จังหวัดตราด

จังหวัดตราด
ตราประจำจังหวัด
เมืองเกาะครึ่งร้อย พลอยแดงค่าล้ำ ระกำแสนหวาน หลังอานหมาดี ยุทธนาวีเกาะช้าง สุดทางบูรพา
ข้อมูลทั่วไป
อักษรไทย	ตราด
อักษรโรมัน	Trat
ผู้ว่าราชการ	ประเสริฐ ลือชาธนานนท์ (ตั้งแต่ พ.ศ. 2560)
ข้อมูลสถิติ
พื้นที่	2,819.0 ตร.กม. (อันดับที่ 62)
ประชากร	229,914 คน (พ.ศ. 2561) (อันดับที่ 73)
ความหนาแน่น	81.55 คน/ตร.กม. (อันดับที่ 61)
ISO 3166-2	TH-23
สัญลักษณ์ประจำจังหวัด
ต้นไม้	หูกวาง
ดอกไม้	กฤษณาชนิด Aquilaria subintegra
สัตว์น้ำ	ปลากะรังจุดฟ้าจุดเล็ก
ศาลากลางจังหวัด
ที่ตั้ง	ถนนราษฎร์นิยม ตำบลบางพระ อำเภอเมืองตราด จังหวัดตราด 23000
โทรศัพท์	0 3951 1282
เว็บไซต์	จังหวัดตราด
แผนที่
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

สำหรับตราด ในความหมายอื่น ดูที่ ตราด (แก้ความกำกวม)

ตราด เป็นจังหวัดชายฝั่งทะเลทางภาคตะวันออกของประเทศไทย มีเนื้อที่ 2,819 ตารางกิโลเมตร ติดต่อกับจังหวัดจันทบุรีและประเทศกัมพูชา

ตราดนับเป็นเมืองศูนย์กลางการค้าแห่งหนึ่งในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ในช่วงปลายอยุธยา สินค้าที่ส่งออกขายยังแดนไกล โดยเฉพาะของป่า เช่น เขากวาง หนังสัตว์ ไม้หอม และเครื่องเทศต่าง ๆ ล้วนมาจากเขตป่าเขาชายฝั่งทะเลตะวันออก แถบระยอง จันทบุรี ตราด โดยลำเลียงสินค้าผ่านมาตามแม่น้ำเขาสมิง ออกสู่ปากอ่าวตราด

สัญลักษณ์ประจำจังหวัด

• คำขวัญประจำจังหวัด : เมืองเกาะครึ่งร้อย พลอยแดงค่าล้ำ ระกำแสนหวาน หลังอานหมาดี ยุทธนาวีเกาะช้าง สุดทางบูรพา
• ตราประจำจังหวัด : รูปเรือใบแล่นในทะเลกับโป๊ะของชาวประมง เบื้องหลังเป็นเกาะช้าง หมายถึง จังหวัดตราดมีเกาะเป็นจำนวนมาก และเกาะที่ใหญ่ที่สุดเป็นที่รู้จักของคนทั่วไปคือเกาะช้าง การที่มีพื้นที่ติดกับทะเล ราษฎรจึงยึดถือการประมงเป็นอาชีพหลักมาแต่โบราณ (เดิมจังหวัดตราดใช้ตราประจำจังหวัดเป็นรูปเรือรบหลวงตราด)
• ต้นไม้ประจำจังหวัด : หูกวาง (Terminalia catappa)
• ดอกไม้ประจำจังหวัด : ดอกกฤษณาชนิด (Aquilaria subintegra)
• สัตว์น้ำประจำจังหวัด : ปลากะรังจุดฟ้าจุดเล็กหรือปลาย่ำสวาท (Plectropomus leopardus)

อาณาเขตติดต่อ

• ทิศเหนือ ติดด่อกับอำเภอสำลูต จังหวัดพระตะบอง ประเทศกัมพูชา และอำเภอโป่งน้ำร้อน จังหวัดจันทบุรี
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอมณฑลเสมา จังหวัดเกาะกง และจังหวัดโพธิสัตว์ ประเทศกัมพูชา
• ทิศใต้ ติดต่อกับชายฝั่งทะเลทางอ่าวไทย
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอขลุง จังหวัดจันทบุรี

ประวัติศาสตร์

ไม่มีหลักฐานปรากฏแน่ชัดว่า เมืองตราดมีประวัติศาสตร์ความเป็นมาอย่างไร แต่เท่าที่ค้นพบใน สมัยกรุงศรีอยุธยา สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ (ปีพ.ศ. 1991-2031) ได้ทรงพระกรุณา โปรดเกล้าฯ ให้มีการปรับปรุงเป็น บ้านเมือง ครั้งใหญ่ขึ้น โดยจัดแบ่งการ บริหารราชการแผ่นดิน ออกเป็น 2 ส่วน คือ ส่วนกลางและส่วนภูมิภาค ส่วนกลางประกอบไปด้วย ฝ่ายทหาร และ พลเรือน ส่วนภูมิภาคแบ่งเมืองต่างๆ ออกเป็น หัวเมืองเอก หัวเมืองโทหัวเมืองตรี และหัวเมืองจัตวางตามลำดับอย่างไร ก็ตามในสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ ก็ไม่ปรากฏชื่อของเมืองตราด แต่อย่างใดเพียงแต่บอกว่า"หัวเมืองชายทะเลหรือ บรรดาหัวเมืองชายทะเล" เท่านั้นต่อมาในสมัยพระบาทสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ได้ปรากฏว่า บรรดาหัวเมืองชายทะเลแถบตะวันออกนั้นเรียกแต่เพียงว่า"บ้านบางพระ" ในตอนปลายของกรุงศรีอยุธยา ได้ปรากฏหลักฐานในพระราชพงศาวดารว่าบรรดาเสนาบดีจัตุสดมภ์ทั้งหลาย ได้พากันแบ่งหัวเมือง ต่างๆ ให้ไปขึ้นกับสมุหนายก สมุหพระกลาโหมและโกษาธิบดี ทำการติดต่อค้าขายกับชาวต่างประเทศ ทางทะเล หลักฐานอีกทางหนึ่งเชื่อว่าคำว่า"ตราด" นี้อาจจะมีชื่อเรียกเพี้ยนมาจาก "กราด" อันเป็นชื่อของต้นไม้ชนิดหนึ่งสำหรับใช้ทำไม้กวาด ซึ่งในสมัยก่อน ต้นไม้ชนิดนี้มักจะมีมากทั่วเมืองตราดจากหลักฐานต่างๆดังกล่าวมาแล้วนี่ เองจึงทำให้ชื่อว่า "เมืองตราด" เป็นเมืองที่มีชื่อเรียกกันมาอย่างนี้กว่า 300 ปีมาแล้ว และ เป็นเมืองสำคัญซึ่งขึ้นอยู่กับฝ่ายการคลังของประเทศมาตั้งแต่สมัยพระเจ้าปราสาททองแล้ว จนกระทั่งก่อนจะเสียกรุงศรีอยุธยาในปี พ.ศ. 2310 พระเจ้าตากสินได้รวบรวมกำลังทหาร จำนวนหนึ่ง ตีฝ่าวงล้อม ของพม่าหนีออกจากกรุงศรีอยุธยา เดินทางไปรวมตัวกัน ทางทิศตะวันออก โดยยกทัพไปถึงเมืองตราดซึ่งปรากฏในพงศาวดารว่า" ...หลังจากพระเจ้าตากสิน ตีเมือง จันทบุรีได้แล้ว เมื่อวันอาทิตย์เดือน7ปีกุนพ.ศ. 2310ก็ได้เกลี้ยกล่อม ผู้คนให้กลับ คืน มายังภูมิลำเนาเดิม... "ครั้นเห็นว่าเมืองจันทบุรีเรียบร้อยอย่างเดิมแล้ว จึงยกกองทัพเรือ ไปยังเมืองตราด พวกกรมการและราษฎรก็พากันเกรงกลัวยอมอ่อนน้อม โดยดี ทั่วทั้งเมือง และขณะนั้นมีสำเภาจีน มาทอดอยู่ที่ปากน้ำเมืองตราดหลายลำ พระเจ้าตากให้ไปเรียกนาย เรือมาเฝ้าพวกจีนขัดขืน แล้วกลับยิงเอาข้าหลวง พระเจ้าตากทรงทราบก็ลงเรือที่นั่งคุม เรือรบลงไปล้อมสำเภาไว้แล้ว บอกให้ พวกจีนอ่อนน้อมโดยดีพวกจีนก็หาฟังไม่กลับเอาปืน ใหญ่น้อยระดมยิงรบกันอยู่ครึ่งวัน พระเจ้าตากก็ตีได้เรือสำเภาจีนทั้งหมด ได้ทรัพย์สิ่งของ เป็นกำลังการทัพเป็นอันมาก พระเจ้าตาก จัดการเมืองตราดเรียบร้อยแล้ว ก็กลับขึ้นมาตั้ง อยู่ ณ เมืองจันทบุรี" เหตุการณ์สำคัญอีกเหตุการณ์หนึ่งเกี่ยวกับเมืองตราด ก็คือ เมื่อปี พ.ศ. 2446 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประเทศไทยได้เสียดินแดน ให้แก่ประเทศฝรั่งเศส เนื่องมาจากการตกลงทำสนธิสัญญา กับฝรั่งเศสเมื่อวันที่ 13 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2446 (ร.ศ.122) ซึ่งทำให้ไทยจำต้องยกดินแดนจังหวัดตราด และ เกาะต่างๆ ตั้งแต่อำเภอแหลมสิงห์ จ.จันทบุรีไปจนถึงเกาะกูด และเมืองปัจจันตคีรีเขตร หรือ เกาะกง ให้แก่ฝรั่งเศสเพื่อแลกเปลี่ยนให้ฝรั่งเศสถอนกองทหารไปจากจันทบุรี โดยสัญญาฉบับนี้ ได้ ให้สัตยาบันต่อกันและมีผลทำให้กองทหารฝรั่งเศส ถอนออกไปจากเมืองจันทบุรีตามสัญญา เมื่อ 12 มกราคม พ.ศ. 2447

ทำเนียบรายพระนามและรายนามผู้ว่าราชการจังหวัดตราด

ทำเนียบผู้ว่าราชการจังหวัดตราด
พระนาม/ชื่อ	เข้ารับตำแหน่ง	สิ้นสุดการดำรงตำแหน่ง
1. พระยาวิเศษสิงหนาท	7 กรกฎาคม พ.ศ. 2450	6 เมษายน พ.ศ. 2452
2. พระยาสุนทราธรธุรกิจ	7 เมษายน พ.ศ. 2452	30 มกราคม พ.ศ. 2456
3. พระยาตราษบุรีศรีสมุทเขตต์	6 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2456	26 สิงหาคม พ.ศ. 2464
4. พระยาประเสริฐสุนทราศรัย	26 สิงหาคม พ.ศ. 2464	17 กันยายน พ.ศ. 2467
5. พระยาชุมพรบุรีศรีสมุทเขตต์	18 พฤศจิกายน พ.ศ. 2467	15 พฤศจิกายน พ.ศ. 2470
6. พระยาตราษบุรีศรีสมุทเขตต์	16 พฤศจิกายน พ.ศ. 2470	15 พฤศจิกายน พ.ศ. 2474
7. พระยาบริหารเทพธานี	20 มีนาคม พ.ศ. 2470	18 มกราคม พ.ศ. 2475
8. พระวุฒิภาคภักดี	18 มกราคม พ.ศ. 2475	23 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2476
9. น.ท. พระประยุทธชลธี ร.น.	22 มีนาคม พ.ศ. 2476	16 พฤษภาคม พ.ศ. 2480
10. พระศรีพิชัยบริบาล	18 พฤษภาคม พ.ศ. 2480	18 เมษายน พ.ศ. 2482
11. ขุนภูมิประศาสน์	19 เมษายน พ.ศ. 2482	1 พฤษภาคม พ.ศ. 2484
12. นายถนอม วิบูลมงคล	1 พฤษภาคม พ.ศ. 2484	1 มกราคม พ.ศ. 2486
13. ร.อ. สุรจิตต์ อินทรกำแหง	1 มกราคม พ.ศ. 2486	7 มกราคม พ.ศ. 2486
14. ขุนปัญจพรรณบพิบูล	7 มกราคม พ.ศ. 2486	18 มกราคม พ.ศ. 2490
15. ขุนสนิทประชาราษฎร์	18 มกราคม พ.ศ. 2490	1 ตุลาคม พ.ศ. 2491
16. นายบรรณการ สร้อยทอง	1 ตุลาคม พ.ศ. 2491	6 พฤษภาคม พ.ศ. 2492
17. นายอารี บุปผเวส	18 มกราคม พ.ศ. 2490	1 ตุลาคม พ.ศ. 2491
18. นายประกอบ ทรัพย์มณี	11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2492	6 กันยายน พ.ศ. 2494
19. พ.ต.ท.รามราชภักดี	6 กันยายน พ.ศ. 2494	12 เมษายน พ.ศ. 2497
20. นายสุทิน วิวัฒนะ	12 เมษายน พ.ศ. 2497	27 เมษายน พ.ศ. 2498
21. นายประพันธ์ ณ พัทลุง	27 เมษายน พ.ศ. 2498	20 พฤษภาคม พ.ศ. 2501
22. นายจรัส เทศวิศาล	22 พฤษภาคม พ.ศ. 2501	2 ตุลาคม พ.ศ. 2511
23. นายอเนก แก้วลาย	2 ตุลาคม พ.ศ. 2511	15 เมษายน พ.ศ. 2513
24. นายวิจิตร แจ่มใส	15 เมษายน พ.ศ. 2513	1 ตุลาคม พ.ศ. 2514
25. นายกนกศักดิ์ วรรณกนก	1 ตุลาคม พ.ศ. 2514	30 กันยายน พ.ศ. 2516
26. นายพฤทธิพงศ์ ชัยยะโสตถิ	1 ตุลาคม พ.ศ. 2516	30 กันยายน พ.ศ. 2518
27. นายพิสนธ์ สุนทรธรรม	1 ตุลาคม พ.ศ. 2518	30 กันยายน พ.ศ. 2521
28. นายปัญญา ฤกษ์อุไร	1 ตุลาคม พ.ศ. 2521	11 มิถุนายน พ.ศ. 2522
29. นายประกิต อุตตะโมท	14 มิถุนายน พ.ศ. 2522	30 กันยายน พ.ศ. 2522
30. นายสุนทร บำรุงพงศ์	1 ตุลาคม พ.ศ. 2522	30 กันยายน พ.ศ. 2523
31. นายสมพงศ์ พันธ์สุวรรณ	1 ตุลาคม พ.ศ. 2523	30 กันยายน พ.ศ. 2527
32. นายทองดำ บานชื่น	1 ตุลาคม พ.ศ. 2527	13 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2531
33. ร.ต.ปรีดี ตันติพงศ์	15 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2531	30 กันยายน พ.ศ. 2533
34. นายอมร อนันตชัย	1 ตุลาคม พ.ศ. 2533	30 กันยายน พ.ศ. 2536
35. นายไพโรจน์ ปรียารัตน์	5 ตุลาคม พ.ศ. 2536	30 กันยายน พ.ศ. 2538
36. นายผไท วิจารณ์ปรีชา	1 ตุลาคม พ.ศ. 2538	30 กันยายน พ.ศ. 2541
37. นายสุรอรรถ ทองนิรมล	1 ตุลาคม พ.ศ. 2541	30 กันยายน พ.ศ. 2542
38. นายสงคราม กอสุทธิธีรกุล	1 ตุลาคม พ.ศ. 2542	29 ธันวาคม พ.ศ. 2544
39. นายสมบูรณ์ งามลักษณ์	1 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2545	30 กันยายน พ.ศ. 2547
40. นายบุญช่วย เกิดสุคนธ์	1 ตุลาคม พ.ศ. 2547	30 กันยายน พ.ศ. 2550
41. นายแก่นเพชร ช่วงรังษี	1 ตุลาคม พ.ศ. 2550	30 กันยายน พ.ศ. 2553
42. น.ส.เบญจวรรณ อ่านเปรื่อง	1 ตุลาคม พ.ศ. 2553	30 กันยายน พ.ศ. 2557
43. นายณรงค์ ธีรจันทรางกูร	3 พฤศจิกายน พ.ศ. 2557	30 กันยายน พ.ศ. 2558
44. นายชาญนะ เอี่ยมแสง	1 ตุลาคม พ.ศ. 2558	30 กันยายน พ.ศ. 2560
45. นายประเสริฐ ลือชาธนานนท์	1 ตุลาคม พ.ศ. 2560	ปัจจุบัน

หน่วยการปกครอง

การปกครองแบ่งออกเป็น 7 อำเภอ 38 ตำบล 261 หมู่บ้าน

อำเภอเมืองตราด อำเภอคลองใหญ่ อำเภอเขาสมิง อำเภอบ่อไร่ อำเภอแหลมงอบ อำเภอเกาะกูด อำเภอเกาะช้าง

การศึกษา

ขั้นพื้นฐาน

ดูเพิ่มเติมที่: รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดตราด

อุดมศึกษา

• วิทยาลัยชุมชนตราด

การคมนาคม

ทางอากาศ

สนามบินตราด ตั้งอยู่บริเวณ บ้านสลัก ระหว่างรอยต่ออำเภอเขาสมิงและอำเภอแหลมงอบ มีเที่ยวบินสายการบิน Bangkok Airways เส้นทาง กรุงเทพ-ตราด ทุกวัน วันละ 3 เที่ยวบิน และเส้นทาง ตราด-สมุย สัปดาห์ละ 3 วัน

สนามบินเกาะไม้ซี้ อยู่ห่างจากเกาะกูดเล็กน้อย สนามบินดังกล่าวมีความยาวทางวิ่ง 800 เมตร ก่อสร้างเมื่อปี พ.ศ. 2551

อุทยานแห่งชาติ

• อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะช้าง ตั้งอยู่ในอำเภอเกาะช้างและบางส่วนของอำเภอเกาะกูด
• อุทยานแห่งชาติน้ำตกคลองแก้ว ตั้งอยู่ในอำเภอบ่อไร่

สถานที่ท่องเที่ยว

• ชุมชนหมู่บ้านชาวประมงคลองมะขาม บ้านคลองสน ตำบลหาดเล็ก อำเภอคลองใหญ่
• หาดบานชื่น อำเภอคลองใหญ่
• ตลาดชายแดนไทย-กัมพูชา บ้านหาดเล็ก อำเภอคลองใหญ่
• พิพิธภัณฑ์ยุทธนาวี เกาะช้าง

เหตุการณ์สำคัญ

• 2 มิถุนายน – เกิดเหตุรถโม่ปูนสิบล้อพุ่งชนรถบรรทุกหกล้อของกรมทางหลวงมีผู้เสียชีวิต 7 ราย เป็นเจ้าหน้าที่หมวดทางหลวงแหลมกลัดทั้งหมด คนขับรถโม่ปูนบาดเจ็บสาหัสอีก 1 ราย ที่ จังหวัดตราดนับเป็นอุบัติที่ร้ายแรงที่สุดที่เกิดในจังหวัดตราด

ชาวจังหวัดตราดที่มีชื่อเสียง

• สมเด็จพระวันรัต (จุนท์ พฺรหฺมคุตฺโต) สมเด็จพระราชาคณะ เจ้าคณะใหญ่ธรรมยุต กรรมการมหาเถรสมาคม เจ้าอาวาสวัดบวรนิเวศวิหารราชวรวิหาร รักษาการเจ้าอาวาสวัดมกุฏกษัตริยารามราชวรวิหาร รักษาการเจ้าอาวาสวัดตรีทศเทพวรวิหาร
• พระวิมลเมธาจารย์ (เจ้ง จนฺทสาโร) อดีตเจ้าอาวาสวัดไผ่ล้อม และ อดีตเจ้าคณะจังหวัดตราด
• พระครูสังฆกิจบูรพา (หลวงปู่บัว ถามโก) เจ้าอาวาสวัดศรีบุรพาราม
• พระวิมลเมธาจารย์ (สุพจน์ ฐิตพฺพโต) เจ้าอาวาสวัดห้วงพัฒนา และเจ้าคณะจังหวัดตราด(ธ)
• ท่านก๋งเตื่อง เตชปฺญโญ เป็นพระสงฆ์ชาวไทยเกาะกงที่จำพรรษาอยู่ วัดคลองจาก
• เจ้าจอมมารดาจันทร์ พระสนมเอกในรัชกาลที่ ๔ เป็นธิดาของพระยาพิพิธสมบัติ (ทองสุก สุขสถิตย์) ผู้สำเร็จราชการเมืองตราด และเป็นพระชนนีในพระเจ้าบรมวงศ์เธอชั้น๔ พระองค์เจ้าทักษิณชา นราธิราชบุตรี พระเจ้าบรมวงศ์เธอชั้น๔ พระองค์เจ้ามัณยาภาธร พระเจ้าบรมวงศ์เธอชั้น๔ กรมหลวงอดิศรอุดมเดช ต้นราชสกุลศุขสวัสดิ และพระเจ้าบรมวงศ์เธอชั้น๔ กรมหมื่นทิวากรวงศ์ประวัติ ต้นราชสกุลเกษมศรี
• ฉลาด วรฉัตร อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดตราด
• แท่งทอง เกียรติทวีสุข เป็นนักมวยสากลชาวไทย
• ธนิต ไตรวุฒิ อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดตราด 3 สมัย
• ธีระ สลักเพชร อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม
• นิติภูมิ นวรัตน์ หัวหน้าพรรคสุวรรณภูมิ
• บุญส่ง ไข่เกษ เป็นอดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดตราด สังกัดพรรคประชาธิปัตย์
• ประเวศน์ ปฐวิกรณ์ยิม เป็นนักมวยสากลชาวไทย
• พระพิจารณ์พลกิจ (ยู่เซ็ก ดุละลัมพะ) อดีตอธิบดีกรมตำรวจ
• รัฐภูมิ อยู่พร้อม นักกีฬา
• สุธี สุขสมกิจ เป็นนักฟุตบอลทีมชาติไทย
• อัมพร จินตกานนท์ นักการเมืองไทย
• วรเกียรติ นิ่มมาก ผู้ประกาศข่าวและพิธีกรช่อง9
• พล.ต.ต.สุรศักดิ์ รมยานนท์ อดีตผู้บังคับการตำรวจภูธรจังหวัดพัทลุง

ดูเพิ่ม

• รายชื่อวัดในจังหวัดตราด
• รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดตราด
• รายชื่อสาขาของธนาคารในจังหวัดตราด
• รายชื่อห้างสรรพสินค้าในจังหวัดตราด

แหล่งข้อมูลอื่น

• เว็บไซต์อย่างเป็นทางการของจังหวัด

• แผนที่และภาพถ่ายทางอากาศของ จังหวัดตราด
  • แผนที่ จาก มัลติแมป โกลบอลไกด์ หรือ กูเกิลแผนที่
  • ภาพถ่ายทางอากาศ จาก เทอร์ราเซิร์ฟเวอร์
  • ภาพถ่ายดาวเทียม จาก วิกิแมเปีย