พระเจ้าเหี้ยนเต้
บทความนี้ยังต้องการเพิ่มแหล่งอ้างอิงเพื่อพิสูจน์ความถูกต้อง คุณสามารถพัฒนาบทความนี้ได้โดยเพิ่มแหล่งอ้างอิงตามสมควร เนื้อหาที่ขาดแหล่งอ้างอิงอาจถูกลบออก |
เซี่ยนตี้ (มาตรฐาน) เหี้ยนเต้ (ฮกเกี้ยน) 獻帝 | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
จักรพรรดิแห่งราชวงศ์ฮั่นตะวันออก | |||||||||
![]() ภาพวาดสมัยราชวงศ์ชิง | |||||||||
จักรพรรดิจีน | |||||||||
ครองราชย์ | 28 กันยายน ค.ศ. 189 – 11 ธันวาคม ค.ศ. 220[1] | ||||||||
ก่อนหน้า | หฺวังจื่อเปี้ยน | ||||||||
ถัดไป | วุยก๊ก : เว่ยเหวินตี้ จ๊กก๊ก : ฮั่นเจาเลี่ยตี้ ง่อก๊ก : หวูต้าตี้ | ||||||||
ผู้สำเร็จราชการ | |||||||||
ชานหยางกง (山陽公) | |||||||||
วาระ | 11 ธันวาคม ค.ศ. 220 – 21 เมษายน ค.ศ. 234 | ||||||||
ถัดไป | หลิว คัง (劉康) | ||||||||
ปั๋วไห่หวัง (渤海王) | |||||||||
วาระ | ค.ศ. 189 | ||||||||
เฉินหลิวหวัง (陳留王) | |||||||||
วาระ | ค.ศ. 189 | ||||||||
ภริยา | ฟู่ โช่ว เฉา เจี๋ย | ||||||||
| |||||||||
ราชวงศ์ | ฮั่น | ||||||||
พระราชบิดา | หลิว หง | ||||||||
พระราชมารดา | หลิงหฺวาย (靈懷) | ||||||||
ประสูติ | 2 เมษายน ค.ศ. 181[2] ลั่วหยาง, จักรวรรดิฮั่น | ||||||||
สวรรคต | 21 เมษายน ค.ศ. 234 (53 ปี)[3] รัฐเฉาเว่ย์ | ||||||||
ช่วงเวลา | ![]() | ||||||||
เหตุการณ์สำคัญ |
|
หลิว เสีย (จีน: 劉協; พินอิน: Liú Xié; สำเนียงฮกเกี้ยนว่า "เล่าเหียบ") เป็นเจ้าชายในราชวงศ์ฮั่นตะวันออกของประเทศจีน เสวยราชย์เป็นจักรพรรดิพระองค์ที่ 14 และพระองค์สุดท้ายของราชวงศ์ ด้วยพระนาม "เซี่ยนตี้" (獻帝; ฮกเกี้ยนว่า "เหี้ยนเต้"; แปลว่า "จักรพรรดิเซี่ยน/เหี้ยน") ตั้งแต่วันที่ 28 กันยายน ค.ศ. 189 จนถึงวันที่ 11 ธันวาคม ค.ศ. 220 นอกจากนี้ ยังเป็นที่รู้จักด้วยพระนาม "หฺวังจื่อเสีย" (皇子協; ฮกเกี้ยนว่า "หองจูเหียบ"; แปลว่า "ราชบุตรเหียบ/เสีย")
หฺวังจื่อเสียเป็นพระโอรสของหลิว หง (劉宏; ฮกเกี้ยนว่า "เล่าฮอง") ซึ่งขึ้นครองราชย์เป็นจักรพรรดิพระองค์ที่ 12 ของราชวงศ์ ทรงพระนาม หลิงตี้ (靈帝; ฮกเกี้ยนว่า "เลนเต้"; แปลว่า "จักรพรรดิหลิง/เลน") มีพระอนุชาร่วมพระบิดา คือ หฺวังจื่อเปี้ยน (皇子辯; ฮกเกี้ยนว่า "หองจูเปียน"; แปลว่า "ราชบุตรเปี้ยน/เปียน") ซึ่งขึ้นครองราชย์เป็นจักรพรรดิพระองค์ที่ 13 ของราชวงศ์
ใน ค.ศ. 189 ขณะหฺวังจื่อเสียพระชนม์ได้ 8 ปี ขุนพลต่ง จั๋ว (董卓; ฮกเกี้ยนว่า "ตั๋งโต๊ะ") ถอดหฺวังจื่อเปี้ยนออกจากราชสมบัติ แล้วยกพระองค์ขึ้นเป็นจักรพรรดิแทน โดยที่ต่ง จั๋ว ควบคุมราชการทั้งสิ้นทั้งปวงในทางปฏิบัติ ครั้นปีถัดมา ขุนพลจากภูมิภาครวมกำลังกันมาปราบต่ง จั๋ว ทำให้ต่ง จั๋ว สั่งเผาพระนครลั่วหยาง (洛阳; ฮกเกี้ยนว่า "ลกเอี๋ยง") แล้วบีบให้พระองค์ไปอยู่พระนครแห่งใหม่ คือ ฉางอาน (長安; ฮกเกี้ยนว่า "เตียงฮัน") แต่เมื่อต่ง จั๋ว ถูกลอบสังหารใน ค.ศ. 192 พระองค์ก็ตกไปอยู่ในความควบคุมของบริวารต่ง จั๋ว คือ หลี่ เจว๋ (李傕; ฮกเกี้ยนว่า "ลิฉุย") กับกัว ซื่อ (郭汜; ฮกเกี้ยนว่า "กุยกี") ครั้น ค.ศ. 195 พระองค์อาศัยโอกาสที่หลี่ เจว๋ กับกัว ซื่อ วิวาทกันเอง ลอบหนีออกจากฉางอานไปลี้เร้นอยู่ในลั่วหยาง พระนครเดิมอันเหลือแต่ซาก หนึ่งปีให้หลัง ขุนพลเฉา เชา (曹操; ฮกเกี้ยนว่า "โจโฉ") นำกำลังไปรับเสด็จ และได้พระองค์มาอยู่ในเงื้อมมือแทน เฉา เชา นำพาพระองค์ไปอารักขาไว้ที่พระนครแห่งใหม่ คือ สฺวี่ตู (許都; ฮกเกี้ยนว่า "ฮูโต๋"; แปลว่า "นครสฺวี่/ฮู") ถึงแม้เฉา เชา จะเคารพพระองค์ในฐานะประมุขแห่งรัฐ แต่อำนาจปกครองที่แท้จริงอยู่ที่เฉา เชา อัครมหาเสนาบดีผู้ใช้พระองค์เป็นตราประทับรับรองความชอบธรรมในคำสั่งต่าง ๆ ของตนเอง จนกระทั่งเฉา เชา ถึงแก่กรรมในปลาย ค.ศ. 220 เฉา พี (曹丕; ฮกเกี้ยนว่า "โจผี") ขึ้นสืบตำแหน่งอัครมหาเสนาบดีแทน และบีบพระองค์ให้สละราชสมบัติแก่ตน เฉา พี ตั้งราชวงศ์ใหม่ คือ เฉาเว่ย์ (曹魏; ฮกเกี้ยนว่า "โจวุย") นับเป็นจุดสิ้นสุดราชวงศ์ฮั่นตะวันออกของตระกูลหลิว
เมื่อพ้นราชสมบัติแล้ว หฺวังจื่อเสียได้รับบรรดาศักดิ์ "ชานหยางกง" (山陽公) จากเฉา พี และใช้ชีวิตสืบมาด้วยความสุขสบาย จนถึงแก่ความตายเมื่อวันที่ 21 เมษายน ค.ศ. 234 ราว 14 ปีหลังจากราชวงศ์ฮั่นตะวันออกล่มสลาย
อ้างอิง[แก้]
- ↑ de Crespigny 2007, p. xxxiii.
- ↑ de Crespigny 2007, p. 554.
- ↑ de Crespigny 2007, p. 555
ก่อนหน้า | พระเจ้าเหี้ยนเต้ | ถัดไป | ||
---|---|---|---|---|
หฺวังจื่อเปี้ยน (หองจูเปียน) |
![]() |
จักรพรรดิจีน (ค.ศ. 189–220) |
![]() |
ยุคสามก๊ก วุยก๊ก : จักรพรรดิเว่ยเหวินตี้ จ๊กก๊ก : จักรพรรดิฮั่นเจาเลี่ยตี้ ง่อก๊ก : จักรพรรดิหวูต้าตี้ |