ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21
ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 | |
---|---|
ถนนสระบุรี–หล่มสัก, ถนนคชเสนีย์, ถนนสามัคคีชัย, ถนนหล่มสัก–เลย | |
ข้อมูลของเส้นทาง | |
ความยาว | 412.874 กิโลเมตร (256.548 ไมล์) |
มีขึ้นเมื่อ | พ.ศ. 2511 (ปรับปรุง)–ปัจจุบัน |
ทางแยกที่สำคัญ | |
ปลายทางทิศใต้ | ถ.พหลโยธิน ใน อ.เฉลิมพระเกียรติ จ.สระบุรี |
ปลายทางทิศเหนือ | ถนนสีคิ้ว-เชียงคาน ใน อ.เมือง จ.เลย |
ตำแหน่งที่ตั้ง | |
ประเทศ | ไทย |
ระบบทางหลวง | |
ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 สายสามแยกพุแค–เลย เป็นทางหลวงแผ่นดินสายประธานแนวเหนือ-ใต้ ที่เชื่อมต่อระหว่างจังหวัดในภาคกลางของประเทศไทยสู่จังหวัดเพชรบูรณ์ และจังหวัดเลย สายทางเริ่มต้นที่ทางแยกพุแค อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดสระบุรี และสิ้นสุดที่อำเภอเมืองเลย จังหวัดเลย มีระยะทางตลอดทั้งสายรวม 412.874 กิโลเมตร[1]
ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 อยู่ในความรับผิดชอบของสำนักงานทางหลวงที่ 6 (เพชรบูรณ์) ระยะทางประมาณ 325 กิโลเมตร[2] และอยู่ในความรับผิดชอบของสำนักงานทางหลวงที่ 11 (ลพบุรี) ระยะทางประมาณ 87 กิโลเมตร[3] มีทางเลี่ยงเมือง 2 จุด ได้แก่ ทางเลี่ยงเมืองเพชรบูรณ์ (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 234) และทางเลี่ยงเมืองหล่มสัก (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21)
รายละเอียดของเส้นทาง
[แก้]ไมล์ | กิโลเมตร | |
---|---|---|
จังหวัดสระบุรี | 7.07 | 11.38 |
จังหวัดลพบุรี | 47.03 | 75.68 |
จังหวัดเพชรบูรณ์ | 132.92 | 213.92 |
จังหวัดเลย | 69.53 | 111.89 |
รวม | 256.55 | 412.87 |
จังหวัดสระบุรีและจังหวัดลพบุรี
[แก้]ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 เป็นถนนที่แยกจากถนนพหลโยธินบริเวณสามแยกพุแค ที่หลักกิโลเมตรที่ 123 อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดสระบุรี เป็นทางคู่ขนาด 4 ช่องจราจร เส้นทางมุ่งหน้าไปทางทิศเหนือ ผ่านท้องที่อำเภอเฉลิมพระเกียรติ ผ่านช่องเขาขาดบริเวณกิโลเมตรที่ 8 เข้าเขตอำเภอพระพุทธบาทเป็นอำเภอสุดท้ายของจังหวัดสระบุรี ระยะทางในจังหวัดสระบุรี 11.38 กิโลเมตร จากนั้นเส้นทางเข้าสู่จังหวัดลพบุรี ผ่านท้องที่อำเภอพัฒนานิคม และผ่านเทศบาลตำบลลำนารายณ์ ในอำเภอชัยบาดาล ชื่อถนนในตั้งแต่ตัวเมืองชัยบาดาลจะมีชื่อว่า ถนนคชเสนีย์ หลังจากนั้นข้ามสะพานห้วยมะกรูดเข้าเขตจังหวัดเพชรบูรณ์ โดยมีระยะทางของเส้นทางในจังหวัดลพบุรี 75.68 กิโลเมตร[3]
จังหวัดเพชรบูรณ์
[แก้]เมื่อเข้าสู่จังหวัดเพชรบูรณ์ ถนนจะผ่านอำเภอศรีเทพเป็นอำเภอแรก จากนั้นข้ามสะพานห้วยลำตะค้อเข้าเขตอำเภอวิเชียรบุรี ข้ามสะพานคลองจังหันเข้าเขตอำเภอบึงสามพัน แล้วตัดกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 225 ที่แยกราหุล ในอำเภอบึงสามพัน จากนั้นมุ่งหน้าไปยังอำเภอหนองไผ่ แล้วเข้าอำเภอเมืองเพชรบูรณ์ ตัดกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 113 ที่บ้านสามแยกวังชมภู ซึ่งเป็นจุดสิ้นสุดของถนนคชเสนีย์ และเป็นจุดเริ่มต้นของ ถนนสามัคคีชัย[4] จากนั้นมุ่งหน้าไปทางทิศเหนือ มีแยกทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 234 หรือถนนเลี่ยงเมืองเพชรบูรณ์ ซึ่งแยกออกไปทางทิศตะวันตก ก่อนที่เส้นทางจะมุ่งเข้าสู่ตัวเมืองเพชรบูรณ์ ตัดกับถนนหลายสายในตัวเมืองเพชรบูรณ์ แล้วออกจากตัวเมืองบรรจบกับทางเลี่ยงเมือง เข้าเขตอำเภอหล่มสัก เมื่อถึงสามแยกบริเวณกิโลเมตรที่ 258 ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 จะแยกออกไปทางซ้ายซึ่งเป็นทางเลี่ยงเมือง ซึ่งถ้าขับตรงไปจะเป็นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2466 เพื่อเข้าตัวเมืองหล่มสัก เมื่อเข้าสู่ถนนเลี่ยงเมืองหล่มสัก จะตัดกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 12 จากนั้นกลับมาบรรจบกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2466 มุ่งหน้าไปทางทิศเหนือ ผ่านอำเภอหล่มเก่าเป็นอำเภอสุดท้ายในจังหวัดเพชรบูรณ์ มีระยะทางรวมในจังหวัด 213.92 กิโลเมตร[2]
จังหวัดเลย
[แก้]ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 เมื่อเข้าเขตจังหวัดเลย จะเป็นเส้นทางภูเขาส่วนใหญ่เป็นทางเดี่ยว 2 ช่องจราจร และเป็นทางคู่ 4 ช่องจราจรเฉพาะในทางแยกเท่านั้น โดยจะผ่านอำเภอด่านซ้ายเป็นอำเภอแรก โดยเมื่อถึงสามแยกโคกงาม จะมีทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2013 ไปทางซ้าย และมีทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 ไปทางขวา เพื่อเข้าสู่อำเภอภูเรือ และไปสิ้นสุดที่ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 201 บริเวณทางแยกหน้าแขวงการทางเลยที่ 1 ในอำเภอเมืองเลย จังหวัดเลย มีระยะทางรวมในจังหวัดเลย 111.89 กิโลเมตร[2]
ประวัติ
[แก้]ช่วงตั้งแต่จากทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2129 (ทางเข้าลำนารายณ์) ในอำเภอชัยบาดาล จังหวัดลพบุรี ขึ้นไปถึงอำเภอเมืองเพชรบูรณ์ มีชื่อเรียกว่า ถนนคชเสนีย์ ซึ่งสมัยก่อนมีชื่อเรียกว่า ทางหลวงแผ่นดินสายชัยบาดาล-เพชรบูรณ์-หล่มสัก[5] ได้รับการตั้งชื่อเป็น ถนนคชเสนี เมื่อวันที่ 10 ธันวาคม พ.ศ. 2493[5] เพื่อเป็นเกียรติแก่นายปฐม คชเสนี อดีตอธิบดีกรมทางหลวง แต่ต่อมามีการสะกดชื่อถนนผิดเพี้ยนเป็น ถนนคชเสนีย์ ส่วนถนนช่วงเพชรบูรณ์–หล่มสักมีชื่อเรียกอีกว่า ถนนสามัคคีชัย
ในอดีต สภาพถนนจากเมืองเพชรบูรณ์ลงไปทางทิศใต้ผ่านเมืองวิเชียรบุรีไปยังจังหวัดลพบุรีและจังหวัดสระบุรีนั้น ค่อนข้างเป็นถนนทุรกันดาร หากจะเดินทางจากวิเชียรบุรีไปยังเพชรบูรณ์ จะต้องเดินทางไปที่ลพบุรีแล้วขึ้นรถไฟไปยังตะพานหิน จากนั้นจึงเดินทางโดยรถยนต์ข้ามเขามายังเมืองเพชรบูรณ์ได้ และในเวลาต่อมาได้มีการปรับปรุงทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 ให้สามารถสัญจรไปมาได้อย่างสะดวก ซึ่งแล้วเสร็จเมื่อปี พ.ศ. 2511[6] ส่วนช่องจราจรของถนนเส้นนี้เดิมมีเพียง 2 ช่องจราจรเท่านั้น โดยเริ่มมีโครงการขยายช่องจราจรตั้งแต่ปี พ.ศ. 2542 เป็นต้นมา จนถึงปัจจุบันเป็นถนนขนาด 2-8 ช่องจราจร
แต่เดิมกรมทางหลวงได้กำหนดหมายเลขทางหลวงสำหรับถนนมิตรภาพไว้เป็นหมายเลข 21 ซึ่งต่อมาได้เปลี่ยนเป็นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2 ในภายหลัง และหมายเลข 21 ได้นำมาใช้กำหนดในทางหลวงช่วงสามแยกพุแคจนถึงหล่มสัก[7] ต่อมาในปัจจุบันกรมทางหลวงได้ยกเลิกรหัสหมายเลขของทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 203 หรือถนนหล่มสัก−เลย แล้วยุบรวมเข้าเป็นส่วนหนึ่งของทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21
รายชื่อทางแยก
[แก้]จังหวัด | อำเภอ | กม.ที่ | ชื่อจุดตัด | ซ้าย | ขวา |
---|---|---|---|---|---|
สามแยกพุแค – หล่มสัก | |||||
สระบุรี | เฉลิมพระเกียรติ | 0+000 | แยกพุแค | ถนนพหลโยธินไป อ.พระพุทธบาท, ลพบุรี | ถนนพหลโยธิน ไปสระบุรี, กรุงเทพฯ |
4+900 | ทล.3385 ไป บ.หน้าพระลาน | ทล.3385 ไป บ.หนองจาน | |||
ลพบุรี | พัฒนานิคม | 13+170 | แยกช่องสาริกา | ทล.3334 ไป อ.พระพุทธบาท | ทล.3334 ไป บ.เขาสูง |
21+074 | แยกซอย 12 | ทล.3017 ไป อ.เมืองลพบุรี | ทล.3017 ไป เขื่อนป่าสักชลสิทธิ์ | ||
25+053 | แยกมะนาวหวาน | ทล.3333 ไป บ.โคกตูม | ทล.3333 ไป บ.มะนาวหวาน, เขื่อนป่าสักชลสิทธิ์ | ||
ชัยบาดาล | 51+465 | แยกม่วงค่อม | ถนนสุรนารายณ์ ไป อ.โคกสำโรง,ลพบุรี | ถนนสุรนารายณ์ ไป อ.ท่าหลวง, นครราชสีมา | |
73+300 | แยกชัยบาดาล | ไม่มี | ทล.2129 เข้าลำนารายณ์ | ||
74+849 | แยกนิคมลำนารายณ์ (บ้านใหม่สามัคคี) | ทล.2321 ไป อ.สระโบสถ์ | ไม่มี | ||
82+957 | แยกศิลาทิพย์ | ทล.2340 ไป อ.สระโบสถ์ | ไม่มี | ||
เพชรบูรณ์ | ศรีเทพ | 91+763 | แยกมอดินแดง | ไม่มี | ทล.2244 ไป บ.นาตะกรุด, บ.ศรีเทพน้อย, อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ |
102+110 | แยกศรีเทพ | ทล.2219 ไป อ.โคกเจริญ | ทล.2219 ไป อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ | ||
วิเชียรบุรี | 125+403 | แยกวิเชียรบุรี | ไม่มี | ทล.2012 เข้าเมืองวิเชียรบุรี | |
บึงสามพัน | 140+870 | แยกซับสมอทอด | ทล.3004 ไป บ.วังพิกุล, อ.ไพศาลี, นครสวรรค์ | ถนนกรมโยธาธิการ พช.2044 ไป บึงสามพัน | |
146.428 | แยกราหุล | ทล.225 ไป นครสวรรค์ | ทล.225 ไป ชัยภูมิ | ||
หนองไผ่ | 165+530 | แยกหนองไผ่ | ซอยเข้าที่ว่าการอำเภอหนองไผ่ เชื่อมต่อ ทล.2401 ไป บ.ซับพุทรา, อ.ชนแดน | ซอยตลาดแสงอาทิตย์ใต้ เข้าเขตชุมชนเทศบาลตำบลหนองไผ่ | |
176+845 | แยกนาเฉลียง | ทล.2398 ไป บ.ซับพุทรา, อ.ชนแดน | ถนนนาเฉลียงพัฒนา 1 ไป บ.หัวโตก | ||
เมืองเพชรบูรณ์ | 188+066 | แยกเนินสง่า | ไม่มี | ทล.2320 ไป บ.น้ำร้อน | |
198+650 | ไม่มี | ทล.2007 ไป บ.นายม | |||
201+450 | แยกวังชมภู (1) (กำนันจุล 1) | ทล.2465 เชื่อมต่อ ทล.113 ไป พิจิตร | ไม่มี | ||
201+896 | แยกวังชมภู (2) (กำนันจุล 2) | ทล.2465 เชื่อมต่อ ทล.113 ไป อ.ตะพานหิน, พิจิตร | ไม่มี | ||
215+125 | แยกบ้านโตก | ทล.234 (ทางเลี่ยงเมืองเพชรบูรณ์) ไป อ.หล่มสัก, อ.เขาค้อ, พิษณุโลก | ไม่มี | ||
218+640 | แยกหน้าค่ายฯ พล.ม.1 | ทางเข้าค่ายพ่อขุนผาเมือง | ถนนศรีเพชรบูรณ์ ไปโรงเรียนเซนต์โยเซฟศรีเพชรบูรณ์ | ||
220+170 | ทางเข้าค่ายพ่อขุนผาเมือง | ถนนหน้าค่าย | |||
221+655 | แยกเพชรรัตน์ | พช.6046 ถนนเพชรบุระ ไป สวนสาธารณะหนองนารี, อ่างเก็บน้ำห้วยป่าแดง | พช.6046 ถนนเพชรบุระ ไป สถานีขนส่งจังหวัดเพชรบูรณ์, น้ำตกตาดหมอก | ||
222+650 | แยกไร่ยาสูบ | ถนนบุรกรรมโกวิท ไปอ่างเก็บน้ำห้วยป่าแดง | ถนนเพชรเจริญ เข้าเมืองเพชรบูรณ์ | ||
223+400 | แยกบูรพา | ไม่มี | ถนนนิกรบำรุง เข้าเมืองเพชรบูรณ์ | ||
225+810 | แยกพระองค์ใหญ่ | ทางเข้าสำนักงานขนส่งจังหวัดเพชรบูรณ์ | ทางเข้าพุทธอุทยานเพชรบุระ | ||
231+525 | แยกสำนักหมัน | ทล.234 (ทางเลี่ยงเมืองเพชรบูรณ์) ไป อ.หนองไผ่, สระบุรี, กรุงเทพฯ | ไม่มี | ||
236+212 | แยกนางั่ว | ทล.2196 ไป อ.เขาค้อ | ไม่มี | ||
240+050 | แยกกลาโหม | ถนนกลาโหม ไป บ.โพธิ์งาม | ไม่มี | ||
หล่มสัก | 246+528 | แยกหัวนา | ทล.2278 ไป น้ำตกธารทิพย์ | ไม่มี | |
249+474 | แยกบุ่งน้ำเต้า | ทล.2302 ไป อ.เขาค้อ | ทล.2215 ไปท่าอากาศยานเพชรบูรณ์, บ.กลาง | ||
257+485 | แยกดงขวาง | ทล.2474 ไป บ.ห้วยลาน | ไม่มี | ||
258+637 | แยกโคกหนองม่วง | ทล.21 (ทางเลี่ยงเมืองหล่มสัก) ไป พิษณุโลก, เลย | ไม่มี | ||
ตรงไป: ทล.2466 เข้าเมืองหล่มสัก | |||||
ทางเลี่ยงเมืองหล่มสัก | |||||
เพชรบูรณ์ | หล่มสัก | 262+976 | แยกอาเซียน | ถนนมิตรภาพ ไป พิษณุโลก | ถนนมิตรภาพ เข้าเมืองหล่มสัก, ไป ขอนแก่น |
265+971 | แยกน้ำก้อฝาย | ทล.2008 ไป บ.น้ำก้อ | ทล.2008 เข้าเมืองหล่มสัก | ||
273+775 | แยกสักหลง | ทล.21 ไป อ.หล่มเก่า, เลย | ทล.2466 เข้าเมืองหล่มสัก | ||
หล่มสัก – เลย | |||||
เพชรบูรณ์ | หล่มเก่า | 277+390 | แยกดงทิพย์ | ไม่มี | พช.2034 ทางหลวงชนบท พช.2034 ไป บ.วังมล |
279+729 | แยกหล่มเก่า | ทล.2005 เข้า อ.หล่มเก่า | ไม่มี | ||
281+370 | แยกบ้านกุด | ถนนพิทักษ์บำรุง เข้า อ.หล่มเก่า | ไม่มี | ||
289+915 | แยกแก่งเสี้ยว | พช.2013 ทางหลวงชนบท พช.2013 ไป บ.วังบาล, ภูทับเบิก | ทางหลวงท้องถิ่น ไป วัดพระธาตุภูผาชัย, บ.ภูผักไซ่ | ||
292+565 | แยกกกกะทอน | ไม่มี | ทล.2216 ไป อ.น้ำหนาว | ||
เลย | ด่านซ้าย | 321+987 | แยกโป่งชี | ทล.2014 ไป อ.ด่านซ้าย | ไม่มี |
345+903 | แยกโคกงาม | ทล.2013 ไป อ.ด่านซ้าย | ทล.21 ไป อ.ภูเรือ, เลย | ||
ภูเรือ | 359+953 | แยกแก่งไฮ | ทล.2294 ไป บ.ห้วยติ้ว | ไม่มี | |
375+949 | แยกสานตม | ทล.2399 ไป อ.ท่าลี่ | ไม่มี | ||
เมืองเลย | 412+874 | แยกแขวงการทาง | ไม่มี | ทล.201 ไปขอนแก่น, อุดรธานี | |
ตรงไป: ทล.201 ไป อ.เชียงคาน | |||||
สะพาน กำลังก่อสร้างหรือโครงการในอนาคต |
ทางหลวงที่เกี่ยวข้อง
[แก้]ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2465
[แก้]ทางเข้าวังชมภู | |
---|---|
ที่ตั้ง | อ.เมืองเพชรบูรณ์ จ.เพชรบูรณ์ |
ความยาว | 0.878 กิโลเมตร (0.546 ไมล์) |
ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2465 สายทางเข้าวังชมภู เป็นถนนขนาด 4 ช่องจราจร เริ่มจากทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 บริเวณแยกกำนันจุล 2 ตัดกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 113 บริเวณวงเวียนแยกวังชมภู บรรจบกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 อีกครั้ง บริเวณแยกกำนันจุล 1 เดิมเป็นส่วนหนึ่งของทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 ต่อมาเมื่อมีการสร้างทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 เลี่ยงเมืองวังชมภูไปทางทิศตะวันออก ทำให้กรมทางหลวงจึงได้กำหนดให้ทางเข้าเมืองวังชมภูเป็นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2465
ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 234
[แก้]ทางเลี่ยงเมืองเพชรบูรณ์ | |
---|---|
ที่ตั้ง | อ.เมืองเพชรบูรณ์ เพชรบูรณ์ |
ความยาว | 18.367 กิโลเมตร (11.413 ไมล์) |
ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 234 หรือ ทางเลี่ยงเมืองเพชรบูรณ์ เป็นเส้นทางที่ใช้เลี่ยงการจราจรที่หนาแน่นในตัวเมืองเพชรบูรณ์ เป็นทางเลี่ยงเมืองของทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 ด้านตะวันตก เดิมทางเลี่ยงเมืองเพชรบูรณ์ใช้หมายเลขเดียวกันกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 ต่อมากรมทางหลวงได้ปรับเปลี่ยนรหัสหมายเลขใหม่เป็น ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 234 มีระยะทางตลอดทั้งสาย 18.367 กิโลเมตร มีจุดเริ่มต้นทางทิศใต้บนทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 บริเวณกิโลเมตรที่ 215 ในตำบลบ้านโตก อำเภอเมืองเพชรบูรณ์ แยกไปทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ แล้วเลี้ยวไปทางทิศเหนือขนานกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 แล้วสิ้นสุดบนทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 บริเวณกิโลเมตรที่ 231 ในตำบลนางั่ว อำเภอเมืองเพชรบูรณ์
ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2466
[แก้]ทางเข้าเมืองหล่มสัก | |
---|---|
ที่ตั้ง | อ.หล่มสัก จ.เพชรบูรณ์ |
ความยาว | 13.594 กิโลเมตร (8.447 ไมล์) |
ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2466 สายโคกหนองม่วง–สักหลง หรือ ทางเข้าเมืองหล่มสัก เดิมเป็นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 และ 203 ต่อมากรมทางหลวงได้ปรับเปลี่ยนรหัสหมายเลขใหม่ โดยกำหนดทางเข้าเมืองหล่มสักเป็น ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2466 ส่วนทางเลี่ยงเมืองหล่มสักตลอดทั้งสาย กรมทางหลวงได้กำหนดเป็นส่วนหนึ่งของทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21
อ้างอิง
[แก้]- ↑ "ระบบสารสนเทศโครงข่ายทางหลวง". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-06-16. สืบค้นเมื่อ 2014-12-06.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 http://bmm.doh.go.th/website/index.php/statistics-for-maintenance/map-distance-control/44-highways-agency-6 เก็บถาวร 2018-07-12 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน แผนที่ระยะทางควบคุม สำนักงานทางหลวงที่ 6 เพชรบูรณ์
- ↑ 3.0 3.1 http://bmm.doh.go.th/website/index.php/statistics-for-maintenance/map-distance-control/49-highways-agency-11 เก็บถาวร 2018-07-12 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน แผนที่ระยะทางควบคุม สำนักงานทางหลวงที่ 11 ลพบุรี
- ↑ "(๘๑) สามัคคีชัย ถนนที่คนเพชรบูรณ์ (ไม่)ลืม". กระทรวงวัฒนธรรม. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2024-01-02. สืบค้นเมื่อ 2024-01-02.
- ↑ 5.0 5.1 ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง ตั้งชื่อทางหลวงแผ่นดินและสะพานขนาดใหญ่ - ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 67 ตอน 67 ง, 12 ธันวาคม พ.ศ. 2493
- ↑ เพชรบูรณ์ .. ทำไมต้องรถไฟทางขวาง ??
- ↑ เรื่องราวในอดีตของถนนมิตรภาพ : กรุงเทพฯ - หนองคาย ใน 8 ชั่วโมง
แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]- ระบบสารสนเทศโครงข่ายทางหลวง เก็บถาวร 2016-06-16 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน กรมทางหลวง กระทรวงคมนาคม