ระบอบเผด็จการ

ส่วนหนึ่งของชุดการเมือง
ระบอบการปกครอง พื้นฐาน
โครงสร้างอำนาจ
สหพันธรัฐ สมาพันธรัฐ การใช้อำนาจครอบงำ จักรวรรดิ รัฐเดี่ยว
โครงสร้างอำนาจ
ประชาธิปไตย ทางตรง แบบมีผู้แทน โดยคณะบุคคลบางกลุ่ม
ราชาธิปไตย สมบูรณาญาสิทธิราชย์ ภายใต้รัฐธรรมนูญ
คณาธิปไตย อภิชนาธิปไตย คณะผู้ยึดอำนาจการปกครอง เศรษฐยาธิปไตย
อำนาจนิยม อัตตาธิปไตย ระบบใช้อำนาจเด็ดขาด ระบอบเผด็จการ ระบบรวบอำนาจเบ็ดเสร็จ
อื่น ๆ อนาธิปไตย สาธารณรัฐ เทวาธิปไตย

ระบอบเผด็จการ (อังกฤษ: Dictatorship) หมายถึง รูปแบบการปกครองแบบอัตตาธิปไตย ซึ่งรัฐบาลอยู่ภายใต้การบริหารของบุคคลเพียงคนเดียว หรือ ผู้เผด็จการ โดยไม่มีการสืบทอดตำแหน่งตามสายเลือด

คำว่า เผด็จการ อาจมีได้หลายความหมายเช่น

1. ผู้เผด็จการของสาธารณรัฐโรมัน ซึ่งมีอำนาจปกครองเบ็ดเสร็จในยามฉุกเฉินของบ้านเมือง ซึ่งอำนาจจากการใช้ตำแหน่งดังกล่าวไม่ต้องมีเหตุผลหรือไม่ต้องรับผิดชอบแต่อย่างใด มีอำนาจอยู่เหนือกฎหมาย และถือว่าการกระทำทั้งหมดนั้นไม่ผิดกฎหมายย้อนหลัง
2. รัฐบาลซึ่งปกครองโดยบุคคลเพียงคนเดียว หรือคณะบุคคลเพียงส่วนน้อย
3. หรืออาจหมายถึง การปกครองซึ่งรัฐบาลมีอำนาจเด็ดขาด ไม่ถูกจำกัดโดยกฎหมาย รัฐธรรมนูญ หรือปัจจัยทางสังคมหรือการเมืองอื่นภายในรัฐนั้น

ดูเพิ่ม

• ระบอบสมบูรณาญาสิทธิราช
• เผด็จการทหาร
• ระบบใช้อำนาจเด็ดขาด
• ฟาสซิสต์
• คอมมิวนิสต์

หนังสืออ่านเพิ่มเติม

• Friedrich, Carl J.; Zbigniew K. Brzezinski (1965). Totalitarian Dictatorship and Autocracy (2nd ed. ed.). Praeger. 
• Bueno de Mesquita, Bruce; Alastair Smith, Randolph M. Siverson and James D. Morrow (2003). The Logic of Political Survival. The MIT Press. ISBN 0-262-63315-9.