ราชวงศ์สุย

สุ่ย 隋
พ.ศ. 1124–พ.ศ. 1161
ราชวงศ์สุ่ย ประมาณปี พ.ศ. 1152 (สีน้ำตาลแดง)
สถานะ	จักรวรรดิ
เมืองหลวง	ฉางอาน (พ.ศ. 1124 - พ.ศ. 1148) ลกเอี๋ยง (พ.ศ. 1148 - พ.ศ. 1161）
ภาษาทั่วไป	ภาษาจีนยุคกลาง
ศาสนา	พุทธ, ลัทธิเต๋า, ลัทธิขงจื๊อ, ศาสนาพื้นบ้านจีน
การปกครอง	สมบูรณาญาสิทธิราชย์
จักรพรรดิ
• พ.ศ. 1124 - พ.ศ. 1148	จักรพรรดิสุยเหวินตี้
• พ.ศ. 1148 - พ.ศ. 1161	จักรพรรดิสุยหยางตี้
• พ.ศ. 1161	จักรพรรดิสุยกง
อัครมหาเสนาบดี
ประวัติศาสตร์
• ก่อตั้ง	4 มีนาคม พ.ศ. 1124
• สิ้นสุด	23 พฤษภาคม พ.ศ. 1161
พื้นที่
พ.ศ. 1155 (ประมาณการ)	4,100,000 ตารางกิโลเมตร (1,600,000 ตารางไมล์)
ประชากร
• พ.ศ. 1152	66,019,956a[›]
สกุลเงิน	เหรียญจีน
ก่อนหน้า ถัดไป ราชวงศ์โจวเหนือ ราชวงศ์เฉิน ราชวงศ์ถัง

ราชวงศ์สุย

(อังกฤษ: Sui Dynasty; จีน: 隋朝; พินอิน: Suí cháo) เป็นราชวงศ์ที่ทรงอำนาจทางการทหารแต่มีระยะเวลาการปกครองที่ค่อนข้างสั้น สถาปนาขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 1124 ภายหลังจากยุคราชวงศ์เหนือ-ใต้ โดยจักรพรรดิสุยเหวินตี้(หยางเจียน) อดีตแม่ทัพแห่งราชวงศ์โจวเหนือ โดยในรัชกาลของพระองค์ทรงสามารถรวบรวมแผ่นดินจีนให้เป็นปึกแผ่นอีกครั้ง มีนครฉางอันเป็นเหมืองหลวงระหว่าง พ.ศ. 1124 - พ.ศ. 1148 และต่อมาย้ายไปนครลั่วหยางระหว่าง พ.ศ. 1148 - พ.ศ. 1161 แต่ราชวงศ์สุยมีอันต้องล่มสลายลงในปี พ.ศ. 1161 ในรัชกาลจักรพรรดิสุยหยางตี้(หยางกว่าง) พระราชโอรสองค์รองของสุยเหวินตี้

จักรพรรดิสุยเหวินตี้ ทรงดำเนินนโยบายอย่างแยบยล โดยการหล่อหลอมเอาวัฒนธรรมแต่ละแคว้นเข้าด้วยกัน เพื่อผสมผสานให้แต่ละแคว้นมีความเป็นปึกแผ่น โดยมีการผสมผสานหลักการของศาสนาพุทธที่หยางเจียนนับถือ เข้ากับลัทธิขงจื๊อและลัทธิเต๋า แล้วนำมาพัฒนาเป็นการสร้างความมั่นคงให้แก่กฎหมายของราชวงศ์ โดยแม้ต่อมา ราชวงศ์ถังจะสถาปนาขึ้น ก็ยังรับเอาวัฒนธรรมการหล่อหลอมคำสอนศาสนามาใช้ต่อเนื่อง หลังจากนั้น ทรงดำเนินนโยบายให้ขุนนางในราชสำนักรวมไปถึงเชื้อพระวงศ์ได้แต่งงานกับชนเผ่าต่าง ๆ เพื่อเป็นการเจริญสัมพันธไมตรี เพราะโดยพื้นเพเดิมนั้น ทั้งหยางเจียนและพระมเหสี ก็ทรงเป็นตระกูลจีนแท้ผสมกับชนเผ่าเติร์กอยู่แล้ว

สุยหยางตี้ทรงดำเนินนโยบาย ขุดคลองต้ายุ่นเหอขนาดมหึมา ยาวกว่า 2,500 กิโลเมตร จากนครลั่วหยางเป็นศูนย์กลาง ขึ้นเหนือสู่จั๋วจวิน (ปักกิ่งปัจจุบัน) ลงใต้ไปถึงเมืองอู๋หาง (หางโจวปัจจุบัน) เป็นการเชื่อมแม่น้ำไห่เหอ แม่น้ำฮวงโห แม่น้ำหวยเหอ แม่น้ำแยงซีเกียง และแม่น้ำเฉียนถังเจียงเข้าด้วยกัน เพื่อการขนส่งสินค้า การท่องเที่ยวดินแดนเจียงหนาน และเพื่อเชื่อมต่อดินแดนภาคเหนือและใต้เข้าด้วยกัน รวมไปถึง การสร้างยุ้งฉางกักตุนสินค้าขนาดใหญ่โต เพื่อรองรับสินค้าเกือบตลอดแนวคลอง คลองขุดสายนี้นับเป็นโครงการอันยิ่งใหญ่แห่งหนึ่งในประวัติศาสตร์จีน

มีการริเริ่มการสอบจอหงวน เป็นครั้งแรก ทั่วราชอาณาจักร เพื่อคัดเลือกผู้ที่มีความสามารถเข้ามารับราชการในตำแหน่งขุนนาง ทำให้แต่เดิม ที่ขุนนางจะมีเพียงแต่ชนชั้นสูงที่สืบทอดสกุลต่อกันมา ทำให้อาจจะมีแต่ตำแหน่งแต่ไร้ความสามารถ จึงได้ผู้ที่มีฝีมือและความรู้อย่างแท้จริง ซ้ำยังทำให้ประชาชนได้มีโอกาสมารับราชการในราชวัง นับว่าเป็นการลดการเหลื่อมล้ำทางสังคมอีกด้วย

แต่ต่อมา เมื่อหยางกว่างขึ้นครองราชย์ ทรงประกาศสงครามกับชนเผ่าต่าง ๆ ทำให้ทรงขยายพื้นที่ทางด้านตะวันตกได้พอสมควร ซ้ำยังยกทัพไปบุกเกาหลีและแมนจู แต่ไม่ประสบความสำเร็จเพราะด้วยประสบกับความหนาวเหน็บ ซ้ำยังไม่มีการควบคุมทัพที่ดีพอ ทำให้พ่ายศึก ตามพงศาวดารกล่าวไว้ว่า

“ กำลังพลของสุยหยางตี้ ที่เคลื่อนทัพผ่านด่านซานไห่กวน เพื่อไปทำสงครามกับเกาหลีนั้น ต้องใช้เวลากว่า 30 วัน ในการเดินทัพจากต้นขบวนถึงท้ายขบวน เรือรบกว่า 3000 ลำ ทหารราบกว่า 1 ล้านคน ทหารม้าอีก 5 หมื่นกว่านาย พลเกาทัณฑ์อีกกว่า 5,000 นาย ”

ซึ่งสุยหยางตี้บัญชาให้ยกทัพขนาดมหึมานี้ ถึง 4 ครั้ง ทำให้ราชวงศ์สุย เสียหายอย่างหนัก ด้วยเหตุนี้ จึงการการก่อจลาจลทั่วทุกหัวระแหง ที่ใหญ่ ๆ มี 3 กลุ่ม อันได้แก่ กองกำลังหวากัง นำโดยใจ๋หยางและหลี่มี่ กองกำลังเจียงไหว นำโดยตู้ฝูเว่ย และกองกำลังเหอเป่ย นำโดยโต้วเจี้ยนเต๋อ รวมไปถึงการก่อกบฏในราชสำนักเองอีกด้วย สุดท้าย สุยหยางตี้ถูกลอบปลงพระชนม์โดยพระประยูรฐาติของพระองค์ นำโดยอวี้เหวินฮั่วจี๋ ราชวงศ์สุยถึงกาลอาวสาน เมื่อปี พ.ศ. 1161

อ้างอิง

ประวัติศาสตร์จีน
ยุคโบราณ
สามราชาห้าจักรพรรดิ
ราชวงศ์เซี่ย 2100–1600 BCE
ราชวงศ์ชาง 1600–1046 BCE
ราชวงศ์โจว 1045–256 BCE
ราชวงศ์โจวตะวันตก 1046–771 BCE
ราชวงศ์โจวตะวันออก 771–256 BCE    ยุควสันตสารท    ยุครณรัฐ
ยุคจักรวรรดิ
ราชวงศ์ฉิน 221 BCE–206 BCE
ราชวงศ์ฮั่น 206 BCE–220 CE
ราชวงศ์ฮั่นตะวันตก
ราชวงศ์ซิน
ราชวงศ์ฮั่นตะวันออก
ยุคสามก๊ก 220–280
เว่ย์ ฉู่ และ อู๋
ราชวงศ์จิ้น 265–420
จิ้นตะวันตก	ยุคห้าชนเผ่าสิบหกรัฐ 304–439
จิ้นตะวันออก
ราชวงศ์เหนือ-ใต้ 420–589
ราชวงศ์สุย 581–618
ราชวงศ์ถัง 618–690, 705–907
ราชวงศ์อู่โจว 690–705
ยุคห้าวงศ์สิบรัฐ 907–960	ราชวงศ์เหลียว 907–1125
ราชวงศ์ซ่ง 960–1279
ราชวงศ์ซ่งเหนือ		เซี่ยตะวันตก
ราชวงศ์ซ่งใต้	จิน
ราชวงศ์หยวน 1271–1368
ราชวงศ์หมิง 1368–1644
ราชวงศ์จินยุคหลัง 1616–1636
ราชวงศ์ชิง 1636–1912
ยุคใหม่
สาธารณรัฐจีน (บนแผ่นดินใหญ่) 1912–1949
สาธารณรัฐประชาชนจีน (จีนแผ่นดินใหญ่) 1949–ปัจจุบัน	สาธารณรัฐจีน (ไต้หวัน) 1949–ปัจจุบัน
บทความที่เกี่ยวข้อง  Chinese historiography Timeline of Chinese history Dynasties in Chinese history Linguistic history Art history Economic history Education history Science and technology history Legal history Media history Military history Naval history

ก่อนหน้า		ราชวงศ์สุย		ถัดไป
ยุคราชวงศ์เหนือ-ใต้		ราชวงศ์ในประวัติศาสตร์จีน (พ.ศ. 1124 - พ.ศ. 1162)		ราชวงศ์ถัง