รัฐในอารักขา

ตามกฎหมายระหว่างประเทศ รัฐในอารักขา (อังกฤษ: protectorate; protected state) คืออาณาเขตปกครองตนเองที่ยินยอมยกอำนาจอธิปไตย หรืออำนาจใด ๆ ที่มีอยู่ ให้กับรัฐที่เข้มแข็งกว่า ซึ่งเรียกว่าผู้อารักขา โดยอาจจะเป็นการช่วยเหลือทางการทูตหรือการทหาร ระวังภัยต่อประเทศที่สาม ซึ่งรัฐในอารักขามีอยู่ 2 แบบ คือ แบบ อาณานิคม กับ แบบ ประเทศที่อยู่ในการควบคุม,ดูแล,คุ้มครอง จากประเทศมหาอำนาจ

สหราชอาณาจักร

• รัฐสุลต่านแห่งอียิปต์ (1914–1922)
• อังกฤษ-อียิปต์ (ปกครองซูดาน) (1899–1956; ปกครองดินแดนร่วมกันกับอียิปต์)
• British Residency of the Persian Gulf (1822–1971)
  • บาห์เรน (1880–1971)
  • คูเวต (1899–1961)
  • กาตาร์ (1916–1971)
  • รัฐตูเชียล, ต่อมาเป็น สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ (1892–1971)
• บริติช โซมาลิแลนด์ (1887–1960)
• รัฐในอารักขาเอเดนใน เยเมน (1873–1967)
• ภูฏาน (1910–1947)
• บริติชบอร์เนียวเหนือ (1888–1946)
• บรูไน (1888–1984)
• สหพันธรัฐมาลายา (1948–1957)
  • สหพันธ์รัฐมลายู (1895–1946)
    • เนกรีเซมบิลัน (1888–1895)
      • Sungai Ujong (1873–1888)
      • Jelebu (1886–1895)
    • ปะหัง (1888–1895)
    • เประ (1874–1895)
    • สลังงอร์ (1875–1895)
  • รัฐนอกสหพันธ์รัฐ (1904/09-1946)
    • ยะโฮร์ (1904–1946)
    • เกดะห์ (1909–1946)
    • กลันตัน (1909–1946)
    • ปะลิส (1909–1946)
    • ตรังกานู (1909–1946)
• รัฐมหาราชา (ถึง 1947)
• มัลดีฟส์ (1887–1965)
• สิกขิม (1910–1975)
• ซาราวัก (1888–1946)
• บาซูโตแลนด์ (1884-1966)
• เบชวนนาแลนด์ (1884–1966)
• รัฐในอารักขาแอฟริกาตะวันออกของอังกฤษ (1895–1920)
• รัฐในอารักขาแกมเบีย* (1894–1965)
• รัฐในอารักขาเคนยา* (1920–1963)
• Barotseland Protectorate (1900-1964)
• โรดีเซียเหนือ (1924–1964)
• ดินแดนส่วนเหนือของโกลด์โคสต์ (1902–1957)
• รัฐในอารักขานยาซาแลนด์ (1893–1964) - รู้จักกันในชื่อ บริติชเซนทรัลแอฟริกา จนกระทั่งปี 1907
• รัฐในอารักขาไนจีเรียเหนือ
• รัฐในอารักขาไนจีเรียตะวันออก
• รัฐในอารักขาไนจีเรียตะวันตก
• เซียร์ราลีโอนในอารักขา* (1896–1961)
• สวาซิแลนด์ (1902–1968)
• ยูกันดาในอารักขา (1894–1962)
• Walvis Bay protectorate (1878–1884)
• แซนซิบาร์ (1890–1963)
• หมู่เกาะโซโลมอนของอังกฤษ (1893–1978)
• หมู่เกาะคุก (1888–1901)
• หมู่เกาะกิลเบิร์ตและเอลลิส (1892–1916)
• นีอูเอ (1900–1901)
• โตเกเลา (1877–1916)
• ตองกา (1900–1970)

ฝรั่งเศส

• อินโดจีนของฝรั่งเศส
  • กัมพูชา (1867-1893)
  • อันนัมและตังเกี๋ย (1884-1887)
  • ลาว (จนกระทั่ง 1893)
• แคว้นซาร์ (1947–1956)
• คอโมโรส
• จิบูตี was originally, since 24 June 1884.
• มอริเตเนีย
  • Adrar emirate since 9 January 1909 French protectorate (ก่อนสเปน)
  • The Taganit confederation's emirate (founded by Idaw `Ish dynasty), since 1905 under French protectorate.
  • Brakna
  • Emirate of Trarza
• โมร็อกโก - ดินแดนส่วนใหญ่ของรัฐสุลต่านอยู่ภายใต้การปกครองของ โมร็อกโกในอารักขาของฝรั่งเศส (30 มีนาคม 1912 - 2 มีนาคม 1956)
  • ดินแดนตอนเหนือของ โมร็อกโก อยู่ภายใต้การปกครองของ โมร็อกโกในอารักขาของสเปน ในช่วงเวลาเดียวกัน
• รัฐ มาดากัสการ์ ดั้งเดิม
  • อาณาจักรเมรีนา
• ตูนิเซีย
• เบนิน
  • ดานโฮเม โดยการอารักขาของฝรั่งเศส,จากปี 1889
  • ปอร์โต-โนโวในอารักขาของฝรั่งเศส, 23 กุมภาพันธ์ 1863 - 2 มกราคม 1865. โคโตนูในอารักขาของฝรั่งเศส, 19 พฤษภาคม 1868. ปอร์โต-โนโว ในอารักขาของฝรั่งเศส, 14 เมษายน 1882.
• สาธารณรัฐแอฟริกากลาง
  • French protectorate over Dar al-Kuti (1912 Sultanate suppressed by the French), 12 December 1897
  • French protectorate over the Sultanate of Bangassou, 1894
• บูร์กินาฟาโซ
• ชาด
• กินี
• ไนเจอร์
• เซเนกัล
• เฟรนช์โปลินีเซีย
  • Otaheiti (native king styled Ari`i rahi) becomes a French protectorate known as Tahiti, 1842–1880
  • Raiatea and Tahaa (after temporary annexation by Otaheiti; (title Ari`i) a French protectorate, 1880)
  • Mangareva (one of the Gambier Islands; ruler title `Akariki) a French protectorate, 16 January 1844
• หมู่เกาะวาลลิสและหมู่เกาะฟุตูนา:
  • Wallis declared to be a French protectorate by King of Uvea and Captain Mallet, 4 November 1842. Officially in a treaty becomes a French protectorate, 5 April 1887 until 1917 when it got annexed.
  • Sigave and Alo on the islands of Futuna and Alofi signed a treaty establishing a French protectorate on 16 February 1888 until annexed in 1917.

ญี่ปุ่น

• จักรวรรดิเกาหลี (1905–1910)

จีน

• Khanate of Kokand (1774–1798)
• Gorkha Kingdom (1793–1816)
• Nguyễn Dynasty (1803–1885, ต่อมาได้ถูกฝรั่งเศสยึดไป)
• อาณาจักรริวกิว (1644–1879, ต่อมาได้ถูกญี่ปุ่นยึดไป)

เยอรมนี

• เยอรมันนิวกินี
• หมู่เกาะมาร์แชลล์
• นาอูรู
• ส่วนเหนือของหมู่เกาะโซโลมอน
• ซามัว หรือชื่อเดิมซามัวตะวันตก
• Sultanate of Witu, in Kenya
• แอฟริกาตะวันตกเฉียงใต้ของเยอรมนี (ต่อมาคือ นามิเบีย)
• โตโกแลนด์
• รวันดา
• อูรุนดี

อิตาลี

• แอลเบเนีย (1917-1920, 1939-1940)
• รัฐเอกราชโครเอเชีย (1941–1943)
• โมนาโก อยู่ภายใต้การอารักขาของราชอาณาจักรซาร์ดิเนีย ตั้งแต่ 20 พ.ย. 1815 ถึง 1860
• เอธิโอเปีย: (1889-1896)
• Libya: (1912-1919)
• Somalia: 3 August 1889 Benadir Coast Italian protectorate (in the northeast; unoccupied until May 1893), until 16 March 1905 when it changed to Italian Somaliland.
  • Majeerteen Sultanate since 7 April 1889 under Italian protectorate (renewed 7 April 1895), then in 1927 incorporated into the Italian colony.
  • Sultanate of Hobyo since December 1888 under Italian protectorate (renewed 11 April 1895), then in October 1925 incorporated into the Italian colony (known as Obbia).

รัสเซีย

• Regulamentul Organic (1834–1858)
• Emirate of Bukhara (1873–1920)
• Khanate of Khiva (1873–1920)
• เครือจักรภพโปแลนด์-ลิทัวเนีย (1768–1789, 1792–1795)

สหรัฐอเมริกา

• เครือจักรภพฟิลิปปินส์

Under the provisions of the Tydings–McDuffie Act, the territory would become self-governing although its military and foreign affairs would be under the United States. (1934-1946)

• Compact of Free Association

the Marshall Islands, the Federated States of Micronesia, and Palau currently have a similar status (associated state) after their independence.

สเปน

• โมร็อกโกในอารักขาของสเปน (1913–1956)
• Mauritania: Adrar emirate since 1886 under Spanish protectorate till 9 January 1909, then a French protectorate.

โปรตุเกส

• Cabinda (Portuguese Congo) (1885–1974)

เนเธอร์แลนด์

• Aruba, Curaçao, Sint Maarten (all are presently separate constituent countries, formerly part of the Netherlands Antilles)
• Various sultanates in the Dutch East Indies (present Indonesia)

เบลเยียม

• รวันดา
• บุรุนดี

สหประชาชาติ

• ปาปัวตะวันตก (ขณะนั้นเรียกว่านิวกินีตะวันตกหรืออีเรียนตะวันตก), United Nations Temporary Executive Authority, 1962-1963.
• กัมพูชา, United Nations Transitional Authority in Cambodia, 1992-1993.
• Eastern Croatia, United Nations Transitional Authority for Eastern Slavonia, Baranja and Western Sirmium, 1996-1998.
• ติมอร์ตะวันออก, United Nations Transitional Administration in East Timor, 1999-2002.
• คอซอวอ, United Nations Interim Administration Mission in Kosovo established since 1999.

ดูเพิ่ม

• รัฐหุ่นเชิด (Puppet state)
• รัฐบริวาร (Client state ; Satellite state)
• รัฐบรรณาการ (Tributary state ; Tribute ; Vassal state) เช่น จิ้มก้อง
• อาณานิคม (Colony)
• อำนาจปกครองดินแดนร่วมกัน (กฎหมายระหว่างประเทศ)