รัฐพรรคการเมืองเดียว

ระบบการปกครอง
ระบอบการปกครองแบบสาธารณรัฐ:   สาธารณรัฐซึ่งมีประธานาธิบดีเป็นประมุขที่ใช้ระบบประธานาธิบดี   สาธารณรัฐซึ่งมีประธานาธิบดีเป็นประมุขที่ใช้ระบบกึ่งประธานาธิบดี   สาธารณรัฐแบบรัฐสภาซึ่งมีประธานาธิบดีเป็นผู้ใช้อำนาจบริหารโดยอาศัยสภานิติบัญญัติ   สาธารณรัฐแบบรัฐสภาซึ่งมีประธานาธิบดีในทางพิธีการ/ไม่มีอำนาจบริหาร โดยหัวหน้ารัฐบาลอีกคนหนึ่งเป็นผู้ใช้อำนาจบริหาร ระบอบการปกครองแบบราชาธิปไตย:   ราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญซึ่งมีพระมหากษัตริย์ในทางพิธีการ/ไม่มีอำนาจบริหาร โดยมีหัวหน้ารัฐบาลอีกคนหนึ่งเป็นผู้ใช้อำนาจบริหาร   ราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญซึ่งมีหัวหน้ารัฐบาลอีกคนหนึ่ง แต่พระมหากษัตริย์ยังทรงมีอำนาจบริหารและ/หรืออำนาจนิติบัญญัติอย่างสำคัญ   สมบูรณาญาสิทธิราชย์   ประเทศซึ่งบทบัญญัติการปกครองตามรัฐธรรมนูญถูกระงับ (เช่น เผด็จการทหาร)   รัฐพรรคการเมืองเดียว   ประเทศซึ่งไม่เข้ากับระบบข้างต้นใด ๆ (เช่น รัฐบาลเปลี่ยนผ่าน สถานการณ์ทางการเมืองไม่ชัดเจน หรือไม่มีรัฐบาล)

ส่วนหนึ่งของชุดการเมือง
ระบอบการปกครองพื้นฐาน
แบ่งตามโครงสร้างอำนาจ
ระบอบแยกอำนาจรัฐ รัฐสมาคม ประเทศในเครือจักรภพ รัฐในอารักขา รัฐบรรณาการ รัฐประมุข ระบอบรวมอำนาจรัฐ สหพันธรัฐ สมาพันธรัฐ การมอบอำนาจปกครอง ระบอบผสม อาณานิคม ประเทศในเครือจักรภพ จักรวรรดิ การใช้อำนาจครอบงำ รัฐเดี่ยว การแบ่งการปกครอง
แบ่งตามที่มาของอำนาจ
ประชาธิปไตย (ปกครองโดยส่วนใหญ่) ทางตรง จับสลาก มีผู้แทน เสรีนิยม สังคมนิยม กึ่ง คณาธิปไตย (ปกครองโดยส่วนน้อย) อภิชนาธิปไตย เผด็จการทหาร เศรษฐยาธิปไตย เทวาธิปไตย อัตตาธิปไตย (ปกครองโดยผู้เดียว) ระบบใช้อำนาจเด็ดขาด กึ่งอำนาจนิยม เผด็จการ ทรราช
แบ่งตามอุดมการณ์ของอำนาจ
กษัตริย์นิยม กับ สาธารณรัฐนิยม (อุดมการณ์สังคม-การเมือง) สมบูรณาญาสิทธิราชย์ ราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญ ระบบรัฐสภา ระบบกึ่งประธานาธิบดี ระบบประธานาธิบดี อำนาจนิยม กับ อิสรนิยม (อุดมการณ์สังคม-เศรษฐกิจ) อนาธิปไตย สังคมไร้รัฐ ลัทธิอาณานิคม คอมมิวนิสต์ ระบบเจ้าขุนมูลนาย สังคมนิยม ฟาสซิสต์ โลก กับ ท้องถิ่น (อุดมการณ์ภูมิศาสตร์-วัฒนธรรม) คอมมูน นครรัฐ รัฐชาติ รัฐบาลกลาง องค์การระหว่างรัฐบาล โลก ท้องถิ่นนิยม ชาตินิยม สากลนิยม โลกนิยม
สถานีย่อย:การเมือง

รัฐพรรคการเมืองเดียว หรือ รัฐพรรคการเมืองเดี่ยว เป็นระบอบการปกครองของประเทศที่อนุญาตให้มีพรรคการเมืองเพียงพรรคเดียว ส่วนใหญ่ประเทศที่มีพรรคการเมืองเดียวจะเป็นประเทศคอมมิวนิสต์ อาทิเช่น จีน,ลาว,คิวบา แต่ก็มีบางประเทศที่ไม่ใช่คอมมิวนิสต์แต่ก็อนุญาตหรือมีพรรคการเมืองเดียว อาทิ เอริเทรีย,เวสเทิร์นสะฮารา ทั้งนี้การขึ้นอยู่กับกฎหมาย สถานการณ์ภายใน และรัฐธรรมนูญของแต่ละประเทศ

ประวัติของระบบรัฐพรรคการเมืองเดียว

ระบอบรัฐพรรคการเมืองเดียวเกิดขึ้นครั้งแรก ณ สหภาพโซเวียต ซึ่งเกิดขึ้นจากการปฏิวัติรัสเซีย ค.ศ. 1917 โดยได้โค่นล้มการปกครองของพระเจ้าซาร์นิโคลัสที่ 2 สหภาพโซเวียตเป็นประเทศคอมมิวนิสต์ประเทศแรกของโลก โดยเปลี่ยนแปลงการปกครองมาเป็นระบบสังคมนิยมคอมมิวนิสต์ ภายใต้การนำของกลุ่มบอลเชวิค (ต่อมาเป็นพรรคคอมมิวนิสต์แห่งสหภาพโซเวียต) เมื่อปี ค.ศ. 1917 องค์กรทางการเมืองที่ปกครองประเทศมีพรรคเดียว คือ พรรคคอมมิวนิสต์แห่งสหภาพโซเวียต ซึ่งเป็นผู้กำหนดนโยบายต่าง ๆ รวมทั้งนโยบายต่างประเทศ

รัฐพรรคการเมืองเดียวปัจจุบัน

ประเทศ	พรรค
จีน	พรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศจีน
เกาหลีเหนือ	พรรคแรงงานแห่งเกาหลี
คิวบา	พรรคคอมมิวนิสต์คิวบา
ลาว	พรรคประชาชนปฏิวัติลาว
เวียดนาม	พรรคคอมมิวนิสต์เวียดนาม
สาธารณรัฐประชาธิปไตยอาหรับซาห์ราวี	Polisario Front
เอริเทรีย	People's Front for Democracy and Justice

รัฐพรรคการเมืองเดียวอดีต

ประเทศ	พรรค
เยอรมนี	พรรคนาซี
อิตาลี	พรรคชาตินิยมฟาสซิสต์
ญี่ปุ่น	Imperial Rule Assistance Association
สหภาพโซเวียต	พรรคคอมมิวนิสต์แห่งสหภาพโซเวียต
เยอรมนีตะวันออก	พรรคเอกภาพสังคมนิยมเยอรมนี
สเปน	พรรคฟาลังเค
พระราชอาณาจักรกัมพูชา (สมัยสังคมราษฎรนิยม)	พรรคสังคมราษฎรนิยม
เชโกสโลวาเกีย	พรรคคอมมิวนิสต์เชโกสโลวาเกีย
ยูโกสลาเวีย	สันนิบาตคอมมิวนิสต์แห่งยูโกสลาเวีย
โปรตุเกส	สหภาพแห่งชาติ
อียิปต์	พรรคประชาธิปไตยแห่งชาติ
อิรัก	พรรคบาธ
ออสเตรีย	แนวร่วมปิตุภูมิ
ฮังการี	พรรคแอร์โรว์ครอสส์
โรมาเนีย	ผู้พิทักษ์เหล็ก

ดูเพิ่ม

• กลุ่มแยกการเมือง