ข้ามไปเนื้อหา

จักรพรรดิเซิร์กซีสที่ 1

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
จักรพรรดิเซิร์กซีสที่ 1
𐎧𐏁𐎹𐎠𐎼𐏁𐎠
ภาพนูนต่ำบนหินของจักรพรรดิเซิร์กซีสที่ 1 จากเปร์เซโปลิส เก็บรักษาในพิพิธภัณฑ์แห่งชาติของอิหร่าน
ครองราชย์ตุลาคม 486 – สิงหาคม 465 ปีก่อน ค.ศ.
ก่อนหน้าดาไรอัสมหาราช
ถัดไปอาร์ตาเซิร์กซีสที่ 1
ประสูติป. 518 ปีก่อน ค.ศ.
สวรรคต4-8[1][ต้องการเลขหน้า] สิงหาคม 465 ปีก่อน ค.ศ. (ประมาณ 53 พรรษา)
ฝังพระศพแนฆเชโรสแทม
คู่อภิเษกอาเมสตริส
พระราชบุตร
ราชวงศ์อะคีเมนิด
พระราชบิดาดาไรอัสมหาราช
พระราชมารดาAtossa
ศาสนาศาสนาอินโด-อิเรเนียน
<
xASAi i ArwSAA
>
เซิร์กซีส (Xašayaruša/Ḫašayaruša)[2]
ในไฮเออโรกลีฟอียิปต์

เซิร์กซีสที่ 1 (อังกฤษ: Xerxes I; เปอร์เซียเก่า: 𐎧𐏁𐎹𐎠𐎼𐏁𐎠 Xšayār̥šā, สัทอักษรสากล: [xaʃajaruʃa] หรือ Khshayārsha;[3] กรีกโบราณ: Ξέρξης Xérxēs, สัทอักษรสากล: [ˈkserksɛːs]; ป. 518 – สิงหาคม 465 ปีก่อน ค.ศ.) โดยทั่วไปรู้จักกันในพระนาม เซิร์กซีสมหาราช (Xerxes the Great)[4] เป็นผู้นำเปอร์เซียที่ครองราชย์เป็นพระราชาธิราชองค์ที่ 4 แห่งจักรวรรดิอะคีเมนิดใน 486 ปีก่อน ค.ศ. จนกระทั่งถูกลอบปลงพระชนม์ใน 465 ปีก่อน ค.ศ. พระองค์เป็นพระราชโอรสในดาไรอัสมหาราชกับ Atossa พระราชธิดาในพระเจ้าไซรัสมหาราช

ในประวัติศาสตร์ตะวันตก เซิร์กซีสเป็นที่รู้จักดีจากการรุกรานกรีซใน 480 ปีก่อน ค.ศ. ที่จบลงด้วยฝ่ายเปอร์เซียพ่ายแพ้ ดาไรอัสทรงระบุเซิร์กซีสเป็นผู้สืบทอดเหนืออาร์โตบาซัน พระเชษฐา และสืบทอดจักรวรรดิขนาดใหญ่ที่มีหลายเชื้อชาติหลังพระราชบิดาสวรรคต พระองค์ทรงรวบรวมอำนาจด้วยการปราบปรามกบฏในอียิปต์และบาบิโลน และรื้อฟื้นการรณรงค์ของพระราชบิดาใหม่เพื่อพิชิตกรีซและลงโทษเอเธนส์กับพันธมิตรฐานทำการแทรกแซงในกบฏไอโอเนีย ใน 480 ปีก่อน ค.ศ. เซิร์กซีสทรงคุมกองทัพใหญ่ด้วยตัวพระองค์เองและข้ามเฮลเลสพอนต์เข้าสู่ยุโรป พระองค์ได้รับชัยชนะที่เทอร์มอพิลีและอาร์เตมีเซียมแล้วเข้ายึดและทำลายเอเธนส์ กองทัพของพระองค์เข้าควบคุมกรีซแผ่นดินใหญ่ตอนเหนือของคอคอดคอรินท์จนกระทั่งพ่ายแพ้ในยุทธนาวีที่ซาลามิส ด้วยความกลัวว่าฝ่ายกรีกอาจทำให้พระองค์ติดกับในยุโรป เซิร์กซีสจึงถอยทัพพร้อมกับกองทัพส่วนใหญ่กลับไปยังเอเชีย ทิ้งให้มาร์โดนีอุสทำการทัพต่อ มาร์โดนีอุสพ่ายแพ้ที่Plataeaในปีถัดมา ทำให้การรุกรานของเปอร์เซียสิ้นสุดลง

หลังเสด็จกลับเปอร์เซีย เซิร์กซีสทรงอุทิศตัวพระองค์ให้กับโครงการก่อสร้างขนาดใหญ่ ซึ่งหลายโครงการยังค้างคาในสมัยพระราชบิดา พระองค์ทรงดูแลการก่อสร้างประตูแห่งมวลประชาชาติ, อาเพอดาเนอ และ Tachara ที่เปร์เซโปลิสให้แล้วเสร็จ และทรงดำเนินการก่อสร้างพระราชวังดาไรอัสที่ซูซาต่อ พระองค์ยังคงรักษาเส้นทางสายเปอร์เซียที่พระราชบิดาสร้างไว้ ใน 465 ปีก่อน ค.ศ. เซิร์กซีสกับดาไรอัส รัชทายาท ถูกลอบปลงพระชนม์โดย Artabanus ผู้บัญชาการองครักษ์หลวง พระองค์ได้รับการสืบทอดตำแหน่งโดยพระโอรสองค์ที่สาม ซึ่งขึ้นครองราชย์เป็นอาร์ตาเซิร์กซีสที่ 1

รากศัพท์

[แก้]

Xérxēs (Ξέρξης) เป็นคำทับศัพท์ภาษากรีกและละติน (Xerxes, Xerses) จากภาษาเปอร์เซียเก่า Xšaya-ṛšā ("ปกครองเหนือบรรดาวีรบุรุษ") ซึ่งแบ่งออกเป็นส่วนแรกว่า xšaya หมายถึง "การปกครอง" และส่วนที่สอง ṛšā แปลว่า "วีรบุรุษ, มนุษย์"[5] พระนามเซิร์กซีสเป็นที่รู้จักกันในภาษาแอกแคดว่า Ḫi-ši-ʾ-ar-šá และแอราเมอิกว่า ḥšyʾrš[6] เซิร์กซีสจะกลายเป็นพระนามยอดนิยมในบรรดาผู้ปกครองจักรวรรดิอะคีเมนิด[5]

พระชนม์ชีพช่วงต้น

[แก้]

พระราชบิดามารดากับพระราชสมภพ

[แก้]

พระราชบิดาของเซิร์กซีสคือดาไรอัสมหาราช (ค. 522–486 ปีก่อน ค.ศ.) พระมหากษัตริย์องค์ปัจจุบันของจักรวรรดิอะคีเมนิด แม้ว่าพระองค์เองจะไม่ใช่สมาชิกเชื้อพระวงศ์ของพระเจ้าไซรัสมหาราช ผู้ก่อตั้งจักรวรรดิก็ตาม[7][8] พระราชมารดาของเซิร์กซีสคือ Atossa พระราชธิดาในพระเจ้าไซรัส[9] ดาไรอัสกับ Atossa สมรสใน 522 ปีก่อน ค.ศ.[10] และเซิร์กซีสเสด็จพระราชสมภพประมาณ 518 ปีก่อน ค.ศ.[11]

การเลี้ยงดูและการศึกษา

[แก้]

โครงการก่อสร้าง

[แก้]
ที่บรรจุพระศพเจาะด้วยหินที่แนฆเชโรสแทมทางเหนือของเปร์เซโปลิส คัดลอกจากของดาไรอัส โดยทั่วไปคาดว่าเป็นของเซิร์กซีส

หลังจากความผิดพลาดทางการทหารในกรีซ เซิร์กซีสจึงเสด็จกลับเปอร์เซียและควบคุมดูแลการก่อสร้างในโครงการก่อสร้างจำนวนมากที่พระราชบิดายังสร้างไม่แล้วเสร็จที่เมืองซูซาและเปร์เซโปลิส เซิร์กซีสทรงดูแลการก่อสร้างประตูแห่งมวลประชาชาติและหอเสาร้อยต้นที่เปร์เซโปลิส ซึ่งเป็นสิ่งก่อสร้างที่ใหญ่โตและโอ่อ่าตระการตาที่สุดในพระราชวัง เซิร์กซีสทรงดูแลการก่อสร้างอาเพอดาเนอ Tachara (พระราชวังของดาไรอัส) และคลังสมบัติ ซึ่งดาไรอัสทรงริเริ่มทั้งหมดให้แล้วเสร็จ รวมถึงการสร้างพระราชวังของพระองค์เองซึ่งมีขนาดใหญ่ของพระราชบิดาสองเท่า รสนิยมทางสถาปัตยกรรมของพระองค์คล้ายคลึงกับดาไรอัส แม้จะมีขนาดใหญ่กว่ามากก็ตาม[12] พระองค์ใช้อิฐเคลือบสีสันสดใสปูไว้ด้านนอกอาเพอดาเนอ[13] พระองค์ยังรักษาเส้นทางสายเปอร์เซียที่พระราชบิดาสร้างขึ้นและทำประตูซูซาแห่งแล้วเสร็จ และสร้างพระราชวังที่ซูซา[14]

สวรรคตและผู้สืบทอด

[แก้]
ข้อความอักษรลิ่มนี้ระบุการฆาตกรรมเซิร์กซีสที่ 1 โดยพระราชโอรส จากบาบิโลน ประเทศอิรัก. พิพิธภัณฑ์บริติช

ในเดือนสิงหาคม 465 ปีก่อน ค.ศ. อาจอยู่ในช่วงวันที่ 4 ถึง 8 สิงหาคม[1][ต้องการเลขหน้า] Artabanus ผู้บัญชาการองครักษ์หลวงและเจ้าหน้าที่ที่ทรงอำนาจที่สุดในราชสำนักเปอร์เซีย ได้ลอบสังหารเซิร์กซีสด้วยความช่วยเหลือจากขันที Aspamitres[15] แม้ว่า Artabanus แห่ง Hyrcania มีชื่อเดียวกันกับพระปิตุลาที่มีชื่อเสียงของเซิร์กซีส การก้าวขึ้นสู่ความโดดเด่นของเขาเป็นผลมาจากความนิยมในศาสนสถานของราชสำนักและแผนการร้ายในฮาเร็ม เขาแต่งตั้งบุตรชายทั้งเจ็ดให้ดำรงตำแหน่งสำคัญ และมีแผนที่จะโค่นราชบัลลังก์อะคีเมนิด[16]

นักประวัติศาสตร์กรีกให้ข้อมูลเหตุการณ์ต่างกัน Ctesias รายงานว่า (ใน Persica 20) Artabanus กล่าวหามกุฎราชกุมารดาไรอัส พระราชโอรสองค์โตของเซิร์กซีส ในข้อหาฆาตกรรมและชักชวนอาร์ตาเซิร์กซีส พระราชโอรสอีกองค์ของเซิร์กซีส ให้แก้แค้นการสังหารพระราชบิดาโดยการสังหารดาไรอัส แต่ตามบันทึกของอริสโตเติล (ใน Politics 5.1311b) Artabanus ได้สังหารดาไรอัสก่อนแล้วจึงสังหารเซิร์กซีส หลังจากที่อาร์ตาเซิร์กซีสพบการฆาตกรรม พระองค์ก็สังหาร Artabanus และบุตรชายของเขา[17] ผู้เข้าร่วมในแผนการร้ายเหล่านี้คือนายพล Megabyzus ซึ่งการตัดสินใจเปลี่ยนฝ่ายของเขาน่าจะช่วยรักษาราชวงศ์อะคีเมนิดไม่ให้สูญเสียอำนาจควบคุมบัลลังก์เปอร์เซีย[18]

ศาสนา

[แก้]

ในขณะที่ยังไม่มีความเห็นโดยทั่วไปในงานวิชาการว่าเซิร์กซีสและบรรพบุรุษของพระองค์ได้รับอิทธิพลจากศาสนาโซโรอัสเตอร์หรือไม่[19] เป็นที่ยืนยันกันดีว่าเซิร์กซีสเป็นผู้ศรัทธาในพระอหุระมาซดะอย่างมั่นคง ซึ่งพระองค์เห็นว่าพระอหุระเป็นเทพเจ้าสูงสุด[19] อย่างไรก็ตาม ผู้นับถือธรรมเนียมศาสนา(อินโด-)อิเรเนียนก็นับถือพระอหุระมาซดะด้วย[19][20] ในเรื่องการปฏิบัติต่อศาสนาอื่น เซิร์กซีสปฏิบัติตามนโยบายเดียวกันกับผู้ปกครององค์ก่อนหน้าของพระองค์ นั่นคือ ขอความช่วยเหลือจากนักวิชาการศาสนาท้องถิ่น ทำการบูชายัญต่อเทพเจ้าท้องถิ่น และทำลายวิหารในเมืองและประเทศต่าง ๆ ที่ก่อให้เกิดความวุ่นวาย[21]

คำตอบรับ

[แก้]
จารึกสามภาษาของเซิร์กซีสที่วาน (ปัจจุบันอยู่ในประเทศตุรกี)

การนำเสนอจักรพรรดิเซิร์กซีสในแหล่งข้อมูลกรีกและโรมันส่วนใหญ่เป็นไปในเชิงลบ ซึ่งกำหนดโทนการพรรณนาถึงพระองค์ในธรรมเนียมตะวันตกในเวลาต่อมา เซิร์กซีสเป็นตัวละครหลักในบทละคร The Persians ของ Aeschylus ซึ่งแสดงครั้งแรกในกรุงเอเธนส์เมื่อ 472 ปีก่อน ค.ศ. เพียงเจ็ดปีหลังจากที่พระองค์ทรงบุกรุกรานกรีซ บทละครนำเสนอเซิร์กซีสในลักษณะเหมือนผู้หญิง และความพยายามที่จะยึดครองทั้งเอเชียและยุโรปอย่างโอหังของพระองค์ นำไปสู่ความพินาศของทั้งตัวพระองค์เองและอาณาจักรของพระองค์[22]

Histories ของเฮอรอโดทัสที่เขียนขึ้นภายหลังในศตวรรษที่ 5 ก่อน ค.ศ. มีศูนย์กลางอยู่ที่สงครามเปอร์เซีย โดยมีเซิร์กซีสเป็นบุคคลสำคัญ ข้อมูลบางส่วนของเฮอรอโดทัสเป็นข้อมูลเท็จ[23][24] Pierre Briant กล่าวหาเขาว่านำเสนอภาพลักษณ์ของชาวเปอร์เซียแบบเหมารวมและลำเอียง[25] Richard Stoneman ถือว่าการพรรณนาถึงเซิร์กซีสของเขานั้นมีความละเอียดอ่อนและน่าเศร้า เมื่อเทียบกับการถูกใส่ร้ายป้ายสีที่พระองค์ได้รับจากอเล็กซานเดอร์มหาราช กษัตริย์มาเกโดนีอา (ค. 336–323 ปีก่อน ค.ศ.)[26]

เซิร์กซีสถูกระบุเข้ากับพระเจ้าอาหสุเอรัสในหนังสือเอสเธอร์จากพระคัมภีร์[27] ในขณะที่นักวิชาการบางคนอย่าง Eduard Schwartz, วิลเลียม เรนีย์ ฮาร์เปอร์ และไมเคิล วี. ฟ็อกซ์ มองเรื่องนี้เป็นโรแมนติกอิงประวัติศาสตร์[28][29] อย่างไรก็ตาม ไม่มีอะไรใกล้เคียงกับความเห็นพ้องกันว่าเหตุการณ์ทางประวัติศาสตร์ใดเป็นพื้นฐานของเรื่องราวนี้[30][31][32][33]

นวนิยายอิงประวัติศาสตร์ Xerxes of de Hoogmoed (1919) โดย Louis Couperus นักเขียนชาวดัตช์ กล่าวถึงสงครามเปอร์เซียในมุมมองของเซิร์กซีส แม้ว่าเรื่องราวจะเป็นเรื่องแต่ง แต่ Couperus ได้อ้างอิงการศึกษาของเฮอรอโดทัสอย่างกว้างขวาง Arrogance: The Conquests of Xerxes นิยายแปลภาษาอังกฤษโดย Frederick H. Martens ปรากฏขึ้นใน ค.ศ. 1930[34][35]

กษัตริย์เปอร์เซียในหนังสือเอสเธอร์โดยทั่วไปคาดว่าเป็นเซิร์กซีส

ความหลงใหลในสปาร์ตาโบราณของคนรุ่นหลัง โดยเฉพาะอย่างยิ่งยุทธการที่เทอร์มอพิลี นำไปสู่การพรรณนาถึงเซิร์กซีสในผลงานวัฒนธรรมสมัยนิยม David Farrar รับบทเป็นเผด็จการผู้โหดร้าย คลั่งอำนาจ และผู้บัญชาการที่ไร้ความสามารถในภาพยนตร์ The 300 Spartans (1962) พระองค์ยังมีบทบาทโดดเด่นในนวนิยายภาพเรื่อง 300 และ Xerxes: The Fall of the House of Darius and the Rise of Alexander โดยแฟรงก์ มิลเลอร์ รวมถึงภาพยนตร์ดัดแปลงเรื่อง 300 ขุนศึกพันธุ์สะท้านโลก (2007) และภาคต่อ 300 มหาศึกกำเนิดอาณาจักร (2014) ซึ่งโรดรีกู ซานโตรู นักแสดงชาวบราซิล รับบทเป็นชายร่างยักษ์ที่มีลักษณะทางเพศแบบแอนโดรจีนี และอ้างตัวว่าเป็นเทวกษัตริย์ (god-king) การพรรณนาเช่นนี้ก่อให้เกิดข้อถกเถียง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในอิหร่าน[36] Ken Davitian รับบทเซิร์กซีสใน ขุนศึกพิศดารสะท้านโลก ภาพยนตร์ล้อเลียนจาก 300 ภาคแรกที่เต็มไปด้วยอารมณ์ขันแบบเด็กเรียน (sophomoric humour) และจงใจใส่สิ่งที่ผิดยุคเข้าไป

เซิร์กซีส (อาหสุเอรัส) โดย Ernest Normand, ค.ศ. 1888 (รายละเอียด)

อ้างอิง

[แก้]
  1. 1 2 Stoneman 2015.
  2. ↑ Jürgen von Beckerath (1999). Handbuch der ägyptischen Königsnamen. Mainz: Von Zabern. ISBN 3-8053-2310-7, pp. 220–221
  3. ↑ Littman, R. J.. "The Religious Policy of Xerxes and the 'Book of Esther'". The Jewish Quarterly Review, January 1975, New Series, Vol. 65, No. 3, footnote 2, accessed 30 December 2022
  4. ↑ Carey, Brian Todd; Allfree, Joshua; Cairns, John (19 January 2006). Warfare in the Ancient World. Pen and Sword. ISBN 1848846304.
  5. 1 2 Marciak 2017, p. 80; Schmitt 2000
  6. ↑ Schmitt 2000.
  7. ↑ Llewellyn-Jones 2017, p. 70.
  8. ↑ Waters 1996, pp. 11, 18.
  9. ↑ Briant 2002, p. 132.
  10. ↑ Briant 2002, p. 520.
  11. ↑ Stoneman 2015, p. 1.
  12. ↑ Ghirshman, Iran, p. 172
  13. ↑ Fergusson, James. A History of Architecture in All Countries, from the Earliest Times to the Present Day: 1. Ancient architecture. 2. Christian architecture. xxxi, 634 p. front., illus. p. 211.
  14. ↑ Herodotus VII.11
  15. ↑ Stoneman 2015, pp. 195–209.
  16. ↑ Iran-e-Bastan/Pirnia book 1 p. 873
  17. ↑ Dandamayev
  18. ↑ History of Persian Empire, Olmstead pp. 289/90
  19. 1 2 3 Malandra 2005.
  20. ↑ Boyce 1984, pp. 684–687.
  21. ↑ Briant 2002, p. 549.
  22. ↑ Hall 1993, p. 118-127.
  23. ↑ Briant 2002, p. 57.
  24. ↑ Radner 2013, p. 454.
  25. ↑ Briant 2002, pp. 158, 516.
  26. ↑ Stoneman 2015, p. 2.
  27. ↑ Stoneman 2015, p. 9.
  28. ↑ Fox, Michael V. (2010). Character and ideology in the book of Esther. Eugene, OR: Wipf and Stock. p. 145. ISBN 9781608994953.
  29. ↑ Kalimi, Isaac (2023). The Book of Esther between Judaism and Christianity. Cambridge University Press. p. 130. ISBN 9781009266123.
  30. ↑ "Book of Esther | Summary & Facts". 8 August 2023.
  31. ↑ McCullough, W. S. (28 July 2011) [15 December 1984]. "Ahasureus". Encyclopædia Iranica. สืบค้นเมื่อ 3 April 2020. There may be some factual nucleus behind the Esther narrative, but the book in its present form displays such inaccuracies and inconsistencies that it must be described as a piece of historical fiction.
  32. ↑ Meyers, Carol (2007). Barton, John; Muddiman, John (บ.ก.). The Oxford Bible Commentary (ภาษาอังกฤษ). Oxford University Press. p. 325. ISBN 9780199277186. Like the Joseph story in Genesis and the book of Daniel, it is a fictional piece of prose writing involving the interaction between foreigners and Hebrews/Jews.
  33. ↑ Hirsch, Emil G.; Dyneley Prince, John; Schechter, Solomon (1906). Singer, Isidor; Adler, Cyrus (บ.ก.). "Esther". Jewish Encyclopedia. สืบค้นเมื่อ 25 April 2020. The vast majority of modern expositors have reached the conclusion that the book is a piece of pure fiction, although some writers qualify their criticism by an attempt to treat it as a historical romance.
  34. ↑ "Xerxes, of De hoogmoed". www.bibliotheek.nl. สืบค้นเมื่อ 27 April 2020.
  35. ↑ Classe, O.; AC02468681, Anonymus (2000). Encyclopedia of Literary Translation Into English: A–L (ภาษาอังกฤษ). Taylor & Francis. ISBN 978-1-884964-36-7.
  36. ↑ Boucher, Geoff. "Frank Miller returns to the '300' battlefield with 'Xerxes': 'I make no apologies whatsoever'". The Los Angeles Times. 1 June 2010. Retrieved 14 May 2010.

บรรณานุกรม

[แก้]

สมัยโบราณ

[แก้]

ข้อมูลสมัยใหม่

[แก้]

แหล่งข้อมูลอื่น

[แก้]
ก่อนหน้า จักรพรรดิเซิร์กซีสที่ 1 ถัดไป
จักรพรรดิดาไรอัสมหาราช กษัตริย์เปอร์เซีย
(486 ปีก่อนคริสตกาล - 465 ปีก่อนคริสตกาล)		 จักรพรรดิอาร์ตาเซิร์กซีสที่ 1
จักรพรรดิดาไรอัสมหาราช ฟาโรห์แห่งอียิปต์
(486 ปีก่อนคริสตกาล - 465 ปีก่อนคริสตกาล)		 จักรพรรดิอาร์ตาเซิร์กซีสที่ 1
Stub icon

บทความชีวประวัตินี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล

เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=จักรพรรดิเซิร์กซีสที่_1&oldid=12640734"