หม่อมเจ้าสฤษดิเดช ชยางกูร

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
ไปยังการนำทาง ไปยังการค้นหา
หม่อมเจ้าสฤษดิเดช ชยางกูร
หม่อมเจ้า ชั้น 4
หม่อมเจ้าสฤษดิเดช ชยางกูร.JPG
เจ้ากรมสรรพากรนอก
ดำรงตำแหน่งพ.ศ. 2454 - พ.ศ. 2455
สมุหเทศาภิบาลสำเร็จราชการมณฑล
ดำรงตำแหน่งพ.ศ. 2455 - พ.ศ. 2473
ชายาและหม่อมหม่อมเนื่อง[1]
หม่อมเชื้อ
หม่อมเจ้าผุดผ่องพรรณ ชยางกูร
พระบุตร16 คน
ราชสกุลชยางกูร
ราชวงศ์จักรี
พระบิดาพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นพงษาดิศรมหิป
พระมารดาหม่อมเอี่ยม ชยางกูร ณ อยุธยา
ประสูติ14 กรกฎาคม พ.ศ. 2424
สิ้นชีพิตักษัย4 พฤศจิกายน พ.ศ. 2498 (74 ปี)
ธรรมเนียมพระยศของ
หม่อมเจ้าสฤษดิเดช ชยางกูร
การทูลฝ่าพระบาท
การแทนตนกระหม่อม/หม่อมฉัน
การขานรับกระหม่อม/เพคะ

มหาอำมาตย์โท มหาเสวกโท[2] จางวางโท หม่อมเจ้าสฤษดิเดช ชยางกูร (14 กรกฎาคม พ.ศ. 2424 - 4 พฤศจิกายน พ.ศ. 2498[3]) อดีตองคมนตรีในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว และพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว อดีตสมาชิกวุฒิสภาไทย ชุดที่ 2 เป็นพระโอรสองค์ใหญ่ในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นพงษาดิศรมหิป ประสูติแต่หม่อมเอี่ยม ชยางกูร ณ อยุธยา

พระประวัติ[แก้]

หม่อมเจ้าสฤษดิเดช ชยางกูร เป็นพระโอรสองค์ใหญ่ในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นพงษาดิศรมหิป ประสูติแต่หม่อมเอี่ยม ชยางกูร ณ อยุธยา เมื่อวันที่ 14 กรกฎาคม พ.ศ. 2424 มีโสทรอนุชาองค์เดียวคือ หม่อมเจ้าวิเศษศักดิ์ ชยางกูร ทรงเข้าพระราชพิธีเกษากันต์เมื่อวันที่ 23 มีนาคม พ.ศ. 2435[4] ทรงสำเร็จการศึกษาจากโรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบ จากนั้นได้ทรงเข้ารับราชในกรมหาดเล็ก[5]และกระทรวงมหาดไทย จนได้ดำรงตำแหน่งสูงสุดเป็นสมุหเทศาภิบาลสำเร็จราชการมณฑล

ครอบครัว[แก้]

ชีวิตส่วนองค์เสกสมรสกับหม่อมเจ้าหญิงผุดผ่องพรรณ ชยางกูร ขนิษฐาต่างหม่อมมารดา หม่อมเชื้อ ชยางกูร ณ อยุธยา (สกุลเดิม โรจนดิศ) และหม่อมเนื่อง ชยางกูร ณ อยุธยา (สกุลเดิม ณ นคร) มีโอรสธิดา 16 คน

สิ้นชีพิตักษัย[แก้]

หม่อมเจ้าสฤษดิเดช สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 4 พฤศจิกายน พ.ศ. 2498 พระราชทานเพลิงศพ ณ เมรุวัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร เมื่อวันที่ 26 ธันวาคม พ.ศ. 2498 โดยได้รับพระมหากรุณาธิคุณจากพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร พระราชทานพระโกศไม้สิบสองเป็นกรณีพิเศษ[6] เนื่องจากทรงรับราชการมายาวนานตั้งแต่รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

โอรส - ธิดา[แก้]

หม่อมเจ้าสฤษดิเดช มีโอรสธิดาทั้งสิ้น 16 คน ดังนี้

โอรสธิดาในหม่อมเชื้อ (สกุลเดิม โรจนดิศ)
  • หม่อมราชวงศ์เดชสิทธิ์ ชยางกูร ต.จ.[7]สมรสกับลัดดา ชยางกูร ณ อยุธยา (สกุลเดิม ทองมิตร)
    • หม่อมหลวงเรืองเดช ชยางกูร
    • พลเอก หม่อมหลวงวิชัย ชยางกูร
    • หม่อมหลวงเดชา ชยางกูร
    • หม่อมหลวงสุดารัตน์ สมรสกับณรงค์ฤทธิ์ สนิทวงศ์ ณ อยุธยา
    • หม่อมหลวงภัทราวดี สมรสกับศาสตราจารย์ฟรานซิส เคเนดี
  • หม่อมราชวงศ์รุ่งฤทธี ชยางกูร สมรสกับชูศรี ชยางกูร ณ อยุธยา(สกุลเดิม ศศิผลิน)
    • หม่อมหลวงรื่นรมย์ บุณยทรรพ
    • หม่อมหลวงชาติชาย ชยางกูร
    • หม่อมหลวงไพจิตร สมรสกับพลเรือโท นฤดล บุราคำ
  • หม่อมราชวงศ์มีชัย ชยางกูร สมรสกับชุลี ชยางกูร ณ อยุธยา (สกุลเดิม เอี่ยมกระสิทธุ์)
    • หม่อมหลวงอังสนา ลีลายนกุล
    • หม่อมหลวงจันทราวดี สงกราน
    • หม่อมหลวงเผด็จ ชยางกูร
  • หม่อมราชวงศ์เชื้อชยาง สมรสกับนายแพทย์มณเฑียร บุนนาค
    • มณทิรัช บุนนาค
    • ลวลี บุนนาค
  • พันเอก(พิเศษ) หม่อมราชวงศ์จุมพล ชยางกูร สมรสกับสุโข ชยางกูร ณ อยุธยา (สกุลเดิม เกตุพันธุ์)
  • หม่อมราชวงศ์ศุภชัย ชยางกูร สมรสกับสุกัญญา ชยางกูร ณ อยุธยา (สกุลเดิม คาซึโกะ)
    • หม่อมหลวงศิริกัญญา ชยางกูร
    • หม่อมหลวงนภาศิริ ชยางกูร


โอรสธิดาในหม่อมเนื่อง[8] (สกุลเดิม ณ นคร)
  • หม่อมราชวงศ์โสมสมร สมรสกับหม่อมหลวงชวนชื่น กำภู


โอรสธิดาในหม่อมเจ้าผุดผ่องพรรณ ชยางกูร

  • หม่อมราชวงศ์ผ่องพรรณแสง ชยางกูร
  • หม่อมราชวงศ์แจลงพรรณศรี ชยางกูร
  • หม่อมราชวงศ์อภิรมณ์ ชยางกูร
  • หม่อมราชวงศ์สรรพจารี ชยางกูร
  • ร้อยตำรวจเอก หม่อมราชวงศ์เศวตวรชัย ชยางกูร สมรสกับขวัญเรือน ชยางกูร (สกุลเดิม ใจพรมเมือง)
    • หม่อมหลวงวรชัย ชยางกูร
    • หม่อมหลวงชัยสิทธิ์ ชยางกูร
    • หม่อมหลวงอมราภรณ์ พิวซ์ (ราชสกุลเดิม ชยางกูร)

การรับราชการ[แก้]

  • พ.ศ. 2444 - นายเวรกระทรวงมหาดไทย
  • พ.ศ. 2445 - เลขานุการมณฑลราชบุรี[11][12]
  • พ.ศ. 2446 - ข้าหลวงมหาดไทยมณฑลราชบุรี[13][14]
  • พ.ศ. 2451 - ปลัดมณฑลราชบุรี[15]
  • พ.ศ. 2454 - เกณฑ์เมืองรั้งกระทรวงมหาดไทย[16]
  • พ.ศ. 2454 - เจ้ากรมสรรพากรนอก[17]
  • พ.ศ. 2455 - ข้าหลวงเทศาภิบาลมณฑลราชบุรี[18]
  • พ.ศ. 2455 - ข้าหลวงเทศาภิบาลสำเร็จราชการมณฑลราชบุรี(ภายหลังเรียกสมุหเทศาภิบาล)[19][20]
  • พ.ศ. 2459 - สมุหเทศาภิบาลสำเร็จราชการมณฑลจันทบุรี[21][22]
  • พ.ศ. 2466 - สมุหเทศาภิบาลสำเร็จราชการมณฑลปัตตานี[23][24]
  • พ.ศ. 2469 - สมุหเทศาภิบาลสำเร็จราชการมณฑลภูเก็ต[25]
  • พ.ศ. 2473 - ลาออกจากราชการเนื่องจากมีพระอาการประชวร[26]

องคมนตรี/สมาชิกวุฒิสภา[แก้]

องคมนตรี[แก้]

เมื่อวันที่ 4 เมษายน พ.ศ. 2458 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ดำรงตำแหน่งองคมนตรี[27][28]

ต่อมาวันที่ 6 ธันวาคม พ.ศ. 2468 พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ดำรงตำแหน่งองคมนตรีต่อไป[29] โดยทรงดำรงตำแหน่งถึงวันที่ 14 กรกฎาคม พ.ศ. 2475[30]

สมาชิกวุฒิสภา[แก้]

หม่อมเจ้าสฤษดิเดช ได้รับพระบรมราชโองการแต่งตั้งเป็นสมาชิกวุฒิสภาไทย ชุดที่ 2 เมื่อวันที่ 18 พฤศจิกายน พ.ศ. 2490[31][32] โดยทรงดำรงตำแหน่งครั้งที่ 1 ระหว่างวันที่ 18 พฤศจิกายน พ.ศ. 2490 - 17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2493 และครั้งที่ 2 ระหว่างวันที่ 18 พฤศจิกายน พ.ศ. 2493 - 17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2496[33]

อื่นๆ[แก้]

หม่อมเจ้าสฤษดิเดช เป็นหม่อมเจ้าพานทอง ทรงศักดินา 3000 เทียบเท่าขุนนางชั้นพระยาพานทอง[39] (โดยปกติหม่อมเจ้าจะทรงศักดินา 1500)[40]

พระยศ[แก้]

ยศพลเรือน[แก้]

  • พ.ศ. 2454 - อำมาตย์เอก[41]
  • พ.ศ. 2455 - มหาอำมาตย์ตรี[42]
  • พ.ศ. 2458 - จางวางตรี[43]
  • พ.ศ. 2467 - จางวางโท[44]
  • พ.ศ. 2468 - มหาเสวกโท
  • พ.ศ. 2469 - มหาอำมาตย์โท[45]

ยศเสือป่า[แก้]

  • พ.ศ. 2455 - นายหมู่ตรี[46]
  • พ.ศ. 2456 - นายหมู่ใหญ่[47]
  • พ.ศ. 2457 - นายกองตรี[48]
  • พ.ศ. 2460 - นายกองโท[49]
  • พ.ศ. 2462 - นายกองเอก[50]
  • พ.ศ. 2465 - นายนาวาเอกในกองพันราชนาวีเสือป่าจันทบุรี[51] (นายนาวาเอก ร.น.ส.)

เครื่องราชอิสริยาภรณ์[แก้]

เข็มพระราชทาน[แก้]

พ.ศ. 2454 - เข็มข้าหลวงเดิม[66]

พงศาวลี[แก้]

อ้างอิง[แก้]

  1. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ฝ่ายใน เล่ม 28 หน้า 1797 วันที่ 12 พฤศจิกายน 2454
  2. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,พระราชทานยศ เล่ม 43 หน้า 907 วันที่ 30 พฤษภาคม 2469
  3. ↑ นราธิปประพันธ์พงศ์, กรมพระ, 2404-2474, ผู้รวบรวม. บาญชีมหามกุฏราชสันตติวงศ์ พุทธศก 2468 พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ ทรงรวบรวม. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร, พ.ศ. 2468. 167 หน้า.
  4. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,พระราชพิธีสัมพัจฉรฉินท์แลโสกันต์เกษากันต์ เล่ม 9 หน้า 4
  5. ↑ http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2458/A/357.PDF
  6. ↑ http://www.car.chula.ac.th/rarebook/book2/clra62_0015/mobile/index.html หน้า 71
  7. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่องพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ เล่ม 84 ตอนที่ 41 ฉบับพิเศษ หน้า 27 วันที่ 10 พฤษภาคม 2510
  8. ↑ http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2456/D/1837.PDF
  9. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ฉบับพิเศษ เล่ม 108 ตอนที่ 78 หน้า 4 3 พฤษภาคม 2534
  10. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ฉบับพิเศษ เล่ม 108 ตอนที่ 78 หน้า 3 3 พฤษภาคม 2534
  11. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,แจ้งความกระทรวงมหาดไทย เล่ม 19 หน้า 88 วันที่ 11 พฤษภาคม 2445
  12. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,พระราชทานสัญญาบัตร์ตำแหน่งน่าที่ราชการ เล่ม 19 หน้า 576 วันที่ 12 ตุลาคม 2445
  13. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,พระราชทานสัญญาบัตร์ตำแหน่งน่าที่ราชการ เล่ม 20 หน้า 57 วันที่ 26 เมษายน 2446
  14. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,แจ้งความกระทรวงมหาดไทย เล่ม 20 หน้า 64 วันที่ 3 พฤษภาคม 2446
  15. ↑ ราชกกิจจานุเบกษา,ตำแหน่งข้าราชการกระทรวงมหาดไทย เล่ม 27 หน้า 1239 วันที่ 4 กันยายน 2453
  16. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,แจ้งความกระทรวงมหาดไทย เล่ม 27 หน้า 2717 วันที่ 5 กุมภาพันธ์ 2453
  17. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,แจ้งความกระทรวงมหาดไทย เล่ม 28 หน้า 1297 วันที่ 17 กันยายน 2454
  18. ↑ http://122.154.73.26/data/sueapa/RatchaburiGovernorHouse.pdf
  19. ↑ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 29 หน้า 384 วันที่ 12 พฤษภาคม 2454
  20. ↑ http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2459/D/3108.PDF
  21. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,ประกาศย้ายตำแหน่งสมุหเทศาภิบาล เล่ม 33 หน้า 200 วันที่ 29 ตุลาคม 2459
  22. ↑ http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2466/A/124.PDF
  23. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,ประกาศเปลี่ยนตำแหน่งสมุหเทศาภิบาลบางมณฑล เล่ม 40 หน้า 47 วันที่ 15 กรกฎาคม 2466
  24. ↑ http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2466/D/1780.PDF
  25. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,ประกาศ ตั้งสมุหเทศาภิบาลมณฑลต่างๆ เล่ม 42 หน้า 429 วันที่ 31 มีนาคม 2468
  26. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,ประกาศ ปลด ย้าย และตั้ง สมุหเทศาภิบาล เล่ม 47 หน้า 431 วันที่ 15 มีนาคม 2473
  27. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,การพระราชพิธีตั้งองคมนตรี
  28. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,รายพระนามแลนามผู้ซึ่งได้รับพระราชทานตราตั้งเปนองคมนตรี
  29. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,การพระราชพิธีตั้งองคมนตรี
  30. ↑ ประกาศยกเลิก พระราชบัญญัติองคมนตรี พุทธศักราช ๒๔๗๐ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 49 หน้า 200 วันที่ 17 กรกฎาคม 2475
  31. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,พระบรมราชโองการ ประกาศแต่งตั้งสมาชิกวุฒิสภา ฉบับพิเศษ หน้า 15 ตอนที่ 56 เล่ม 64 22 พฤศจิกายน 2490
  32. ↑ เมื่อรัฐธรรมนูญเปิดทาง พระบรมวงศานุวงศ์เข้าสู่การเมือง
  33. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,พระบรมราชโองการ ประกาศ แต่งตั้งสมาชิกวุฒิสภา หน้า 1037 ตอนที่ 63 เล่ม 67 21 พฤศจิกายน 2493
  34. ↑ http://digi.library.tu.ac.th/index/0167/27-4-Nov-2551/10PAGE83-PAGE92.pdf
  35. ↑ http://www.siya.ac.th/his.html
  36. ↑ https://www.wongnai.com/reviews/671a54bbf6e447bfb887cafee5992d28
  37. ↑ https://www.paaktai.com/news_health/detail/499
  38. ↑ http://www.pattanihos.com/index.php?option=com_content&view=article&id=26&Itemid=40
  39. ↑ https://vajirayana.org/โคลงลิลิตสุภาพตำรับพระบรมราชาภิเษก-เล่มต้น/ภาคผนวก-เล่มต้น/พระนาม-และนาม-พระบรมวงศานุวงศ์-ข้าราชการ
  40. ↑ https://m.facebook.com/1451876605112634/photos/a.1475437036089924/1716439388656353/?type=3
  41. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,ประกาศ พระราชทานยศแก่ข้าราชการกระทรวงมหาดไทย เล่ม 28 หน้า 971 วันที่ 20 สิงหาคม 2454
  42. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,พระราชทานยศแลเลื่อนยศ เล่ม 29 หน้า 266 วันที่ 5 พฤษภาคม 2455
  43. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,ประกาศเปลี่ยนยศอุปราช แลสมุหเทศาภิบาล เล่ม 32 หน้า 357 วันที่ 11 พฤศจิกายน 2458
  44. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,พระราชทานยศ เล่ม 41 หน้า 1797 วันที่ 14 กันยายน 2467
  45. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,พระราชทานยศ เล่ม 43 หน้า 907 วันที่ 30 พฤษภาคม 2469
  46. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,ส่งสัญญาบัตร์เสือป่าไปพระราชทาน เล่ม 29 หน้า 160 วันที่ 21 เมษายน 2455
  47. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,ส่งสัญญาบัตร์เสือป่าไปพระราชทาน เล่ม 30 หน้า 533 วันที่ 15 มิถุนายน 2456
  48. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,ประกาศเลื่อนยศนายเสือป่ามณฑลราชบุรี เล่ม 31 หน้า 2676 วันที่ 14 กุมภาพันธ์ 2457
  49. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,พระราชทานยศเสือป่า เล่ม 34 หน้า 3071 วันที่ 20 มกราคม 2460
  50. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,พระราชยศเสือป่า เล่ม 36 หน้า 2240 วันที่ 9 พฤศจิกายน 2462
  51. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,พระราชทานยศเสือป่า เล่ม 39 หน้า 2626 วันที่ 24 ธันวาคม 2465
  52. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ เล่ม ๔๕ หน้า ๓๕๗๖ วันที่ ๑๗ กุมภาพันธ์ ๒๔๗๑
  53. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์และเหรียญ เล่ม ๔๐ หน้า ๓๔๒๐ วันที่ ๗ มกราคม ๒๔๖๖
  54. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ จุลจอมเกล้าฝ่ายหน้า เล่ม ๔๐ หน้า ๒๖๒๗ วันที่ ๒๕ พฤศจิกายน ๒๔๖๗
  55. ↑ พระราชทานเครื่องราชอิศริยาภรณ์ ราชกิจจานุเบกษา หน้า 33 หน้า 212 วันที่ 30 เมษายน 2459
  56. ↑ http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2459/A/38.PDF
  57. ↑ พระราชทานเครื่องราชอิศริยาภรณ์ ราชกิจจานุเบกษา หน้า 31 หน้า 2380 วันที่ 10 มกราคม 2457
  58. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ทุติยจุลจอมเกล้า เล่ม ๓๐ หน้า ๑๙๖๖ วันที่ ๓๐ พฤศจิกายน ๒๔๕๖
  59. ↑ พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 29 หน้า 2435 วันที่ 22 มกราคม 2455
  60. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ เล่ม ๒๘ หน้า ๑๙๙๖ วันที่ ๑๐ ธันวาคม ๒๔๕๔
  61. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์
  62. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,พระราชทานเหรียญจักรพรรดิมาลา
  63. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,พระราชทานเหรียญจักรพรรดิมาลา
  64. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,ส่งเครื่องราชอิสริยาภรณ์ไปพระราชทาน
  65. ↑ ราชกิจจานุเบกษา,พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์และเหรียญ เล่ม ๔๓ หน้า ๔๒๙๙ วันที่ ๖ มีนาคม พ.ศ. ๒๔๖๙
  66. ↑ พระราชทานเข็มข้าหลวงเดิม
เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=หม่อมเจ้าสฤษดิเดช_ชยางกูร&oldid=9100648"