จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
|
ตารางสัมมัปปธาน 4
|
|
|
|
ดับไป
|
เกิดขึ้น
|
|
อกุศลธรรม
|
ยับยั้งบาป
|
ลดละเลิก
|
กุศลธรรม
|
บังเกิดบุญ
|
บำรุงธรรม
|
|
|
|
สัมมัปปธาน 4 หรือ ปธาน 4 (บาลี: sammappadhāna; สันสกฤต: samyak-pradhāna หรือ samyakprahāṇa) คือ ความเพียรชอบหรือความเพียรใหญ่ ประกอบด้วย 4 ประการ คือ:[1][2]
- สังวรปธาน คือ เพียรระวังยับยั้งบาปอกุศลธรรมที่ยังไม่เกิด มิให้เกิดขึ้น
- ปหานปธาน คือ เพียรละบาปอกุศลธรรมที่เกิดขึ้นแล้ว
- ภาวนาปธาน คือ เพียรทำกุศลธรรมที่ยังไม่เกิด ให้เกิดมี
- อนุรักขนาปธาน คือ เพียรรักษากุศลธรรมที่เกิดขึ้นแล้วให้ตั้งมั่นและให้เจริญยิ่ง
สัมมปปธาน 4 เกี่ยวข้องกับหลักธรรมมรรคมีองค์แปด กล่าวคือ สัมมาวายามะ (ความเพียรชอบ) และหลักธรรมพละ 5 กล่าวคือ วิริยะ (ความพยายาม) และเป็นหนึ่งในเจ็ดธรรมของโพธิปักขิยธรรมซึ่งเป็นธรรมปัยจัยอันฝักฝ่ายหนทางแห่งความตรัสรู้
ตารางสัมมัปปธาน 4
|
|
กุศลธรรม
|
อกุศลธรรม
|
ให้เกิดขึ้น
|
เพิ่มบุญบารมี(3)
|
|
ให้ตั้งอยู่
|
ประคองบุญ(4)
|
ประคองศีล(1)
|
ให้ดับไป
|
|
ยกระดับศีล(2)
|
อ้างอิง[แก้]
- ↑ พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม พิมพ์ครั้งที่ ๑๒ พ.ศ. ๒๕๔๖[1]
- ↑ พระไตรปิฎก ไทย (ฉบับหลวง) เล่มที่ ๑๑ สุตตันตปิฎก ทีฆนิกาย ปาฏิกวรรค หน้าที่ ๑๗๖ [2]