อำเภอหนองบัว
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||
หนองบัว เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดนครสวรรค์
เนื้อหา
ที่ตั้งและอาณาเขต[แก้]
อำเภอหนองบัวตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอและจังหวัดข้างเคียง ดังนี้
- ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอบางมูลนากและอำเภอดงเจริญ (จังหวัดพิจิตร)
- ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอชนแดนและอำเภอบึงสามพัน (จังหวัดเพชรบูรณ์)
- ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอไพศาลีและอำเภอท่าตะโก
- ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอชุมแสง
ตำนานพื้นเมือง[แก้]
ชื่ออำเภอหนองบัวนั้น มาจากตำนานโบราณว่า ในสมัยโบราณมีพระฤๅษีนารายณ์ได้บำเพ็ญเพียรที่ข้างหนองน้ำ(บ้านกุฏิฤๅษี)ในหนองน้ำมีกอบัวอยู่ ต่อมามีเทพธิดาถือกำเนิดเป็นเด็กทารกอยู่ในดอกบัว พระฤๅษีจึงเป็นผู้เลี้ยงดูจนเติบใหญ่และให้ชื่อว่า นางทิพย์เกสร เมื่อถึงวันปีใหม่(สงกรานต์)นางทิพย์เกสรก็จะขึ้นมาโล้ชิงช้าร้องเพลงพวงมาลัยเล่นใต้ต้นมะขามหย่อง(ปัจจุบัน เหลือเพียงชื่อ ถนนมะขามหย่อง)ริมหนองน้ำนั้น และไม่ไกลกันนักมีหนองน้ำอีกแห่งหนึ่งเป็นที่อาศัยของครอบครัวพรานป่า เมื่อพรานป่าได้ยินเพลงพวงมาลัยอันไพเราะที่นางทิพย์เกสรได้ขับร้อง เกิดความสงสัยว่าใครเป็นผู้ขับร้อง จึงเดินทางตามเสียงมา แต่ด้วยฤทธิ์นางทิพย์เกสรพรานป่าจึงไม่เห็นตัวนาง พรานป่าจึงเดินกลับบ้านตนแต่ก็ยังได้ยินเสียงอยู่จึงเดินค้นหาหลายรอบ แต่ก็ไม่พบ หนองน้ำที่พระฤๅษีอยู่เรียกว่าหนองบัว(ตำบลหนองบัว)หรือเรียกว่าเกาะลอยเพราะในอดีตมีเกาะเล็กๆอยู่กลางหนองน้ำแต่เนื่องจากน้ำไม่พอใช้ทางการจึงขุดออกและลอกให้ลึกกว่าเดิม ส่วนหนองน้ำที่พรานอาศัยอยู่เรียกว่าหนองกลับ(ตำบลหนองกลับ)
ประวัติอำเภอ[แก้]
ตามประวัติวัดหนองกลับ-หนองบัว จากหนังสืออนุสรณ์งานพระราชทานเพลิงศพพระครูนิกรปทุมรักษ์(หลวงปู่อ๋อย นามสกุล พรมบุญ เกิด ๑๗ กุมภาพันธ์ ๒๔๔๒-มรณะ ๒๖ สิงหาคม ๒๕๒๙ อายุ ๘๗ ปี)อดีตเจ้าอาวาสวัดใหญ:วัดหนองกลับ และอดีตเจ้าคณะอำเภอหนองบัวรูปแรก พ.ศ. ๒๕๓๒ กล่าวว่า วัดหนองกลับ นี้ สร้างเมื่อ พ.ศ. ๒๓๖๓ ในสมัยรัชกาลที่ ๒ ใครสร้างไม่ปรากฏ ตามคำบอกเล่าทราบว่า ตรงที่สร้างวัดนี้ ในห้วงเหตุการณ์กบฏเจ้าอนุวงศ์ยกทัพตีเมืองนครราชสีมา(โคราช)สมัยราชกาลที่ ๓ เป็นที่ตั้งค่ายของชาวหนองบัว-หนองกลับ เพื่อป้องกันทัพเวียงจันทน์ที่ผ่านมา ด้วยบ้านนี้ตั้งมาหลายร้อยปี จึงมีวัดเก่าแก่ชื่อ วัดหนองม่วง ในเขตหนองกลับ และวัดสระมะนาว ในเขตหนองบัว เมื่อชาวบ้านทั้งสองบ้านมาตั้งค่ายที่วัดหนองกลับ จึงย้ายวัดมาด้วยเป็นเหตุให้มีวัดติดกันสองวัด ในสมัยนั้นชาวบ้านเรียกวัดนอกและวัดใน (บ้านนอกคือตำบลหนองกลับ บ้านในคือตำบลหนองบัว)ต่อมาภิกษุวัดในเป็นอหิวาต์มรณภาพ ภิกษุที่เหลือจึงย้ายไปวัดนอก(วัดหนองกลับในปัจจุบัน)จึงเป็นการรวมวัดโดยปริยาย สำหรับชื่อวัดเดิมมีผู้ตั้งไว้ว่า วัดประทุมคงคา ต่อมาเปลี่ยนเป็น วัดหงษ์ เพราะมีเสาหงษ์อยู่หน้าวัด ต่อมามีเจ้าเมืองพิจิตรมาตรวจราชการ จึงเปลี่ยนชื่อวัดให้เหมือนกับชื่อหมู่บ้านว่า วัดหนองกลับ แต่เนื่องจากอยู่ติดหนองบัว จึงนิยมเรียก วัดหนองบัว
อำเภอหนองบัว
กระทรวงมหาดไทย ได้ประกาศตั้งกิ่งอำเภอหนองบัวขึ้น เมื่อวันที่ ๑ มกราคม ๒๔๙๑ ให้ขึ้นอยู่ในการปกครองของอำเภอชุมแสง จังหวัดนครสวรรค์ กิ่งอำเภอหนองบัวขณะนั้น มีตำบลในการปกครอง จาก ๓ อำเภอ ๕ ตำบล ๒ จังหวัด คือ
- ๑.ตำบลหนองบัว อำเภอชุมแสง จังหวัดนครสวรรค์
- ๒.ตำบลห้วยร่วม อำเภอชุมแสง จังหวัดนครสวรรค์
- ๓.ตำบลห้วยใหญ่ อำเภอชุมแสง จังหวัดนครสวรรค์
- ๔.ตำบลธารทหาร อำเภอท่าตะโก จังหวัดนครสวรรค์
- ๕.ตำบลหนองกลับ อำเภอบางมูลนาก จังหวัดพิจิตร
ต่อมาเมื่อมีประชาชนหนาแน่นเพิ่มขึ้น สภาพท้องที่มีความเจริญขึ้น กิ่งอำเภอหนองบัวจึงได้ยกฐานะขึ้นเป็นอำเภอ ตามพระราชกฤษฏีกา จัดตั้งอำเภอหนองบัว ในราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ ๓ ตอนที่ ๔๖ ลงวันที่ ๕ มิถุนายน ๒๔๙๙ มีฐานะเป็นอำเภอหนองบัวตั้งแต่วันที่ ๖ มิถุนายน ๒๔๙๙
เมื่อแรกตั้งที่ว่าการกิ่งอำเภอ ได้อาศัยใต้ถุนกุฏิพระใบฎีกาโปน เอี่ยมเนตร พระวัดใหญ่ : วัดหนองกลับ โดยใช้ไม้รวกผ่าจักเป็นฝาล้อมรอบ มีพื้นใช้เป็นที่ทำการตั้งแต่วันที่ ๑ มกราคม ๒๔๙๑
เดือนพฤศจิกายน ๒๔๙๒ ได้รื้ออาคารโรงสีที่สร้างไว้ ไฟไหม้บางส่วน มีผู้บริจาคให้ประกอบกับตัวไม้ที่มีอยู่ในวัดหนองกลับเพิ่มเติมรวมกัน ปลูกเป็นอาคารยกพื้นสูง ๕๐ เซนติเมตร กว้าง ๘ เมตร ยาว ๑๒ เมตร หลังคามุงหญ้าแฝก ปลูกสร้างบริเวณต้นมะขวิดต้นมะสังข์ในวัด อันเป็นที่ตั้งเมรุปัจจุบัน ขณะนั้นเมรุยังไม่ได้ก่อสร้าง ใช้อาคารดังกล่าวเป็นที่ปฏิบัติงาน
ต้นปี พ.ศ. ๒๔๙๓ ทางราชการได้อนุมัติเงินงบประมาณสร้างที่ว่าการกิ่งอำเภอใหม่ สร้างแล้วเสร็จราวกลางปี ๒๔๙๔ ต่อมาในปีงบประมาณ
พ.ศ. ๒๕๒๐ ได้รับงบประมาณสร้างที่ว่าการอำเภอหนองบัว เป็นตึก ๒ ชั้น ในวงเงิน ๑,๐๐๐,๐๐๐ บาท ซึ่งผู้ว่าราชการจังหวัดนครสวรรค์ (นายเดชชาติ วงศ์โมกลเชษฐ์) ได้มาทำพิธีเปิดป้าย ที่ว่าการอำเภอ เมื่อวันที่ ๒๒ มิถุนายน ๒๕๒๑ และใช้เป็นที่ทำการตั้งแต่วันทำพิธีเปิดเป็นต้นมา
รายชื่อผู้ดำรงตำแหน่งปลัดอำเภอผู้เป็นหัวหน้าประจำกิ่งอำเภอหนองบัว
| ๑. | ร.ต.ต. ประทวน สิทธิธูรณ์ | ๑๘ ธ.ค. ๒๔๙๐ - ๘ มี.ค.๒๔๙๒ | |
| ๒. | นายสืบศักดิ์ สุขไทย | ๘ มี.ค.๒๔๙๒ - ๒๒ มี.ค.๒๔๙๕ | |
| ๓. | นายบรรจบ ศรีเจริญ | ๒๒ มี.ค.๒๔๙๕ - ๒ ส.ค. ๒๔๙๙ |
รายชื่อผู้ดำรงตำแหน่งนายอำเภอหนองบัว
| ๑. | นายสืบศักดิ์ สุขไทย | ๑๔ ก.ค. ๒๔๙๙ - ๑๗ เม.ย. ๒๕๐๒ | |
| ๒. | นายอรุณ วิไลรัตน์ | ๑๗ เม.ย. ๒๕๐๒ - ๒๐ ต.ค. ๒๕๐๘ | |
| ๓. | นายอำนาจ ศศิธร | ๒๐ ต.ค. ๒๕๐๘ - ๓ ก.ค. ๒๕๑๔ | |
| ๔. | นายชาติ สุขเจริญ | ๖ ก.ค. ๒๕๑๔ - ๑๔ พ.ค. ๒๕๑๗ | |
| ๕. | นายธนุศ อิศรางกูร ณ อยุธยา | ๑๔ พ.ค. ๒๔๑๗ - ๒๘ พ.ย. ๒๕๑๘ | |
| ๖. | นายสงวน ประพันธ์โรจน์ | ๒๘ พ.ย. ๒๕๑๘ - ๒๕ ส.ค. ๒๕๒๑ | |
| ๗. | นายไชยเจริญ เฟื่องเรือง | ๒๘ ส.ค. ๒๕๒๑ -๓๑ พ.ค.๒๕๒๔ | |
| ๘. | นายสมหมาย ฉัตรทอง | ๑ มิ.ย.๒๕๒๔ - ๑๔ ก.พ.๒๕๒๘ | |
| ๙. | นายดารา การุณยวนิช | ๑๕ ก.พ. ๒๕๒๘ - ๑๕ ต.ค.๒๕๓๐ | |
| ๑๐. | นายสุนทร มากบุญ | ๑๖ ต.ค.๒๕๓๐ - ๒๐ ม.ค.๒๕๓๒ | |
| ๑๑. | นายอัมพร วังศพ่าห์ | ๒๓ ม.ค.๒๕๓๒ - ๓ ธ.ค.๒๕๓๓ | |
| ๑๒. | ร.ต.เสรี ลักษณะสุต | ๓ ธ.ค.๒๕๓๓ - ๑๐ ก.พ. ๒๕๓๕ | |
| ๑๓. | นายสุวิทย์ หงส์ธนนันท์ | ๑๙ ก.พ. ๒๕๓๕ - ๕ พ.ย.๒๕๓๖ | |
| ๑๔. | นายวิมล จันทวานิช | ๘ พ.ย.๒๕๓๖ - ๓๑ ต.ค. ๒๕๓๘ | |
| ๑๕. | นายมานิตย์ แพทย์จรัส | ๑ พ.ย. ๒๕๓๘ - ๙ ก.พ. ๒๕๔๑ | |
| ๑๖. | นายสุรเชษฐ์ ธีรัทธานนท์ | ๙ ก.พ.๒๕๔๑ - ๑ พ.ย. ๒๕๔๑ | |
| ๑๗. | นายเสรี คัมภีรธัมโม | ๒. พ.ย.๒๕๔๑ - ๑๕ ธ.ค.๒๕๔๕ | |
| ๑๘. | นายวีระชัย ภู่เพียงใจ | ๑๖ ธ.ค.๒๕๔๕ - ๓๐ ต.ค. ๒๕๔๗ | |
| ๑๙. | นายสมดี คชายั่งยืน | ๑ พ.ย.๒๕๔๗ - ๒๓ ธ.ค.๒๕๔๘ | |
| ๒๐. | นายธนพัฒน์ บูรณศักดิ์ภิญโญ | ๒๖ ธ.ค.๒๕๔๘ - ๒๑ พ.ย.๒๕๕๑ | |
| ๒๑. | นายเมธี ปรัชญาสกุล | ๒๔ พ.ย.๒๕๕๑ - ๙ ธ.ค. ๒๕๕๔ | |
| ๒๒. | นายจิตวัฒน์ วิกสิต | ๑๓ ธ.ค.๒๕๕๔ - ๘ มี.ค.๒๕๕๖ | |
| ๒๓. | นายเมธี ปรัชญาสกุล | ๑๑ มี.ค. ๒๕๕๖ - ๓๐ ก.ย. ๒๕๕๗ | |
| ๒๔. | น.ส.กันตรัตน์ เริ่มสูงเนิน | ๓๐ มี.ค. ๒๕๕๘ - ปัจจุบัน |
ข้อมูลจากหนังสือ ๖๐ ปี(๒๔๙๑-๒๕๕๐) จารึกไว้บนแผ่นดิน อำเภอหนองบัว จังหวัดนครสวรรค์ เขียนโดย นายสมหมาย ฉัตรทอง(๒๕๔๗) แก้ไขเพิ่มเติมข้อมูลรายชื่อผู้ดำรงตำแหน่งนายอำเภอหนองบัว ณ วันที่ ๑๘ พฤษภาคม ๒๕๕๘
ชื่อหมู่บ้าน ในเขตเทศบาลตำบลหนองบัว (บ้านใน+บ้านนอก)[แก้]
ตำบลหนองบัว
- หมู่ที่ 1 ชุมชนบ้านมาบตะคร้อ
- หมู่ที่ 2 ชุมชนบ้านเนินน้ำเย็น
- หมู่ที่ 3 ชุมชนบ้านกุฏิฤๅษี
- หมู่ที่ 7 ชุมชนบ้านโคกมะขามหวาน
- หมู่ที่ 8 ชุมชนบ้านโคกมะตูม
- หมู่ที่ 9 ชุมชนบ้านคลองมะรื่น
- หมู่ที่ 14 ชุมชนบ้านทุ่งท้ายเนิน
ตำบลหนองกลับ
- หมู่ที่ 1 ชุมชนบ้านไร่โพธิ์ทอง
- หมู่ที่ 2 ชุมชนบ้านใหญ่
- หมู่ที่ 3 ชุมชนบ้านสุขสำราญ
- หมู่ที่ 4 ชุมชนบ้านเนินพลวง
- หมู่ที่ 9 ชุมชนบ้านเนินตาเกิด
- หมู่ที่ 12 ชุมชนบ้านเนินขี้เหล็ก
- หมู่ที่ 13 ชุมชนบ้านเนินสาน
การปกครองส่วนภูมิภาค[แก้]
อำเภอหนองบัวแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 9 ตำบล 105 หมู่บ้าน ได้แก่
| 1. | หนองบัว | (Nong Bua) | 20 หมู่บ้าน | 6. | ห้วยถั่วเหนือ | (Huai Thua Nuea) | 9 หมู่บ้าน | ||||||||||
| 2. | หนองกลับ | (Nong Klap) | 15 หมู่บ้าน | 7. | ห้วยใหญ่ | (Huai Yai) | 6 หมู่บ้าน | ||||||||||
| 3. | ธารทหาร | (Than Thahan) | 9 หมู่บ้าน | 8. | ทุ่งทอง | (Thung Thong) | 14 หมู่บ้าน | ||||||||||
| 4. | ห้วยร่วม | (Huai Ruam) | 11 หมู่บ้าน | 9. | วังบ่อ | (Wang Bo) | 14 หมู่บ้าน | ||||||||||
| 5. | ห้วยถั่วใต้ | (Huai Thua Tai) | 7 หมู่บ้าน |
การปกครองส่วนท้องถิ่น[แก้]
ท้องที่อำเภอหนองบัวประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 10 แห่ง ได้แก่
- เทศบาลตำบลหนองบัว ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลหนองบัวและตำบลหนองกลับ
- องค์การบริหารส่วนตำบลหนองบัว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองบัว (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลหนองบัว)
- องค์การบริหารส่วนตำบลหนองกลับ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองกลับ (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลหนองบัว)
- องค์การบริหารส่วนตำบลธารทหาร ครอบคลุมพื้นที่ตำบลธารทหารทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยร่วม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลห้วยร่วมทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยถั่วใต้ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลห้วยถั่วใต้ทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยถั่วเหนือ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลห้วยถั่วเหนือทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยใหญ่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลห้วยใหญ่ทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลทุ่งทอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทุ่งทองทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลวังบ่อ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวังบ่อทั้งตำบล 16 หมู่บ้าน
อ้างอิง[แก้]
- http://www.bkk.in.th/Topic.aspx?TopicID=4729
- http://www.nongbua.ac.th/
- http://www.m-culture.in.th/album/115548/
- http://www.lek-prapai.org/watch.php?id=762
| ||||||||||||||
บทความเกี่ยวกับเขตการปกครองของประเทศไทยนี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยเพิ่มข้อมูล ดูเพิ่มที่ สถานีย่อย:ประเทศไทย
