บากูมัตสึ

ประวัติศาสตร์ญี่ปุ่น
ยุคหิน 35000 ก่อนปี ค.ศ. – 14000 ก่อนปี ค.ศ. ยุคโจมง (縄文時代) 14000 ก่อนปี ค.ศ. – 400 ก่อนปี ค.ศ. ยุคยาโยอิ (弥生時代) 400 ก่อนปี ค.ศ. – ค.ศ. 250 ยุคโคะฟุง (古墳時代) ค.ศ. 250 – 538 ยุคอาซูกะ (飛鳥時代) ค.ศ. 538 – 710 ยุคนาระ (奈良時代) ค.ศ. 710 – 794 ยุคเฮอัง (平安時代) ค.ศ. 794 – 1185 ยุคคามากูระ (鎌倉時代) ค.ศ. 1185 – 1333 การฟื้นฟูเค็มมุ (建武の新政) ค.ศ. 1333 – 1336 ยุคมูโรมาจิ (室町時代) ค.ศ. 1336 – 1573 ยุคราชสำนักเหนือ-ใต้ (南北朝時代) ยุคเซ็งโงกุ (戦国時代) ยุคอาซูจิ–โมโมยามะ (安土桃山時代) ค.ศ. 1568 – 1603 ยุคเอโดะ (江戸時代) ค.ศ. 1603 – 1868 บากูมัตสึ (幕末) ค.ศ. 1853 - 1868 ยุคเมจิ (明治時代) ค.ศ. 1868 – 1912 ยุคไทโช (大正時代) ค.ศ. 1912 – 1926 ยุคโชวะ (昭和時代) ค.ศ. 1926 – 1989 ยุคเฮเซ (平成時代) ค.ศ. 1989 – 2019 ยุคเรวะ (令和時代) ค.ศ. 2019 –

บากูมัตสึ (ญี่ปุ่น: 幕末 ทับศัพท์: bakumatsu, "ปลายยุคบากูฟุ") เป็นชื่อเรียกช่วงเวลาปลายยุคเอโดะซึ่งนำไปสู่การสิ้นสุดของรัฐบาลโชกุนโทกูงาวะ ชื่อดังกล่าวถูกกำหนดขึ้นจากเหตุการณ์ใหญ่ที่เกิดขึ้นโดยรวมระหว่างปี ค.ศ. 1853 - 1867 ซึ่งเป็นระยะที่ญี่ปุ่นได้ยกเลิกนโยบายปิดประเทศที่เรียกว่า ซาโกกุ และเปลี่ยนผ่านจากรัฐบาลแบบศักดินาของโชกุนไปสู่รัฐบาลสมัยใหม่ในยุคเมจิ การแบ่งแยกทางอุดมการณ์และทางการเมืองในยุคนี้ส่วนใหญ่แบ่งออกเป็นกลุ่มผู้รักชาติที่เรียกว่า "อิชินชิชิ" ซึ่งสนับสนุนจักรพรรดิ และกองกำลังฝ่ายสนับสนุนรัฐบาลโชกุนตระกูลโทกูงาวะ เช่น กลุ่มชินเซ็งงุมิ เป็นต้น

ความไม่ลงรอยเรื่องการต่างประเทศ

ดูบทความหลักที่: ซาโกกุ

วิกฤตการณ์และความขัดแย้ง

การโจมตีชาวต่างชาติและกลุ่มผู้สนับสนุน

การโจมตีบุคคลสัญชาติอังกฤษในเอโดะ ค.ศ. 1861

วิกฤตทางเศรษฐกิจและการเงิน

มูลค่าการค้าต่างประเทศของญี่ปุ่น (1860–1865, สกุลเงินดอลล่าร์เม็กซิโก)
	1860	1865
การส่งออก	4.7 ล้าน	17 ล้าน
Iการนำเข้า	1.66 ล้าน	15 ล้าน

โองการ "ขับไล่คนเถื่อน" (ค.ศ. 1863)

ภาพวาดแสดงความคิด โจอิ (攘夷, "ขับคนป่าเถื่อน") ในปี ค.ศ. 1861

การแทรกแซงทางทหารต่อกลุ่มซนโนโจอิ (ค.ศ. 1863–1865)

การแทรกแทรกของสหรัฐอเมริกา (ก.ค. 1863)

ดูบทความหลักที่: ยุทธนาวีชิโมะโนะเซะกิ

การแทรกแซงของฝรั่งเศส (ส.ค. 1863)

ดูบทความหลักที่: การยิงถล่มชิโมะโนะเซะกิ

การโจมตีเมืองคะโงะชิมะ (ส.ค. 1863)

ภาพมุมสูงของการยิงถล่มเมืองคะโงะชิมะโดยราชนาวีอังกฤษ, 15 สิงหาคม ค.ศ. 1863 ภาพจากหนังสือพิมพ์ Le Monde Illustré

ดูบทความหลักที่: การโจมตีคะโงะชิมะ

จากความไม่พอใจชาวตะวันตกที่ลุกลามไปทั้งประเทศ ทำให้มีการตรา "โองการขับไล่คนเถื่อน" ขึ้น และญี่ปุ่นเริ่มการขับไล่โดยการเข้าโจมตีกองเรือสินค้าของชาติตะวันตกที่ผ่านช่องแคบชิโมะโนะเซะกิ ทำให้บรรดาชาติตะวันตกนำโดยราชนาวีอังกฤษทำการตอบโต้ญี่ปุ่น

การยับยั้งกบฏแคว้นมิโตะ (พ.ย. 1864)

ดูบทความหลักที่: กบฏแคว้นมิโตะ

กองทัพรัฐบาลโชกุนเคลื่อนพลไปปราบกบฏแคว้นมิโตะในปี ค.ศ. 1864

กบฏแคว้นโชชู

ดูบทความหลักที่: กบฏฮะมะกุริ และ การปราบแคว้นโชชูครั้งที่หนึ่ง

การโจมตีเมืองท่าชิโมะโนะเซะกิ (ก.ย. 1864)

การยิงถล่มชิโมะโนะเซะกิ, ค.ศ. 1863–1864

ดูบทความหลักที่: การยิงถล่มชิโมะโนะเซะกิ

สนธยาแห่งรัฐบาลโชกุน

การปราบโชชูครั้งที่ 2 (มิ.ย. 1866)

ดูบทความหลักที่: การปราบโชชูครั้งที่สอง

สงครามโบะชิง

ดูบทความหลักที่: สงครามโบะชิง

จากการที่กลุ่มขุนนางและซะมุไรในราชสำนักซึ่งเดิมไม่พอใจนโยบายต่างประเทศของรัฐบาลโชกุนโทกูงาวะ สามารถขึ้นมามีอิทธิพลจนสามารถควบคุมราชสำนักไว้ได้อย่างมั่นคง ภายใต้รัชสมัยใหม่ของจักรพรรดิเมจิ ทำให้ โทกูงาวะ โยะชิโนะบุ ผู้ดำรงตำแหน่งโชกุนในเวลานั้น ได้ตระหนักถึงสถานการณ์ของตน จึงได้สละตำแหน่งและถวายพระราชอำนาจการปกครองคืนแก่องค์จักรพรรดิ โดยหวังไว้ว่าการกระทำดังกล่าวของตนจะช่วยรักษาตระกูลโทกูงาวะ และเปิดทางให้คนในตระกูลเข้าไปมีส่วนร่วมในรัฐบาลชุดใหม่

อย่างไรก็ตาม กลุ่มขุนนางก็ไม่เปิดทางให้โทกุงะวะขึ้นมามีอำนาจอีก ทำให้การเมืองในยุคนั้นถูกแบ่งเป็นสองฝ่าย คือฝ่ายตระกูลโทกูงาวะ และฝ่ายราชสำนัก และในไม่ช้าก็มีพระบรมราชโองการให้แคว้นซะสึมะและแคว้นโชชูล้มล้างตระกูลโทกูงาวะ ได้ทำให้โยะชิโนะบุต้องเปิดฉากการรบเพื่อยึดราชสำนักของจักรพรรดิที่นครหลวงเคียวโตะ แต่ด้วยกองทัพที่ทันสมัยของราชสำนักทำให้ฝ่ายโทกูงาวะต้องล่าถอยขึ้นไปทางเหนือที่เกาะฮกไกโด ณ ที่นั่นฝ่ายโทกูงาวะได้สถาปนาสาธารณรัฐเอะโสะ ในที่สุด กองทัพของราชสำนักก็สามารถพิชิตฮกไกโดได้ และทำให้อำนาจการปกครองในญี่ปุ่นรวมศูนย์อยู่ที่ราชสำนักอย่างแท้จริง

ดูเพิ่ม

บุคคลสำคัญ

• โอมุระ มะซุจิโร
• ซะกะโมะโตะ เรียวมะ
• คนโด อิซะมิ
• ฮิจิกะตะ โทะชิโซ
• ทะกะซุงิ ชินซะกุ
• มะสึไดระ กะตะโมะริ
• ไซโง ทะกะโมะริ
• โทกูงาวะ โยะชิโนะบุ
• โยะชิดะ โชอิน
• คะสึระ โคะโงะโร
• Nomura Motoni
• Matthew C. Perry

บุคคลสำคัญในระดับรองของยุค:

• Hayashi Daigaku no kami (Lord Rector, Confucianist)
• Ido Tsushima no kami (Governor of Yedo, former Gov. of Nagasaki)
• Izawa Mimasaka no kami (Gov. of Uraga, former Gov of Nagasaki)
• Kawakami Gensai (Greatest of 4 hitokiri, active in assassinations during this time period)
• Takano Chōei – Rangaku scholar

Matsudaira Yoshinaga, Date Munenari, Yamanouchi Toyoshige and Shimazu Nariaki are collectively referred to as ญี่ปุ่น: Bakumatsu no Shikenkō โรมาจิ: 幕末の四賢侯.

ผู้สังเกตการณ์ชาวต่างชาติ:

• Ernest Satow in Japan 1862–69
• Edward and Henry Schnell
• Robert Bruce Van Valkenburgh, American Minister-Resident

ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ

• Gaikoku bugyō
• Franco-Japanese relations
• Anglo-Japanese relations
• German-Japanese relations

อ้างอิง

• Dower, John W. "Yokohama Boomtown: Foreigners in Treaty-Port Japan (1859–1872)".
• Hillsborough, Romulus. Shinsengumi: The Shōgun's Last Samurai Corps. North Clarendon, Vermont: Tuttle Publishing, 2005. ISBN 0-8048-3627-2.
• Ravina, Mark. Last Samurai: The Life and Battles of Saigo Takamori. Hoboken, N.J.: John Wiley & Sons, 2004. ISBN 0-471-08970-2.
• Mark Metzler (2006). Lever of empire: the international gold standard and the crisis of liberalism in prewar Japan. University of California Press. ISBN 0-520-24420-6.
• Satow, Ernest. 2006 A Diplomat in Japan Stone Bridge Classics, ISBN 978-1-933330-16-7
• Cullen, Louis M. A history of Japan 1582–1941: internal and external worlds (2003 ed.). Cambridge University Press. ISBN 0-521-52918-2. – Total pages: 357
• Jansen Marius B. The Emergence of Meiji Japan (when ed.). Cambridge University Press. ISBN 0-521-48405-7. – Total pages: 351
• ______________. The making of modern Japan (2002 ed.). Harvard University Press. ISBN 0-674-00991-6. – Total pages: 871
• Denney, John. Respect and Consideration: Britain in Japan 1853 - 1868 and beyond. Radiance Press (2011). ISBN 978-0-9568798-0-6

แหล่งข้อมูลอื่น

• Languages and the Diplomatic Contacts in the Late Tokugawa Shogunate
• http://www.webkohbo.com/info3/bakumatu_menu/bakutop.html (ญี่ปุ่น)