จังหวัดเลย

จังหวัดเลย
จังหวัด
จากซ้ายไปขวาและบนลงล่าง : พระธาตุศรีสองรัก - วัดศรีโพธิ์ชัย - เชียงคาน - ผีตาโขน - ภูลมโล - สกายวอร์คพระใหญ่ภูคกงิ้ว
ธง ตรา
คำขวัญ:  เมืองแห่งทะเลภูเขา สุดหนาวในสยาม ดอกไม้งามสามฤดู ถิ่นที่อยู่อริยสงฆ์ มั่นคงความสะอาด
อักษรไทย	เลย
อักษรโรมัน	Loei
ชื่อไทยอื่น ๆ	เมืองเซไล, บ้านแฮ่
การปกครอง
• ผู้ว่าราชการ	ชัยธวัช เนียมศิริ (ตั้งแต่ พ.ศ. 2563)
พื้นที่
• ทั้งหมด	11,424.612 ตร.กม. (4,411.067 ตร.ไมล์)
อันดับพื้นที่	อันดับที่ 14
ประชากร  (พ.ศ. 2563)
• ทั้งหมด	638,736 คน
• อันดับ	อันดับที่ 40
• ความหนาแน่น	55.91 คน/ตร.กม. (144.8 คน/ตร.ไมล์)
• อันดับความหนาแน่น	อันดับที่ 71
รหัส ISO 3166	TH-42
สัญลักษณ์ประจำจังหวัด
• ต้นไม้	สนสามใบ
• สัตว์น้ำ	ปลาเพ้าชนิด Bangana lippus
ศาลากลางจังหวัด
• ที่ตั้ง	ภายในศูนย์ราชการจังหวัดเลย ถนนมลิวรรณ ตำบลกุดป่อง อำเภอเมืองเลย จังหวัดเลย 42000
• โทรศัพท์	0 4281 2142
• โทรสาร	0 4281 1746
เว็บไซต์	http://www.loei.go.th
แผนที่
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

เลย เป็นจังหวัดหนึ่งในภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบนของประเทศไทย ตั้งอยู่ในแอ่งสกลนครและอยู่ในกลุ่มจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน 1 ห่างจากกรุงเทพมหานครประมาณ 540 กิโลเมตร มีสภาพภูมิประเทศที่งดงาม อากาศหนาวเย็น เป็นแหล่งเพาะปลูกไม้ดอกไม้ประดับที่สำคัญแห่งหนึ่งของประเทศ และยังเป็นจังหวัดท่องเที่ยวที่สำคัญอีกด้วย

ประวัติศาสตร์

ก่อตั้งโดยชนเผ่าไทยที่สืบเชื้อสายมาจากบรรพบุรุษที่ก่อตั้งอาณาจักรโยนกเชียงแสน โดยพ่อขุนบางกลางหาวและพ่อขุนผาเมือง (เชื่อถือกันว่าเป็นเชื้อสายราชวงศ์สิงหนวัติ) ได้มีผู้คนอพยพจากอาณาจักรโยนกเชียงแสนที่ล่มสลายแล้ว ผ่านดินแดนล้านช้าง ข้ามลำน้ำเหืองขึ้นไปทางฝั่งขวาของลำน้ำหมันถึงบริเวณที่ราบ พ่อขุนผาเมืองได้ตั้งบ้านด่านขวา (ปัจจุบันอยู่ในบริเวณชายเนินนาด่านขวา ซึ่งมีซากวัดเก่าอยู่ในแปลงนาของเอกชน ระหว่างหมู่บ้านหัวแหลมกับหมู่บ้านนาเบี้ย อำเภอด่านซ้าย) ส่วนพ่อขุนบางกลางหาวได้แบ่งไพร่พลข้ามลำน้ำหมันไปทางฝั่งซ้าย สร้างบ้านด่านซ้าย (สันนิษฐานว่าอยู่ในบริเวณหมู่บ้านเก่า อำเภอด่านซ้ายในปัจจุบัน) ต่อมาจึงได้อพยพเลื่อนขึ้นไปตามลำน้ำไปสร้างบ้านหนองคู และได้นำนามหมู่บ้านด่านซ้าย มาขนานนามหมู่บ้านหนองคูใหม่ เป็น "เมืองด่านซ้าย" อพยพไปอยู่ที่เมืองบางยางในที่สุด โดยมีพ่อขุนผาเมืองอพยพผู้คนติดตามไปตั้งเมืองราด (เชื่อว่าเป็นเมืองศรีเทพ อยู่ในท้องที่อำเภอศรีเทพและอำเภอวิเชียรบุรี จังหวัดเพชรบูรณ์) และตั้งเมืองด่านซ้าย เป็นเมืองหน้าด่านทางตะวันออกของเมืองบางยาง

นอกจากนี้แล้ว ยังมีชาวโยนกอีกกลุ่มหนึ่งได้อพยพมาตั้งบ้านเรือนระหว่างชายแดนตอนใต้ของอาณาเขต ล้านนา ต่อแดนล้านช้างอยู่ชั่วระยะเวลาหนึ่ง ก่อนที่จะอพยพหนีภัยสงครามข้ามลำน้ำเหืองมาตั้งเมืองเซไลขึ้น (สันนิษฐานว่าอยู่ในท้องที่หมู่บ้านทรายขาว ตำบลทรายขาว อำเภอวังสะพุง) จากหลักฐานในสมุดข่อยที่มีการค้นพบ เมืองเซไลอยู่ด้วยความสงบร่มเย็นมาจนกระทั่งถึงสมัยเจ้าเมืองคนที่ 5 เกิดทุพภิกขภัย ข้าวยากหมากแพง ฝนฟ้าไม่ตก จึงได้พาผู้คนอพยพไปตามลำแม่น้ำเซไลถึงบริเวณที่ราบระหว่างปากลำห้วยไหลตกแม่เซไล จึงได้ตั้งบ้านเรือนขึ้นขนานนามว่า "บ้านแห่" (บ้านแฮ่) ส่วนลำห้วยให้ชื่อว่า "ห้วยหมาน"

ในปี พ.ศ. 2396 พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพิจารณาเห็นว่า หมู่บ้านแฮ่ซึ่งตั้งอยู่ริมฝั่งห้วยน้ำหมาน และอยู่ใกล้กับแม่น้ำเลย มีผู้คนเพิ่มมากขึ้น สมควรจะได้ตั้งเป็นเมือง เพื่อประโยชน์ในการปกครองอย่างใกล้ชิด จึงได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้จัดตั้งเป็นเมืองเรียกชื่อตามนามของแม่น้ำเลยว่า เมืองเลย ขึ้นต่อเมืองเพชรบูรณ์อีกทีหนึ่ง ต่อมา พ.ศ. 2440 ได้มีประกาศใช้พระราชบัญญัติลักษณะปกครองพื้นที่ ร.ศ. 116 แบ่งการปกครองเมืองเลยออกเป็น 3 อำเภอ ได้แก่ อำเภอกุดป่อง อำเภอท่าลี่ (เดิมตำบลอาฮีเป็นอำเภอ แต่ถูกลดบทบาทลงเป็นตำบลเพราะอยู่ใกล้กับแม่น้ำเหือง เป็นผลมาจากการเสียดินแดนให้ลาวโดยประเทศฝรั่งเศส) อำเภอนากอก (ปัจจุบันอยู่ในประเทศลาว) อำเภอที่ตั้งเมืองคือ อำเภอกุดป่อง ต่อมา พ.ศ. 2442-2449 ได้เปลี่ยนชื่อเมืองเลยเป็น บริเวณลำน้ำเลย พ.ศ. 2449-2450 เปลี่ยนชื่อบริเวณลำน้ำเลยเป็นบริเวณลำน้ำเหือง และใน พ.ศ. 2450 ได้มีประกาศของกระทรวงมหาดไทยลงวันที่ 4 มกราคม พ.ศ. 2450 ยกเลิกบริเวณลำน้ำเหือง ให้คงเหลือไว้เฉพาะ "เมืองเลย" โดยให้เปลี่ยนชื่ออำเภอกุดป่อง เป็น "อำเภอเมืองเลย"

ภูมิศาสตร์

ที่ตั้งและอาณาเขต

จังหวัดเลยตั้งอยู่ทางตอนบนของภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย มีพื้นที่ทั้งหมด 11,424.612 ตารางกิโลเมตร หรือ 7,140,382 ไร่ หรือประมาณร้อยละ 6.77 ของพื้นที่ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มีระยะทางจากกรุงเทพมหานคร 520 กิโลเมตร มีอาณาเขตติดต่อกับจังหวัดอื่น ๆ ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับแขวงไชยบุรีและแขวงเวียงจันทน์ ประเทศลาว โดยมีแม่น้ำโขงและแม่น้ำเหืองไหลกั้นพรมแดนระหว่างกัน
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับจังหวัดหนองคาย จังหวัดอุดรธานี และจังหวัดหนองบัวลำภู
• ทิศใต้ ติดต่อกับจังหวัดขอนแก่นและจังหวัดเพชรบูรณ์
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับจังหวัดพิษณุโลก

ลักษณะภูมิประเทศ

จังหวัดเลยตั้งอยู่บนพื้นที่ราบสูงโคราช หรือที่เรียกกันว่า แอ่งสกลนคร ลักษณะภูมิประเทศส่วนใหญ่เป็นทิวเขาในแนวทางทิศเหนือใต้ และจะมีพื้นที่ราบลุ่มระหว่างหุบเขาที่ไม่ใหญ่มากนัก สลับกันอยู่ในแนวเทือกเขา จังหวัดเลยมีภูเขาสูงกระจัดกระจาย โดยเฉพาะทางตะวันตกและทางด้านใต้ของจังหวัด ทั้งนี้ยังมีแหล่งน้ำสำคัญคือแม่น้ำโขงในบริเวณตอนบนของจังหวัด

ลักษณะภูมิอากาศ

เทอร์โมมิเตอร์ยักษ์ที่หน้าอำเภอภูเรือ

จังหวัดเลยเป็นจังหวัดที่เรียกได้ว่าหนาวที่สุดของประเทศ เคยมีอุณหภูมิต่ำสุดประมาณ -1.3 องศาเซลเซียส (2 มกราคม พ.ศ. 2517) อุณหภูมิสูงสุดประมาณ 43.5 องศาเซลเซียส (25 เมษายน พ.ศ. 2517) อุณหภูมิเฉลี่ยตลอดทั้งปีอยู่ที่ประมาณ 25.5-26.5 องศาเซลเซียส และจะมีอุณหภูมิที่หนาวจัดในช่วงระหว่างเดือนธันวาคม-มกราคม โดยช่วง 10 ปีที่ผ่านมา อุณหภูมิต่ำสุดประมาณ 5.5 องศาเซลเซียส (พ.ศ. 2557)

ข้อมูลภูมิอากาศของจังหวัดเลย (พ.ศ. 2504-2533)
เดือน	ม.ค.	ก.พ.	มี.ค.	เม.ย.	พ.ค.	มิ.ย.	ก.ค.	ส.ค.	ก.ย.	ต.ค.	พ.ย.	ธ.ค.	ทั้งปี
อุณหภูมิสูงสุดเฉลี่ย °C (°F)	29 (84)	32 (90)	34 (93)	35 (95)	33 (91)	32 (90)	32 (90)	31 (88)	31 (88)	30 (86)	29 (84)	28 (82)	31.3 (88.4)
อุณหภูมิต่ำสุดเฉลี่ย °C (°F)	14 (57)	17 (63)	19 (66)	22 (72)	23 (73)	23 (73)	23 (73)	23 (73)	22 (72)	21 (70)	18 (64)	15 (59)	20 (68)
หยาดน้ำฟ้า มม (นิ้ว)	6 (0.24)	17 (0.67)	37 (1.46)	95 (3.74)	213 (8.39)	164 (6.46)	159 (6.26)	177 (6.97)	226 (8.9)	117 (4.61)	17 (0.67)	3 (0.12)	1,231 (48.46)

สัญลักษณ์ประจำจังหวัด

• ต้นไม้ประจำจังหวัด: สนสามใบ (Pinus kesiya)
• คำขวัญประจำจังหวัด: เมืองแห่งทะเลภูเขา สุดหนาวในสยาม ดอกไม้งามสามฤดู ถิ่นที่อยู่อริยสงฆ์ มั่นคงความสะอาด
• ลักษณะรูปร่างของจังหวัดเลย: ลักษณะรูปร่างของจังหวัดเลยมีรูปร่างคล้ายกับ "ศีรษะของลูกไดโนเสาร์พันธุ์ไทรเซอราทอปส์ที่ไม่มีเขา"

หน่วยการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

การปกครองแบ่งออกเป็น 14 อำเภอ 90 ตำบล 840 หมู่บ้าน

แผนที่ตำแหน่งของอำเภอในจังหวัดเลย

อำเภอในจังหวัดเลย

ลำดับ	ชื่ออำเภอ	อักษรโรมัน	พื้นที่ (ตร.กม.)	ความหนาแน่น (ตร.กม.)	ระยะห่างจากตัวจังหวัด (กม.)	ตำบล	หมู่บ้าน	ประชากร	รหัสไปรษณีย์
1	เมืองเลย	Mueang Loei	1480	83.21	0	13	135	123,830	42000,42100
2	นาด้วง	Na Duang	590	44.86	37	4	41	26,464	42210
3	เชียงคาน	Chiang Khan	867	70.32	48	8	82	61,197	42110
4	ปากชม	Pak Chom	957	44.05	92	6	50	42,015	42150
5	ด่านซ้าย	Dan Sai	1732	29.67	82	10	99	52,038	42120
6	นาแห้ว	Na Haeo	628	18.59	117	5	34	11,620	42170
7	ภูเรือ	Phu Ruea	880	25.68	49	6	47	22,436	42160
8	ท่าลี่	Tha Li	683	41.15	46	6	41	28,407	42140
9	วังสะพุง	Wang Saphung	1145	97.24	22	10	144	112,043	42130
10	ภูกระดึง	Phu Kradueng	709	48.66	74	4	54	34,613	42180
11	ภูหลวง	Phu Luang	595	42.09	50	5	46	24,899	42230
12	ผาขาว	Pha Khao	463	91.19	63	5	64	42,221	42240
13	เอราวัณ	Erawan	262	130.15	42	4	47	34,838	42220
14	หนองหิน	Nong Hin	435	57.46	47	3	34	25,086	42190

การปกครองส่วนท้องถิ่น

2 เทศบาลเมือง และ 27 เทศบาลตำบล

อำเภอเมืองเลย เทศบาลเมืองเลย เทศบาลตำบลนาอ้อ เทศบาลตำบลน้ำสวย เทศบาลตำบลนาอาน เทศบาลตำบลนาโป่ง เทศบาลตำบลนาดินดำ อำเภอนาด้วง เทศบาลตำบลนาด้วง เทศบาลตำบลนาดอกคำ

อำเภอเชียงคาน เทศบาลตำบลเชียงคาน เทศบาลตำบลเขาแก้ว เทศบาลตำบลธาตุ อำเภอปากชม เทศบาลตำบลเชียงกลม เทศบาลตำบลปากชม เทศบาลตำบลคอนสา อำเภอด่านซ้าย เทศบาลตำบลด่านซ้าย เทศบาลตำบลศรีสองรัก

อำเภอนาแห้ว เทศบาลตำบลนาแห้ว อำเภอภูเรือ เทศบาลตำบลภูเรือ เทศบาลตำบลร่องจิก อำเภอท่าลี่ เทศบาลตำบลท่าลี่ อำเภอวังสะพุง เทศบาลเมืองวังสะพุง เทศบาลตำบลปากปวน เทศบาลตำบลศรีสงคราม

อำเภอภูกระดึง เทศบาลตำบลภูกระดึง อำเภอภูหลวง อำเภอผาขาว เทศบาลตำบลท่าช้างคล้อง เทศบาลตำบลโนนปอแดง อำเภอเอราวัณ เทศบาลตำบลผาอินทร์แปลง เทศบาลตำบลเอราวัณ อำเภอหนองหิน เทศบาลตำบลหนองหิน

ประชากรศาสตร์

ลักษณะทางสังคม

จังหวัดเลยมีโครงสร้างทางสังคมแบบจารีตประเพณี คนพื้นเมืองส่วนใหญ่จะต่างจากคนภาคตะวันออกเฉียงเหนือทั่ว ๆ ไปซึ่งมีเชื้อสายชาวลาวเวียงจันทน์และชาวลาวจำปาศักดิ์ แต่เป็นเชื้อสายชาวลาวหลวงพระบาง จึงมีประเพณี ศิลปะ และวัฒนธรรมหลายอย่างที่มีลักษณะเฉพาะ แตกต่างจากจังหวัดอื่น ๆ ในภาคอีสานของประเทศไทย

กลุ่มเชื้อชาติประชากร

ชาวไทเลย

ไทเลย เป็นชื่อเรียกคนเมืองเลย ในประวัติศาสตร์บันทึกไว้ว่า คนเมืองเลยคือกลุ่มชนที่อพยพจากชายแดนตอนเหนืออาณาจักรสุโขทัย ซึ่งสืบเชื้อสายมาจากไทหลวงพระบาง เข้ามาตั้งถิ่นฐานอยู่ที่เมืองเซไล (บ้านทรายขาว อำเภอวังสะพุง ปัจจุบัน) ในปี พ.ศ. 2396 ซึ่งตรงกับสมัยรัชกาลที่ 4 ต่อมาได้ย้ายมาอยู่ที่บ้านแห่ (บ้านแฮ่ปัจจุบัน) ได้ตั้งบ้านเรือนเรียกว่าเมืองเลย นับตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา เมืองเลยก็รวมตัวกันเป็นเมืองใหญ่ โดยการรวมตัวของ อำเภอกุดป่อง อำเภอท่าลี่ ซึ่งขึ้นกับมณฑลอุดร อำเภอด่านซ้าย ซึ่งขึ้นกับมณฑลพิษณุโลก เมืองเชียงคาน ซึ่งขึ้นกับเมืองพิชัย อำเภอต่าง ๆ เหล่านี้จึงโอนขึ้นกับเมืองเลยทั้งหมดตั้งแต่ พ.ศ. 2450 เป็นต้นมา

ชาวไทเลยจะมีนิสัยใจคอเหมือนกับชนเชื้อชาติโบราณซึ่งไม่ค่อยเปลี่ยนแปลงไปจากดั้งเดิม มีสำเนียงพูดที่แปลกและนิ่มนวล พูดสุภาพและไม่ค่อยพูดเสียงดัง กิริยามารยาทดีงาม อารมณ์เยือกเย็นไม่วู่วาม มีนิสัยรักความสงบเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ รักถิ่นที่อยู่ไม่ค่อยอพยพไปอยู่ที่อื่น ส่วนทางด้านวัฒนธรรมประเพณีที่ปฏิบัติสืบทอดต่อกันมา ได้แก่ “ฮีตสิบสอง–คองสิบสี่” คือการทำบุญตามประเพณีทั้งสิบสองเดือนของแต่ละปี

บ้านชาวไทเลยเป็นเรือนหลังใหญ่ ยกพื้นสูงมีระเบียงหรือชานยื่นออกมาหน้าเรือน มีเรือนครัวซึ่งส่วนใหญ่จะสร้างแยกต่างหากโดยมีชานต่อเชื่อมติดกัน สำหรับหลังคาของเรือนนอนมุงด้วยหญ้าคาหรือไม้แป้นเก็ด ฝาเรือน พื้นเรือนนิยมทำด้วยไม้แผ่นเรียกว่า ไม้แป้น ส่วนเสาจะใช้ไม้เนื้อแข็งเป็นต้นๆ หรืออิฐก่อเป็นเสาใหญ่ มีบันไดไม้พาดไว้สำหรับขึ้นลง ส่วนเรือนครัวมุงด้วยหญ้าคา ฝาและพื้น จะนิยมทำด้วยฟากไม้ไผ่สับแผ่ออกเป็นแผ่น และเสาจะทำด้วยไม้เนื้อแข็งเช่นกัน

จังหวัดเลย มีคนพื้นเมืองที่มีเชื้อชาติไทย ซึ่งเรียกตัวเองว่า ไทเลย เป็นกลุ่มคนกลุ่มใหญ่ที่สุด นอกจากนี้ก็มีคนเชื้อชาติจีน ชาวเขา ไทดำ ไทพวน

ชาวไทดำ

ชาวไทดำ อพยพมาจากแคว้นพวน ในประเทศลาวปัจจุบัน ซึ่งก่อนหน้านั้นอยู่ที่แคว้นสิบสองจุไท ซึ่งเป็นบ้านเกิดเดิมของชาวไทดำ ในอดีตแคว้นสิบสองจุไทเป็นเขตอาณาจักรสยาม ปัจจุบันอยู่ในประเทศเวียดนาม เมื่อปี พ.ศ. 2417 เมื่อพวกฮ่อยกกำลังมาตีเมืองเชียงขวาง ซึ่งเป็นหัวเมืองสำคัญในแคว้นพวน จึงได้เริ่มอพยพลงมาตามเส้นทางเรื่อยๆ จนได้มาพักที่บ้านน้ำก้อใหญ่ ตำบลน้ำก้อ อำเภอหล่มสัก จังหวัดเพชรบูรณ์ ต่อมามีชาวไทยดำกลุ่มหนึ่ง ได้เดินทางข้ามแม่น้ำโขง ไปยังบ้านน้ำกุ่ม แขวงเวียงจันทน์ แต่ในขณะนั้นเขตเวียงจันทน์มีปัญหาการเจรจากับฝรั่งเศส ไทดำจึงข้ามแม่น้ำโขงกลับมาตั้งหมู่บ้านนาป่าหนาด ตำบลเขาแก้ว อำเภอเชียงคาน ซึ่งเป็นถิ่นฐานดั้งเดิม และถาวรจนถึงปัจจุบัน ที่หมู่บ้านนาป่าหนาด ตำบลเขาแก้ว อำเภอเชียงคาน เมื่อปี พ.ศ. 2438 มี 15 ครัวเรือน ปัจจุบันชาวไทดำ มีจำนวน 825 ครัวเรือน มีอาชีพส่วนใหญ่ทางการเกษตรกรรม

ชาวไทพวน

ชาวไทพวน ได้อพยพเข้ามาตั้งถิ่นฐานที่บ้านบุฮมและบ้านกลาง อำเภอเชียงคาน จากถิ่นฐานเดิมที่เมืองเตาไห หลวงพระบาง ประเทศลาว เมื่อครั้งพวกจีนฮ่อ กลา เวียง รุกรานเมืองเตาไห

ชาวไทใต้

ชาวไทใต้ อพยพมาจากภาคอีสานเข้ามาตั้งถิ่นฐานในจังหวัดเลย ส่วนใหญ่มาจากจังหวัดกาฬสินธุ์ จังหวัดอุบลราชธานี และจังหวัดยโสธร เมื่อ พ.ศ. 2506 จะพบชาวไทใต้จำนวนมากที่อำเภอเอราวัณ และอำเภอนาด้วง ภาษาพูด แตกต่างจากภาษาไทเลย เพราะได้สืบทอดมาจากถิ่นเดิมของตน เช่น ภาษาไทยอีสาน ภาษาถิ่นอุบล ภาษาไทยโคราช

ภาษาของคนจังหวัดเลย

มีสำเนียงภาษาแตกต่างจากภาษาพูดของคนในจังหวัดภาคอีสานอื่น ๆ เพราะกลุ่มคนที่อาศัยปัจจุบันนี้มีประวัติการอพยพเคลื่อนย้ายจากเมืองหลวงพระบางแห่งอาณาจักรล้านช้าง ต่อมาต้นพุทธศตวรรษที่ 23 ชาวหลวงพระบางและชาวเมืองบริเวณใกล้เคียงที่อพยพมาเมืองเลยได้นำวัฒนธรรมด้านภาษาอีสานถิ่นอื่นเข้ามาด้วย โดยภาษาเลยนั้นจัดอยู่ในกลุ่มหลวงพระบางอันประกอบด้วยภาษาเมืองแก่นท้าว ภาษาอำเภอด่านซ้าย และภาษาอำเภอเมืองเลย ดังนั้นสำเนียงพูดของชาวไทเลยจึงมีลักษณะการพูดเหมือนชาวหลวงพระบาง แต่บางพยางค์ออกเป็นเสียงสูงคล้ายสำเนียงพูดของชาวปักษ์ใต้ ฟังดูไพเราะนุ่มนวลจึงเป็นเอกลักษณ์เฉพาะคนเมือง ส่วนคนในวังสะพุงจะพูดเสียงห้วนกว่าชาวเลยถิ่นอื่น

การขนส่ง

จังหวัดเลยอยู่ห่างจากกรุงเทพมหานครประมาณ 540 กิโลเมตร นักท่องเที่ยวสามารถเดินทางสู่จังหวัดเลยได้ทั้งทางรถยนต์ส่วนตัวและรถประจำทาง

• การเดินทางโดยรถยนต์ส่วนตัว จากกรุงเทพมหานคร สามารถไปได้ 2 เส้นทาง คือ
  1. ใช้ถนนพหลโยธิน ผ่านจังหวัดสระบุรี แล้วแยกใช้ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 ผ่านจังหวัดเพชรบูรณ์ จนถึงอำเภอหล่มสัก ต่อด้วยทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 203 เดิม) ผ่านอำเภอหล่มเก่า อำเภอภูเรือ เข้าสู่จังหวัดเลย
  2. ใช้ถนนพหลโยธิน จนถึงจังหวัดสระบุรี แล้วแยกใช้ถนนมิตรภาพ จนถึงอำเภอสีคิ้ว แยกซ้ายเข้าสู่ทางหลวงหมายเลข 201 ผ่านอำเภอด่านขุนทด อำเภอจัตุรัส จังหวัดชัยภูมิ อำเภอแก้งคร้อ อำเภอภูเขียว อำเภอชุมแพ อำเภอภูกระดึง อำเภอหนองหิน อำเภอวังสะพุง จนถึงจังหวัดเลย
• การเดินทางโดยทางเครื่องบิน โดยลงที่ท่าอากาศยานเลย มีสายการบิน นกแอร์ และไทยแอร์เอเชีย จาก ท่าอากาศยานดอนเมือง - ท่าอากาศยานเลย และ ท่าอากาศยานเลย - ท่าอากาศยานดอนเมืองให้บริการทุกวัน
• การเดินทางโดยรถโดยสาร รถโดยสารจากกรุงเทพมหานคร สายกรุงเทพฯ-เมืองเลย (สาย 29 และ 938) มีผู้ประกอบการหลายราย เช่น บริษัท ขนส่ง จำกัด(สาย 29) แอร์เมืองเลย (สาย29),ขอนแก่นทัวร์ (สาย 938),ชุมแพทัวร์(สาย 29),ภูกระดึงทัวร์,ศิขรินทร์ทัวร์ และสาย 14 กรุงเทพ - ภูเรือ ของ บริษัท เพชรประเสริฐ จำกัด และมีรถโดยสารระหว่างภาค สาย 808 นครราชสีมา-เชียงคาน และสาย 824 เลย-พัทยา-ระยอง ของบริษัทนครชัยขนส่ง สาย 636 เชียงใหม่-อุดรธานี ของบริษัทจักรพงษ์ทัวร์และอ.ศึกษาทัวร์ สาย 661 เชียงราย-นครพนม ของบริษัทสมบัติทัวร์ และจักรพงษ์ทัวร์ และมีสายอุดรธานี-พิษณุโลก ของนครไทยแอร์
• การเดินทางโดยรถไฟ จังหวัดเลยไม่มีเส้นทางรถไฟ ต้องเดินทางมาลงที่อุดรธานีแล้วต่อรถโดยสารมาจังหวัดเลย

รายชื่อถนนในจังหวัดเลย

รายชื่อถนนในจังหวัดเลย

ชื่อถนน	รายละเอียดของเส้นทาง	สถานที่บนถนน
ทล.21
ทล.210
ทล.211
ทล.2195
ถนนคีรีรัฐ	เริ่มต้นที่บริเวณหัวสะพานข้ามแม่น้ำหมาน (คอสะพานบ้านแฮ่) ถนนสถลเชียงคาน และสิ้นสุดบรรจบที่บริเวณสามแยก กม.0 ถนนเลย-เชียงคาน ตำบลกุดป่อง อำเภอเมืองเลย	สมาคมพุทธเมตตาเทวาสงเคราะห์ (หน่วยกู้ภัยเทวา)
ถนนเจริญรัฐ	เริ่มต้นที่บริเวณสามแยกศรีสะอาด (หน้าโรงเรียนชุมชนเทศบาล 1) ถนนพิพัฒนมงคล ตำบลกุดป่อง อำเภอเมืองเลย และสิ้นสุดบรรจบที่บริเวณสามแยกนาอาน ถนนมลิวัลย์ ตำบลนาอาน อำเภอเมืองเลย	วัดโพธิ์ชัย วัดศรีบุญเรือง วัดโพนงาม วัดโพนชัย สำนักงานเทศบาลเมืองเลย โรงเรียนชุมชนเทศบาล 2 สำนักงานอุตุนิยมวิทยาจังหวัดเลย วิทยาลัยเทคนิคเลย วิทยาลัยอาชีวศึกษาเลย สำนักงานเกษตรจังหวัดเลย ธนาคารกรุงไทย สาขาเลย ธนาคารออมสิน สาขาเลย ธนาคารกรุงเทพ สาขาเลย ตลาดเย็นเทศบาลเมืองเลย จวนผู้ว่าราชการจังหวัดเลย วงเวียนหอนาฬิกา
ถนนนกแก้ว	เริ่มต้นที่บริเวณหน้าวัดวิเวกธรรมคุณ (วัดนาฮุง)ตำบลเมือง อำเภอเมืองเลย และสิ้นสุดบรรจบที่วงเวียนน้ำพุ ตำบลกุดป่อง อำเภอเมืองเลย	สำนักงานอัยการจังหวัดเลย ศาลจังหวัดเลย ธนาคารกรุงไทย สาขาศาลากลางจังหวัดเลย
ถนนพาณิชย์พัฒนา	เริ่มต้นที่บริเวณแยกตะวันฉาย ถนนราษฎรอุทิศ ตำบลกุดป่อง อำเภอเมืองเลย และสิ้นสุดบรรจบที่บริเวณถนนร่วมพัฒนา ตำบลกุดป่อง อำเภอเมืองเลย	สมาคมพ่อค้าจังหวัดเลย
ถนนพิพัฒนมงคล	เริ่มต้นที่บริเวณร้านอาหารครัวพิพัฒน์ ถนนมลิวัลย์ อำเภอเมืองเลย และสิ้นสุดบรรจบที่บริเวณสามแยกศรีสะอาด (หน้าโรงเรียนชุมชนเทศบาล 1 ) ถนนวิสุทธิเทพ	วัดศรีภูมิ ศูนย์ประสานงานประชาสังคมจังหวัดเลย สถานีวิทยุเด็กและเยาวชนจังหวัดเลย สภ.เมืองเลย โรงเรียนชุมชนเทศบาล 1 กศน.เลย โรงเรียนอนุบาลเลย โรงจำนำเลย
ถนนฟากเลย	เริ่มต้นที่บริเวณสะพานกฤษ (สะพานตลาดเช้า) ตำบลกุดป่องอำเภอเมืองเลย และสิ้นสุดบรรจบที่บริเวณแยกฟากเลย ถนนเลย-นาด้วง ตำบลกุดป่อง อำเภอเมืองเลย	วัดศรีสว่าง
ถนนมะขามหวาน	เริ่มต้นที่บริเวณแยกกกม่วงชี ถนนวิสุทธิเทพ ตำบลกุดป่อง อำเภอเมืองเลย และสิ้นสุดบรรจบที่บริเวณแยกสามอนงค์ ถนนเลย-เชียงคาน ตำบลกุดป่อง อำเภอเมืองเลย	หมู่บ้านพุทธรักษา ศูนย์วัฒนธรรมผีตาโขน อำเภอเมือง บ้านประวัติศาตร์ ซูเปอร์สตาร์ ดีเจโน๊ต พิพิธภัณฑ์ซุปเปอร์สตาร์ คู่หู ดีเจโน๊ต ดีเจนิว
ถนนร่วมจิต	เริ่มต้นที่บริเวณแยกโรงจำนำ ถนนพิพัฒนมงคล ตำบลกุดป่อง อำเภอเมืองเลย และสิ้นสุดบรรจบที่บริเวณแยกชุมสาย ถนนชุมสาย ตำบลกุดป่อง อำเภอเมืองเลย	ธนาคารกรุงศรีอยุธยา สาขาเลย
ถนนร่วมใจ	เริ่มต้นที่บริเวณแยกหน้าโรงเรียนเมืองเลย ถนนมลิวัลย์ ตำบลกุดป่อง อำเภอเมืองเลย และสิ้นสุดบรรจบที่บริเวณแยกสะพานกฤษ (ตลาดเช้า) ตำบลกุดป่อง อำเภอเมืองเลย	ธนาคารทหารไทย สาขาเลย ธนาคารธนชาต สาขาเลย ธนาคารไทยพาณิชย์ สาขาเลย
ถนนร่วมพัฒนา	เริ่มต้นที่บริเวณแยกหน้าโรงเรียนอนุบาลเลย ถนนร่วมใจ ตำบลกุดป่อง อำเภอเมืองเลย และสิ้นสุดบรรจบที่บริเวณแยกปตท.ใน ถนนนกแก้ว ตำบลกุดป่อง อำเภอเมืองเลย
ถนนชุมสาย	เริ่มต้นที่บริเวณวงเวียนน้ำพุ ตำบลกุดป่อง อำเภอเมืองเลย และสิ้นสุดบรรจบที่บริเวณแยกอาชีวะ ถนนเจริญรัฐ ตำบลกุดป่อง อำเภอเมืองเลย	ธนาคาร ธกส. สาขาเลย บริษัท ทีโอที จำกัด สาขาเลย
ถนนราษฎรอุทิศ	เริ่มต้นที่บริเวณแยกเพื่อนช่าง ถนนนกแก้ว ตำบลกุดป่อง อำเภอเมืองเลย และสิ้นสุดบรรจบที่บริเวณแยกวัดศรีภูมิ ถนนพิพัฒน์มงคล ตำบลกุดป่อง อำเภอเมืองเลย
ถนนเลย-เชียงคาน	เริ่มต้นที่บริเวณสามแยก กม.0 (บรรจบถนนมลิวัลย์และถนนเลย-ด่านซ้าย) และสิ้นสุดบรรจบที่บริเวณสามแยกเชียงคาน อำเภอเชียงคาน	ศาลไต่เซี่ยฮุกโจ้ว (เจ้าพ่อเห้งเจีย)
ถนนเลย-ด่านซ้าย	เริ่มต้นที่บริเวณสามแยก กม.0 (บรรจบถนนมลิวัลย์และถนนเลย-เชียงคาน) และสิ้นสุดบรรจบที่บริเวณอำเภอด่านซ้าย
ถนนเลย-นาด้วง	เริ่มต้นที่บริเวณแยกตึกเขียว ถนนวิสุทธิเทพ ตำบลกุดป่อง อำเภอเมืองเลย และสิ้นสุดบรรจบที่อำเภอนาด้วง
ถนนสถลเชียงคาน	เริ่มต้นที่บริเวณวงเวียนน้ำพุ และสิ้นสุดบรรจบที่บริเวณสามแยกทองคำ ถนนเลย-เชียงคาน	กศน.เลย
ถนนเอื้ออารี	เริ่มต้นที่บริเวณแยกศรีสวัสดิ์ ถนนร่วมจิต ตำบลกุดป่อง อำเภอเมืองเลย และสิ้นสุดบรรจบที่บริเวณแยกพระเครื่อง ถนนเจริญรัฐ ตำบลกุดป่อง อำเภอเมืองเลย	ธนาคารกรุงไทย สาขาถนนเอื้ออารี ธนาคารกสิกรไทย สาขาเลย
ถนนวิสุทธิเทพ	เริ่มต้นที่บริเวณแยกศรีสะอาด ถนนพิพัฒนมงคล ตำบลกุดป่อง อำเภอเมืองเลย และสิ้นสุดบรรจบที่บริเวณสะพานช่อชัยพฤกษ์ ตำบลกุดป่อง อำเภอเมืองเลย	วัดศรีสุทธาวาส (พระอารามหลวง) โรงเรียนการกุศลหลวงปู่ศรีจันทร์ วัดกกม่วงชี
ถนนศรีจันทร์พัฒนา	เริ่มต้นที่บริเวณแยก อ.การช่าง ถนนสถลเชียงคาน ตำบลกุดป่อง อำเภอเมืองเลย และสิ้นสุดบรรจบที่บริเวณแยกเลยหลง ถนนวิสุทธิเทพ ตำบลกุดป่อง อำเภอเมืองเลย	บริษัท กสท. จำกัด สาขาเลย
ถนนทุ่งนาเมี่ยงตัดใหม่	เริ่มต้นที่บริเวณแยกทุ่งนาเมี่ยง ถนนศรีจันทร์พัฒนา ตำบลกุดป่อง อำเภอเมืองเลย และสิ้นสุดบรรจงที่บริเวณแยกหมู่บ้านพุทธรักษา ถนนมะขามหวาน ตำบลกุดป่อง อำเภอเมืองเลย
ถนนมลิวรรณ
ถนนสีคิ้ว-เชียงคาน

แหล่งท่องเที่ยว

อุทยานแห่งชาติ/วนอุทยาน/เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า

จังหวัดเลยอุดมสมบูรณ์ไปด้วยทรัพยากรธรรมชาติทั้งภูเขาและป่าไม้มากมาย จนได้ชื่อว่าเป็นเมืองแห่งทะเลภูเขา เป็น1ใน5จังหวัด(5จังหวัดที่ประกาศเป็นพื้นที่ต้นน้ำลำธารของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ;จังหวัดนครราชสีมา-แม่น้ำมูล-ลำมูลบน-ลำตะคอง,จังหวัดชัยภูมิ-แม่น้ำชี-ลำน้ำพรหม-ลำน้ำเชิญ,จังหวัดเลย-แม่น้ำเลย-ลำน้ำพอง-แม่น้ำเหือง,จังหวัดอุดรธานี-แม่น้ำสงคราม-แม่น้ำปาว-ลำน้ำห้วยหลวงและจังหวัดสกลนคร-แม่น้ำสงคราม-ลำน้ำพุง-ลำน้ำก่ำ) ที่เป็นแหล่งต้นน้ำลำธารที่สำคัญของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มีอุทยาน/วนอุทยาน/เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าที่สำคัญดังนี้

1. อุทยานแห่งชาติภูกระดึง ที่ทำการอุทยานฯตั้งอยู่ที่ตำบลศรีฐาน อำเภอภูกระดึง
2. อุทยานแห่งชาติภูเรือ ที่ทำการอุทยานฯตั้งอยูที่ตำบลหนองบัว อำเภอภูเรือ
3. อุทยานแห่งชาติภูสวนทราย (ชื่อเดิมคืออุทยานแห่งชาตินาแห้ว) ที่ทำการอุทยานฯตั้งอยู่ที่อำเภอนาแห้ว
4. อุทยานแห่งชาติภูหินร่องกล้าที่ทำการอุทยานฯตั้งอยุ่ที่อำเภอนครไทย จังหวัดพิษณุโลก(พิษณุโลก-เพชรบูรณ์-เลย)ภูลมโล อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย
5. อุทยานแห่งชาติภูผาม่าน ที่ทำการอุทยานฯตั้งอยู่ที่ตำบลนาหนองทุ่ม อำเภอชุมแพ จังหวัดขอนแก่น(ขอนแก่น-เลย)
6. อุทยานแห่งชาตินายูง-น้ำโสม ที่ทำการอุทยานฯตั้งอยู่ที่บ้านสว่าง ตำบลนายูง อำเภอนายูง จังหวัดอุดรธานี(อุดรธานี-เลย-หนองคาย)
7. วนอุทยานถ้ำแสงธรรมพรหมมาวาส ที่ทำการวนอุทยานฯตั้งอยู่ที่ตำบลเจริญ อำเภอปากชม
8. วนอุทยานน้ำตกห้วยเลา ที่ทำการวนอุทยานฯตั้งอยู่ที่ตำบลแก่งศรีภูมิ อำเภอภูหลวง
9. วนอุทยานผางาม ที่ทำการวนอุทยานฯตั้งอยู่ที่อำเภอหนองหิน
10. วนอุทยานภูบ่อบิด ที่ทำการวนอุทยานฯตั้งอยู่ที่ตำบลนาอาน อำเภอเมือง
11. วนอุทยานภูผาล้อม ที่ทำการวนอุทยานฯตั้งอยู่ที่ตำบลน้ำสวย อำเภอเมือง
12. วนอุทยานหริรักษ์ ที่ทำการวนอุทยานฯตั้งอยูที่ตำบลกกทอง อำเภอเมือง
13. เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูหลวง ที่ทำการเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าฯตั้งอยู่ที่ตำบลสานตม อำเภอภูเรือ จังหวัดเลย
14. เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูค้อ-ภูกระแต ที่ทำการเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าฯตั้งอยู่ที่อำเภอวังสะพุง

สวนสาธารณะ/สวนพฤกษศาสตร์

1. สวนพฤกษศาสตร์ สวนรุกขชาติ100ปี กรมป่าไม้ ปากปวน
2. สวนพฤกษศาสตร์ สวนรุกขชาติภูข้าว จังหวัดเลย

แหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ

พระธาตุศรีสองรัก อำเภอด่านซ้าย

ภาพเมืองเชียงคาน

• เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูหลวง
• สถานีทดลองเกษตรที่สูงภูเรือ อำเภอภูเรือ
• สวนหินผางาม อำเภอหนองหิน
• วนอุทยานน้ำตกห้วยเลา อำเภอภูหลวง
• เมืองเก่าเชียงคาน อำเภอเชียงคาน
• แก่งคุดคู้ อำเภอเชียงคาน
• หมู่บ้านไททรงดำ อำเภอเชียงคาน
• ศูนย์ศิลป์สิรินธร โรงเรียนศรีสงครามวิทยา อำเภอวังสะพุง
• สวนรุกขชาติ 100 ปี (กรมป่าไม้) อำเภอวังสะพุง
• ศูนย์วัฒนธรรมท้องถิ่น มหาวิทยาลัยราชภัฏเลย
• ห้วยกระทิง อำเภอเมืองเลย
• พิพิธภัณฑ์ผีตาโขน วัดโพนชัย อำเภอด่านซ้าย
• วัดพระธาตุศรีสองรัก อำเภอด่านซ้าย
• วัดเนรมิตรวิปัสสนา อำเภอด่านซ้าย
• ภูลมโล อำเภอด่านซ้าย
• พระธาตุสัจจะ อำเภอท่าลี่

พระตำหนักที่สำคัญ

• พระตำหนักภูหลวง

สนามกีฬา

• ศูนย์กีฬาครบวงจร มหาวิทยาลัยราชภัฎเลย อำเภอเมืองเลย

ประเพณีและเทศกาลรื่นเริง

ประเพณีผีตาโขน

• งานฤดูหนาววังสะพุง
• งานประเพณีผีตาโขน (อำเภอด่านซ้าย)
• งานนมัสการพระธาตุศรีสองรัก(อำเภอด่านซ้าย)
• งานดอกฝ้ายบาน มะขามหวานเมืองเลย
• งานแสดงไม้ดอกเมืองหนาว (อำเภอภูเรือ)
• งานออกพรรษาเชียงคาน
• งานแห่ผีขนน้ำ
• งานบุญบั้งไฟล้าน (อำเภอเอราวัณ)
• งานประเพณีสงกรานต์ไทยลาว (อำเภอท่าลี่)
• งานแห่ต้นดอกไม้บุญเดือนหกบ้านอาฮี

บุคคลมีชื่อเสียง

พระเถระ

• หลวงปู่ชอบ ฐานสโม พระอริยสงฆ์
• หลวงปู่แหวน สุจิณฺโณ พระอริยสงฆ์
• หลวงปู่ศรีจันทร์ วัณณาโภ พระอริยสงฆ์
• หลวงปู่คำดี ปภาโส พระอริยสงฆ์
• หลวงปู่หลุย จนทสาโร พระอริยสงฆ์
• หลวงปู่ท่อน ญาณธโร พระอริยสงฆ์
• หลวงพ่อขันตี ญาณวโร พระสงฆ์ชั้นผู้ใหญ่

นักแสดง/บุคคลมีชื่อเสียง

• อัสนี โชติกุล นักร้อง, นักดนตรี
• วสันต์ โชติกุล นักร้อง, นักดนตรี
• ครูสังคม ทองมี ครูสอนศิลปะ
• มีศักดิ์ ปักษ์ชัยภูมิ อดีตนักจักรยานทีมไทย
• รุ้งลาวัลย์ โทนะหงษา (หนูหิ่น) นักแสดง
• ยุทธเลิศ สิปปภาค (ต้อม) ผู้กำกับภาพยนตร์
• ประจวบ บัวระภา อดีตนักฟุตบอลทีมชาติไทย
• ศาสตราจารย์ ดร. สุรพล นิติไกรพจน์ อดีตอธิการบดีมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
• ปรีชา เร่งสมบูรณ์สุข รัฐมนตรีว่าการกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
• พิยะดา หาชัยภูมิ (หมอเอิ้น) นักแต่งเพลง
• เชิดชัย สุวรรณนัง อดีตนักฟุตบอลทีมชาติไทย
• กิตติพงษ์ เสนานุช ดีเจโน๊ต นักจัดรายการวิทยุชื่อดัง
• อภิวัฒน์ ชินอักษร (ป๊อบ) นักร้อง-แร็ปเปอร์
• เบนซ์ เมืองเลย นักร้อง
• กระต่าย พรรณิภา นักร้องเพลงลูกทุ่ง
• วรรณปิยะ ออมสินนพกุล นักแสดง
• ธนัตถ์ศรันย์ ซำทองไหล นักแสดง

ดูเพิ่ม

• รายชื่อวัดในจังหวัดเลย
• รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดเลย
• รายชื่อสาขาของธนาคารในจังหวัดเลย
• รายชื่อห้างสรรพสินค้าในจังหวัดเลย

แหล่งข้อมูลอื่น

• เว็บไซต์กลางของทุกธุรกิจในจังหวัดเลย
• เว็บไซต์อย่างเป็นทางการของจังหวัด
• เว็บไซต์ข้อมูลที่พักร้านอาหารและสถานที่ท่องเที่ยวในจังหวัดเลย
• ท่าอากาศยานเลย
• สายการบิน นกแอร์
• สายการบิน Solar Air
• สายการบิน Happy Air
• หมอเอิ้น พิยะดา
• จังหวัดเลย - อีสานร้อยแปด

• แผนที่และภาพถ่ายทางอากาศของ จังหวัดเลย
  • แผนที่ จาก มัลติแมป โกลบอลไกด์ หรือ กูเกิลแผนที่
  • ภาพถ่ายทางอากาศ จาก เทอร์ราเซิร์ฟเวอร์
  • ภาพถ่ายดาวเทียม จาก วิกิแมเปีย