จังหวัดอุดรธานี

จังหวัดอุดรธานี
จังหวัด
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Changwat Udon Thani
ตรา
คำขวัญ:  น้ำตกจากสันภูพาน อุทยานแห่งธรรมะ อารยธรรมห้าพันปี ธานีผ้าหมี่ขิด แดนเนรมิตหนองประจักษ์ เลิศลักษณ์กล้วยไม้หอมอุดรซันไฌน์
แผนที่ประเทศไทย จังหวัดอุดรธานีเน้นสีแดง
ประเทศ	ไทย
การปกครอง
• ผู้ว่าราชการ	นายเสนีย์ จิตตเกษม (ตั้งแต่ พ.ศ. 2555)
พื้นที่
• ทั้งหมด	11,730.302 ตร.กม. ตร.กม. ( ตร.ไมล์)
อันดับพื้นที่	อันดับที่ 11
ประชากร  (พ.ศ. 2554)
• ทั้งหมด	1,548,107 คน คน
• อันดับ	อันดับที่ 7
• อันดับความหนาแน่น	อันดับที่ 30
รหัส ISO 3166	TH-41
ชื่อไทยอื่น ๆ	อุดร
สัญลักษณ์ประจำจังหวัด
• ต้นไม้	เต็ง
• ดอกไม้	ทองกวาว
ศาลากลางจังหวัด
• โทรศัพท์	0 4224 3368
• โทรสาร	0 4224 8777
เว็บไซต์	http://www.udonthani.go.th/
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ดู "อุดรธานี" ในความหมายอื่นได้ที่ อุดรธานี (แก้ความกำกวม)

จังหวัดอุดรธานี เป็นจังหวัดอยู่ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน ของประเทศไทย อยู่ห่างจากกรุงเทพมหานคร 564 กิโลเมตร มีเนื้อที่ประมาณ 11,730 ตารางกิโลเมตร (ประมาณ 7,331,438.75 ไร่) และยังมีแหล่งอารยธรรมที่เก่าแก่แห่งหนึ่งของประเทศ มีสภาพภูมิประเทศที่อุดมสมบูรณ์ จังหวัดอุดรธานีเคยเป็นมณฑลอุดรในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์มีอาณาเขตปกครองกว้างใหญ่ที่สุดในประเทศ ปัจจุบันอุดรธานีศูนย์กลางการคมนาคมทางอากาศของภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน รวมทั้ง ในปี 2558 อุดรธานีจะเป็นศูนย์กลางเศรษฐกิจอาเซียน มีศูนย์ประชุมและวัฒนธรรมภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน ด้วย

ประวัติศาสตร์

จากหลักฐานทางประวัติศาสตร์และโบราณคดีพบว่า บริเวณพื้นที่ที่เป็นจังหวัดอุดรธานีในปัจจุบัน เคยเป็นถิ่นที่อยู่ของมนุษย์มาตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ประมาณ 5,000-7,000 ปี จากหลักฐานการค้นพบที่บ้านเชียง อำเภอหนองหานและภาพเขียนสีบนผนังถ้ำที่อำเภอบ้านผือ เป็นสิ่งที่แสดงให้เห็นเป็นอย่างดีจนเป็นที่ยอมรับนับถือในวงการศึกษาประวัติศาสตร์และโบราณคดีระหว่างประเทศว่า ชุมชนที่เป็นถิ่นที่อยู่ของมนุษย์ก่อนประวัติศาสตร์ที่จังหวัดอุดรธานี มีอารยธรรมความเจริญในระดับสูง และอาจถ่ายทอดความเจริญนี้ไปสู่ประเทศจีนก็อาจเป็นได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเครื่องปั้นดินเผาสีลายเส้นที่บ้านเชียงนั้นสันนิษฐานว่าอาจเป็นเครื่องปั้นดินเผาสีลายเส้นที่เก่าที่สุดของโลก

หลังจากยุคความเจริญที่บ้านเชียงแล้ว พื้นที่ที่เป็นจังหวัดอุดรธานีก็ยังคงเป็นที่อยู่อาศัยของมนุษย์สืบต่อมาอีกจนกระทั่งสมัยประวัติศาสตร์ของประเทศไทย นับตั้งแต่สมัยทวารวดี (พ.ศ. 1200-1600) สมัยลพบุรี (พ.ศ. 1200-1800) และสมัยกรุงสุโขทัย (พ.ศ. 1800-2000) จากหลักฐานที่พบคือใบเสมาสมัยทวารวดีลพบุรี และภาพเขียนปูนบนผนังโบสถ์ที่ปรักหักพังบริเวณทิวเขาภูพาน ใกล้วัดพระพุทธบาทบัวบก อำเภอบ้านผือ แต่ทั้งนี้ยังไม่ปรากฏหลักฐานชื่ออุดรธานีปรากฏในประวัติศาสตร์แต่อย่างใด

ต่อมาในสมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานี พื้นที่ที่เป็นจังหวัดอุดรธานีปรากฏในประวัติศาสตร์เมื่อราวปีจอ พ.ศ. 2117 พระเจ้ากรุงหงสาวดีได้ทรงเกณฑ์ทัพไทยให้ไปช่วยตีกรุงศรีสัตนาคนหุต (เวียงจันทน์) โดยให้สมเด็จพระมหาธรรมราชากับสมเด็จพระนเรศวรมหาราชยกทัพไปช่วยรบ แต่เมื่อกองทัพไทยมาถึงเมืองหนองบัวลำภูซึ่งเป็นเมืองหน้าด่านของเมืองเวียงจันทน์ สมเด็จพระนเรศวรมหาราชประชวรด้วยไข้ทรพิษจึงยกทัพกลับไม่ต้องรบพุ่งกับเวียงจันทน์ และที่เมืองหนองบัวลำภูนี่เองสันนิษฐานว่าเคยเป็นเมืองที่มีความเจริญมาตั้งแต่สมัยขอมเรืองอำนาจ

ในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์เป็นราชธานีนั้น จังหวัดอุดรธานีได้เกี่ยวข้องกับการศึกสงคราม กล่าวคือในระหว่างปี พ.ศ. 2369-2371 ได้เกิดกบฏเจ้าอนุวงศ์ยกทัพเข้ามายึดเมืองนครราชสีมา ซึ่งมีผู้นำคือ คุณหญิงโม (ท้าวสุรนารี) กองทัพเจ้าอนุวงศ์ได้ถอยทัพมาตั้งรับที่เมืองหนองบัวลำภู และได้ต่อสู้กับกองทัพไทยและชาวเมืองหนองบัวลำภูจนทัพเจ้าอนุวงศ์แตกพ่ายไป กระทั่งในปลายรัชสมัยสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประมาณปี พ.ศ. 2411 ได้เกิดความวุ่นวายขึ้นในมณฑลลาวพวน เนื่องมาจากพวกฮ่อซึ่งกองทัพไทยได้ยกขึ้นไปปราบปรามจนสงบได้ชั่วคราว

ไฟล์:พระองค์เจ้าทองกองก้อนใหญ่.jpg

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นประจักษ์ศิลปาคม

ในปี พ.ศ. 2428 รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พวกฮ่อได้รวมตัวก่อการร้ายกำเริบเสิบสานขึ้นอีกในมณฑลลาวพวนและฝั่งซ้ายแม่น้ำโขง และมีท่าทีจะรุนแรง พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ ให้พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นประจักษ์ศิลปาคม เป็นแม่ทัพใหญ่ฝ่ายใต้ และเจ้าหมื่นไวยวรนาถเป็นแม่ทัพใหญ่ฝ่ายเหนือ ไปทำการปราบปรามพวกฮ่อ ในเวลานั้นเมืองอุดรธานีก็ยังไม่ปรากฏชื่อ เพียงแต่ปรากฏชื่อ "บ้านหมากแข้ง" หรือ "บ้านเดื่อหมากแข้ง" สังกัดเมืองหนองคายขึ้นการปกครองกับมณฑลลาวพวน และกรมหมื่นประจักษ์ศิลปาคมแม่ทัพใหญ่ฝ่ายใต้ได้เดินทัพผ่านบ้านหมากแข้งไปทำการปราบปรามพวกฮ่อจนสงบ

ภายหลังการปราบปรามฮ่อสงบแล้ว ไทยมีกรณีพิพาทกับฝรั่งเศส เนื่องจากฝรั่งเศลต้องการลาว เขมร และญวนเป็นอาณานิคม เรียกว่า "กรณีพิพาท ร.ศ. 112 (พ.ศ. 2436)" ด้วยพระปรีชาญาณของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวที่ทรงยอมเสียสละส่วนน้อยเพื่อรักษาประเทศไว้ จึงทรงสละดินแดนฝั่งซ้ายแม่น้ำโขงให้แก่ฝรั่งเศส และตามสนธิสัญญาที่ทำขึ้นระหว่าง 2 ประเทศ มีเงื่อนไขห้ามประเทศสยามตั้งกองทหารและป้อมปราการอยู่ในรัศมี 25 กิโลเมตรของฝั่งแม่น้ำโขง

ดังนั้น หน่วยทหารไทยที่ตั้งประจำอยู่ที่เมืองหนองคาย อันเป็นเมืองศูนย์กลางของหัวเมืองหรือมณฑลลาวพวน ซึ่งมีกรมหมื่นประจักษ์ศิลปาคมเป็นข้าหลวงใหญ่สำเร็จราชการ จำต้องอพยพเคลื่อนย้ายลึกเข้ามาจนถึงหมู่บ้านแห่งหนึ่งชื่อบ้านเดื่อหมากแข้ง (ซึ่งเป็นที่ตั้งจังหวัดอุดรธานีปัจจุบัน) ห่างจากฝั่งแม่น้ำโขงกว่า 50 กิโลเมตร เมื่อทรงพิจารณาเห็นว่าหมู่บ้านแห่งนี้มีชัยภูมิเหมาะสม เพราะมีแหล่งน้ำดี เช่น หนองนาเกลือ (หนองประจักษ์ปัจจุบัน) และหนองน้ำอีกหลายแห่งรวมทั้งห้วยหมากแข้งซึ่งเป็นลำห้วยน้ำใสไหลเย็น กรมหมื่นประจักษ์ศิลปาคมทรงบัญชาให้ตั้งศูนย์มณฑลลาวพวน และตั้งกองทหารขึ้น ณ หมู่บ้านเดื่อหมากแข้ง จึงพอเห็นได้ว่าเมืองอุดรธานีได้อุบัติขึ้นโดยบังเอิญเพราะเหตุผลทางด้านความมั่นคงและการเมืองระหว่างประเทศ อีกทั้งเหตุผลทางการค้า การคมนาคมในอดีต

อย่างไรก็ตามคำว่า "อุดร" ถูกตั้งชื่อเมื่อประมาณปี พ.ศ. 2430 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้มีกระแสพระบรมราชโองการให้จัดตั้งเมืองอุดรธานีขึ้นที่บ้านหมากแข้ง เป็นศูนย์กลางของมณฑลอุดร ครอบคลุม จังหวัด อุดรธานี ขอนแก่น หนองคาย เลย หนองบัวลำภู บึงกาฬ สกลนคร นครพนม มุกดาหารในปัจจุบัน

สัญลักษณ์ประจำจังหวัด

• อักษรย่อ: อด
• คำขวัญประจำจังหวัด: น้ำตกจากสันภูพาน อุทยานแห่งธรรมะ อารยธรรมห้าพันปี ธานีผ้าหมี่ขิด แดนเนรมิตหนองประจักษ์ เลิศลักษณ์กล้วยไม้หอมอุดรซันไฌน์
• ตราประจำจังหวัด: ตราประจำจังหวัดศิลปากรเป็นผู้ออกแบบเมื่อ พ.ศ. 2483
• ธงประจำจังหวัด: เป็นธงรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าสีแสด มีรูปท้าวเวสสุวัณซึ่งเป็นดวงตราประจำจังหวัดอยู่กลางผืนธง
• ต้นไม้ประจำจังหวัด: เต็ง (Shorea obtusa)

ดอกทองกวาว

• ดอกไม้ประจำจังหวัด: ดอกทองกวาว (Butea monosperma)
• พรรณไม้มงคลพระราชทานประจำจังหวัด: ต้นรัง หรือ ต้นฮัง เป็นไม้ยืนต้นผลัดใบ สูง 15-20 เมตร ใบรูปไข่ ดอกสีเหลือง มีกลิ่นหอม ออกดอกในช่วงเดือนมีนาคม-เมษายน

อาณาเขตติดต่อ

อุดรธานีมีอาณาเขตติดกับจังหวัดอื่น ๆ ดังนี้

• ทิศเหนือ จรดจังหวัดหนองคาย
• ทิศตะวันออก จรดจังหวัดสกลนครและจังหวัดกาฬสินธุ์
• ทิศใต้ จรดจังหวัดขอนแก่นและจังหวัดกาฬสินธุ์
• ทิศตะวันตก จรดจังหวัดเลยและจังหวัดหนองบัวลำภู

การเมืองการปกครอง

หน่วยการปกครองแบ่งออกเป็น หน่วยการปกครองแบ่งออกเป็น 20 อำเภอ 156 ตำบล 1,880 หมู่บ้าน 101 ชุมชน 1 องค์การบริหารส่วนจังหวัด 1 เทศบาลนคร 3 เทศบาลเมือง 44 เทศบาลตำบล 132 องค์การบริหารส่วนตำบล มีจำนวนประชากรแยกเป็นชาย 768,122 คน หญิง 767,507 คน รวม 1,535,629 คน จำนวนครัวเรือน 414,868 ครัวเรือน

รายนามผู้ว่าราชการจังหวัดอุดรธานี

1.นายอำนาจ ผการัตน์

2.นายสุพจน์ เลาวัลย์สิริ

3.นายคมสัน เอกชัย

4.นายแก่นเพชร ช่วงรังสี

5.นายเสนีย์ จิตตเกษม

หน่วยการปกครอง

แผนที่จังหวัดอุดรธานี

การปกครองแบ่งออกเป็น 20 อำเภอ 155 ตำบล 1,682 หมู่บ้าน อำเภอหมายเลข 12-16 ตามรหัสเขตการปกครองคืออำเภอในจังหวัดหนองบัวลำภูในปัจจุบัน

อำเภอเมืองอุดรธานี อำเภอกุดจับ อำเภอหนองวัวซอ อำเภอกุมภวาปี อำเภอโนนสะอาด อำเภอหนองหาน อำเภอทุ่งฝน อำเภอไชยวาน อำเภอศรีธาตุ อำเภอวังสามหมอ

อำเภอบ้านดุง อำเภอบ้านผือ อำเภอน้ำโสม อำเภอเพ็ญ อำเภอสร้างคอม อำเภอหนองแสง อำเภอนายูง อำเภอพิบูลย์รักษ์ อำเภอกู่แก้ว อำเภอประจักษ์ศิลปาคม

ประชากร

สถิติประชากรตามทะเบียนราษฎร จังหวัดอุดรธานี
ปี (พ.ศ.)	ประชากร
2549	1,526,722
2550	1,530,686
2551	1,535,629
2552	1,538,940
2553	1,544,786
2554	1,548,107

การศึกษา

ระดับอุดมศึกษา

• มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี
• มหาวิทยาลัยรามคำแหง ศูนย์วิทยบริการเฉลิมพระเกียรติ อุดรธานี
• มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช ศูนย์วิทยพัฒนา อุดรธานี
• มหาวิทยาลัยราชธานี วิทยาเขตอุดรธานี
• มหาวิทยาลัยมหาสารคาม ศูนย์อุดรธานี
• วิทยาลัยสันตพล

ระดับอาชีวศึกษา

• วิทยาลัยเทคนิคอุดรธานี
• วิทยาลัยอาชีวศึกษาอุดรธานี
• วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี อุดรธานี
• วิทยาลัยการอาชีพหนองหาน
• วิทยาลัยการอาชีพบ้านผือ
• วิทยาลัยการอาชีพกุมภวาปี
• วิทยาลัยเทคโนโลยีสันตพล
• วิทยาลัยโปลีเทคนิคอุดรธานี
• วิทยาลัยเทคนิคพาณิชย์บ้านจั่น
• วิทยาลัยเทคโนโลยีราชธานีอุดร
• วิทยาลัยเทคโนอีสานเหนือ
• วิทยาลัยเทคโนอีสานเหนือ2
• วิทยาลัยเทคโนโลยีพณิชยการหนองหาน
• วิทยาลัยเทคโนโลยีพิชญบัณฑิต2
• วิทยาลัยเทคนิคพิชญบัณฑิต
• วิทยาลัยเทคโนโลยีภูมิบัณฑิต
• วิทยาลัยเทคโนโลยีรังสิโยภาส
• วิทยาลัยบริหารธุรกิจและการท่องเที่ยวอุดรธานี
• วิทยาลัยเกษตรและเทคโนโลยีอุดรธานี
• วิทยาลัยเทคนิคกาญจนาภิเษกอุดรธานี
• โรงเรียนช่างกลอุดรธานี

ระดับมัธยมศึกษา

• โรงเรียนอุดรพิทยานุกูล (โรงเรียนรัฐบาลประจำจังหวัด)
• โรงเรียนสตรีราชินูทิศ
• โรงเรียนประจักษ์ศิลปาคาร
• โรงเรียนอุดรพิชัยรักษ์พิทยา
• โรงเรียนอุดรพัฒนาการ
• โรงเรียนดอนบอสโกวิทยา
• โรงเรียนเซนต์เมรี่
• โรงเรียนบ้านหมากแข้ง
• โรงเรียนอุดรธานีพิทยาคม
• โรงเรียนบ้านดุงวิทยา
• โรงเรียนศรีธาตุพิทยาคม
• โรงเรียนมัธยมสิริวัณวรี ๑ อุดรธานี

แหล่งท่องเที่ยว

แหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ

ไฟล์:สวนสาธารณะหนองประจักษ์ อำเภอเมืองอุดรธานี.jpg

สวนสาธารณะหนองประจักษ์

1. สวนสาธารณะหนองประจักษ์ อำเภอเมืองอุดรธานี
2. ภูฝอยลม อำเภอหนองแสง
3. ทะเลบัวแดง อำเภอกุมภวาปี
4. อ่างเก็บน้ำชลประทานห้วยหลวง อำเภอเมืองอุดรธานี
5. สวนกล้วยไม้หอมอุดรซันไฌน์ อำเภอเมืองอุดรธานี
6. วนอุทยานนายูง อำเภอน้ำโสม
7. อ่างเก็บน้ำพานสร้างคอม
8. อุทยานประวัติศาสตร์ภูพระบาท
9. คำชะโนด อำเภอบ้านดุง
10. ถ้ำและเพิงหินต่างๆ
11. น้ำตกธารงาม
12. ถ้ำสิงห์
13. หนองหาน กุมภวาปี
14. วนอุทยานวังสามหมอ

แหล่งท่องเที่ยวทางประวัติศาสตร์และโบราณคดี

ไฟล์:ไหบ้านเชียง อุดรธานี.jpg

แหล่งมรดกโลกบ้านเชียง

ไฟล์:ศาลหลักเมืองอุดรธานี.jpg

ศาลหลักเมืองจังหวัดอุดรธานี

1. อนุสาวรีย์กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม อำเภอเมืองอุดรธานี
2. พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติบ้านเชียง อำเภอหนองหาน
3. อุทยานประวัติศาสตร์ภูพระบาท อำเภอบ้านผือ
4. พระพุทธบาทหลังเต่า
5. พระพุทธบาทบัวบาน
6. พระพุทธบาทบัวบก
7. วัดป่าภูก้อน
8. วัดป่าบ้านตาด
9. วัดทิพยรัฐนิมิตร
10. ศาลหลักเมืองจังหวัดอุดรธานี
11. ศาลเจ้าปู่ย่า
12. วัดโพธิสมภรณ์ อำเภอเมืองอุดรธานี
13. วัดมัชฌิมาวาส อำเภอเมืองอุดรธานี
14. คำชะโนด อำเภอบ้านดุง อำเภอบ้านดุง
15. ศาลเจ้าปู่ศรีสุทโธ อำเภอบ้านดุง เทศบาลเมืองบ้านดุง
16. อุตสหกรรมเกลือสินเธาว์ อำเภอบ้านดุง
17. ถ้ำสิงห์
18. วัดถ้ำสหาย
19. วัดป่าบ้านค้อ อำเภอบ้านผือ
20. วัดนาคาเทวี บ้านนาข่า

แหล่งท่องเที่ยวศิลปวัฒนธรรมประเพณีและกิจกรรม

1. แหล่งจำหน่ายผ้าพื้นเมือง บ้านนาข่า ตำบลนาข่า อำเภอเมืองอุดรธานี]
2. งานมหกรรมโฮมพาแลง แดนผ้าหมี่ขิดจังหวัดอุดรธานี อำเภอเมืองอุดรธานี จัดระหว่างวันที่ 1-15 ธันวาคมของทุกปี
3. งานนมัสการพระพุทธบาทบัวบก อำเภอบ้านผือ จัดบริเวณวัดพระพุทธบากบัวบก ในวันขึ้น 13-15 ค่ำ เดือน 3 ของทุกปี
4. งานฉลองเจ้าปู่ เจ้าย่า อำเภอเมืองอุดรธานี จัดทุกวันที่ 5 ธันวาคม ของทุกปี
5. งานประเพณีแข่งเรือยาวชิงถ้วยพระราชทาน อำเภอกุมภวาปี ช่วงออกพรรษาของทุกปี
6. งานเทศกาลโคมลม อำเภอพิบูลย์รักษ์ ในช่วงเดือนพฤศจิกายนของทุกปี
7. งานถนนอาหาร สงกรานต์เมืองอุดรธานี อำเภอเมืองอุดรธานี จัดในช่วงวันสงกรานต์ของทุกปี ระหว่างวันที่ 10-16 เมษายนของทุกปี บริเวณสวนสาธารณะหนองประจักษ์ และถนนเทศา
8. งานประเพณีบุญบั้งไฟล้าน บ้านธาตุ อำเภอเพ็ญ จัดขึ้นวันที่ 15 ค่ำ เดือน 6
9. บ้านไทพวน ตำบลบ้านเชียง อำเภอหนองหาน

เส้นทางเชื่อมการท่องเที่ยวกับจังหวัดใกล้เคียง

• อุดรธานี-หนองบัวลำภู-เลย:วัดป่าบ้านตาด-วัดถ้ำกลองเพล-อนุสาวรีย์สมเด็จพระนเรศวร-ถ้ำเอราวัณ-ภูกระดึง หรือภูหลวง-ภูเรือ-แก่งคุดคู้
• อุดรธานี-หาดโขงแก่งโขง:อุทยานประวัติศาสตร์ภูพระบาท-วัดป่าภูก้อน-วัดป่าบ้านเพิ่ม-หาดคัมภีร์-แก่งคุดคู้-น้ำตกตาดหมอก-น้ำตกธารทอง
• อุดรธานี-หนองคาย:วัดพระธาตุบังพวน-วัดพระธาตุองค์ตื้อ-เวียงคุก-สะพานมิตรภาพ-ท่าเสด็จ-ศาลาแก้วกู่
• อุดรธานี-หนองบัว-ขอนแก่น:วัดถ้ำกลองเพล-อุทยานแห่งชาติภูเก้า-ภูพานคำ-เขื่อนอุบลรัตน์-วัดพระพุทธบาทภูพานคำ-วัดพระธาตุขามแก่น-น้ำตกธารงาม
• อุดรธานี-สกลนคร:บ่อสร้างเหวย-บ้านเชียง-วัดป่าอุดมสมพร-วัดถ้ำขาม-หนองหาน-วัดพระธาตุเชิงชุม-วัดป่าสุทธาวาส-พระตำหนักภูพานราชนิเวศ-น้ำตกปรีชาสุขสันต์-เขื่อนน้ำอูน
• อุดรธานี-กาฬสินธุ์:วัดป่าบ้านตาด-วัดมหาธาตุเจดีย์ดอนแก้ว-วัดป่าแมว-วนอุทยานภูพระ-เขื่อนลำปาว-สวนสะออน-ไดโนเสาร์สหัสขันธ์-บ้านโพนแพรวา

สวนสาธารณะ

1. สวนสาธารณะหนองประจักษ์ศิลปาคม ตั้งอยู่ในเขตเทศบาลนคร เป็นหนองน้ำขนาดใหญ่ มีมาตั้งแต่ก่อนตั้งเมืองอุดรธานี เดิมเรียกว่า หนองนาเกลือ ตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกของตัว เมืองเพื่อเป็นเกียรติประวัติแก่พลตรีพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม ผู้ทรงก่อตั้งเมืองอุดรธานี ในปี พ.ศ. 2530 เทศบาลเมืองอุดรธานีได้ทำการปรับปรุงหนองประจักษ์ขึ้นใหม่ เพื่อถวายเป็นราชสักการะแด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในวโรกาสทรงเจริญพระชนมพรรษาครบ 5 รอบ โดยบริเวณตัวเกาะกลางน้ำได้จัดทำสวนหย่อม ปลูกไม้ดอกไม้ประดับหลายชนิดสวยงามมาก ทำสะพานเชื่อมระหว่างเกาะ มีน้ำพุ หอนาฬิกา และสวนเด็กเล่น แต่ละวันจะมีประชาชนไปพักผ่อนและออกกำลังกายเป็นจำนวนมาก ทางด้านทิศตะวันตกเฉียงเหนือจะมีพระตำหนักหนองประจักษ์ซึ่งเคยเป็นที่ประทับของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลปัจจุบัน

2. สวนสาธารณะหนองสิม เป็นสวนสาธารณะในย่านชุมชนที่จะให้บริการแก่ประชาชนสำหรับเป็นสถานที่ใช้ในการออกกำลังกาย พักผ่อน ซึ้งภายในได้มีการจัดพื้นที่สำหรับทำกิจกรรมต่าง ๆ

3. สวนสาธารณะหนองบัว เป็นสวนสาธารณะสำหรับใช้ออกกำลังกายจัดกิจกรรมต่าง ๆ ให้ประชาชนในพื้นที่ได้เป็นสถานที่พบปะพูดคุยกัน สวนสาธารณะหนองบัวตั้วอยู่ภายในเขตอำเภอเมืองอุดรธานี ภายในจัดเป็นสวนหย่อมปลูกต้นไม้ตกแต่งไว้อย่างสวยงาม อีกทั้งยังมีการจัดแสดงน้ำพุให้ได้ชมกันอีกด้วย และรอบสวนสาธารณะหนองบัวยังมีสิ่งศักดิ์สิทธิ์ประจำจังหวัดอุดรธานีตั้งอยู่ด้วย นั่นก็คือ ศาลเจ้าปู่ย่า จังหวัดอุดรธานี

อุทยาน

• อุทยานแห่งชาตินายูง-น้ำโสม
• อุทยานแห่งชาติภูผาเหล็ก
• อุทยานประวัติศาสตร์ภูพระบาท
• อุทยานธารงาม-ภูฝอยลม

การเดินทาง

ท่าอากาศยานนานาชาติอุดรธานี

เส้นทางคมนาคมและการเดินทางที่สำคัญของอุดรธานี คือ

• ทางรถยนต์ ได้แก่ ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2 (ถนนมิตรภาพ) และทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 22 จากกรุงเทพมหานครไปตามทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1 (ถนนพหลโยธิน) ถึงสระบุรีบริเวณกิโลเมตรที่ 107 แยกเข้าทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2 ผ่านนครราชสีมา ขอนแก่น ถึงอุดรธานี รวมระยะทางประมาณ 546 กิโลเมตร
• ทางรถโดยสารประจำทาง ได้แก่ บริการรถโดยสารทั้งธรรมดาและรถปรับอากาศวิ่งระหว่างกรุงเทพฯ-อุดรธานีทุกวัน รถออกจากสถานีขนส่งสายตะวันออกเฉียงเหนือ (จตุจักร) ถนนกำแพงเพชร 2 นอกจากนี้ ยังมีรถโดยสารประจำทางไปจังหวัดต่าง ๆ คือ หนองคาย หนองบัวลำภู เลย สกลนคร พิษณุโลก นครพนม เชียงใหม่ เชียงราย ระยอง ขอนแก่น ร้อยเอ็ด มุกดาหาร อุบลราชธานี และอุตรดิตถ์ และจังหวัดอื่น ๆ เป็นต้น
• ทางรถไฟ การรถไฟแห่งประเทศไทย ได้แก่ ขบวนกรุงเทพฯ-หนองคาย มีขบวนรถตอนเช้า - เย็น, กรุงเทพฯ-อุดรธานี มีขบวนรถตอนเช้า - เย็น, นครราชสีมา-หนองคาย, อุดรธานี-ท่านาแล้ง (ลาว)
• ทางอากาศ ได้แก่ ท่าอากาศยานนานาชาติอุดรธานี

เมืองพี่น้อง

• หลวงพระบาง ประเทศลาว
• นครหลวงเวียงจันทน์ ประเทศลาว
• แขวงเวียงจันทน์ ประเทศลาว
• เรโน, เนวาดา สหรัฐอเมริกา

เศรษฐกิจ

ย่านการค้าที่สำคัญ

ย่านถนนทองใหญ่-ถนนประจักษ์ศิลปาคม

ไฟล์:เซ็นทรัลพลาซา อุดรธานี.jpg

เซ็นทรัลพลาซา อุดรธานี

ย่านถนนทองใหญ่-ถนนประจักษ์ศิลปาคม เป็นจุดบรรจบของถนนสำคัญสองสาย และยังเป็นศูนย์กลางการคมนาคมสำคัญของจังหวัดอุดรธานี เนื่องจากเป็นที่ตั้งของสถานีขนส่งผู้โดยสารอุดรธานีแห่งที่ 1 และสถานีรถไฟอุดรธานี ซึ่งเป็นย่านการค้าที่สำคัญ มีห้างสรรพสินค้า ร้านค้า ร้านอาหาร หลายประเภทอยู่ด้วยกัน และยังเป็นจุดนัดพบปะสังสรรค์ของชาวอุดร ซึ่งมีห้างสรรพสินค้าจำนวนมากตั้งอยู่ ได้แก่

• เซ็นทรัลพลาซา อุดรธานี (ชื่อเดิม : เจริญศรีคอมเพล็กซ์) (ถ. ประจักษ์ศิลปาคม)
  • Robison Department Store ชั้น 1-3 เซ็นทรัลพลาซา อุดรธานี
  • Tops market อุดรธานี ชั้น G เซ็นทรัลพลาซา อุดรธานี
  • โรงภาพยนตร์เมเจอร์ซินีเพล็กซ์ ขนาด 8 โรง
  • The Rink Ice Arena ชั้น 5 (กำลังก่อสร้าง) ลานไอซ์สเก็ตแห่งแรกในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
  • โรงแรม เซ็นทารา แอนด์ คอนเวนชั่น เซ็นเตอร์ อุดรธานี (ชื่อเดิม โรงแรมเจริญศรี แกรนด์ รอยัล)
• ปรีชา ไนท์มาร์เก็ต ถ. ประจักษ์ศิลปาคม
• เริ่มอุดมไนท์พลาซ่า ถ. ประจักษ์ศิลปาคม
• UD Town The New Leisure Experiance (ถ. ทองใหญ่)

ไฟล์:UD Town, Udon thani.jpg

UD Town (ยูดี ทาวน์)

• • อาคารซึ่งเป็นพื้นที่เช่าของร้านค้าต่าง ๆ
  • UD Barzaar ถ. ทองใหญ่
  • เทสโก้ โลตัส ซุปเปอร์มาร์เก็ต สาขายูดี ทาวน์ ถ. ทองใหญ่
• Nevada complex (ถ. ทองใหญ่)
  • ไอทีพลาซ่า
• ศูนย์การค้าตึกคอม Landmark Plaza วงเวียนหอนาฬิกา
  • โรงภาพยนตร์เอส เอฟ ซีเนม่า ซิตี้ 7 โรงภาพยนตร์
• แพลทตินั่มอุดรธานี (โครงการ) ถนนรอบเมืองอุดร - หนองบัวลำภู
• ศูนย์การค้าเซนเตอร์พอยท์ ถ. ทองใหญ่

ย่านถนนนิตโย-ถนนโพศรี

ทางหลวงหมายเลข 22 หรือถนนนิตโย เป็นถนนที่เป็นเส้นทางหลักเชื่อมต่อกับจังหวัดสกลนคร แต่ช่วงที่อยู่ในเขตตัวเมืองอุดรธานี จะเรียกว่า ถนนโพศรี และเชื่อมต่อกับย่านธุรกิจที่สำคัญอีกหลายย่าน จึงเป็นถนนที่มีห้างสรรพสินค้า โรงแรม ร้านค้าต่าง ๆ รวมทั้งตลาดขนาดใหญ่ตั้งอยู่

• บิ๊กซี สาขา อุดรธานี ถ. นิตโย
• แม็คโคร สาขา อุดรธานี ถ. นิตโย
• Nano Creative ถ. นิตโย
• ตลาดเมืองทองเจริญศรี ถ. นิตโย
• St. mall แยก วิทยาลัยสันตพล ถ. นิตโย
• ร้านวัสดุตกแต่งบ้าน อีซี่โฮม สาขา ถนนนิตโย
• ชิบูญ่า (ศูนย์การค้าแฟชั่นสไตล์ญี่ปุ่นและสินค้าไอที โครงการปี 2555) ถ.โพธิ์ศรี
• The Posri ถ. โพธ์ศรี (กำลังก่อสร้าง)
• ตั้งงี่สุ่น ซูเปอร์สโตร์ สาขา สาขา 1 ถ. โพธิ์ศรี
• ท็อปเวิร์ล และ นิวท็อปเวิร์ล ถ. โพธิ์ศรี
• เซฟ มาร์ท สาขา 1 ถ.โพธิ์ศรี

ย่านวงเวียนห้าแยกน้ำพุ

ห้าแยกน้ำพุ เป็นจุดบรรจบของถนนสายสำคัญของจังหวัดอุดรธานี ซึ่งได้รับการวางผังเมืองไว้เป็นอย่างดีตั้งแต่อดีต และเป็นสัญลักษณ์สำคัญอีกอย่างหนึ่งที่อยู่คู่เมืองอุดรธานี นับตั้งแต่เมื่อเริ่มมีการก่อตั้งเมืองอุดรธานีขึ้นมา ทำให้บริเวณห้าแยกน้ำพุเป็นย่านกานค้าเก่าแก่ที่มีร้านค้าต่าง ๆ มากมายรวมอยู่ในย่านนี้ นอกจากนี้ยังเป็นย่านธุกิจค้าส่งเสื้อผ้าที่สำคัญของภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน ซึ่งมีห้างค้าปลีกและค้าส่งเสื้อผ้าที่สำคัญได้แก่

• ศูนย์การค้า ห้าแยกสแควร์
• ศูนย์การค้าพระยาอุดร

ย่านวงเวียนหอนาฬิกา

วงเวียนหอนาฬิกา หรือ สี่แยกคอกวัว เป็นหนึ่งในวงเวียนสำคัญของเมืองอุดรธานี ซึ่งเป็นจุดตัดของถนนอุดรดุษฎีและถนนประจักษ์ศิลปาคม เป็นย่านการค้าสำคัญของเมืองอุดรธานีมาตั้งแต่อดีต ที่เชื่อมไปยังย่านอื่น ๆ ของตัวเมือง ห้างสรรพสินค้าที่กำลังเปิดตัวในย่านนี้ คือ

• แลนด์มาร์คพลาซา (ตึกคอม) อุดรธานี
  • โรงภาพยนตร์ SF cinema City ขนาด 8 โรง

ย่านถนนมิตรภาพ (ช่วงเลี่ยงเมือง อุดรธานี-หนองคาย)

ย่านธุรกิจแห่งใหม่ที่เกิดจากการขยายตัวของเมืองไปยังชานเมือง เป็นเส้นทางสำคัญที่เชื่อมต่อไปยังจังหวัดข้างเคียง และประเทศเพื่อนบ้าน ทำให้มีห้างสรรพสินค้าและร้านค้ามากมายเกิดขึ้น โดยเฉพาะกลุ่มวัสดุก่อสร้างและเฟอร์นิเจอร์ และค้าส่ง ค้าปลีกสินค้าแฟชั่น

• ทูลส์ โปร พลัส
• Global House
• HomePro สาขา อุดรธานี
• Home Mart อุดรนำชัย
• Index Living Mall
• Premium outlet Udonthani
• ศูนย์การค้าโบ๊เบ๊อุดร
• เซฟ มาร์ท สาขา 2
• The V-Speed Royal Gallery
• ENC Autotrade

ย่านถนนมิตรภาพ (ช่วงเลี่ยงเมือง อุดรธานี-ขอนแก่น)

ย่านธุรกิจแห่งใหม่ที่เกิดจากการขยายตัวของเมืองไปยังชานเมือง เป็นเส้นทางสำคัญที่เชื่อมต่อไปยังจังหวัดข้างเคียง

• ร้านวัสดุตกแต่งบ้าน อีซี่โฮม สาขา บ้านจั่น

ย่านถนนบุญยาหาร (เลี่ยงเมือง ช่วงอุดรธานี-หนองบัวลำภู)

ย่านธุรกิจแห่งใหม่ ที่เกิดจากการขยายตัวของตัวเมืองไปยังชานเมือง ซึ่งมีหมู่บ้านจัดสรรจำนวนมากตั้งอยู่ เป็นเส้นทางที่เชื่อมต่อไปยังสบามบินนานาชาติอุดรธานีซึ่งเป็นศูนย์กลางการบินของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ นอกจากนี้ ถนนสายนี้ยังเป็นที่ตั้งของสถานีขนส่งผู้โดยสารอุดรธานีแห่งที่สอง ตลอดจนสามารถเชื่อมต่อไปยังจังหวัดหนองบัวลำภูและจังหวัดเลย ทำให้มีห้างค้าปลีกค้าส่งจำนวนมากตั้งอยู่ ได้แก่

• สำเพ็งอุดรธานี
• ศูนย์ค้าส่ง 168 เซนเตอร์ (สำเพ็ง2)
• ตลาดน้ำ เพิง พัน ล้าน
• ตั้งงี่สุ่น ซูเปอร์สโตร์ สาขา สาขา 2 นาดี
• เทสโก้ โลตัส สาขา อุดรธานี (ใกล้ตลาดรังษิณา)
• เทสโก้ โลตัส สาขา นาดี อุดรธานี 2
• บิ๊กซี อุดรธานี สาขา 2 (คาร์ฟูร์เดิม)
• ร้านวัสดุตกแต่งบ้าน อีซี่โฮม สาขา นาดี
• ตลาดน้ำ เพิง พัน ล้าน

ชาวอุดรธานีที่มีชื่อเสียง

• พลตรี พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม ผู้ก่อตั้งจังหวัดอุดรธานี และทรงพัฒนาจังหวัดอุดรธานี
• ศักดิ์สิทธิ์ แท่งทอง นักแสดง-พิธีกรชื่อดัง
• สัญญา คุณากร นักแสดง-พิธีกรชื่อดัง
• ต้องตา เกียรติวายุภักษ์
• นำชัย ทักษิณอีสาน
• วันดี สิงห์วังชา
• สมเกียรติ ตั้งกิจวานิชย์ นักวิชาการด้านสื่อโทรคมนาคม
• หลวงปู่ขาว อนาลโย
• หลวงตามหาบัว
• ฝน ธนสุนทร นักร้อง
• อาณัตพล ศิริชุมแสง เดอะสตาร์ 3
• โกสินทร์ ราชกรม นักแสดง
• จามจุรี เชิดโฉม นักแสดง
• อนุสรา วันทองทักษ์ ผู้เข้าแข่งขันในปฏิบัติการคนล่าฝัน (Academy Fantasia) ปีที่ 2
• กิตติ เชี่ยววงศ์กุล (เกลือ) ผู้กำกับละคร บ้านนี้มีรัก นักแสดงเรื่อง เป็นต่อ
• รุจินันท์ พันธ์ศรีทุม รองมิสไทยแลนด์ยูนิเวิร์ส อันดับ 1 ประจำปี 2552
• สุดารัตน์ บุตรพรหม ตุ๊กกี้ (สามช่า)
• จอมพลประภาส จารุเสถียร อดีตรองนายกรัฐมนตรี
• แหลม มอริสัน มือกีตาร์ระดับต้น ๆ ของประเทศ
• พิพัฒน์ ต้นกันยา นักฟุตบอลทีมชาติไทย
• มนตรี เจนอักษร
• จีระศักดิ์ ปานพุ่ม
• ต้อย หมวกแดง
• มงคล ธรรมดี
• พรศักดิ์ ส่องแสง
• ศิริพร อำไพพงษ์ (เจ้าของเพลง ปริญญาใจ)
• ชไมพร สิทธิวรนันท์
• ปอยฝ้าย มาลัยพร
• คำมอด พรขุนเดช
• ปริศนา วงศ์ศิริ
• บรรเจิด สันธนะพานิช
• ส้มโอ พรางชมพู
• หงส์ทอง ดาวอุดร
• ขจรเดช พรมรักษา(กบ) มือกลองวงบิ๊กแอส
• ไมค์ ภิรมย์พร

ดูเพิ่ม

• มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี
• วังนาคินทร์คำชะโนด
• สโมสรฟุตบอลอุดรธานี
• แหล่งโบราณคดีบ้านเชียง
• ท่าอากาศยานนานาชาติอุดรธานี
• รายชื่อวัดในจังหวัดอุดรธานี
• รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดอุดรธานี
• รายชื่อสาขาของธนาคารในจังหวัดอุดรธานี
• รายชื่อห้างสรรพสินค้าในจังหวัดอุดรธานี

• หลวงตามหาบัว ญาณสัมปันโน
  หลวงตามหาบัว ญาณสัมปันโน
• 
  คำชะโนด
• 
  แหล่งมรดกโลกบ้านเชียง
• โรงเรียนอุดรพิทยานุกูล
  โรงเรียนอุดรพิทยานุกูล
• 
  อุทยานประวัติศาสตร์ภูพระบาท

แหล่งข้อมูลอื่น

• เว็บไซต์อย่างเป็นทางการของจังหวัดอุดรธานี
• เทศบาลนครอุดรธานี
• อุดรธานีแผนที่
• ข้อมูลในอุดรธานี

• แผนที่และภาพถ่ายทางอากาศของ จังหวัดอุดรธานี
  • แผนที่ จาก มัลติแมป โกลบอลไกด์ หรือ กูเกิลแผนที่
  • ภาพถ่ายทางอากาศ จาก เทอร์ราเซิร์ฟเวอร์
  • ภาพถ่ายดาวเทียม จาก วิกิแมเปีย