ผลต่างระหว่างรุ่นของ "จังหวัดนครสวรรค์"

พิกัด: 15°42′N 100°04′E / 15.7°N 100.07°E / 15.7; 100.07
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
Billner2009 (คุย | ส่วนร่วม)
ไม่มีความย่อการแก้ไข
บรรทัด 272: บรรทัด 272:
* [[น้ำตกวังน้ำวิ่ง]]
* [[น้ำตกวังน้ำวิ่ง]]
* [[เขาถ้ำพระ]]
* [[เขาถ้ำพระ]]
*[[พาสาน]][[สัญลักษณ์ต้นแม่น้ำเจ้าพระยา]]
| width="250" valign="top" |
| width="250" valign="top" |
* [[ตลาดน้ำวัดบางประมุง]]
* [[ตลาดน้ำวัดบางประมุง]]

รุ่นแก้ไขเมื่อ 09:59, 16 กุมภาพันธ์ 2562

จังหวัดนครสวรรค์
การถอดเสียงอักษรโรมัน
 • อักษรโรมันChangwat Nakhon Sawan
คำขวัญ: 
เมืองสี่แคว แห่มังกร
พักผ่อนบึงบอระเพ็ด ปลารสเด็ดปากน้ำโพ
แผนที่ประเทศไทย จังหวัดนครสวรรค์เน้นสีแดงประเทศมาเลเซียประเทศพม่าประเทศลาวประเทศเวียดนามประเทศกัมพูชาจังหวัดนราธิวาสจังหวัดยะลาจังหวัดปัตตานีจังหวัดสงขลาจังหวัดสตูลจังหวัดตรังจังหวัดพัทลุงจังหวัดกระบี่จังหวัดภูเก็ตจังหวัดพังงาจังหวัดนครศรีธรรมราชจังหวัดสุราษฎร์ธานีจังหวัดระนองจังหวัดชุมพรจังหวัดประจวบคีรีขันธ์จังหวัดเพชรบุรีจังหวัดราชบุรีจังหวัดสมุทรสงครามจังหวัดสมุทรสาครกรุงเทพมหานครจังหวัดสมุทรปราการจังหวัดฉะเชิงเทราจังหวัดชลบุรีจังหวัดระยองจังหวัดจันทบุรีจังหวัดตราดจังหวัดสระแก้วจังหวัดปราจีนบุรีจังหวัดนครนายกจังหวัดปทุมธานีจังหวัดนนทบุรีจังหวัดนครปฐมจังหวัดกาญจนบุรีจังหวัดสุพรรณบุรีจังหวัดพระนครศรีอยุธยาจังหวัดอ่างทองจังหวัดสิงห์บุรีจังหวัดสระบุรีจังหวัดลพบุรีจังหวัดนครราชสีมาจังหวัดบุรีรัมย์จังหวัดสุรินทร์จังหวัดศรีสะเกษจังหวัดอุบลราชธานีจังหวัดอุทัยธานีจังหวัดชัยนาทจังหวัดอำนาจเจริญจังหวัดยโสธรจังหวัดร้อยเอ็ดจังหวัดมหาสารคามจังหวัดขอนแก่นจังหวัดชัยภูมิจังหวัดเพชรบูรณ์จังหวัดนครสวรรค์จังหวัดพิจิตรจังหวัดกำแพงเพชรจังหวัดตากจังหวัดมุกดาหารจังหวัดกาฬสินธุ์จังหวัดเลยจังหวัดหนองบัวลำภูจังหวัดหนองคายจังหวัดอุดรธานีจังหวัดบึงกาฬจังหวัดสกลนครจังหวัดนครพนมจังหวัดพิษณุโลกจังหวัดอุตรดิตถ์จังหวัดสุโขทัยจังหวัดน่านจังหวัดพะเยาจังหวัดแพร่จังหวัดเชียงรายจังหวัดลำปางจังหวัดลำพูนจังหวัดเชียงใหม่จังหวัดแม่ฮ่องสอน
แผนที่ประเทศไทย จังหวัดนครสวรรค์เน้นสีแดง
แผนที่ประเทศไทย จังหวัดนครสวรรค์เน้นสีแดง
ประเทศ ไทย
การปกครอง
 • ผู้ว่าราชการ อรรถพร สิงหวิชัย
(ตั้งแต่ พ.ศ. 2561)
พื้นที่
 • ทั้งหมด9,597.677 ตร.กม.[1] ตร.กม. (Formatting error: invalid input when rounding ตร.ไมล์)
อันดับพื้นที่อันดับที่ 19
ประชากร
 (พ.ศ. 2561)
 • ทั้งหมด1,063,964 คน[2] คน
 • อันดับอันดับที่ 23
 • อันดับความหนาแน่นอันดับที่ 46
รหัส ISO 3166TH-60
ชื่อไทยอื่น ๆเมืองสี่แคว, ปากน้ำโพ, เมืองพระบาง, เมืองชอนตะวัน
สัญลักษณ์ประจำจังหวัด
 • ต้นไม้เสลา
 • ดอกไม้เสลา
 • สัตว์น้ำปลาเสือตอ
ศาลากลางจังหวัด
 • ที่ตั้งถนนสวรรค์วิถี ตำบลนครสวรรค์ตก อำเภอเมืองนครสวรรค์ จังหวัดนครสวรรค์ 60000
 • โทรศัพท์0 5622 7001
 • โทรสาร0 5622 0262
เว็บไซต์http://www.nakhonsawan.go.th/
สารานุกรมประเทศไทย ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

จังหวัดนครสวรรค์ เป็นจังหวัดที่ตั้งอยู่ในตอนบนของภาคกลาง หรือบางหน่วยงานจัดให้อยู่ในตอนล่างของภาคเหนือ จึงได้รับสมญานามว่าเป็น "ประตูสู่ภาคเหนือ" มีพื้นที่ประมาณ 9,597 ตารางกิโลเมตร เป็นจังหวัดที่มีความสำคัญในทางประวัติศาสตร์อีกจังหวัดหนึ่งของประเทศไทย มีพื้นที่ติดต่อกับหลายจังหวัด ได้แก่ ด้านเหนือ ติดต่อกับจังหวัดพิจิตรและกำแพงเพชร ทางตะวันออกติดกับจังหวัดเพชรบูรณ์และลพบุรี ด้านใต้ติดกับจังหวัดสิงห์บุรี ชัยนาท และอุทัยธานี ส่วนด้านตะวันตกติดกับจังหวัดตาก

ประวัติศาสตร์

นักประวัติศาสตร์สันนิษฐานว่าเมืองนครสวรรค์มีชื่อปรากฏมาตั้งแต่ก่อนสุโขทัยเป็นราชธานี มีชื่อในศิลาจารึกของสุโขทัย โดยเรียกว่า "เมืองพระบาง" เป็นเมืองหน้าด่านที่สำคัญในการทำศึกสงครามตั้งแต่สมัยสุโขทัย, กรุงศรีอยุธยา, ธนบุรี จนถึงกรุงรัตนโกสินทร์ ภายหลังเรียกชื่อว่า "เมืองชอนตะวัน" และเปลี่ยนเป็นนครสวรรค์ในที่สุด แต่ชาวบ้านโดยทั่วไปเรียกกันว่าเมืองปากน้ำโพ ในประวัติศาสตร์มีหลักฐานทางโบราณคดีบ่งชี้ว่านครสวรรค์เคยเป็นเมืองเกษตรกรรมมาตั้งแต่ยุคต้นประวัติศาสตร์ เป็นศูนย์กลางของการคมนาคม เป็นที่ตั้งของกลุ่มชนชาวจีนที่มาทำมาค้าขายระหว่างประเทศ

เมืองพระบางเป็นเมืองโบราณในสมัยสุโขทัยคู่กับเมืองคนที โดยตัวเมืองพระบางอยู่ที่เมืองนครสวรรค์เก่า ส่วนเมืองคนทีสันนิษฐานว่าอยู่ที่บ้านโคน ริมฝั่งแม่น้ำปิง จังหวัดกำแพงเพชร จากข้อมูลในศิลาจารึกสมัยสุโขทัย เมืองพระบางถูกผนวกรวมกันเข้ากับอาณาจักรสุโขทัยในสมัยพ่อขุนศรีอินทราทิตย์และตั้งตัวเป็นอิสระเมื่อสิ้นสมัยพ่อขุนรามคำแหงมหาราช และถูกผนวกรวมอีกครั้งในสมัยพระยาลิไท พระองค์ได้ประดิษฐานพระพุทธบาทพร้อมทั้งศิลาจารึกวัดเขากบไว้ที่เขากบ ปัจจุบันอยู่ใจกลางเมืองนครสวรรค์ ในสมัยพระมหาธรรมราชาที่ 3 (ไสลือไท) ที่ประกาศให้สุโขทัยเป็นเอกราชได้รวมเมืองพระบางไว้ในอาณาเขตด้วย

เมื่ออำนาจของกรุงศรีอยุธยากล้าแข็งขึ้น เมืองพระบางจึงไปขึ้นกับกรุงศรีอยุธยาในที่สุด มีหลักฐานในตำนานมูลศาสนาว่าพระญาณคัมภีร์ขอที่สร้างวัดในอยุธยาเมื่อ พ.ศ. 1972 สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2 ไม่อนุญาตจึงมาขอที่ที่เมืองพระบาง เจ้าเมืองพระบางไม่ยกที่ให้ อ้างว่าเป็นข้าขอบขัณฑสีมาของอยุธยา เมื่ออยุธยาไม่ให้ ทางเมืองพระบางก็ให้ไม่ได้ [3]

ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้มีการปฏิรูปการปกครองหัวเมืองส่วนภูมิภาค นครสวรรค์ได้เป็นที่ตั้งมณฑลนครสวรรค์ ซึ่งเป็น 1 ใน 4 มณฑลที่ตั้งขึ้นในปี พ.ศ. 2438 ในการจัดตั้งมณฑลนครสวรรค์ ได้รวมเอาหัวเมืองทางแม่น้ำเจ้าพระยาตอนเหนือขึ้นไปจนถึงแม่น้ำปิงเข้าด้วยกัน 8 เมืองได้แก่ นครสวรรค์, ชัยนาท, อุทัยธานี, พยุหะคีรี มโนรมย์ สรรคบุรี, กำแพงเพชร และ ตาก โดยมีพระยาดัสกรปลาศ (ทองอยู่ โลหิตเสถียร) เป็นข้าหลวงเทศาภิบาลคนแรก ตั้งที่ว่าการมณฑลอยู่ที่เมืองนครสวรรค์ การจัดรูปปกครองในลักษณะมณฑลได้ดำเนินการ มาจนถึง พ.ศ. 2475 จึงได้มีการเปลี่ยนแปลงการปกครอง ยุบมณฑลและระเบียบเทศาภิบาลของเก่าไปให้คงไว้แต่หัวเมืองและอำเภอ โดยให้ทุกเมืองมีฐานะเท่าเทียมกัน ปฏิบัติราชการขึ้นตรงต่อเจ้ากระทรวง และรับคำสั่งจากเจ้ากระทรวงโดยตรง

ภูมิศาสตร์

ภูมิประเทศ

สภาพภูมิประเทศของจังหวัดนครสวรรค์อยู่ในดินแดนของลุ่มน้ำ เป็นต้นกำเนิดของแม่น้ำสายหลักของภาคกลาง นั่นคือ แม่น้ำเจ้าพระยา อันเป็น การไหลบรรจบของแม่น้ำสี่สายจากภาคเหนือ ได้แก่ แม่น้ำปิง แม่น้ำวัง แม่น้ำยม และแม่น้ำน่าน ด้วยเหตุนี้ จังหวัดนครสวรรค์จึงมีชื่อเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า เมืองสี่แคว นอกจากนี้ยังมีภูเขาขนาดย่อมกระจัดกระจายในอำเภอต่าง ๆ

ภูมิอากาศ

จังหวัดนครสวรรค์ตั้งอยู่ในเขตร้อนแบบมรสุม

ข้อมูลภูมิอากาศของจังหวัดนครสวรรค์
เดือน ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ทั้งปี
อุณหภูมิสูงสุดเฉลี่ย °C (°F) 32.2
(90)
34.8
(94.6)
36.8
(98.2)
38.1
(100.6)
35.9
(96.6)
34.6
(94.3)
34.0
(93.2)
33.3
(91.9)
32.5
(90.5)
32.1
(89.8)
31.5
(88.7)
31.0
(87.8)
33.9
(93.02)
อุณหภูมิต่ำสุดเฉลี่ย °C (°F) 18.1
(64.6)
21.7
(71.1)
24.1
(75.4)
25.7
(78.3)
25.4
(77.7)
25.0
(77)
24.5
(76.1)
24.3
(75.7)
24.0
(75.2)
23.6
(74.5)
21.3
(70.3)
18.2
(64.8)
22.99
(73.39)
หยาดน้ำฟ้า มม (นิ้ว) 9.8
(0.386)
14.9
(0.587)
30.0
(1.181)
60.9
(2.398)
138.7
(5.461)
117.1
(4.61)
134.1
(5.28)
194.9
(7.673)
231.6
(9.118)
144.4
(5.685)
35.3
(1.39)
7.3
(0.287)
1,119
(44.055)
วันที่มีหยาดน้ำฟ้าโดยเฉลี่ย 1 2 3 5 12 14 16 18 18 14 4 1 108
แหล่งที่มา: กรมอุตุนิยมวิทยา

ปากน้ำโพ

ปากน้ำโพ

บ้างเล่าว่าที่เรียกว่า "ปากน้ำโพ" ก็คือว่าเป็นบริเวณที่แม่น้ำปิง และน่านมาบรรจบกัน จึงเรียกว่า "ปากน้ำโผล่" และเพี้ยนมาเป็น "ปากน้ำโพ" แต่ในปัจจุบันนักโบราณคดีระบุว่า พื้นที่บริเวณนี้เป็นปากน้ำของคลองโพ (คือส่วนหนึ่งของแม่น้ำน่านในปัจจุบัน โดยบรรจบกับแม่น้ำน่านก่อนแล้ว จึงไหลมาบรรจบกับแม่น้ำปิงที่ต้นแม่น้ำเจ้าพระยา) และชาวจีนพูดคำว่า "ปากน้ำโผล่" ได้ไม่ชัดเจน จึงเรียกว่า ปากน้ำโพ ดังเช่น ปากยม ปากชม ปากลัด และปากน้ำอื่น ๆ

สัญลักษณ์ประจำจังหวัด

หน่วยการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

แผนที่อำเภอในจังหวัดนครสวรรค์

การปกครองส่วนภูมิภาคแบ่งออกเป็น 15 อำเภอ 130 ตำบล 1328 หมู่บ้าน

  1. อำเภอเมืองนครสวรรค์
  2. อำเภอโกรกพระ
  3. อำเภอชุมแสง
  4. อำเภอหนองบัว
  5. อำเภอบรรพตพิสัย
  6. อำเภอเก้าเลี้ยว
  7. อำเภอตาคลี
  8. อำเภอท่าตะโก
  1. อำเภอไพศาลี
  2. อำเภอพยุหะคีรี
  3. อำเภอลาดยาว
  4. อำเภอตากฟ้า
  5. อำเภอแม่วงก์
  6. อำเภอแม่เปิน
  7. อำเภอชุมตาบง

การปกครองส่วนท้องถิ่น

เทศบาลนครนครสวรรค์

จังหวัดนครสวรรค์มีองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นรวม 143 แห่ง ประกอบด้วย องค์การบริหารส่วนจังหวัด 1 แห่ง คือ องค์การบริหารส่วนจังหวัดนครสวรรค์, เทศบาลนคร 1 แห่ง คือ เทศบาลนครนครสวรรค์, เทศบาลเมือง 2 แห่ง ได้แก่ เทศบาลเมืองชุมแสง และเทศบาลเมืองตาคลี, เทศบาลตำบล 18 แห่ง และองค์การบริหารส่วนตำบล 121 แห่ง[4] โดยรายชื่อเทศบาลทั้งหมดในจังหวัดนครสวรรค์มีดังนี้

อำเภอเมืองนครสวรรค์
อำเภอโกรกพระ
อำเภอชุมแสง
อำเภอหนองบัว
  • เทศบาลตำบลหนองบัว
อำเภอบรรพตพิสัย
  • เทศบาลตำบลบรรพตพิสัย
  • เทศบาลตำบลบ้านแดน
อำเภอเก้าเลี้ยว
  • เทศบาลตำบลเก้าเลี้ยว
อำเภอตาคลี
อำเภอท่าตะโก
อำเภอไพศาลี
อำเภอพยุหะคีรี
  • เทศบาลตำบลท่าน้ำอ้อยม่วงหัก
  • เทศบาลตำบลพยุหะ
อำเภอลาดยาว
อำเภอตากฟ้า
  • เทศบาลตำบลตากฟ้า
  • เทศบาลตำบลอุดมธัญญา
อำเภอแม่วงก์
ไม่มีเทศบาล
อำเภอแม่เปิน
ไม่มีเทศบาล
อำเภอชุมตาบง
ไม่มีเทศบาล

โครงสร้างพื้นฐาน

การศึกษา

โรงเรียน
ระดับอาชีวศึกษา
ระดับอุดมศึกษา

การขนส่ง

สถานีรถไฟนครสวรรค์

การขนส่งทางถนนในจังหวัดนครสวรรค์ ประกอบไปด้วยทางหลวงสำคัญ ได้แก่ ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1 หรือถนนพหลโยธิน เชื่อมต่อไปยังภาคกลางตอนล่างและภาคเหนือ, ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 117 เชื่อมต่อกับจังหวัดพิจิตรและจังหวัดพิษณุโลก, ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 11 เชื่อมต่อกับจังหวัดสิงห์บุรี จังหวัดพิจิตร และจังหวัดพิษณุโลก และทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 225 เชื่อมต่อกับจังหวัดเพชรบูรณ์ และจังหวัดชัยภูมิ

จังหวัดนครสวรรค์มีสถานีรถไฟนครสวรรค์บนทางรถไฟสายเหนือของการรถไฟแห่งประเทศไทย ตัวสถานีตั้งอยู่ฝั่งตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยา ตรงข้ามกับตัวเมืองที่อยู่ฝั่งตะวันตกของแม่น้ำ นอกจากนี้ ยังมีการขนส่งทางอากาศโดยมีท่าอากาศยานนครสวรรค์[6]

เศรษฐกิจ

จังหวัดนครสวรรค์เป็นศูนย์กลางการคมนาคมในเขตพื้นที่ภาคเหนือตอนล่างและภาคกลางตอนบน เพราะเป็นชุมทางของคมนาคมที่หลากหลายไม่ว่าจะเป็นถนน รถไฟ หรือทางน้ำ นอกจากนี้ยังเป็นที่ตั้งของท่าข้าวกำนันทรง ซึ่งเป็นตลาดกลางค้าข้าวแห่งแรกของประเทศไทย เป็นจังหวัดที่มีเทศบาลนครที่เจริญเป็นอันดับที่ 13 ของประเทศไทย ข้อมูลจากรายชื่อเมืองใหญ่ของประเทศไทยเรียงตามจำนวนประชากร

อุทยานสวรรค์
บึงบอระเพ็ด
เขาหน่อ เขาแก้ว

สถานที่สำคัญ และ สถานที่ท่องเที่ยว

วัฒนธรรม และ ประเพณี

ตรุษจีนในนครสวรรค์ หรือ ประเพณีแห่เจ้าพ่อ-เจ้าแม่ปากน้ำโพ

บุคคลสำคัญ

พระเกจิอาจารย์/พระสงฆ์ทรงสมณศักดิ์


บุคคลสำคัญในประวัติศาสตร์
นักร้อง/นักแสดง
นางงาม
นักการเมือง
นักเขียน
นักกีฬา
ผู้ประกาศข่าว
อื่น ๆ
  • ดร.นิศรา การุณอุทัยศิริ นักวิทยาศาสตร์หญิงระดับโลก, นักวิจัยไบโอเทค
  • ศาสตราจารย์ นายแพทย์สงกรานต์ นิยมเสน บิดาแห่งวิชานิติเวชศาสตร์ ในประเทศไทย
  • สราวุธ วิเชียรสาร ผู้กำกับภาพยนตร์ และ ผู้กำกับละครโทรทัศน์

อ้างอิง

  1. ศูนย์สารสนเทศเพื่อการบริหารและงานปกครอง. กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. "ข้อมูลการปกครอง." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://www.dopa.go.th/padmic/jungwad76/jungwad76.htm [ม.ป.ป.]. สืบค้น 18 เมษายน 2553.
  2. กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. "ประกาศสำนักทะเบียนกลาง กรมการปกครอง เรื่อง จำนวนราษฎรทั่วราชอาณาจักร แยกเป็นกรุงเทพมหานครและจังหวัดต่าง ๆ ตามหลักฐานการทะเบียนราษฎร ณ วันที่ 31 ธันวาคม 2561." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://stat.bora.dopa.go.th/stat/pk/pk_60.pdf 2561. สืบค้น 7 กุมภาพันธ์ 2562.
  3. ประเสริฐ ณ นคร. พระบาง ในประวัติศาสตร์เบ็ดเตล็ด. กทม. มติชน. 2549 หน้า 244 - 245
  4. ข้อมูลจำนวน อปท. แยกรายจังหวัด กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น
  5. วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สวรรค์ประชารักษ์ นครสวรรค์
  6. "Nakhon Sawan Airport". OurAirports. สืบค้นเมื่อ 4 February 2013.

ดูเพิ่ม

แหล่งข้อมูลอื่น

15°42′N 100°04′E / 15.7°N 100.07°E / 15.7; 100.07