โตเกี๋ยม

เถา เชียน (มาตรฐาน) โตเกี๋ยม (ฮกเกี้ยน)
陶謙
สมุหเทศาภิบาลมณฑลชีจิ๋ว (徐州牧)
ดำรงตำแหน่ง ค.ศ. 190 (190) – ค.ศ. 194 (194)
กษัตริย์	พระเจ้าเหี้ยนเต้
ถัดไป	เล่าปี่
แม่ทัพบูรพาปลอดภัย (安東將軍)
ดำรงตำแหน่ง ค.ศ. 190 (190) – ค.ศ. 194 (194)
กษัตริย์	พระเจ้าเหี้ยนเต้
ผู้ตรวจราชการมณฑลชีจิ๋ว (徐州刺史)
ดำรงตำแหน่ง ค.ศ. 188 (188) – ค.ศ. 190 (190)
กษัตริย์	พระเจ้าเลนเต้ / พระเจ้าฮั่นเซ่าตี้ / พระเจ้าเหี้ยนเต้
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	ค.ศ. 132 เทศมณฑลตังถู มณฑลอานฮุย
เสียชีวิต	ค.ศ. 194 (อายุ 62 ปี) เทศมณฑลถังเฉิง มณฑลซานตง
คู่สมรส	นาง Gan
บุตร	Tao Shang Tao Ying
อาชีพ	ข้าราชการ, ขุนศึก
ชื่อรอง	กงจู่ (恭祖)
บรรดาศักดิ์	หลี่หยางโหว (溧陽侯)
ชื่อภาษาจีน
อักษรจีนตัวเต็ม	陶謙
อักษรจีนตัวย่อ	陶谦
การถอดเสียง ภาษาจีนกลางมาตรฐาน ฮั่นยฺหวี่พินอิน Táo Qiān เวด-ไจลส์ Tʻao2-Chʻien1 ภาษาจีนยุคกลาง ภาษาจีนยุคกลาง dɑu kʰem ภาษาจีนเก่า Zhengzhang bl'uː kʰeːm

ในบทความนี้นามสกุลคือ โต

มณฑลที่ถูกปกครองโดยโตเกี๋ยมในปลายปี ค.ศ. 180

โตเกี๋ยม (ค.ศ. 132–194) ชื่อรอง กงจู่ เป็นข้าราชการและขุนศึกที่มีชีวิตอยู่ในช่วงปลายราชวงศ์ฮั่นตะวันออกของจีน เขาเป็นที่รู้จักกันเป็นอย่างดีในฐานะสมุหเทศาภิบาลมณฑลชีจิ๋ว

ช่วงชีวิตแรกและอาชีพ

โตเกี๋ยมมาจากเมืองตันเอี๋ยง (ตานหยาง, 丹楊郡) มณฑลเองจิ๋ว ซึ่งอยู่บริเวณรอบหม่าอันซาน มณฑลอานฮุยในปัจจุบัน ในช่วงวัยหนุ่ม เขาเป็นที่รู้จักกันในด้านความวิริยะอุตสาหการเรียนและซื่อสัตย์ ในขณะที่เข้ารับราชการในราชวงศ์ฮั่น เขาได้นำกองทัพในเมืองตันเอี๋ยงเพื่อปราบปรามการก่อกบฎ

เมื่อเหตุการณ์กบฎโพกผ้าเหลืองได้เกิดขึ้น เขาได้รับการแต่งตั้งให้เป็นผู้ตรวจราชการมณฑลแห่งแคว้นชีจิ๋ว และเขาได้ประสบความสำเร็จในการกวาดล้างพื้นที่ของกองกำลังฝ่ายกบฏ เขาได้ถูกส่งไปยังชายแดนด้านตะวันตกเฉียงเหนือในช่วงการก่อกบฏเหลียงจิ๋ว ซึ่งเขาได้ทำงานรับใช้ภายใต้บัญชาการของเตียวอุ๋น ในช่วงระหว่างการทัพ โตเกี๋ยมพูดจาดูหมิ่นเตียวอุ๋นและทำให้เขาโกรธมาก แต่อย่างไรก็ตาม ซุนเกี๋ยนและตั๋งโต๊ะที่อยู่ในกองทัพก็ไม่พอใจในความเป็นผู้นำของเตียวอุ๋นเช่นกัน ในเหตุการณ์ความวุ่นวายที่เกิดขึ้นมาจากการก่อรัฐประหารของตั๋งโต๊ะ และการสู้รบที่ตามมา โตเกี๋ยมได้กลับไปยังแคว้นชีจิ๋วและเข้าควบคุมแคว้นเองจิ๋วที่อยู่ใกล้เคียง อย่างไรก็ตาม ภายหลังจากนั้นมา เขาไม่สามารถแสดงให้เห็นถึงความทะเยอทะยานที่จะขยายอาณาเขตของเขาได้อีกต่อไป

โตเกี๋ยมได้เป็นผู้รับผิดชอบในการเริ่มต้นอาชีพของอ่องหลอง จูตี และตันเต๋ง ซึ่งทุกคนจะมีบทบาทที่สำคัญในเหตุการณ์ทางประวัติศาสตร์ที่นำไปสู่ปลายราชวงศ์ฮั่น อย่างไรก็ตาม ในขณะเดียวกัน เขาก็ได้ส่งเสริมขุนนางที่ไม่มีจริยธรรมเช่น ฉกหยง เฉาหง ชิวซวน และพลาดที่จะแต่งตั้งคนดี เช่น เจ้ายู่ ที่มีความสามารถและจงรักภักดีไว้ใช้ใกล้ตัว โตเกี๋ยมยังจับคนที่ไม่ยอมสวามิภักดิ์เช่น เตียวเจียว และลิห้อมไปคุมขัง และเขายังพยายามที่จะทำร้ายครอบครัวของซุนเซ็กซึ่งได้รับใช้ให้กับอ้วนสุดในช่วงเวลานั้น

โจโฉบุกโจมตีแคว้นชีจิ๋ว

บทความหลัก: การรุกรานชีจิ๋วของโจโฉ

ใน ค.ศ. 193 โจโก๋ บิดาของโจโฉได้เดินทางผ่านมายังแคว้นชีจิ๋ว โตเกี๋ยมได้ให้การต้อนรับเป็นอย่างดี และมอบหมายให้เตียวคี (張闓) เป็นผู้คุ้มกันขบวนรถอีกด้วย แต่หลังจากเตียวคีนำทหารห้าร้อยนายติดตามขบวนรถของโจโก๋ เตียวคีเกิดความโลภด้วยเห็นว่าโจโก๋มีทรัพย์สมบัติเป็นจำนวนมาก จึงวางแผนฆ่าโจโก๋และปล้นชิงทรัพย์สินและหลบหนีไป การตายของโจโก๋ได้ทำให้โจโฉซึ่งดำรงตำแหน่งเป็นสมุหเทศาภิบาลมณฑลแห่งแคว้นกุนจิ๋ว นำกองทัพบุกเข้าโจมตีแคว้นชีจิ๋วและสังหารหมู่ประชาชนพลเรือนนับไม่ถ้วนเพื่อเป็นการล้างแค้นให้กับบิดาของเขา โตเกี๋ยมได้ขอความช่วยเหลือจากพันธมิตรของเขาที่แคว้นเฉงจิ๋ว และมีเต๊งไก๋และเล่าปี่ ลูกน้องของเขามาเข้าร่วมและพร้อมด้วยกองกำลังเสริม โตเกี๋ยมสามารถต้านทานโจโฉไว้ได้ ในที่สุด กองทัพโจโฉต้องประสบขาดแคลนเสบียงและต้องถอนกำลังกลับไปยังแคว้นกุนจิ๋ว

เต๊งไก๋ได้เดินทางกลับไปทางเหนือ แต่โตเกี๋ยมได้จัดตั้งกองกำลังจำนวนหลายพันนายจากเมืองตันเอี๋ยงให้แก่เล่าปี่ ดังนั้นเล่าปี่จึงเปลี่ยนผู้เป็นนายจากเต๊งไก๋มาเป็นโตเกี๋ยม

โจโฉได้เปิดฉากการบุกเข้าโจมตีเป็นครั้งที่สองใน ค.ศ. 194 แต่กลับถูกบีบบังคับให้หันหลังกลับ เมื่อเตียวเมาและตันก๋งได้ก่อกบฎต่อต้านเขาและช่วยเหลือแก่ลิโป้ ขุนศึกคู่อริในการเข้ายึดควบคุมฐานที่มั่นของเขาในแคว้นกุนจิ๋ว

เสียชีวิตและการสืบทอด

โตเกี๋ยมได้ล้มป่วยจนถึงแก่กรรมใน ค.ศ. 194 ลูกน้องของเขาอย่างบิต๊กและบิฮองได้เชิญเล่าปี่เข้ารับตำแหน่งเป็นสมุหเทศาภิบาลมณฑลแห่งแคว้นชีจิ๋วคนใหม่ เล่าปี่ได้ปฏิเสธในตอนแรกและได้เสนอที่จะยกตำแหน่งนี้ให้กับอ้วนสุด แต่ขงหยงได้โน้มน้าวให้เขายอมรับตำแหน่งนี้ในที่สุด

ในวรรณกรรมสามก๊ก

ในวรรณกรรมอิงประวัติศาสตร์ในศตวรรษที่ 14 เรื่องสามก๊ก โตเกี๋ยมได้ถูกกล่าวถึงว่าเป็น"ชายที่อบอุ่นและซื่อสัตย์" และการโจมตีโจโก๋ของเตียวคีนั้นถือว่าเป็นการกระทำที่ขัดต่อความต้องการของเขาเอง ต่อมาภายหลังจากนั้นที่เล่าปี่ได้ช่วยเหลือเขาในการขับไล่การรุกรานของโจโฉ โตเกี๋ยมได้เสนอยกตำแหน่งสมุหเทศาภิบาลมณฑลแห่งแคว้นชีจิ๋วให้แก่เล่าปี่ถึงสามครั้งแต่เล่าปี่กลับปฏิเสธทุกครั้ง โดยกล่าวว่าเป็นการกระทำดังกล่าวจะถูกมองว่าไร้เกียรติ ใน ค.ศ. 194 ในขณะที่กำลังจะสิ้นลมหายใจ โตเกี๋ยมได้พยายามเป็นครั้งสุดท้ายเพื่อร้องขอให้เล่าปี่เข้ารับตำแหน่งทันที แต่เล่าปี่ยังคงปฏิเสธคำขอของเขา โตเกี๋ยมได้ถึงแก่กรรมอย่างสงบภายหลังจากนั้นได้ไม่นาน และในที่สุด เล่าปี่ได้ยอมเข้ารับตำแหน่งตามคำสั่งเสียครั้งสุดท้ายของเขา ภายหลังจากประชาชนชาวชีจิ๋วและเหล่าพี่น้องของเขาต่างเชิญให้เขาเข้ารับตำแหน่ง

บรรณานุกรม

• ตันซิ่ว (คริสต์ศตวรรษที่ 3). จดหมายเหตุสามก๊ก (ซันกั๋วจื้อ).
• de Crespigny, Rafe (2007). A biographical dictionary of Later Han to the Three Kingdoms (23–220 AD). Leiden: Brill. ISBN 978-90-04-15605-0.
• ฟ่าน เย่ (คริสต์ศตวรรษที่ 5). ตำราประวัติศาสตร์ราชวงศ์ฮั่นยุคหลัง (โฮ่วฮั่นชู).
• ล่อกวนตง (คริสต์ศตวรรษที่ 14). สามก๊ก (ซันกั๋วเหยี่ยนอี้).
• เผย์ ซงจือ (คริสต์ศตวรรษที่ 5). อรรถาธิบายจดหมายเหตุสามก๊ก (ซันกั๋วจื้อจู้).

ก่อนหน้า		โตเกี๋ยม		ถัดไป
ไม่ทราบ		สมุหเทศาภิบาลมณฑลชีจิ๋ว (190 - 194)		เล่าปี่