พระเจ้าเหี้ยนเต้

เซี่ยนตี้ (มาตรฐาน) เหี้ยนเต้ (ฮกเกี้ยน) 獻帝
จักรพรรดิแห่งราชวงศ์ฮั่นตะวันออก
ภาพวาดสมัยราชวงศ์ชิง
จักรพรรดิจีน
ครองราชย์	28 กันยายน ค.ศ. 189 – 11 ธันวาคม ค.ศ. 220
ก่อนหน้า	หฺวังจื่อเปี้ยน
ถัดไป	วุยก๊ก : เว่ยเหวินตี้ จ๊กก๊ก : ฮั่นเจาเลี่ยตี้ ง่อก๊ก : หวูต้าตี้
ผู้สำเร็จราชการ	ต่ง จั่ว หวัง ยฺหวิ่น หลี่ เจว๋ กับกัว ซื่อ เฉา เชา เฉา พี
ชานหยางกง (山陽公)
วาระ	11 ธันวาคม ค.ศ. 220 – 21 เมษายน ค.ศ. 234
ถัดไป	หลิว คัง (劉康)
ปั๋วไห่หวัง (渤海王)
วาระ	ค.ศ. 189
เฉินหลิวหวัง (陳留王)
วาระ	ค.ศ. 189
ภริยา	ฟู่ โช่ว เฉา เจี๋ย
พระนามเต็ม แซ่: หลิว (劉) ชื่อตัว: เสีย (協) ชื่อรอง: ปั๋วเหอ (伯和) พระนามหลังสิ้น สั้น: เซี่ยน (獻), หมิ่น (愍) ยาว: เสี่ยวเซี่ยน (孝獻), เสียวหมิ่น (孝愍)
ราชวงศ์	ฮั่น
พระราชบิดา	หลิว หง
พระราชมารดา	หลิงหฺวาย (靈懷)
ประสูติ	2 เมษายน ค.ศ. 181 ลั่วหยาง, จักรวรรดิฮั่น
สวรรคต	21 เมษายน ค.ศ. 234 (53 ปี) รัฐเฉาเว่ย์
ช่วงเวลา
เหตุการณ์สำคัญ	เกิด ศึกปราบตั๋งโต๊ะ เกิด ศึกปราบลิโป้ เกิด ศึกกัวต๋อ เกิด ศึกผาแดง โจโฉ ถึงแก่อสัญกรรม พระเจ้าเหี้ยนเต้ สละราชบัลลังก์ ราชวงศ์ฮั่นล่มสลาย

หลิว เสีย (จีน: 劉協; พินอิน: Liú Xié; สำเนียงฮกเกี้ยนว่า "เล่าเหียบ") เป็นเจ้าชายในราชวงศ์ฮั่นตะวันออกของประเทศจีน เสวยราชย์เป็นจักรพรรดิพระองค์ที่ 14 และพระองค์สุดท้ายของราชวงศ์ ด้วยพระนาม "เซี่ยนตี้" (獻帝; ฮกเกี้ยนว่า "เหี้ยนเต้"; แปลว่า "จักรพรรดิเซี่ยน/เหี้ยน") ตั้งแต่วันที่ 28 กันยายน ค.ศ. 189 จนถึงวันที่ 11 ธันวาคม ค.ศ. 220 นอกจากนี้ ยังเป็นที่รู้จักด้วยพระนาม "หฺวังจื่อเสีย" (皇子協; ฮกเกี้ยนว่า "หองจูเหียบ"; แปลว่า "ราชบุตรเหียบ/เสีย")

หฺวังจื่อเสียเป็นพระโอรสของหลิว หง (劉宏; ฮกเกี้ยนว่า "เล่าฮอง") ซึ่งขึ้นครองราชย์เป็นจักรพรรดิพระองค์ที่ 12 ของราชวงศ์ ทรงพระนาม หลิงตี้ (靈帝; ฮกเกี้ยนว่า "เลนเต้"; แปลว่า "จักรพรรดิหลิง/เลน") มีพระอนุชาร่วมพระบิดา คือ หฺวังจื่อเปี้ยน (皇子辯; ฮกเกี้ยนว่า "หองจูเปียน"; แปลว่า "ราชบุตรเปี้ยน/เปียน") ซึ่งขึ้นครองราชย์เป็นจักรพรรดิพระองค์ที่ 13 ของราชวงศ์

ใน ค.ศ. 189 ขณะหฺวังจื่อเสียพระชนม์ได้ 8 ปี ขุนพลต่ง จั๋ว (董卓; ฮกเกี้ยนว่า "ตั๋งโต๊ะ") ถอดหฺวังจื่อเปี้ยนออกจากราชสมบัติ แล้วยกพระองค์ขึ้นเป็นจักรพรรดิแทน โดยที่ต่ง จั๋ว ควบคุมราชการทั้งสิ้นทั้งปวงในทางปฏิบัติ ครั้นปีถัดมา ขุนพลจากภูมิภาครวมกำลังกันมาปราบต่ง จั๋ว ทำให้ต่ง จั๋ว สั่งเผาพระนครลั่วหยาง (洛阳; ฮกเกี้ยนว่า "ลกเอี๋ยง") แล้วบีบให้พระองค์ไปอยู่พระนครแห่งใหม่ คือ ฉางอาน (長安; ฮกเกี้ยนว่า "เตียงฮัน") แต่เมื่อต่ง จั๋ว ถูกลอบสังหารใน ค.ศ. 192 พระองค์ก็ตกไปอยู่ในความควบคุมของบริวารต่ง จั๋ว คือ หลี่ เจว๋ (李傕; ฮกเกี้ยนว่า "ลิฉุย") กับกัว ซื่อ (郭汜; ฮกเกี้ยนว่า "กุยกี") ครั้น ค.ศ. 195 พระองค์อาศัยโอกาสที่หลี่ เจว๋ กับกัว ซื่อ วิวาทกันเอง ลอบหนีออกจากฉางอานไปลี้เร้นอยู่ในลั่วหยาง พระนครเดิมอันเหลือแต่ซาก หนึ่งปีให้หลัง ขุนพลเฉา เชา (曹操; ฮกเกี้ยนว่า "โจโฉ") นำกำลังไปรับเสด็จ และได้พระองค์มาอยู่ในเงื้อมมือแทน เฉา เชา นำพาพระองค์ไปอารักขาไว้ที่พระนครแห่งใหม่ คือ สฺวี่ตู (許都; ฮกเกี้ยนว่า "ฮูโต๋"; แปลว่า "นครสฺวี่/ฮู") ถึงแม้เฉา เชา จะเคารพพระองค์ในฐานะประมุขแห่งรัฐ แต่อำนาจปกครองที่แท้จริงอยู่ที่เฉา เชา อัครมหาเสนาบดีผู้ใช้พระองค์เป็นตราประทับรับรองความชอบธรรมในคำสั่งต่าง ๆ ของตนเอง จนกระทั่งเฉา เชา ถึงแก่กรรมในปลาย ค.ศ. 220 เฉา พี (曹丕; ฮกเกี้ยนว่า "โจผี") ขึ้นสืบตำแหน่งอัครมหาเสนาบดีแทน และบีบพระองค์ให้สละราชสมบัติแก่ตน เฉา พี ตั้งราชวงศ์ใหม่ คือ เฉาเว่ย์ (曹魏; ฮกเกี้ยนว่า "โจวุย") นับเป็นจุดสิ้นสุดราชวงศ์ฮั่นตะวันออกของตระกูลหลิว

เมื่อพ้นราชสมบัติแล้ว หฺวังจื่อเสียได้รับบรรดาศักดิ์ "ชานหยางกง" (山陽公) จากเฉา พี และใช้ชีวิตสืบมาด้วยความสุขสบาย จนถึงแก่ความตายเมื่อวันที่ 21 เมษายน ค.ศ. 234 ราว 14 ปีหลังจากราชวงศ์ฮั่นตะวันออกล่มสลาย

อ้างอิง

ก่อนหน้า		พระเจ้าเหี้ยนเต้		ถัดไป
หฺวังจื่อเปี้ยน (หองจูเปียน)		จักรพรรดิจีน (ค.ศ. 189–220)		ยุคสามก๊ก วุยก๊ก : จักรพรรดิเว่ยเหวินตี้ จ๊กก๊ก : จักรพรรดิฮั่นเจาเลี่ยตี้ ง่อก๊ก : จักรพรรดิหวูต้าตี้