แหล่งโบราณคดีบ้านเชียง

แหล่งโบราณคดีบ้านเชียง *
แหล่งมรดกโลกโดยยูเนสโก
แหล่งโบราณคดีบ้านเชียง
พิกัด	17°24′21.0″N 103°14′33.6″E
ประเทศ	ไทย
ภูมิภาค **	เอเชียและแปซิฟิก
ประเภท	มรดกทางวัฒนธรรม
เกณฑ์พิจารณา	(iii)
อ้างอิง	575
ประวัติการขึ้นทะเบียน
ขึ้นทะเบียน	2535 (คณะกรรมการสมัยที่ 16)
* ชื่อตามที่ได้จดทะเบียนในบัญชีแหล่งมรดกโลก ** ภูมิภาคที่จัดแบ่งโดยยูเนสโก

แหล่งโบราณคดีบ้านเชียง เป็นแหล่งโบราณคดีสำคัญแห่งหนึ่ง อยู่ที่ตำบลบ้านเชียง (ในเขตเทศบาลตำบลบ้านเชียง) อำเภอหนองหาน จังหวัดอุดรธานี ที่ทำให้รับรู้ถึงการดำรงชีวิตในสมัยก่อนประวัติศาสตร์ย้อนหลังไปกว่า 5,000 ปี

ร่องรอยของมนุษย์ในสมัยดังกล่าว แสดงให้เห็นถึงวัฒนธรรมที่มีพัฒนาการแล้วในหลาย ๆ ด้าน โดยเฉพาะด้านความรู้ความสามารถหรือภูมิปัญญา อันเป็นเครื่องมือสำหรับช่วยให้ผู้คนเหล่านั้นสามารถดำรงชีวิตและสร้างสังคม-วัฒนธรรมของมนุษย์ได้สืบเนื่องต่อกันมาเป็นระยะเวลายาวนาน วัฒนธรรมบ้านเชียงได้ครอบคลุมถึงแหล่งโบราณคดีในภาคตะวันออกเฉียงเหนืออีกกว่าร้อยแห่ง ซึ่งเป็นบริเวณพื้นที่ที่มีมนุษย์อยู่อาศัยหนาแน่นมาตั้งแต่หลายพันปีแล้ว ด้วยเหตุนี้องค์การยูเนสโกจึงได้ยอมรับขึ้นบัญชีแหล่งวัฒนธรรมบ้านเชียงไว้เป็นแห่งหนึ่งในบรรดามรดกโลก

เครื่องมือและอุปกรณ์ยุคโบราณ

ศิลปะเครื่องปั้นดินเผา

ศิลปะเครื่องปั้นดินเผาของบ้านเชียงนั้น สามารถแบ่งออกได้เป็น 3 ยุค ได้แก่

1. ภาชนะดินเผาสมัยต้น อายุ 5,600–3,000 ปี มีลายเชือกทาบ ซึ่งคาดกันว่าเป็นปอกัญชา ทั้งยังมีลายขูดขีด และมีการเขียนสีบ่า โดยพบวางคู่กับโครงกระดูก บางใบใช้บรรจุศพเด็ก และยังมีประเพณีการฝังศพ โดยการฝังสิ่งของเครื่องใช้ลงไปเช่น ขวาน ใบหอก เป็นต้น
2. ภาชนะดินเผาสมัยกลาง อายุ 3,000–2,300 ปี สมัยนี้เป็นสมัยที่เริ่มมีการขีดทาสีแดง
3. ภาชนะดินเผาสมัยปลาย อายุ 2,300–1,800 ปี เป็นยุคที่มีลวดลายที่สวยงามที่สุด ลวดลายพิสดาร สะท้อนให้เห็นถึงสภาพสังคมที่สงบสุข ก่อนที่จะกลายมาเป็นการเคลือบน้ำโคลนสีแดงขัดมัน

สำริด

บทความนี้เป็นส่วนหนึ่งของ
ประวัติศาสตร์ไทย
ยุคก่อนประวัติศาสตร์
ประวัติศาสตร์ช่วงต้น การเข้ามาอยู่อาศัย แนวคิดถิ่นกำเนิดชนชาติไท บ้านเชียง ~2500 ปีก่อน พ.ศ. บ้านเก่า ~2000 ปีก่อน พ.ศ.
อาณาจักรมอญ-เขมร
ฟูนาน (611–1093) ทวารวดี (c. 6–c. 11) ละโว้ (c. 7–1630) จักรวรรดิเขมร (1345–1974) หริภุญไชย (c. 8–1835) ตามพรลิงก์ (c. 8–c. 14)
อาณาจักรของคนไท
กรุงสุโขทัย (1792–1981) ลพบุรี (1648–1931) สุพรรณบุรี (พุทธศตวรรษที่ 18–1952) อาณาจักรล้านนา (1835–2101) นครพะเยา (1637–1881) นครน่าน (พุทธศตวรรษที่ 18–1992) นครศรีธรรมราช (c. 13–2325)
หลังกรุงศรีอยุธยา
กรุงศรีอยุธยา (1893–2310)  เสียกรุงครั้งที่ 1 การปฏิวัติ พ.ศ. 2231 เสียกรุงครั้งที่ 2 ประเทศราชเชียงใหม่ (2101–2317) นครศรีธรรมราช (c. 13–2325) กรุงธนบุรี (2310–25)  สภาพจลาจล นครเชียงใหม่ (2317–2437) กรุงรัตนโกสินทร์ (สมบูรณาญาสิทธิราช) (หลัง 2325)  สงครามเก้าทัพ 2328 อานัมสยามยุทธ 2374–7, 2384–8 กบฏเจ้าอนุวงศ์ 2369–71 สนธิสัญญาเบาว์ริง 2398 วิกฤตการณ์ ร.ศ. 112 2436 สงครามโลกครั้งที่ 1 2461 พ.ศ. 2475 ถึง 2516  กบฏบวรเดช 2476 รัฐนิยม 2482–5 สงครามโลกครั้งที่ 2 2484–8 รัฐประหาร พ.ศ. 2500 2500 การก่อการกำเริบคอมมิวนิสต์ 2508–26 เหตุการณ์ 14 ตุลา 2516 หลัง พ.ศ. 2516  เหตุการณ์ 6 ตุลา 2519 วิกฤตต้มยำกุ้ง 2540 วิกฤตการณ์การเมือง 2548–53 วิกฤตการณ์การเมือง 2556–7 รัฐประหาร 2557
ประวัติศาสตร์รายภูมิภาค
ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ พิษณุโลก กรุงเทพมหานคร ปาตานี
แบ่งตามหัวข้อ
หน่วยเงิน สงคราม ศาสนาพุทธ ความไม่สงบในชายแดนภาคใต้ พระมหากษัตริย์
สถานีย่อยประเทศไทย

ชาวบ้านเชียงโบราณนิยมทำเครื่องมือเครื่องใช้และเครื่องประดับจากสำริดในระยะแรก ก่อนที่จะได้รู้จักใช้การใช้เหล็ก ชาวพอลินีเซียมีหลักฐานว่านิยมใช้สำริดเช่นกัน เช่นใช้ทำเป็นกลองมโหระทึก

แหล่งมรดกโลก

แหล่งโบราณคดีบ้านเชียงได้จดทะเบียนเป็นแหล่งมรดกโลกเมื่อปี พ.ศ. 2535 ในการประชุมคณะกรรมการมรดกโลกสมัยสามัญครั้งที่ 16 ที่เมืองแซนตาเฟ รัฐนิวเม็กซิโก สหรัฐ โดยผ่านข้อกำหนดและหลักเกณฑ์ในการพิจารณาให้เป็นแหล่งมรดกโลก ดังนี้

• เป็นสิ่งที่ยืนยันถึงหลักฐานของวัฒนธรรมหรืออารยธรรมที่ปรากฏให้เห็นอยู่ในปัจจุบันหรือว่าที่สาบสูญไปแล้ว

การเดินทาง

การเดินทางไปยังพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติบ้านเชียง สามารถขับรถตามเส้นทางหมายเลข 22 เส้นอุดรธานี-สกลนคร ตรงกิโลเมตรที่ 50 ถึงปากทางเข้าบ้านปูลูจะเห็นป้ายบอกทางไปพิพิธภัณฑ์ทางด้านซ้ายมือ เข้าสู่ทางหลวงหมายเลข 2225 อีกประมาณ 6 กิโลเมตร จะถึงพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติบ้านเชียง

ระเบียงภาพ

• 

  แหล่งโบราณคดีบ้านเชียง

• 

  ภาชนะดินเผาบ้านเชียง

• 

  แผ่นจารึกแหล่งมรดกโลกในแหล่งโบราณคดีบ้านเชียง

แหล่งข้อมูลอื่น

• แหล่งมรดกโลกบ้านเชียง