ราชวงศ์สุย

สุย 隋
พ.ศ. 1124–พ.ศ. 1161
ราชวงศ์สุย ประมาณปี พ.ศ. 1152 (สีน้ำตาลแดง)
สถานะ	จักรวรรดิ
เมืองหลวง	ฉางอาน (พ.ศ. 1124 - พ.ศ. 1148) ลกเอี๋ยง (พ.ศ. 1148 - พ.ศ. 1161）
ภาษาทั่วไป	ภาษาจีนยุคกลาง
ศาสนา	พุทธ, ลัทธิเต๋า, ลัทธิขงจื๊อ, ศาสนาพื้นบ้านจีน
การปกครอง	สมบูรณาญาสิทธิราชย์
จักรพรรดิ
• พ.ศ. 1124 - พ.ศ. 1148	จักรพรรดิสุยเหวิน
• พ.ศ. 1148 - พ.ศ. 1161	จักรพรรดิสุยหยาง
• พ.ศ. 1161	จักรพรรดิสุยกง
อัครมหาเสนาบดี
ประวัติศาสตร์
• ก่อตั้ง	4 มีนาคม พ.ศ. 1124
• สิ้นสุด	23 พฤษภาคม พ.ศ. 1161
พื้นที่
พ.ศ. 1155 (ประมาณการ)	4,100,000 ตารางกิโลเมตร (1,600,000 ตารางไมล์)
ประชากร
• พ.ศ. 1152	66,019,956a[›]
สกุลเงิน	เหรียญจีน
ก่อนหน้า ถัดไป ราชวงศ์โจวเหนือ ราชวงศ์เฉิน ราชวงศ์ถัง

ราชวงศ์สุย (อังกฤษ: Sui Dynasty; จีน: 隋朝; พินอิน: Suí cháo) เป็นราชวงศ์ที่ทรงอำนาจทางการทหารแต่มีระยะเวลาการปกครองที่ค่อนข้างสั้น สถาปนาขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 1124 ภายหลังจากยุคราชวงศ์เหนือ-ใต้ โดยจักรพรรดิสุยเหวิน (หยางเจียน) อดีตแม่ทัพแห่งราชวงศ์โจวเหนือ โดยในรัชกาลของพระองค์ทรงสามารถรวบรวมแผ่นดินจีนให้เป็นปึกแผ่นอีกครั้ง มีนครฉางอันเป็นเหมืองหลวงระหว่าง พ.ศ. 1124 - พ.ศ. 1148 และต่อมาย้ายไปนครลั่วหยางระหว่าง พ.ศ. 1148 - พ.ศ. 1161 แต่ราชวงศ์สุยมีอันต้องล่มสลายลงในปี พ.ศ. 1161 ในรัชกาลจักรพรรดิสุยหยาง(หยางกว่าง) พระราชโอรสองค์รองของสุยเหวิน

จักรพรรดิสุยเหวิน ดำเนินนโยบายอย่างแยบยล โดยการหล่อหลอมเอาวัฒนธรรมแต่ละแคว้นเข้าด้วยกัน เพื่อผสมผสานให้แต่ละแคว้นมีความเป็นปึกแผ่น โดยมีการผสมผสานหลักการของศาสนาพุทธที่หยางเจียนนับถือ เข้ากับลัทธิขงจื๊อและลัทธิเต๋า แล้วนำมาพัฒนาเป็นการสร้างความมั่นคงให้แก่กฎหมายของราชวงศ์ โดยแม้ต่อมา ราชวงศ์ถังจะสถาปนาขึ้น ก็ยังรับเอาวัฒนธรรมการหล่อหลอมคำสอนศาสนามาใช้ต่อเนื่อง หลังจากนั้น ทรงดำเนินนโยบายให้ขุนนางในราชสำนักรวมไปถึงเชื้อพระวงศ์ได้แต่งงานกับชนเผ่าต่าง ๆ เพื่อเป็นการเจริญสัมพันธไมตรี เพราะโดยพื้นเพเดิมนั้น ทั้งหยางเจียนและพระมเหสี ก็ทรงเป็นตระกูลจีนแท้ผสมกับชนเผ่าเติร์กอยู่แล้ว

สุยหยางตี้ทรงดำเนินนโยบาย ขุดคลองต้ายุ่นเหอขนาดมหึมา ยาวกว่า 2,500 กิโลเมตร จากนครลั่วหยางเป็นศูนย์กลาง ขึ้นเหนือสู่จั๋วจวิน (ปักกิ่งปัจจุบัน) ลงใต้ไปถึงเมืองอู๋หาง (หางโจวปัจจุบัน) เป็นการเชื่อมแม่น้ำไห่เหอ แม่น้ำฮวงโห แม่น้ำหวยเหอ แม่น้ำแยงซีเกียง และแม่น้ำเฉียนถังเจียงเข้าด้วยกัน เพื่อการขนส่งสินค้า การท่องเที่ยวดินแดนเจียงหนาน และเพื่อเชื่อมต่อดินแดนภาคเหนือและใต้เข้าด้วยกัน รวมไปถึง การสร้างยุ้งฉางกักตุนสินค้าขนาดใหญ่โต เพื่อรองรับสินค้าเกือบตลอดแนวคลอง คลองขุดสายนี้นับเป็นโครงการอันยิ่งใหญ่แห่งหนึ่งในประวัติศาสตร์จีน

มีการริเริ่มการสอบจอหงวน เป็นครั้งแรก ทั่วราชอาณาจักร เพื่อคัดเลือกผู้ที่มีความสามารถเข้ามารับราชการในตำแหน่งขุนนาง ทำให้แต่เดิม ที่ขุนนางจะมีเพียงแต่ชนชั้นสูงที่สืบทอดสกุลต่อกันมา ทำให้อาจจะมีแต่ตำแหน่งแต่ไร้ความสามารถ จึงได้ผู้ที่มีฝีมือและความรู้อย่างแท้จริง ซ้ำยังทำให้ประชาชนได้มีโอกาสมารับราชการในราชวัง นับว่าเป็นการลดการเหลื่อมล้ำทางสังคมอีกด้วย

แต่ต่อมา เมื่อหยางกว่างขึ้นครองราชย์ ทรงประกาศสงครามกับชนเผ่าต่าง ๆ ทำให้ทรงขยายพื้นที่ทางด้านตะวันตกได้พอสมควร ซ้ำยังยกทัพไปบุกเกาหลีและแมนจู แต่ไม่ประสบความสำเร็จเพราะด้วยประสบกับความหนาวเหน็บ ซ้ำยังไม่มีการควบคุมทัพที่ดีพอ ทำให้พ่ายศึก ตามพงศาวดารกล่าวไว้ว่า

“ กำลังพลของสุยหยางตี้ ที่เคลื่อนทัพผ่านด่านซานไห่กวน เพื่อไปทำสงครามกับเกาหลีนั้น ต้องใช้เวลากว่า 30 วัน ในการเดินทัพจากต้นขบวนถึงท้ายขบวน เรือรบกว่า 3000 ลำ ทหารราบกว่า 1 ล้านคน ทหารม้าอีก 5 หมื่นกว่านาย พลเกาทัณฑ์อีกกว่า 5,000 นาย ”

ซึ่งสุยหยางตี้บัญชาให้ยกทัพขนาดมหึมานี้ ถึง 4 ครั้ง ทำให้ราชวงศ์สุย เสียหายอย่างหนัก ด้วยเหตุนี้ จึงการการก่อจลาจลทั่วทุกหัวระแหง ที่ใหญ่ ๆ มี 3 กลุ่ม อันได้แก่ กองกำลังหวากัง นำโดยใจ๋หยางและหลี่มี่ กองกำลังเจียงไหว นำโดยตู้ฝูเว่ย และกองกำลังเหอเป่ย นำโดยโต้วเจี้ยนเต๋อ รวมไปถึงการก่อกบฏในราชสำนักเองอีกด้วย สุดท้าย สุยหยางตี้ถูกลอบปลงพระชนม์โดยพระประยูรฐาติของพระองค์ นำโดยอวี้เหวินฮั่วจี๋ ราชวงศ์สุยถึงกาลอาวสาน เมื่อปี พ.ศ. 1161

อ้างอิง

ประวัติศาสตร์จีน
สมัยโบราณ
ยุคหินใหม่ ประมาณ 8500 – ประมาณ 2070 BCE
เซี่ย ประมาณ 2070 – ประมาณ 1600 BCE
ชาง ประมาณ 1600 – ประมาณ 1046 BCE
โจว ประมาณ 1046 – 256 BCE
โจวตะวันตก
โจวตะวันออก
วสันตสารท
รณรัฐ
สมัยจักรวรรดิ
ฉิน 221–207 BCE
ฮั่น 202 BCE – 220 CE
ฮั่นตะวันตก
ซิน
ฮั่นตะวันออก
ยุคสามก๊ก 220–280
เว่ย์, ฉู่ และอู๋
จิ้น 266–420
จิ้นตะวันตก
จิ้นตะวันออก	สิบหกรัฐ
ราชวงศ์เหนือ-ใต้ 420–589
สุย 581–618
ถัง 618–907
ห้าวงศ์สิบรัฐ 907–979	เหลียว 916–1125 เซี่ยตะวันตก 1038–1227 จิน 1115–1234
ซ่ง 960–1279
ซ่งเหนือ
ซ่งใต้
หยวน 1271–1368
หมิง 1368–1644
ชิง 1636–1912
สมัยใหม่
สาธารณรัฐจีน บนแผ่นดินใหญ่ 1912–1949
สาธารณรัฐประชาชนจีน 1949–ปัจจุบัน
สาธารณรัฐจีน ในไต้หวัน 1949–ปัจจุบัน
บทความที่เกี่ยวข้อง ประวัติศาสตร์นิพนธ์ ราชวงศ์ เส้นเวลา ศิลปะ เศรษฐกิจ การศึกษา กฎหมาย ภาษาศาสตร์ สื่อ ทหาร ทหารเรือ วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี สตรีในจีนสมัยโบราณและสมัยจักรวรรดิ

ก่อนหน้า		ราชวงศ์สุย		ถัดไป
ยุคราชวงศ์เหนือ-ใต้		ราชวงศ์ในประวัติศาสตร์จีน (พ.ศ. 1124 - พ.ศ. 1162)		ราชวงศ์ถัง