มหาโพธิวิหาร

หมู่วิหารมหาโพธิที่พุทธคยา

แหล่งมรดกโลกโดยยูเนสโก
มหาโพธิวิหาร
ที่ตั้ง	พุทธคยา, รัฐพิหาร, ประเทศอินเดีย
เกณฑ์พิจารณา	Cultural: i, ii, iii, iv, vi
อ้างอิง	1056
ขึ้นทะเบียน	2002 (สมัยที่ 26th)
พื้นที่	4.86 ha
พิกัด	24°41′46″N 84°59′29″E
ที่ตั้งมหาโพธิวิหาร ในรัฐพิหาร มหาโพธิวิหาร (ประเทศอินเดีย)

มหาโพธิวิหาร (ฮินดี: महाबोधि विहार วิหารแห่งการตรัสรู้อันยิ่งใหญ่) เป็นแหล่งมรดกโลกของยูเนสโก ซึ่งเป็นพุทธศาสนสถานเก่าแก่แต่ได้ถูกสร้างใหม่และบูรณะอยู่หลายครั้ง ตั้งอยู่ในเมืองพุทธคยา รัฐพิหาร ประเทศอินเดีย สร้างขึ้นตรงจุดที่เชื่อว่าพระโคตมพุทธเจ้าได้ตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้า

ภายในพื้นที่มีต้นไม้ที่สืบมาจากต้นพระศรีมหาโพธิ์ที่พระพุทธเจ้าตรัสรู้ และเป็นจุดหมายปลายทางของการแสวงบุญของทั้งชาวพุทธและฮินดูเป็นเวลามากกว่าสองพันปี และมีองค์ประกอบบางส่วนที่มีอายุจากช่วงรัชสมัยของพระเจ้าอโศกมหาราช (สวรรคตราว 232 ปีก่อนคริสตกาล) สิ่งที่ปรากฏในหมู่อาคารในปัจจุบันนั้นสร้างขึ้นราวคริสต์ศตวรรษที่ 7 หรือก่อนหน้า รวมถึงได้มีการบูรณะครั้งใหญ่ในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 19 อย่างไรก็ตามองค์ประกอบต่าง ๆ อาจประกอบด้วยงานจากยุคต่าง ๆ บางชิ้นอาจเก่าแก่ถึงคริสต์ศตวรรษที่สองถึงสาม

อาคารสร้างเลียนแบบ

เจดีย์เลียนแบบมหาโพธิวิหารเจดีย์ วัดญาณสังวราราม

เจดีย์ของมหาโพธิวิหารได้เป็นหนึ่งในสถาปัตยกรรมที่ถูกนำไปสร้างเลียนแบบมากที่สุดชิ้นหนึ่งในศาสนาพุทธ เช่น

• วัดเจินเจฺว๋ ปักกิ่ง ประเทศจีน
• วัดมหาโพธิ พุกาม ประเทศพม่า
• วัดเจ็ดยอด จังหวัดเชียงใหม่ ประเทศไทย
• มหาโพธิเจดีย์ ประเทศพม่า
• สัตตสัตตามหาโพธิเจดีย์ ประเทศพม่า
• วัดญาณสังวรารามวรมหาวิหาร จังหวัดชลบุรี ประเทศไทย
• วัดมหาธาตุวชิรมงคล (วัดบางโทง) จังหวัดกระบี่ ประเทศไทย
• วัดปานุราชประชาสรรค์ จังหวัดกระบี่ ประเทศไทย
• วัดสุวรรณภูมิพุทธชยันตี จังหวัดสมุทรปราการ ประเทศไทย
• พระพุทธเจดีย์ไพรบึง จังหวัดศรีสะเกษ

ประเทศไทย

• วัดเขารูปช้าง จังหวัดสงขลา ประเทศไทย
• วัดปัญญานันทาราม จังหวัดปทุมธานี ประเทศไทย
• วัดเบญจคีรีนคร จังหวัดราชบุรี ประเทศไทย
• วัดจองคำ จังหวัดลำปาง ประเทศไทย
• วัดบางบอน กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย
• วัดธรรมมงคลเถาบุญนนทวิหาร กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย
• วัดบึงลัฎฐิวัน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ประเทศไทย

บรรณานุกรม

• Harle J.C., The Art and Architecture of the Indian Subcontinent, 1994, Yale University Press Pelican History of Art, ISBN 0300062176
• Michell, George, The Penguin Guide to the Monuments of India, Volume 1: Buddhist, Jain, Hindu, 1989, Penguin Books, ISBN 0140081445

อ่านเพิ่ม

• Horner, I.B. (trans.) (1975; reprinted 2000). The Minor Anthologies of the Pali Canon (Part III): 'Chronicle of Buddhas' (Buddhavamsa) and 'Basket of Conduct' (Cariyapitaka). Oxford: Pali Text Society. ISBN 0-86013-072-X.
• Doyle, Tara N. (2003-09-11). Liberate the Mahabodhi Temple! Socially Engaged Buddhism, Dalit-Style. In: Steven Heine, Charles Prebish (eds), Buddhism in the Modern World. Oxford University Press. pp. 249–280. ISBN 0-19-514698-0.
• Kinnard, Jacob N. (1998). When Is The Buddha Not the Buddha? The Hindu/Buddhist Battle over Bodhgayā and Its Buddha Image, Journal of the American Academy of Religion 66 (4), 817–839
• Knopf, Rainer (2000). Bodh-Gaya: Ein internationales Zentrum des Buddhismus in nicht-buddhistischer Umgebung เก็บถาวร 2020-08-14 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, Internationales Asienforum 31 (3–4), 289–314
• An Introduction to Indian Art (PDF). NCERT. 2012. ISBN 978-93-5007-187-8.
• von Schroeder, Ulrich (2001). Buddhist Sculptures in Tibet. Vol. One: India & Nepal; Vol. Two: Tibet & China. Hong Kong: Visual Dharma Publications, Ltd. ISBN 962-7049-07-7. Mahãbodhi temple, known to the Tibetans as rDo rje gdan («dorje den») (Skt.: Vajrāsana), pp. 103, 212, 216, 219, 246, 320–351, 356, 360, 369, 395–396, 677, 707–708, 870, 1242; Fig. IV–1. Replicas of the Mahābodhi temple in Tibet, pp. 321–351; Figs. IV–2–5; Pls. 111, 112, 113A–C, 113D–F, 114A–C, 114D–F, 115A–C, 115D–F.

แหล่งข้อมูลอื่น

• Land Enlightenment of the Buddha
• Mahabodhi Temple and attraction around it เก็บถาวร 2 พฤษภาคม 2015 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• Bodhgaya News เก็บถาวร 2008-03-23 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• UNESCO World Heritage