ข้ามไปเนื้อหา

ปางพระพุทธรูป

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
พระพุทธรูปปางลีลา วัดศรีชุม จังหวัดสุโขทัย

ปางพระพุทธรูป คือ ลักษณะของรูปสมมุติของพระพุทธเจ้าในอิริยาบถต่าง ๆ ซึ่งสร้างขึ้นตามความเชื่อในพุทธประวัติ โดยช่างสมัยโยนก (คันธารราฐ) ราชวงศ์คุปตะ (พ.ศ. 863-1023) เป็นชาวกรีกพวกแรกที่กำหนดรูปแบบปางพระพุทธรูป ต่อมาช่างชาวอินเดียฝ่ายใต้ ซึ่งเป็นชาวกลิงคราฐข้างฝ่ายใต้ รวมทั้งในยุคสมัยต่าง ๆ ในภายหลังได้คิดปางพระพุทธรูปเพิ่มขึ้นอีกเป็นจำนวนมาก

ลำดับยุคสมัยของการเกิดปางพระพุทธรูป

[แก้]
  • สมัยคันธาระ (กรีก) มีอยู่ 9 ปาง ด้วยกัน คือ ปางมารวิชัย ปางปฐมเทศนา ปางอุ้มบาตร ปางประทานพร ปางประทานอภัย ปางลีลา ปางมหาปาฏิหาริย์ และปางปรินิพพาน
  • อินเดียใต้ เมืองมธุร และอมราวดี (อินเดีย) มีอยู่ 7 ปางด้วยกัน คือ ปางตรัสรู้ ปางเทศนา ปางทรมานพญาวานร ปางทรมานช้างนาฬาคีรี ปางลีลา ปางมหาปาฏิหาริย์ และปางปรินิพพาน
  • ลังกา มีอยู่ 5 ปางด้วยกัน คือ ปางสมาธิ ปางรำพึง ปางลีลา ปางประทานอภัย และปางปรินิพพาน
  • สมัยทวาราวดี มีอยู่ 10 ปางด้วยกัน คือ ปางมารวิชัย ปางสมาธิ ปางเทศนา ปางลีลา ปางประทานอภัย ปางประทานพร ปางมหาปาฏิหาริย์ ปางบรรทม ปางโปรดสัตว์ และปางปรินิพพาน
  • สมัยศรีวิชัย มีอยู่ 6 ปางด้วยกัน คือ ปางมารวิชัย ปางสมาธิ ปางนาคปรก ปางลีลา ปางประทานอภัย และปางปรินิพพาน
  • สมัยลพบุรี มีอยู่ 7 ปางด้วยกัน คือ ปางมารวิชัย ปางสมาธิ ปางนาคปรก ปางลีลา ปางประทานพร ปางประทานอภัย และปางปรินิพพาน
  • สมัยเชียงแสน มีอยู่ 10 ปางด้วยกัน คือ ปางมารวิชัย ปางสมาธิ ปางถวายเนตร ปางอุ้มบาตร ปางลีลา ปางเปิดโลก ปางประดิษฐานรอยพระพุทธบาท ปางประทับนั่งห้อยพระบาท ปางประทับยืน และปางไสยา
  • สมัยสุโขทัย มีอยู่ 8 ปาง ด้วยกัน คือ ปางมารวิชัย ปางสมาธิ ปางถวายเนตร ปางประทับยืน ปางประทานพร ปางประทานอภัย ปางลีลา และปางไสยา
  • สมัยอยุธยา มีอยู่ 7 ปางด้วยกัน คือ ปางมารวิชัย ปางสมาธิ ปางประทับยืน ปางลีลา ปางป่าเลไลยก์ ปางประทานอภัย และปางไสยา
  • สมัยรัตนโกสินทร์ มีอยู่ 6 ปางด้วยกัน คือ ปางมารวิชัย ปางสมาธิ ปางประทานอภัย ปางขอฝน ปางหมอยา และปางไสยา

ปางต่างๆ ของพระพุทธรูป

[แก้]

อ้างอิง

[แก้]
  • สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ. ตำนานพุทธเจดีย์. ธนบุรี  : ศิลปาบรรณาคาร โรงพิมพ์รุ่งวัฒนา, 2513.
  • เรื่องพระพุทธรูปปางต่างๆ หลวงบริบาลบุรีรัตน์ และนายเกษมบุญศรี (พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พิมพ์ขึ้นเพื่อพระราชทานในงานพระราชกุศลราชคฤหมงคลขึ้นพระตำหนักจิตรลดารโหฐาน เมื่อวันที่ 31 ตุลาคม พ.ศ. 2500)
  • สกุลศิลปพระพุทธรูปในประเทศไทย อาจารย์จิตร บัวบุศย์
  • ศิลปในประเทศไทย ศาสตราจารย์ หม่อมเจ้าสุภัทรดิศ ดิสกุล
  • แสง มนวิทูร, ผู้แปล, คัมภีร์ลลิตวิสตระ: พระพุทธประวัติฝ่ายมหายาน, ตอนที่ 1 อัธยายที่ 1(พระนคร: กรมศิลปากร, 2512), 487.
  • มอนต์ จันทนากร, ทำเนียบพระกริ่ง พระชัยวัฒน์ (กรุงเทพฯซ นครช่างการพิมพ์, 2527),6.