ราชวงศ์สุย

สุย 隋
พ.ศ. 1124–พ.ศ. 1161
ราชวงศ์สุย ประมาณปี พ.ศ. 1152 (สีน้ำตาลแดง)
สถานะ	จักรวรรดิ
เมืองหลวง	ฉางอาน (พ.ศ. 1124 - พ.ศ. 1148) ลั่วหยาง (พ.ศ. 1148 - พ.ศ. 1161）
ภาษาทั่วไป	ภาษาจีนยุคกลาง
ศาสนา	พุทธ, ลัทธิเต๋า, ลัทธิขงจื๊อ, ศาสนาพื้นบ้านจีน
การปกครอง	สมบูรณาญาสิทธิราชย์
จักรพรรดิ
• พ.ศ. 1124 - พ.ศ. 1148	จักรพรรดิสุยเหวิน
• พ.ศ. 1148 - พ.ศ. 1161	จักรพรรดิสุยหยาง
• พ.ศ. 1161	จักรพรรดิสุยกง
อัครมหาเสนาบดี
ประวัติศาสตร์
• ก่อตั้ง	4 มีนาคม พ.ศ. 1124
• สิ้นสุด	23 พฤษภาคม พ.ศ. 1161
พื้นที่
พ.ศ. 1155 (ประมาณการ)	4,100,000 ตารางกิโลเมตร (1,600,000 ตารางไมล์)
ประชากร
• พ.ศ. 1152	66,019,956a[›]
สกุลเงิน	เหรียญจีน
ก่อนหน้า ถัดไป ราชวงศ์โจวเหนือ ราชวงศ์เฉิน ราชวงศ์ถัง

ราชวงศ์สุย (อังกฤษ: Sui Dynasty; จีน: 隋朝; พินอิน: Suí cháo) เป็นราชวงศ์ที่ทรงอำนาจทางการทหารแต่มีระยะเวลาการปกครองที่ค่อนข้างสั้น สถาปนาขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 1124 ภายหลังจากยุคราชวงศ์เหนือ-ใต้ โดยจักรพรรดิสุยเหวิน (หยางเจียน) อดีตแม่ทัพแห่งราชวงศ์โจวเหนือ โดยในรัชกาลของพระองค์ทรงสามารถรวบรวมแผ่นดินจีนให้เป็นปึกแผ่นอีกครั้ง มีนครฉางอันเป็นเหมืองหลวงระหว่าง พ.ศ. 1124 - พ.ศ. 1148 และต่อมาย้ายไปนครลั่วหยางระหว่าง พ.ศ. 1148 - พ.ศ. 1161 แต่ราชวงศ์สุยมีอันต้องล่มสลายลงในปี พ.ศ. 1161 ในรัชกาลจักรพรรดิสุยหยาง(หยางกว่าง) พระราชโอรสองค์รองของสุยเหวิน

จักรพรรดิสุยเหวิน ดำเนินนโยบายอย่างแยบยล โดยการหล่อหลอมเอาวัฒนธรรมแต่ละแคว้นเข้าด้วยกัน เพื่อผสมผสานให้แต่ละแคว้นมีความเป็นปึกแผ่น โดยมีการผสมผสานหลักการของศาสนาพุทธที่หยางเจียนนับถือ เข้ากับลัทธิขงจื๊อและลัทธิเต๋า แล้วนำมาพัฒนาเป็นการสร้างความมั่นคงให้แก่กฎหมายของราชวงศ์ โดยแม้ต่อมา ราชวงศ์ถังจะสถาปนาขึ้น ก็ยังรับเอาวัฒนธรรมการหล่อหลอมคำสอนศาสนามาใช้ต่อเนื่อง หลังจากนั้น ทรงดำเนินนโยบายให้ขุนนางในราชสำนักรวมไปถึงเชื้อพระวงศ์ได้แต่งงานกับชนเผ่าต่าง ๆ เพื่อเป็นการเจริญสัมพันธไมตรี เพราะโดยพื้นเพเดิมนั้น ทั้งหยางเจียนและพระมเหสี ก็ทรงเป็นตระกูลจีนแท้ผสมกับชนเผ่าเติร์กอยู่แล้ว

สุยหยางตี้ทรงดำเนินนโยบาย ขุดคลองต้ายุ่นเหอขนาดมหึมา ยาวกว่า 2,500 กิโลเมตร จากนครลั่วหยางเป็นศูนย์กลาง ขึ้นเหนือสู่จั๋วจวิน (ปักกิ่งปัจจุบัน) ลงใต้ไปถึงเมืองอู๋หาง (หางโจวปัจจุบัน) เป็นการเชื่อมแม่น้ำไห่เหอ แม่น้ำฮวงโห แม่น้ำหวยเหอ แม่น้ำแยงซีเกียง และแม่น้ำเฉียนถังเจียงเข้าด้วยกัน เพื่อการขนส่งสินค้า การท่องเที่ยวดินแดนเจียงหนาน และเพื่อเชื่อมต่อดินแดนภาคเหนือและใต้เข้าด้วยกัน รวมไปถึง การสร้างยุ้งฉางกักตุนสินค้าขนาดใหญ่โต เพื่อรองรับสินค้าเกือบตลอดแนวคลอง คลองขุดสายนี้นับเป็นโครงการอันยิ่งใหญ่แห่งหนึ่งในประวัติศาสตร์จีน

มีการริเริ่มการสอบจอหงวน เป็นครั้งแรก ทั่วราชอาณาจักร เพื่อคัดเลือกผู้ที่มีความสามารถเข้ามารับราชการในตำแหน่งขุนนาง ทำให้แต่เดิม ที่ขุนนางจะมีเพียงแต่ชนชั้นสูงที่สืบทอดสกุลต่อกันมา ทำให้อาจจะมีแต่ตำแหน่งแต่ไร้ความสามารถ จึงได้ผู้ที่มีฝีมือและความรู้อย่างแท้จริง ซ้ำยังทำให้ประชาชนได้มีโอกาสมารับราชการในราชวัง นับว่าเป็นการลดการเหลื่อมล้ำทางสังคมอีกด้วย

แต่ต่อมา เมื่อหยางกว่างขึ้นครองราชย์ ทรงประกาศสงครามกับชนเผ่าต่าง ๆ ทำให้ทรงขยายพื้นที่ทางด้านตะวันตกได้พอสมควร ซ้ำยังยกทัพไปบุกเกาหลีและแมนจู แต่ไม่ประสบความสำเร็จเพราะด้วยประสบกับความหนาวเหน็บ ซ้ำยังไม่มีการควบคุมทัพที่ดีพอ ทำให้พ่ายศึก ตามพงศาวดารกล่าวไว้ว่า

“ กำลังพลของสุยหยางตี้ ที่เคลื่อนทัพผ่านด่านซานไห่กวน เพื่อไปทำสงครามกับเกาหลีนั้น ต้องใช้เวลากว่า 30 วัน ในการเดินทัพจากต้นขบวนถึงท้ายขบวน เรือรบกว่า 3000 ลำ ทหารราบกว่า 1 ล้านคน ทหารม้าอีก 5 หมื่นกว่านาย พลเกาทัณฑ์อีกกว่า 5,000 นาย ”

ซึ่งสุยหยางตี้บัญชาให้ยกทัพขนาดมหึมานี้ ถึง 4 ครั้ง ทำให้ราชวงศ์สุย เสียหายอย่างหนัก ด้วยเหตุนี้ จึงการการก่อจลาจลทั่วทุกหัวระแหง ที่ใหญ่ ๆ มี 3 กลุ่ม อันได้แก่ กองกำลังหวากัง นำโดยใจ๋หยางและหลี่มี่ กองกำลังเจียงไหว นำโดยตู้ฝูเว่ย และกองกำลังเหอเป่ย นำโดยโต้วเจี้ยนเต๋อ รวมไปถึงการก่อกบฏในราชสำนักเองอีกด้วย สุดท้าย สุยหยางตี้ถูกลอบปลงพระชนม์โดยพระประยูรฐาติของพระองค์ นำโดยอวี้เหวินฮั่วจี๋ ราชวงศ์สุยถึงกาลอาวสาน เมื่อปี พ.ศ. 1161

อ้างอิง

ก่อนหน้า		ราชวงศ์สุย		ถัดไป
ยุคราชวงศ์เหนือ-ใต้		ราชวงศ์ในประวัติศาสตร์จีน (พ.ศ. 1124 - พ.ศ. 1162)		ราชวงศ์ถัง