กระทรวงยุติธรรม (ประเทศไทย)

กระทรวงยุติธรรม
	ตราพระดุลพ่าห์
ภาพรวมหน่วยงาน
ก่อตั้ง	25 มีนาคม พ.ศ. 2434; 133 ปีก่อน
หน่วยงานก่อนหน้า	กระทรวงยุตติธรรม;
เขตอำนาจ	ทั่วราชอาณาจักร
สำนักงานใหญ่	เลขที่ 404 ถนนแจ้งวัฒนะ แขวงทุ่งสองห้อง เขตหลักสี่ กรุงเทพมหานคร
งบประมาณประจำปี	23,163.2447 ล้านบาท (พ.ศ. 2559)
รัฐมนตรี	พันตำรวจเอก ทวี สอดส่อง, รัฐมนตรีว่าการ;
ฝ่ายบริหารหน่วยงาน	พงษ์สวาท นีละโยธิน, ปลัดกระทรวงยุติธรรม; วัลลภ นาคบัว, รองปลัดกระทรวง; ไตรยฤทธิ์ เตมหิวงศ์, รองปลัดกระทรวง; พันตำรวจตรี สุริยา สิงหกมล , รองปลัดกระทรวง; จิรภา สินธุนาวา , รองปลัดกระทรวง;
หน่วยงานลูกสังกัด	ดูในบทความ;
เว็บไซต์	MOJ.go.th

กระทรวงยุติธรรม (อังกฤษ: Ministry of Justice) เป็นหน่วยงานราชการส่วนกลางประเภทกระทรวงของไทย มีภารกิจเป็นหน่วยงานหลักของกระบวนการยุติธรรม ในการดำเนินการเพื่อพัฒนากฎหมาย และระบบบริหารจัดการของ กระบวนการยุติธรรมอย่างเป็นเอกภาพ โปร่งใส คุ้มครองสิทธิเสรีภาพของประชาชน ช่วยเหลือและให้ความรู้แก่ประชาชนทางกฎหมาย ป้องกัน ปราบปราม แก้ไข ฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ติดยาเสพติด รวมทั้งป้องกัน แก้ไขปัญหาอาชญากรรมในสังคมและอาชญากรรมทางเศรษฐกิจ การฟื้นฟูกิจการของลูกหนี้ การบังคับคดีแพ่ง บังคับคดีล้มละลาย บังคับคดีทางอาญา บำบัดแก้ไขฟื้นฟูผู้กระทำผิด

ประวัติ[แก้]

กระทรวงยุติธรรมก่อตั้งเมื่อ 25 มีนาคม พ.ศ. 2434 เดิมใช้ชื่อว่ากระทรวงยุตติธรรม^[4] และมีการเปลี่ยนชื่อเป็นกระทรวงยุติธรรมในวันที่ 12 มีนาคม พ.ศ. 2495^[5] มีพระดุลยพากย์สุวมัณฑ์ (ปิ่ณฑ์ ปัทมสถาน) เป็นปลัดกระทรวงยุตติธรรมคนสุดท้ายดำรงตำแหน่งวันที่ 8 สิงหาคม พ.ศ. 2492 ถึง 11 มีนาคม พ.ศ. 2495 และเป็นปลัดกระทรวงยุติธรรมคนแรกดำรงตำแหน่งระหว่างวันที่ 12 มีนาคม พ.ศ. 2495 ถึงวันที่ 22 มีนาคม พ.ศ. 2496^[6] และในวันที่ 23 มีนาคม พ.ศ. 2496^[7] ได้มีการโปรดเกล้า สัญญา ธรรมศักดิ์ เป็นปลัดกระทรวงคนที่สอง

ต่อมาในวันที่ 29 มีนาคม พ.ศ. 2560 พระราชบัญญัติคุมประพฤติ พ.ศ. 2559 มีผลใช้บังคับ ส่งผลให้รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม เป็นประธานคณะกรรมการคุมประพฤติ ปลัดกระทรวงยุติธรรมเป็นรองประธานกรรมการคุมประพฤติ^[8]

หน่วยงานในสังกัด[แก้]

ส่วนราชการ[แก้]

หน่วยงานในบังคับบัญชารัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม[แก้]

สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด (สำนักงาน ป.ป.ส.)
สำนักงานป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน (สำนักงาน ป.ป.ง.)

องค์การมหาชน[แก้]

สถาบันเพื่อการยุติธรรมแห่งประเทศไทย (องค์การมหาชน) เป็นองค์การมหาชนตามพระราบัญญัติองค์การมหาชน พ.ศ. 2542
สถาบันอนุญาโตตุลาการ เป็นองค์การมหาชนตามพระราชบัญญัติเฉพาะ

ส่วนงานสนับสนุนพิเศษ องค์กรอิสระตามพระราชบัญญัติเฉพาะ คณะกรรมการป้องกันอาชญากรรมและช่วยเหลือทางกฎหมายแก่ประชาชน เป็นคณะบุคคลคณะหนึ่งซึ่งปฏิบัติหน้าที่อย่างอิสระภายใต้ความกดดัน ภายใต้เงื่อนไขข้อกำหนดบางประการ จัดตั้งขึ้นเพื่อขอรับการสนับสนุนจากกระทรวงยุติธรรม มีหน้าที่ตามวัตถุประสงค์ที่ได้จัดตั้งขึ้น สนับสนุนอำนวยความยุติธรรม ซึ่งได้ปฏิบัติภารกิจเพื่อเมื่อความยุติธรรมให้กับประชาชนที่ไม่ได้รับความเป็นธรรมในกระบวนการยุติธรรมของการพิจารณาอรรถคดีในศาลทั่วราชอาณาจักรต่อโดยชำนาญการในด้านอาชญาวิทยาและอื่น ๆ เกี่ยวกับการบริหารคลี่คลายคดีสำคัญต่างๆ สนับสนุนการอำนวยความยุติธรรม จัดทำเอกสารทางกฎหมายที่ใช้ทางศาลในคดีต่างๆให้กับประชาชนผู้ร้องขอและลงพื้นที่ค้นหาความจริงหรือพิสูจน์และรวบรวมจัดเตรียมหลักฐานร่วมกับผู้ที่เกี่ยวข้องในคดีต่างๆตามประสงค์ของผู้ร้องขอโดยเป็นไปตามข้อบังคับของหน่วยงานและองค์กรของตนอย่างเคร่งรัดเป็นต้น และอีกทั้ง มูลนิธิ สมาคม องค์กรอิสระ คณะบุคคล กลุ่มบุคคล และบุคคล ไม่ว่าในรูปแบบคณะกรรมการ คณะทำงาน ฯลฯ ที่เสนอโครงการเพื่อขอรับการสนับสนุนตามโครงการต่างๆที่ส่วนงานในกระทรวงยุติธรรมกำหนดแนวทางและหลักเกณฑ์ต่างๆ

รายนามปลัดกระทรวงยุตติธรรม[แก้]

พระยามโหสถศรีพิพัฒน์ (เชิญ ปริชญานนท์) พ.ศ. 2470 ถึง 1 มกราคม พ.ศ. 2478^[9]
พระยากฤตราชทรงสวัสดิ์ (สุดใจ ไกรจิตติ) 1 เมษายน พ.ศ. 2479 ถึง 1 มีนาคม พ.ศ. 2481^[10]
พระยาลัดพลีธรรมประคัลภ์ (วงษ์ ลัดพลี) 1 เมษายน พ.ศ. 2482 ถึง 16 มกราคม พ.ศ. 2484^[11]
พระยารักตประจิตธรรมจำรัส (เขียน รักตประจิต) 17 มกราคม พ.ศ. 2484 ถึง 7 สิงหาคม พ.ศ. 2492
พระดุลยพากย์สุวมัณฑ์ (ปิ่ณฑ์ ปัทมสถาน) 8 สิงหาคม พ.ศ. 2492 ถึง 11 มีนาคม พ.ศ. 2495^[12]

รายนามปลัดกระทรวง[แก้]

1.พระดุลยพากย์สุวมัณฑ์ (ปิ่ณฑ์ ปัทมสถาน) 12 มีนาคม พ.ศ. 2495 - 22 มีนาคม พ.ศ. 2496^[13]
2.ศาสตราจารย์ สัญญา ธรรมศักดิ์ 23 มีนาคม พ.ศ. 2496^[14]ถึง 30 กันยายน พ.ศ. 2501
3.ศาสตราจารย์ กำธร พันธุลาภ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2501^[15] - 14 ตุลาคม พ.ศ. 2510
4.บรรจบ เสาวรรณ 15 ตุลาคม พ.ศ. 2510^[16] - 1 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2514^[17]
5.ศาสตราจารย์พิเศษ บัญญัติ สุชีวะ 1 ธันวาคม พ.ศ. 2514^[18] ถึง 30 พฤศจิกายน พ.ศ. 2517^[19]
6.ศาสตราจารย์ ประภาศน์ อวยชัย 1 ธันวาคม พ.ศ. 2517^[20] ถึง 31 ธันวาคม พ.ศ. 2519
7.ศิริ อติโพธิ 1 มกราคม พ.ศ. 2519^[21] ถึง 30 พฤษภาคม พ.ศ. 2525^[22]
8.ศาสตราจารย์พิเศษ โสภณ รัตนากร 1 มิถุนายน พ.ศ. 2525^[23] - 31 พฤษภาคม พ.ศ. 2527^[24]
9.เธียร เจริญวัฒนา 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2527^[25] ถึง 30 กันยายน พ.ศ. 2528
10.สวัสดิ์ โชติพานิช 1 ตุลาคม พ.ศ. 2528^[26] ถึง 1 ตุลาคม พ.ศ. 2533^[27]
11.ประมาณ ชันซื่อ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2533 ถึง 1 ตุลาคม พ.ศ. 2534^[28]
12.ประเสริฐ บุญศรี 2 ตุลาคม พ.ศ. 2534^[29] ถึง 6 ตุลาคม พ.ศ. 2535
13.จรัญ หัตถกรรม 7 ตุลาคม พ.ศ. 2535 ถึง 17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2535 (รักษาราชการแทน)
14.สุประดิษฐ์ หุตะสิงห์ 1 ธันวาคม พ.ศ. 2535^[30] - 24 เมษายน พ.ศ. 2537^[31]
15.กู้เกียรติ สุนทรบุระ 25 เมษายน พ.ศ. 2537^[32] ถึง 1 ตุลาคม พ.ศ. 2540^[33]
14.สุประดิษฐ์ หุตะสิงห์ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2540^[34] ถึง 10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2542
16.สมชาย วงศ์สวัสดิ์ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2542 ถึง 30 กันยายน พ.ศ. 2548^[35]
17.จารุพงศ์ เรืองสุวรรณ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2548^[36] ถึง 30 กันยายน พ.ศ. 2549
18.ศาสตราจารย์พิเศษ จรัญ ภักดีธนากุล 1 ตุลาคม พ.ศ. 2549^[37] ถึง 1พฤษภาคม พ.ศ. 2551
19.ศาสตราจารย์พิเศษ ดร.กิตติพงษ์ กิตยารักษ์ 2 พฤษภาคม พ.ศ. 2551^[38] ถึง 2 พฤษภาคม พ.ศ. 2557
20.พลตำรวจเอก ชัชวาลย์ สุขสมจิตร์ 30 ตุลาคม พ.ศ. 2557^[39] ถึง 30 กันยายน พ.ศ. 2558
21.ชาญเชาวน์ ไชยานุกิจ 2 กรกฎาคม พ.ศ. 2557^[40] ถึง 30 พฤศจิกายน พ.ศ. 2558 (รักษาราชการแทน)
21.ชาญเชาวน์ ไชยานุกิจ 1 ธันวาคม พ.ศ. 2558^[41]ถึง 5 มิถุนายน พ.ศ. 2560^[42]
22.ศาสตราจารย์พิเศษ วิศิษฏ์ วิศิษฏ์สรอรรถ 6 มิถุนายน พ.ศ. 2560 ถึง 17 กรกฎาคม พ.ศ. 2565^[43]
23.พงษ์สวาท กายอรุณสุทธิ์ 18 กรกฎาคม พ.ศ. 2565 - ปัจจุบัน

วิกฤตตุลาการ พ.ศ. 2535[แก้]

เมื่อปี พ.ศ. 2535 ได้เกิดวิกฤตตุลาการ โดย วสันต์ สร้อยพิสุทธิ์ ได้รับการแต่งตั้งจากผู้ชุมนุมประท้วงที่เป็นตุลาการให้เป็นโฆษกฝ่ายกบฏตุลาการ^[44] สืบเนื่องจากวันที่ 2 กันยายน คณะกรรมการตุลาการมีมติให้นาย ประวิทย์ ขัมภรัตน์ เป็นประธานศาลฎีกา ในการนี้ ประภาศน์ อวยชัย ได้ระงับมติดังกล่าวให้เหตุผลว่าเนื่องจากมีผู้เข้าประชุมไม่ครบองค์ประชุม ซึ่งนาย ประวิทย์ ขัมภรัตน์ ได้รับการสนับสนุนจาก โสภณ รัตนากร

และในวันที่ 3 ตุลาคม คณะกรรมการตุลาการ ได้มีมติ ให้ นาย ประเสริฐ บุญศรี เป็นปลัดกระทรวงยุติธรรม และ สวัสดิ์ โชติพานิช เป็นประธานศาลฎีกา ต่อมาวันที่ 24 ตุลาคม พ.ศ. 2536 คณะกรรมการกฤษฎีกาได้มีมติไม่เห็นด้วยกับการแต่งตั้ง ปลัดกระทรวงยุติธรรมและประธานศาลฎีกา ของ ประภาศน์ อวยชัย นำมาสู่การชุมนุมครั้งใหญ่ของผู้พิพากษาในวันที่ 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2534 ที่แยกราชประสงค์^[45] ก่อนเลิกชุมนุมและรับมติคณะกรรมการตุลาการ^[46]

ดูเพิ่ม[แก้]

อ้างอิง[แก้]

13°52′52.92″N 100°33′53.89″E / 13.8813667°N 100.5649694°E / 13.8813667; 100.5649694

[1] ราชกิจจานุเบกษา, พระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2559 เล่ม 132 ตอนที่ 91ก วันที่ 25 กันยายน 2558

[2] ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งข้าราชการพลเรือนสามัญ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 140 ตอน 318 ง หน้า 18 วันที่ 19 ธันวาคม 2566

[3] ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งข้าราชการพลเรือนสามัญ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 140 ตอน 318 ง หน้า 17 วันที่ 19 ธันวาคม 2566

[4] "สำเนาที่เก็บถาวร" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2015-05-04. สืบค้นเมื่อ 2017-08-01.

[5] ttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2495/A/016/313.PDF

[6] ttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2492/D/047/3915_1.PDF

[7] ttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2496/D/025/1659.PDF

[8] "สำเนาที่เก็บถาวร" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2017-01-09. สืบค้นเมื่อ 2016-10-07.

[9] ttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2478/D/2883_1.PDF

[10] ttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2481/D/4160.PDF

[11] ttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2484/D/53.PDF

[12] ttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2492/D/047/3915_1.PDF

[13] ttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2492/D/047/3915_1.PDF

[14] ttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2496/D/025/1659.PDF

[15] ttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2501/D/079/2755.PDF

[16] ttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2510/D/111/2892.PDF

[17] ttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2514/D/024/729.PDF

[18] ttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2514/D/150/5.PDF

[19] ttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2517/D/204/4257.PDF

[20] มติคณะรัฐมนตรี

[21] ttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2519/D/034/418.PDF

[22] ttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2525/D/079/11.PDF

[23] ttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2525/D/079/18.PDF

[24] ttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2527/D/089/1.PDF

[25] ttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2527/D/108/6.PDF

[26] ttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2528/D/154/3.PDF

[27] ttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2533/D/217/8936.PDF

[28] ttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2534/D/200/11571.PDF

[29] ttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2534/D/209/4.PDF

[30] หุตะสิงห์ &owner_dep=ยธ&meet_date_dd=01&meet_date_mm=01&meet_date_yyyy=2535&doc_id1=&doc_id2=&meet_date_dd2=31&meet_date_mm2=12&meet_date_yyyy2=2537 มติคณะรัฐมนตรี

[31] ttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2537/D/046/3.PDF

[32] ttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2537/D/046/2.PDF

[33] ttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2540/D/078/9.PDF

[34] ttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2540/D/078/8.PDF

[35] ttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2542/D/101/1.PDF

[36] ttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2549/00184162.PDF

[37] ttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2549/D/127/6.PDF

[38] ttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2551/E/114/8.PDF

[39] ttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2557/E/225/24.PDF

[40] มติคณะรักษาความสงบแห่งชาติ 17 มิถุนายน 2557^{[ลิงก์เสีย]}

[41] ttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2559/E/001/18.PDF

[42] ttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2560/E/158/1.PDF

[43] ttp://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2560/E/158/2.PDF

[44] พลิกปูม วสันต์ สร้อยพิสุทธิ์" ประธานศาล รธน.กับวลีสีทนได้ค่ะ : ขยายปมร้อน โดยทีมข่าวสำนักข่าวเนชั่น

[45] กฤตตุลาการคือการขาดความชอบธรรมทางประชาธิปไตย

[46] 365 วันปีแพะอาถรรพ์^{[ลิงก์เสีย]}

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]

[36]

[37]

[38]

[39]

[40]

[41]

[42]

[43]

[44]

[45]

[46]

ด ค ก หน่วยงานในสังกัดและหน่วยงานภายใต้การกำกับดูแลของกระทรวงยุติธรรมของไทย
กรม	สำนักงานรัฐมนตรี • สำนักงานปลัดกระทรวง • กรมบังคับคดี • กรมคุมประพฤติ • กรมราชทัณฑ์ • กรมสอบสวนคดีพิเศษ • กรมคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพ • กรมพินิจและคุ้มครองเด็กและเยาวชน • สำนักงานกิจการยุติธรรม • สถาบันนิติวิทยาศาสตร์
องค์การมหาชน	สถาบันเพื่อการยุติธรรมแห่งประเทศไทย (องค์การมหาชน) • สถาบันอนุญาโตตุลาการ
หน่วยงานในกำกับ ของรัฐมนตรี	สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด
หมวดหมู่