ข้ามไปเนื้อหา

ราชวงศ์กอญัร

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

ราชวงศ์กอญัร (อังกฤษ: Qajar dynasty; เปอร์เซีย: دودمان قاجار) เป็นราชวงศ์ที่ปกครองอาณาจักรเปอร์เซีย (อิหร่านในปัจจุบัน) ตั้งแต่ปี 1789 จนถึง 1925 โดยมีรากเหง้ามาจากชนเผ่าเติร์กตุรกีที่ชื่อว่า “กอญัร” ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการเมืองเปอร์เซียตั้งแต่ศตวรรษที่ 17 ราชวงศ์นี้ก่อตั้งโดยอะฆา มุฮัมมัด ข่าน หลังจากล้มราชวงศ์ซันฎ์ (Zand) พระองค์มีชื่อเสียงในด้านความโหดเหี้ยมเด็ดขาด แต่ก็สามารถรวมดินแดนเปอร์เซียให้กลับมาเป็นหนึ่งเดียวได้อีกครั้ง หลังจากนั้นก็ย้ายราชธานีไปยังเตหะราน ซึ่งกลายเป็นเมืองหลวงของอิหร่านจนถึงปัจจุบัน[1]

ช่วงรุ่งเรืองของราชวงศ์กอญัรอยู่ในสมัยของพระเจ้าฟัตฮ์ อะลี ชาห์องค์ที่สอง และพระเจ้านาศิร อัลดีน ชาห์องค์ที่สี่ โดยมีความพยายามในการพัฒนาเศรษฐกิจและเปิดรับอิทธิพลตะวันตก อย่างไรก็ตาม ราชวงศ์กอญัรต้องเผชิญกับแรงกดดันจากจักรวรรดิรัสเซียและจักรวรรดิอังกฤษ ทำให้ประเทศสูญเสียดินแดนในคอเคซัสและเกิดการพึ่งพาต่างชาติ[2]

การอ่อนแอทางการเมือง การทุจริตในราชสำนัก และการต่อต้านจากประชาชน นำไปสู่การปฏิวัติรัฐธรรมนูญในช่วงต้นศตวรรษที่ 20 ซึ่งแม้จะได้รัฐธรรมนูญฉบับแรกในปี 1906 แต่ก็ไม่สามารถปฏิรูประบบได้สำเร็จ ราชวงศ์สิ้นสุดลงเมื่อ นายทหารชื่อว่าเรซา ข่าน ทำรัฐประหารและสถาปนาราชวงศ์ปาห์ลาวีในปี 1925 ปิดฉากราชวงศ์กอญัรที่ปกครองประเทศมากว่า 130 ปี[3]

ชาห์แห่งราชวงศ์กอญัร

[แก้]
ลำดับ พระนาม พระรูป เริ่มรัชกาล ยุติรัชกาล ความสัมพันธ์กับรัชกาลก่อน
1 พระเจ้าอะฆา มุฮัมมัด ชาห์ กอญัร 1789 17 มิ.ย. 1797
2 พระเจ้าฟัตฮ์ อะลี ชาห์ กอญัร 17 มิ.ย. 1797 23 ต.ค. 1834 หลานลุง
3 พระเจ้ามุฮัมมัด ชาห์ กอญัร 23 ต.ค. 1834 5 ก.ย. 1848 หลานปู่
4 พระเจ้านาศิร อัลดีน ชาห์ กอญัร 5 ก.ย. 1848 1 พ.ค. 1896 โอรส
5 พระเจ้ามุซัฟฟัร อัดดีน ชาห์ กอญัร 1 พ.ค. 1896 3 ม.ค. 1907 โอรส
6 พระเจ้ามุฮัมมัด อะลี ชาห์ กอญัร 3 ม.ค. 1907 16 ก.ค. 1909 โอรส
7 พระเจ้าอะห์หมัด ชาห์ กอญัร 16 ก.ค. 1909 31 ต.ค. 1925 โอรส

อ้างอิง

[แก้]
  1. Amanat, Abbas. Pivot of the Universe: Nasir al-Din Shah Qajar and the Iranian Monarchy, University of California Press, 1997.
  2. Keddie, Nikki R. Modern Iran: Roots and Results of Revolution, Yale University Press, 2006.
  3. Abrahamian, Ervand. A History of Modern Iran, Cambridge University Press, 2008.