประชาธิปไตย สังคมนิยม คอมมิวนิสต์ ผู้นิยมอนาธิปไตย และความคิดอื่น ๆ ที่หลากหลาย ทำให้มีการประท้วงในที่สาธารณะเป็นจำนวนมากแต่เป็นระเบียบเพื่อสนับสนุนการลงคะแนนเสียงของผู้ชายทั่วๆ ไปในปี ค.ศ. 1919 และ ค.ศ. 1920

ทะกะอะกิ คะโต นายกรัฐมนตรีญี่ปุ่นคนที่ 14 ในรัชสมัยไทโช

การเลือกตั้งทะกะอะกิ คะโตเป็นนายกรัฐมนตรีของญี่ปุ่นยังคงดำเนินการปฏิรูปประชาธิปไตยที่ได้รับการสนับสนุนจากผู้มีอิทธิพลทางด้านซ้าย จุดสิ้นสุดของการออกเสียงลงคะแนนชายแบบสากลในเดือนมีนาคม ค.ศ. 1925 ร่างกฎหมายฉบับนี้ให้สิทธิชายทุกคนที่อายุเกิน 25 ปีมีสิทธิในการออกเสียงลงคะแนน หากพวกเขาอาศัยอยู่ในเขตเลือกตั้งอย่างน้อยหนึ่งปีและต้องไม่มีที่อยู่อาศัย ผู้มีสิทธิเลือกตั้งจึงเพิ่มขึ้นจาก 3.3 ล้านเป็น 12.5 ล้าน

ในสถานการณ์ทางการเมืองในสมัยนี้มีพรรคการเมืองใหม่เพิ่มจำนวนขึ้นเรื่อยๆ รวมทั้งพรรคสังคมนิยมและพรรคคอมมิวนิสต์ ความกลัวต่อผู้มีสิทธิเลือกตั้งในวงกว้าง อำนาจฝ่ายซ้าย และการเปลี่ยนแปลงทางสังคมที่เพิ่มขึ้นนำไปสู่เนื้อเรื่องของกฎหมายรักษาสันติภาพ ในปีค.ศ. 1925 ซึ่งห้ามไม่ให้มีการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างทางการเมือง

รัชกาลโชวะ

การยึดครองแมนจูเรีย

กองทัพจักรวรรดิญี่ปุ่นเคลื่อนพลเข้าสู่เฉิ่นหยางในแมนจูกัว พ.ศ. 2474

บทความหลัก: กรณีมุกเดน

จักรวรรดิญี่ปุ่นเข้ายึดครองแมนจูเรียเมื่อปี พ.ศ. 2474 แล้วสถาปนาประเทศใหม่ “แมนจูกัว” พร้อมกับให้จักรพรรดิปูยี จักรพรรดิองค์สุดท้ายแห่งราชวงศ์ชิงขึ้นครองราชย์เป็นจักรพรรดิแห่งแมนจูกัว แต่เป็นเพียงจักรพรรดิหุ่นเชิด ไม่มีอำนาจในการปกครองตนเอง อำนาจการปกครองทั้งหมดล้วนอยู่กับญี่ปุ่น แม้พรรคก๊กมินตั๋งและนานาประเทศไม่ยอมรับรองแต่กลับมีการเจรจาสงบศึกในปีเดียวกัน

การรุกรานจีน

บทความหลัก: สงครามจีน-ญี่ปุ่นครั้งที่สอง

ภายหลังได้ยึดครองแมนจูเรียแล้ว กองทัพจักรววรรดิญี่ปุ่นเริ่มรุกรานจีนที่จังหวัดชาฮา แต่ก็ถูกต่อต้านโดยกองทัพก๊กมินตั๋ง กองพลที่ 29 ของจีนยังคงใช้หอกดาบและอาวุธล้าสมัยอยู่จึงพ่ายแพ้ ทำให้ภาคตะวันตกของปักกิ่งตกอยู่ภายใต้อิทธิพลของญี่ปุ่น จากนั้นญี่ปุ่นก็ค่อย ๆ บุกรุกและผนวกแผ่นดินจีนไปเรื่อย ๆ ถึงปี พ.ศ. 2480 ก็สามารถยึดครองแผ่นดินโดยรอบกรุงปักกิ่งไว้ได้เกือบหมดเหลือเฉพาะด้านใต้ ญี่ปุ่นได้ตั้งตั้งรัฐบาลหุ่นขึ้นปกครองเขตพื้นที่ที่ยึดได้อีกหลายแห่งรวมทั้งที่เมืองหนานจิง (นานกิง)

เมื่อเกิดการปะทะกับญี่ปุ่นที่สะพานมาร์โคโปโลเมื่อวันที่ 7 กรกฎาคม พ.ศ. 2480 (ค.ศ. 1937) ชาวจีนจำนวนมากได้ร่วมมือกันต่อสู้เพื่อต่อต้านญี่ปุ่น อย่างไรก็ดีจีนได้ร้องเรียนขอความช่วยเหลือจากสันนิบาตแห่งชาติ แต่ผลที่ออกมาคือล้มเหลว รวมทั้งสนธิสัญญา 9 มหาอำนาจด้วย และเมื่อเกิดการปะทะกับญี่ปุ่นที่สะพานมาร์โคโปโลใกล้กรุงปักกิ่ง จึงเป็นข้ออ้างที่ทางการญี่ปุ่นส่งทหารญี่ปุ่นเข้ายึดเมืองใหญ่ต่าง ๆ ของจีนรวมทั้งชายฝั่งทางเหนือจรดใต้

เหตุการณ์สะพานมาร์โค โปโล

บทความหลัก: เหตุการณ์สะพานมาร์โค โปโล

ปลายเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2480 ญี่ปุ่นส่งทหารจำนวนหลายร้อยนายมาตั้งหน่วยประจำที่สะพานมาร์โค โปโลและทำการฝึกอยู่ที่นั่น ในขณะเดียวกันก็มีกองกำลังทหารจีนก๊กมินตั๋งที่ประจำอยู่ที่เมืองวันปิงใกล้ ๆ กัน คอยเฝ้าระวังดูอยู่อย่างใกล้ชิด ในเช้าตรู่วันที่ 7 กรกฎาคม กองกำลังญี่ปุ่นได้โทรเลขไปถึงกองกำลังก๊กมินตั๋งว่ามีทหารของตนหายไปและเชื่อว่าไปซ่อนอยู่ในเมืองวันปิงจึงของเข้าไปค้นหา (ภายหลังได้พบตัวโดยไม่ได้รับอันตราย) มีข้อถกเถียงกันว่าเป็นเหตุบังอิญหรือเป็นการสร้างเรื่องของฝ่ายญี่ปุ่นเพื่อใช้อ้างเพื่อเป็นจุดเริ่มต้นบุกเข้ายึดภาคกลางของประเทศจีน

ฝ่ายจีนปฏิเสธไม่ยอมให้กองกำลังญี่ปุ่นเข้าเมือง ในตอนเย็นวันนั้น ฝ่ายญี่ปุ่นจึงยื่นคำขาดให้ฝ่ายจีนยอมให้ฝ่ายตนบุกเข้าไปค้นคนในเมืองได้ภายใน 1 ชั่วโมง มิฉะนั้นจะยิงถล่มด้วยปืนใหญ่ ครั้นเมื่อถึงเวลาเที่ยงคืน ญี่ปุ่นเริ่มยิงปืนใหญ่และเคลื่อนกองกำลังข้ามสะพานมาโคโปโลตรงไปจะเข้าเมือง ฝ่ายก๊กมินตั๋งจึงส่งทหารจำนวน 1000 นาย เข้าป้องกันสะพานอย่างสุดความสามารถ แต่ญี่ปุ่นก็บุกข้ามไปได้ แต่หลังจากได้รับกำลังเสริมที่มีจำนวนมากกว่าฝ่ายญี่ปุ่น ฝ่ายจีนจึงสามารถยึดสะพานคืนได้สำเร็จในวันต่อมา ญี่ปุ่นด้วยจำนวนกองกำลังที่น้อยกว่าจึงขอเจรจา ทำให้เหตุการณ์ขั้นที่ 1 สงบลงได้ชั่วคราว แต่กองกำลังญี่ปุ่นยังคงตั้งประจำอยู่ที่เดิมไม่ยอมถอย

ฝ่ายก๊กมินตั๋งได้ประชุมกันและตกลงว่าจะยึดสะพานต่อไปและพยายามที่จะไม่เจรจากับญี่ปุ่น เพราะเชื่อถือไม่ได้ แต่อย่างไรก็ดี ฝ่ายจีนได้ส่งคนไปเจรจาเพื่อยุติความขัดแย้งด้วยสันติวิธี ฝ่ายญี่ปุ่นยอมเจรจาแต่จะถือว่าหากจีนเพิ่มกองกำลังก็จะถือว่าเป็นการยั่วยุ ซึ่งโดยแท้จริงขณะนั้นฝ่ายญี่ปุ่นกำลังซื้อเวลาด้วยการยอมเจรจาเพื่อรอการเคลื่อนย้ายกองกำลังจากส่วนอื่นมาสมทบ

การเจรจาครั้งนี้ ฝ่ายญี่ปุ่นสัญญาว่าจะไม่รุกรานปักกิ่งและเทียนจิน แต่ฝ่ายจีนต้องทำการปราบปราบองค์กรต่อต้านญี่ปุ่นในเมืองทั้งสอง จะต้องรับผิดชอบต่อเหตุการณ์ปะทะกันเมื่อวันที่ 7 กรกฎาคม ที่สะพานมาโคโปโล และจะต้องให้นายพลซังผู้บัญชาการกองพล 29 เท่านั้นเป็นผู้มาขอขมาต่อกองกำลังญี่ปุ่น เมื่อฝ่ายจีนไม่สามารถรับเงื่อนไขได้ทั้งหมด ฝ่ายญี่ปุ่นจึงบุกเข้ากรุงปักกิ่งโดยใช้กองกำลังเต็มอัตราที่มีอยู่ กองกำลังฝ่ายจีนกองพันที่ 37 และ132 พยายามฝ่าแนวญี่ปุ่นเข้านครปักกิ่งและถูกปิดกั้นอย่างหนักและก็สามารถฝ่าเข้าไปได้อย่างบอบช้ำ หลายวันต่อมาเมื่อถูกล้อมหนักมากขึ้น กองพล 29 จึงได้ตีฝ่าวงล้อมของข้าศึกออกไปจากกรุงปักกิ่งแต่ก็ถูกล้อมอีก กองทัพญี่ปุ่นสามารถเข้ากรุงปักกิ่งได้เมื่อวันที่ 18 สิงหาคม โดยปราศจากการต่อต้านและตั้งนายพลซังเป็นนายกเทศมนตรี แต่เขาก็หนีออกจากเมืองไปอย่างลับ ๆ ในสัปดาห์ต่อมา

หลังจากกรุงปักกิ่งและเทียนจินถูกยึดครอง ที่ราบจีนตอนเหนือก็ตกเป็นเป้าการรุกรานของกองทัพญี่ปุ่นที่มีอาวุธทันสมัยต่อจนถูกยึดครองทั้งหมดในปลายปีนั้น กองทัพจีนก๊กมินตั๋งและกองทัพจีนคอมมิวนิสต์ก็ได้รบไปแต่ล่าถอยไปโดยตลอดจนกระทั่งได้รับชัยชนะต่อกองทัพญี่ปุ่นอย่างยากเย็นที่ไทเออซวง เมื่อวันที่ 7 เมษายน พ.ศ. 2480

ญี่ปุ่นในสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2

แฟรงคลิน ดี. รูสเวลต์ ประธานาธิบดีแห่งสหรัฐอเมริกา ลงนามในการประกาศสงครามต่อจักรวรรดิญี่ปุ่นเมื่อ 8 ธันวาคม พ.ศ. 2484 หลังเกิดการโจมตีที่อ่าวเพิร์ลฮาร์เบอร์

ดูเพิ่ม: กองทัพบกจักรวรรดิญี่ปุ่น และ กองทัพเรือจักรวรรดิญี่ปุ่น

ชนวนก่อเหตุ

สมรภูมิในจีน ซึ่งกองทัพบกญี่ปุ่นได้ดำเนินการมานานก่อนที่จะเกิดสงครามโลกครั้งที่ 2 อย่างเป็นทางการ โดยได้ทำการยึดครองเมืองและบริเวณชายฝั่งของจีนเป็นส่วนใหญ่ รวมถึงการจัดตั้งประเทศแมนจูกัวซึ่งมีจักรพรรดิปูยีเป็นประมุข และได้ทำการยึดครองกรุงหนานจิง (นานกิง) ที่เป็นเมืองหลวงของจีน (ของรัฐบาลก๊กมินตั๋งในยุคนั้น) และได้ทำการสังหารหมู่ชาวจีนทีโด่งดังขึ้น ซึ่งรุนแรงมากจนกระทั่งทำให้สมาชิกพรรคคอมมิวนิสต์ในเมืองนานกิงยังรับไม่ได้

ญี่ปุ่นต้องเผชิญกับแนวร่วมต่อต้านญี่ปุ่นซึ่งเป็นการร่วมมือระหว่างพรรคคอมมิวนิสต์จีนซึ่งมีเหมาเจ๋อตงเป็นผู้นำและพรรคก๊กมินตั๋น (ประชาธิปไตย) ที่มีเจียงไคเช็กเป็นผู้นำ หลังจากเกิดกรณีซีอันขึ้น ทั้งที่ 2 พรรคนี้เคยเป็นศัตรูกันมาก่อนโดยพรรคคอมมิวนิสต์ได้ทำการสู้รบและดำเนินการ "สงครามกองโจร" ที่กลายเป็นแบบอย่างของสงครามกองโจรยุคใหม่ขึ้นโดยมีฐานที่มั่นหลักอยู่ที่เยนอาน ตามเขตตอนเหนือและแมนจูเรียส่วนพรรคก๊กมินตั๋นได้ย้ายเมืองหลวงไปอยู่ที่ฉ่งชิ่ง (จุงกิง) และได้รับการสนับสนุนจากสัมพันธมิตรที่อยู่ในอินเดีย แต่ว่ามีการถกเถียงกันระหว่างบทบาทของพรรคก๊กมินตั๋นและพรรคคอมมิวนิสต์จีน ในเรื่องบทบาทความสำเร็จและความเอาการเอางานในการต่อต้านญี่ปุ่นของอีกฝ่ายหนึ่ง แต่ที่แน่ชัดคือ นายพลสติเวลล์ ผู้บัญชาการทหารของสหรัฐอเมริกาที่เข้าไปดูแลกองทัพของพรรคก๊กมินตั๋นรู้สึกโกรธมากที่ภายในพรรคก๊กมินตั๋นไม่มีประสิทธิภาพ และมุ่งการปราบคอมมิวนิสต์มากกว่าการรบกับญี่ปุ่น ในขณะที่เอดการ์ สโนว์ได้แสดงความชื่นชมบทบาทของเหมาเจ๋อตงอย่างมากในการต่อต้านญี่ปุ่น และทางกองทัพสหรัฐอเมริกาได้ส่งคณะปฏิบัติการดิกซีเข้าไปร่วมทำงานกับเหมาเจ๋อตุง แต่นักหนังสือพิมพ์จากสหภาพโซเวียตที่ได้เข้าไปทำข่าวในห้วงเวลาเดียวกันกลับวิจารณ์ เหมาเจ๋อตงว่าไม่เคร่งครัดในลัทธิคอมมิวนิสต์และหย่อนยานในการสู้รบ ทำให้ไม่สามารถเอาชนะญี่ปุ่นได้

การรบชนะจีนซึ่งเป็นประเทศที่ได้ชื่อว่ายิ่งใหญ่ที่สุดในเอเชียนั้น ยิ่งทำให้ชาติญี่ปุ่นมีความเชื่อมั่นในการทหารของตนเอง ทำการรุกรานประเทศอื่น ๆอย่างไม่เกรงกลัว และยังประกาศสงครามกับสหรัฐอเมริกาโดยการส่งเครื่องบินไประเบิดเรืออริโซน่าที่อ่าวเพิร์ล เป็นชนวนจุดระเบิดสงครามโลกครั้งที่สองในภูมิภาคเอเชีย

การโจมตีอ่าวเพิร์ลฮาร์เบอร์

เรือรบสงครามของสหรัฐอเมริกาถูกทำลายโดยกองทัพญี่ปุ่น

บทความหลัก: การโจมตีเพิร์ลฮาร์เบอร์

การโจมตีอ่าวเพิร์ลฮาร์เบอร์ เป็นการโจมตีฉับพลันของจักรวรรดิญี่ปุ่นต่อฝ่ายกองทัพสหรัฐอเมริกา โดยการโจมตีเกิดขึ้นที่อ่าวเพิร์ลฮาร์เบอร์ รัฐฮาวาย ในสหรัฐอเมริกา วันอาทิตย์ที่ 7 ธันวาคม พ.ศ. 2484 (ค.ศ. 1941) ในการโจมตีนี้สร้างความเสียหายแก่ฝ่ายกองทัพอเมริกันมาก โดยเรือสงครามสูญเสีย 12 ลำ เครื่องบิน 188 ลำ ทหารอเมริกันเสียชีวิต 2,403 คน และประชาชน 68 คน

สงครามอินโดจีน

อาณานิคมและดินแดนที่ยอมอยู่ใต้อำนาจของจักรวรรดิญี่ปุ่นเมื่อปี 1942

บทความหลัก: สงครามอินโดจีน

เครื่องบิน 52c Zero ถูกส่งจากเกาหลีสู่เกาะคีวชู (ต้นปีพ.ศ. 2488)

หากไม่นับรวมการเข้ายึดครองอินโดจีนของฝรั่งเศสที่ถูกบังคับให้เข้าร่วมกับฝ่ายอักษะภายใต้รัฐบาลวีชีฝรั่งเศสแล้ว สมรภูมิด้านนี้ได้เริ่มต้นขึ้นเมื่อญี่ปุ่นโจมตีฐานทัพเรือหลักของกองทัพเรือสหรัฐอเมริกาที่อ่าวเพิร์ลฮาเบอร์ และการบุกยึดประเทศต่าง ๆในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้รวมถึงไทยในเดือนธันวาคม ค.ศ. 1941 ซึ่งกองทัพญี่ปุ่นได้บุกไปถึงพม่า, นิวกินี และเกาะกวาดัลคะแนล ซึ่งปรากฏว่าหลังจากสมรภูมิที่มิดเวย์ การรบทางทะเลแถวหมู่เกาะโซโลมอนและทะเลปะการัง และการรบที่กวาดัลคะแนลแล้ว ปรากฏว่ากองทัพเรือญี่ปุ่นต้องสูญเสียอย่างหนัก ส่วนกองทัพบกก็ไม่สามารถหากำลังพลและยุทโธปกรณ์ได้เพียงพอเพื่อปกป้องดินแดนที่ยึดได้ใหม่ ในที่สุดจึงถูกกองกำลังพันธมิตรที่มีสหรัฐอเมริกา สหราชอาณาจักร และออสเตรเลียตีโต้กลับไปจนนำไปสู่ความพ่ายแพ้ในที่สุด

ดูเพิ่ม

• คามิกาเซะ
• รายชื่อดินแดนที่จักรวรรดิญี่ปุ่นยึดครอง