พระพรหม (ศาสนาพุทธ)

พระพรหม
เทวรูปท้าวมหาพรหม (Pinyin: Fàntiān) ศิลปะสมัยราชวงศ์หมิง ในฐานะอารักษ์ผู้รักษาอาราม ณ วัดจื้อฮว่า (Zhihua Temple: 智化寺) ปักกิ่ง, ประเทศจีน
สันสกฤต	ब्रह्मा Brahmā
บาลี	ब्रह्मा Brahmā
พม่า	ဗြဟ္မာ (Bya-mar)
จีน	梵天 (Pinyin: Fàntiān)
ญี่ปุ่น	梵天（ぼんてん） (romaji: Bonten)
เขมร	ព្រះព្រហ្ម (Preah Prom)
เกาหลี	범천 (RR: Beom Cheon)
สิงหล	බ්‍රහ්මයා Brahmayā
ไทย	พระพรหม Phra Phrom
ทิเบต	ཚངས་པ་ Wylie: tshangs pa THL: tsangpa
เวียดนาม	Phạm Thiên
ข้อมูล
นับถือใน	เถรวาท, มหายาน, วัชรยาน
สถานีย่อยพระพุทธศาสนา

ในศาสนาพุทธ พระพรหม เป็นชาวสวรรค์ชั้นสูงกว่าเทวดาในฉกามาพจร และยังเวียนว่ายตายเกิดด้วยอำนาจกิเลส (โลภะ โทสะ โมหะ แต่ในภพชาติก่อนจุติและปฏิสนธิเป็นพรหมมีกุศลมาก มีฌาณสมาบัติเป็นอารมณ์ เมื่อตายจึงไปเกิดที่สวรรค์ชั้นนี้) อยู่ในสวรรค์ที่เรียกว่าพรหมภูมิ (หรือพรหมโลก)

พระพรหมแบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ พรหมที่มีรูป เรียกว่า "รูปพรหม" มีทั้งหมด 16 ชั้น และพรหมที่ไม่มีรูป เรียกว่า "อรูปพรหม" มีทั้งหมด 4 ชั้น โดยอรูปพรหมจะสูงกว่ารูปพรหม

ในคติเถรวาท

ตามคติเถรวาท พระพรหมไม่มีเพศ ไม่ต้องกินไม่ต้องบริโภคอาหาร เหมือนสัตว์ในภูมิอื่น ด้วยว่าแช่มชื่นอิ่มเอิบโดยมีฌานสมาบัติเป็นอาหาร จึงไม่ต้องขับถ่ายคูตรมูถ สถิตย์เสวยสุขพรหมสมบัติอยู่ ณ พรหมภูมิที่ตนอุบัติตราบจน กว่าจะสิ้นอายุ ซึ่งเป็นเวลานานแสนนาน

ในคติมหายาน

ในมหายาน นับถือพระพรหมในฐานะธรรมบาล ซึ่งปรากฏอยู่ในพระสูตรต่าง ๆ ที่สำคัญ และถือเป็นพระโพธิสัตว์องค์หนึ่ง

พระพรหมที่สำคัญ

พระนาม	บทบาทที่สำคัญและเกี่ยวข้องในคติพระพุทธศาสนาและความเชื่อของไทย
ท้าวมหาพรหม	คำเรียกรวมสำหรับพระพรหมทั้งหมดในคติพระพุทธศาสนาหรือเรียกประมุขของชาวสวรรค์ชั้นพรหมภูมิ
ท้าวสหัมบดีพรหม	ผู้เป็นอธิบดีของโลกและเป็นผู้อาธนาธรรมหลังจากสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงพิจารณาบัวสามเหล่า และเป็นต้นกำเนิดของคำอาธนาธรรม
พระพรหมา	เป็นคำเรียกพระพรหมในศาสนาฮินดู ซึ่งนับถือว่าเป็นพระผู้สร้างโลกและจักรวาล และมีเพียงพระองค์เดียว
ท้าวพกพรหม	พระพรหมผู้ที่พระโคตมพุทธเจ้าเสด็จไปปราบความคึดอันเป็นมิจฉาทิฏฐิและเป็นที่มาของพระคาถาพาหุงบทที่แปด
ท้าวกบิลพรหม	พระพรหมผู้เป็นที่มาของเทศกาลสงกรานต์ ในชาดกท้องถิ่นของประเทศไทย ประเทศลาว ประเทศกัมพูชาเป็นผู้พนันธรรมกุมารและเป็นพระบิดาของนางสงกรานต์ทั้งเจ็ดองค์
ท้าวมหาพรหมเอราวัณ

ระเบียงภาพ

• 
  จิตรกรรมของพระพรหมในคติพุทธศาสนาชั้นรูปพรหม ที่วัดช่องนนทรี
• 
  จิตรกรรมของพระอินทร์(ซ้าย)และพระพรหม(ขวา)ของพระสูตรในคติพุทธศาสนามหายาน ศิลปะญี่ปุ่น
• 
  เทวรูปองค์ท้าวมหาพรหม ในศาลท้าวมหาพรหม โรงแรมเอราวัณ แยกราชประสงค์ กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย เป็นเทวสถานของพระพรหมในคติพุทธศาสนาเถรวาท

ดูเพิ่ม

• พระพรหมา
• ท้าวมหาพรหมเอราวัณ