แหล่งโบราณคดีบ้านเชียง

แหล่งโบราณคดีบ้านเชียง *
มรดกโลกโดยยูเนสโก
แผ่นจารึกมรดกโลกในแหล่งโบราณคดีบ้านเชียง
ประเทศ	ราชอาณาจักรไทย
ประเภท	มรดกทางวัฒนธรรม
เกณฑ์พิจารณา	(iii)
อ้างอิง	575
ประวัติการขึ้นทะเบียน
ขึ้นทะเบียน	2535 (คณะกรรมการสมัยที่ 16)
ชื่อตามที่ได้จดทะเบียนในบัญชีมรดกโลก ** ภูมิภาคที่จัดแบ่งโดยยูเนสโก

แหล่งโบราณคดีบ้านเชียง เป็นแหล่งโบราณคดีสำคัญแห่งหนึ่ง อยู่ที่อำเภอหนองหาน จังหวัดอุดรธานี ที่ทำให้รับรู้ถึงการดำรงชีวิตในสมัยก่อนประวัติศาสตร์ย้อนหลังไปกว่า 5,000 ปี

ร่องรอยของมนุษย์ในประเทศไทยสมัยดังกล่าว แสดงให้เห็นถึงวัฒนธรรมที่มีพัฒนาการแล้วในหลายๆ ด้าน โดยเฉพาะด้านความรู้ความสามารถหรือภูมิปัญญา อันเป็นเครื่องมือสำหรับช่วยให้ผู้คนเหล่านั้นสามารถดำรงชีวิตและสร้างสังคม-วัฒนธรรมของมนุษย์ได้สืบเนื่องต่อกันมาเป็นระยะเวลายาวนาน วัฒนธรรมบ้านเชียงได้ครอบคลุมถึงแหล่งโบราณคดีในภาคตะวันออกเฉียงเหนืออีกกว่าร้อยแห่ง ซึ่งเป็นบริเวณพื้นที่ที่มีมนุษย์อยู่อาศัยหนาแน่นมาตั้งแต่หลายพันปีแล้ว ด้วยเหตุนี้เององค์การยูเนสโกของสหประชาชาติจึงได้ยอมรับขึ้นบัญชีแหล่งวัฒนธรรมบ้านเชียงไว้เป็นแห่งหนึ่งในบรรดามรดกโลก

เครื่องมือและอุปกรณ์ยุคโบราณ

แหล่งโบราณคดีบ้านเชียง

ภาชนะดินเผาบ้านเชียง

ศิลปะเครื่องปั้นดินเผา

ศิลปะเครื่องปั้นดินเผา ของบ้านเชียงนั้น สามารถแบ่งออกได้เป็น 3 ยุค ได้แก่

1. ภาชนะดินเผาสมัยต้น อายุ 5,600-3,000 ปี มีลายเชือกทาบ ซึ่งคาดกันว่าเป็นปอกัญชา ทั้งยังมีลายขูดขีด และมีการเขียนสีบ่า โดยพบวางคู่กับโครงกระดูก บางใบใช้บรรจุศพเด็กด้วย
2. ภาชนะดินเผาสมัยกลาง อายุ 3,000 ปี-2,300 ปี สมัยนี้เป็นสมัยที่เริ่มมีการขีดทาสีแดงแล้ว
3. ภาชนะดินเผาสมัยปลาย อายุ 2,300 ปี-1,800 ปี เป็นยุคที่มีลวดลายที่สวยงามที่สุด ลวดลายพิสดาร สะท้อนให้เห็นถึงสภาพสังคมที่สงบสุข ก่อนที่จะกลายมาเป็นการเคลือบน้ำโคลนสีแดงขัดมัน

สำริด

ชาวบ้านเชียงโบราณนิยมทำเครื่องมือเครื่องใช้ และเครื่องประดับจากสำริดในระยะแรก ก่อนที่จะได้รู้จักใช้การใช้เหล็ก ชาวพอลินีเซียมีหลักฐานว่านิยมใช้สำริดเช่นกัน ใช้ทำเป็นกลองมโหระทึก

ประวัติศาสตร์ไทย

ยุคก่อนประวัติศาสตร์
บ้านเชียง ประมาณ 2500 ปีก่อน พ.ศ.
บ้านเก่า ประมาณ 2000 ปีก่อน พ.ศ.
ยุคอาณาจักร
สุวรรณภูมิ ก่อนพุทธศตวรรษที่ 3- พุทธศตวรรษที่ 5
โจฬะ พุทธศตวรรษที่ 2-17
สุวรรณโคมคำ พุทธศตวรรษที่ 4-5
ทวารวดี-นครชัยศรี-ศรีจนาศะ ประมาณ พุทธศตวรรษที่ 5-15
โยนกนาคพันธุ์ พ.ศ. 638-1088
คันธุลี พ.ศ. 994-1202				เวียงปรึกษา 1090-1181
ศรีวิชัย พ.ศ. 1202-1758		ละโว้ 1191 -1470		หิรัญเงินยางฯ 1181 - 1805
			หริภุญชัย 1206-1835
สงครามสามนคร พ.ศ. 1467-1470
	สุพรรณภูมิ ละโว้ ตามพรลิงค์ ลังกาสุกะ
พริบพรี นครศรีธรรมราช		สุโขทัย 1792-1981	พะเยา 1190-2011		เชียงราย 1805-1835
				ล้านนา 1835-2101
อยุธยา (1)
พ.ศ. 1893-2112
สค.ตะเบ็งชเวตี้
สค.ช้างเผือก   เสียกรุงครั้งที่ 1    พ.ศ. 2112		พิษณุโลก 2106-2112	ล้านนาของพม่า 2101-2317   แคว้นล้านนา   แคว้นเชียงใหม่
กรุงศรีอยุธยา (2) พ.ศ. 2112-2310
เสียกรุงครั้งที่ 2
สภาพจลาจล
กรุงธนบุรี พ.ศ. 2310-2325			ล้านนาของสยาม 2317-2442   นครเชียงใหม่
กรุงรัตนโกสินทร์ พ.ศ. 2325-ปัจจุบัน   สงครามเก้าทัพ   อานามสยามยุทธ   การเสียดินแดน   มณฑลเทศาภิบาล   สงครามโลก: ครั้งที่ 1 - ครั้งที่ 2
ยุครัฐประชาชาติ
ประเทศไทย   ปฏิวัติ พ.ศ. 2475   เปลี่ยนแปลงชื่อประเทศ   พ.ศ. 2475–2516   พ.ศ. 2516–ปัจจุบัน			สหรัฐไทยเดิม พ.ศ. 2485-2489

มรดกโลก

แหล่งโบราณคดีบ้านเชียงได้จดทะเบียนเป็นมรดกโลกเมื่อปี พ.ศ. 2535 ในการประชุมคณะกรรมการมรดกโลกสมัยสามัญครั้งที่ 16 ที่เมืองแซนตาเฟ ประเทศสหรัฐอเมริกา โดยผ่านข้อกำหนดและหลักเกณฑ์ในการพิจารณาให้เป็นแหล่งมรดกโลก ดังนี้

• เป็นสิ่งที่ยืนยันถึงหลักฐานของวัฒนธรรมหรืออารยธรรมที่ปรากฏให้เห็นอยู่ในปัจจุบันหรือว่าที่สาบสูญไปแล้ว

การเดินทาง

การเดินทางไปยังพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติบ้านเชียง สามารถขับรถตามเส้นทางหมายเลข 22 เส้นอุดรธานี-สกลนคร ตรงกิโลเมตรที่ 50 ก็จะถึงปากทางเข้าบ้านปูลูก็ จะเห็นป้ายบอกทางไปพิพิธภัณฑ์ทางด้านซ้ายมือ เข้าสู่ทางหลวงหมายเลข 2225 อีกประมาณ 6 กิโลเมตร ก็จะถึงพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติบ้านเชียง

แหล่งข้อมูลอื่น

• แหล่งโบราณคดีบ้านเชียง - ศูนย์ข้อมูลมรดกโลก กระทรวงวัฒนธรรม
• แหล่งมรดกโลกบ้านเชียง