ระบอบเผด็จการ

ส่วนหนึ่งของชุดการเมือง
ระบอบการปกครองพื้นฐาน
แบ่งตามโครงสร้างอำนาจ
ระบอบแยกอำนาจรัฐ รัฐสมาคม ประเทศในเครือจักรภพ รัฐในอารักขา รัฐบรรณาการ รัฐประมุข ระบอบรวมอำนาจรัฐ สหพันธรัฐ สมาพันธรัฐ การมอบอำนาจปกครอง ระบอบผสม อาณานิคม ประเทศในเครือจักรภพ จักรวรรดิ การใช้อำนาจครอบงำ รัฐเดี่ยว การแบ่งการปกครอง
แบ่งตามที่มาของอำนาจ
ประชาธิปไตย (ปกครองโดยส่วนใหญ่) ทางตรง จับสลาก มีผู้แทน เสรีนิยม สังคมนิยม กึ่ง คณาธิปไตย (ปกครองโดยส่วนน้อย) อภิชนาธิปไตย เผด็จการทหาร เศรษฐยาธิปไตย เทวาธิปไตย อัตตาธิปไตย (ปกครองโดยผู้เดียว) ระบบใช้อำนาจเด็ดขาด กึ่งอำนาจนิยม เผด็จการ ทรราช
แบ่งตามอุดมการณ์ของอำนาจ
กษัตริย์นิยม กับ สาธารณรัฐนิยม (อุดมการณ์สังคม-การเมือง) สมบูรณาญาสิทธิราชย์ ราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญ ระบบรัฐสภา ระบบกึ่งประธานาธิบดี ระบบประธานาธิบดี อำนาจนิยม กับ อิสรนิยม (อุดมการณ์สังคม-เศรษฐกิจ) อนาธิปไตย สังคมไร้รัฐ ลัทธิอาณานิคม คอมมิวนิสต์ ระบบเจ้าขุนมูลนาย สังคมนิยม ฟาสซิสต์ โลก กับ ท้องถิ่น (อุดมการณ์ภูมิศาสตร์-วัฒนธรรม) คอมมูน นครรัฐ รัฐชาติ รัฐบาลกลาง องค์การระหว่างรัฐบาล โลก ท้องถิ่นนิยม ชาตินิยม สากลนิยม โลกนิยม
สถานีย่อย:การเมือง

ระบอบเผด็จการ (อังกฤษ: dictatorship) หมายถึง รูปแบบการปกครองแบบอัตตาธิปไตย ซึ่งรัฐบาลอยู่ภายใต้การบริหารของบุคคลเพียงคนเดียว หรือ ผู้เผด็จการ โดยไม่มีการสืบทอดตำแหน่งตามสายเลือด

คำว่า เผด็จการ อาจมีได้หลายความหมายเช่น

1. ผู้เผด็จการของสาธารณรัฐโรมัน ซึ่งมีอำนาจปกครองเบ็ดเสร็จในยามฉุกเฉินของบ้านเมือง ซึ่งอำนาจจากการใช้ตำแหน่งดังกล่าวไม่ต้องมีเหตุผลหรือไม่ต้องรับผิดชอบแต่อย่างใด มีอำนาจอยู่เหนือกฎหมาย และถือว่าการกระทำทั้งหมดนั้นไม่ผิดกฎหมายย้อนหลัง
2. รัฐบาลซึ่งปกครองโดยบุคคลเพียงคนเดียว หรือคณะบุคคลเพียงส่วนน้อย
3. หรืออาจหมายถึง การปกครองซึ่งรัฐบาลมีอำนาจเด็ดขาด ไม่ถูกจำกัดโดยกฎหมาย รัฐธรรมนูญ หรือปัจจัยทางสังคมหรือการเมืองอื่นภายในรัฐนั้น

ดูเพิ่ม

• ระบอบสมบูรณาญาสิทธิราช
• เผด็จการทหาร
• ระบบใช้อำนาจเด็ดขาด
• ฟาสซิสต์
• คอมมิวนิสต์

หนังสืออ่านเพิ่มเติม

• Friedrich, Carl J. (1965). Totalitarian Dictatorship and Autocracy (2nd ed. ed.). Praeger. CS1 maint: extra text (link)
• Bueno de Mesquita, Bruce (2003). The Logic of Political Survival. The MIT Press. ISBN 0-262-63315-9.