ผลต่างระหว่างรุ่นของ "พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงวงศาธิราชสนิท"
Nullzerobot (คุย | ส่วนร่วม) ล บอต: แทนที่หมวดหมู่ สมาชิกเครื่องราชอิสริยาภรณ์ น.ร. ด้วย ผู้ได้รับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ น.ร. |
ไม่มีความย่อการแก้ไข |
||
บรรทัด 13: | บรรทัด 13: | ||
== ประวัติ == |
== ประวัติ == |
||
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงวงศาธิราชสนิท |
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงวงศาธิราชสนิท มีนามเดิมว่า '''พระองค์เจ้าชายนวม''' <ref group=note>สันนิษฐานว่า พระนามมาจากคำว่า นวม (อ่านว่า นะวะมะ) ซึ่งมีความหมายว่า "ที่ ๙" </ref> ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาปรางใหญ่ พระสนมเอก ธิดาท่านขรัวยายทองอิน เมื่อวันเสาร์ เดือน 8 แรม 2 ค่ำ ปีมะโรง สัมฤทธิศก จ.ศ. 1170 ตรงกับวันที่ 9 กรกฎาคม พ.ศ. 2351<ref name="ย้อนรอยวังหลวง"/> ทรงได้รับการศึกษาเบื้องต้นตามแบบฉบับของราชสำนักและผนวชเป็น[[สามเณร]] ได้รับการศึกษาในสำนัก[[สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส]] ณ [[วัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามราชวรมหาวิหาร]] ทรงได้รับการถ่ายทอดวิชาความรู้ด้าน[[อักษรศาสตร์]] ทั้งอักขรวิธี[[ภาษาไทย]] [[อักษรเขมร]] และ[[ภาษาบาลี]] รวมทั้ง[[วรรณคดี]] วิชา[[โบราณคดี]]และราชประเพณี<ref name="200ปี">[http://www.dailynews.co.th/web/html/popup_news/Default.aspx?Newsid=169285&Newstype=1&template=1 จัดงาน200ปีกรมหลวงวงษาธิราชสนิท] dailynews.co.th</ref> |
||
ต่อมาทรงเข้ารับราชการในรัชกาล[[พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว]] ทรงกำกับกรมหมอหลวง และทรงศึกษาวิชาการแพทย์สมัยใหม่จาก[[มิชชันนารี]][[ชาวอเมริกัน]] <ref name="ย้อนรอยวังหลวง">{{อ้างหนังสือ|ผู้แต่ง=กิตติพงษ์ วิโรจน์ธรรมากูร|ชื่อหนังสือ=ย้อนรอยราชสกุลวงศ์ "วังหลวง"|URL=|จังหวัด=กรุงเทพ|พิมพ์ที่=สำนักพิมพ์ดอกหญ้า|ปี= พิมพ์ครั้งที่ 4 พ.ศ. 2549|ISBN=974-941-205-2|หน้า=หน้าที่|จำนวนหน้า=304}}</ref> |
ต่อมาทรงเข้ารับราชการในรัชกาล[[พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว]] ทรงกำกับกรมหมอหลวง และทรงศึกษาวิชาการแพทย์สมัยใหม่จาก[[มิชชันนารี]][[ชาวอเมริกัน]] <ref name="ย้อนรอยวังหลวง">{{อ้างหนังสือ|ผู้แต่ง=กิตติพงษ์ วิโรจน์ธรรมากูร|ชื่อหนังสือ=ย้อนรอยราชสกุลวงศ์ "วังหลวง"|URL=|จังหวัด=กรุงเทพ|พิมพ์ที่=สำนักพิมพ์ดอกหญ้า|ปี= พิมพ์ครั้งที่ 4 พ.ศ. 2549|ISBN=974-941-205-2|หน้า=หน้าที่|จำนวนหน้า=304}}</ref> โปรดเกล้าฯ สถาปนาขึ้นเป็น''กรมหมื่นวงศาสนิท''<ref>[http://www.sakulthai.com/DSakulcolumndetailsql.asp?stcolumnid=3813&stissueid=2638&stcolcatid=2&stauthorid=13 กรมหลวงวงศาธิราชสนิท โดย จุลลดา ภักดีภูมินทร์] นิตยสารสกุลไทย ฉบับที่ 2638 ปีที่ 51 วันที่ 10 พฤษภาคม 2548</ref> เมื่อครั้นปี พ.ศ. 2392 พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวมีพระราชปรารภ ถึงความเสื่อมโทรมของภาษาไทย จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระองค์เจ้านวม ทรงแต่งตำราภาษาไทยขึ้นใหม่ เพื่ออนุรักษ์ภาษาไทย พระนิพนธ์เรื่อง “จินดามณี เล่ม 2” ซึ่งทรงดัดแปลงจากตำราเดิมสมัยอยุธยา อธิบายหลักเกณฑ์ภาษาไทยให้เข้าใจง่ายกว่าเดิม<ref name="200ปี"/> ต่อมาในรัชกาล[[พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]] โปรดเกล้าฯ เลื่อนขึ้นเป็น''กรมหลวงวงศาธิราชสนิท'' ทรงกำกับราชการมหาดไทย ว่าพระคลังสินค้า และเป็นที่ปรึกษาราชการแผ่นดิน ทรงเป็นเจ้านายหนึ่งในสี่พระองค์ ที่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงหมายจะให้สืบราชบัลลังก์ต่อจากพระองค์<ref name="ย้อนรอยวังหลวง"/> |
||
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงวงศาธิราชสนิท สิ้นพระชนม์ในสมัยรัชกาลที่ 5 เมื่อวันพุธ เดือน 10 ขึ้น 6 ค่ำ ปีมะเมียโทศก ตรงกับวันที่ 14 สิงหาคม พ.ศ. 2414 สิริพระชันษา 63 ปี พระราชทานเพลิงพระศพ ณ [[วัดอรุณราชวรารามราชวรมหาวิหาร]] เมื่อวันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2414<ref name="พระอนุวงศ์ฯ">{{อ้างหนังสือ|ผู้แต่ง=ศุภวัฒย์ เกษมศรี, พลตรี หม่อมราชวงศ์, และรัชนี ทรัพย์วิจิตร|ชื่อหนังสือ=พระอนุวงศ์ชั้นหม่อมเจ้าในพระราชวงศ์จักรี|URL=|จังหวัด=กรุงเทพ|พิมพ์ที่=สำนักพิมพ์บรรณกิจ|ปี= พิมพ์ครั้งที่ 3 พ.ศ. 2549|ISBN=974-221-818-8|หน้า=หน้าที่|จำนวนหน้า=360}}</ref> |
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงวงศาธิราชสนิท สิ้นพระชนม์ในสมัยรัชกาลที่ 5 เมื่อวันพุธ เดือน 10 ขึ้น 6 ค่ำ ปีมะเมียโทศก ตรงกับวันที่ 14 สิงหาคม พ.ศ. 2414 สิริพระชันษา 63 ปี พระราชทานเพลิงพระศพ ณ [[วัดอรุณราชวรารามราชวรมหาวิหาร]] เมื่อวันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2414<ref name="พระอนุวงศ์ฯ">{{อ้างหนังสือ|ผู้แต่ง=ศุภวัฒย์ เกษมศรี, พลตรี หม่อมราชวงศ์, และรัชนี ทรัพย์วิจิตร|ชื่อหนังสือ=พระอนุวงศ์ชั้นหม่อมเจ้าในพระราชวงศ์จักรี|URL=|จังหวัด=กรุงเทพ|พิมพ์ที่=สำนักพิมพ์บรรณกิจ|ปี= พิมพ์ครั้งที่ 3 พ.ศ. 2549|ISBN=974-221-818-8|หน้า=หน้าที่|จำนวนหน้า=360}}</ref> |
||
ในปี พ.ศ. 2550 [[กระทรวงวัฒนธรรม]]ได้เสนอพระนาม พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงวงศาธิราชสนิท ในโครงการเฉลิมฉลองบุคคลสำคัญและเหตุการณ์สำคัญทางประวัติศาสตร์ของ [[ยูเนสโก]] ด้านปราชญ์และกวี ประจำปี 2551-2552 ในวาระครบรอบ 200 ปีของการประสูติ องค์การยูเนสโกได้มีมติรับรองในการประชุมเมื่อวันที่ |
ในปี พ.ศ. 2550 [[กระทรวงวัฒนธรรม]]ได้เสนอพระนาม พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงวงศาธิราชสนิท ในโครงการเฉลิมฉลองบุคคลสำคัญและเหตุการณ์สำคัญทางประวัติศาสตร์ของ [[ยูเนสโก]] ด้านปราชญ์และกวี ประจำปี 2551-2552 ในวาระครบรอบ 200 ปีของการประสูติ องค์การยูเนสโกได้มีมติรับรองในการประชุมเมื่อวันที่ 18-23 ตุลาคม พ.ศ. 2550 ที่กรุง[[ปารีส]] <ref>[http://news.sanook.com/education/education_212891.php ยูเนสโกยกย่องต้นราชสกุล สนิทวงศ์] เดลินิวส์ 19 พฤศจิกายน พ.ศ. 2550</ref> |
||
== พระโอรส-ธิดา == |
== พระโอรส-ธิดา == |
||
บรรทัด 26: | บรรทัด 26: | ||
# หม่อมเจ้าหญิงเม้า สนิทวงศ์ |
# หม่อมเจ้าหญิงเม้า สนิทวงศ์ |
||
# หม่อมเจ้าชายเทโพ สนิทวงศ์ |
# หม่อมเจ้าชายเทโพ สนิทวงศ์ |
||
# หม่อมเจ้าชายจำรัส สนิทวงศ์ มีโอรส คือ หม่อมราชวงศ์เฟี้ยน สนิทวงศ์ ผู้รับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ตติยานุจุลจอมเกล้าสืบราชสกุล |
# หม่อมเจ้าชายจำรัส สนิทวงศ์ มีโอรส คือ |
||
##หม่อมราชวงศ์เฟี้ยน สนิทวงศ์ ผู้รับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ตติยานุจุลจอมเกล้าสืบราชสกุล |
|||
# หม่อมเจ้าชายเจริญ สนิทวงศ์ บางแห่งว่าชื่อหม่อมเจ้าชายดำ (ประสูติ พ.ศ. 2377 สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 25 มีนาคม พ.ศ. 2427) |
# หม่อมเจ้าชายเจริญ สนิทวงศ์ บางแห่งว่าชื่อหม่อมเจ้าชายดำ (ประสูติ พ.ศ. 2377 สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 25 มีนาคม พ.ศ. 2427) |
||
# หม่อมเจ้าหญิงอรุณ สนิทวงศ์ |
# หม่อมเจ้าหญิงอรุณ สนิทวงศ์ |
||
บรรทัด 39: | บรรทัด 40: | ||
# หม่อมเจ้าชายท้วม สนิทวงศ์ |
# หม่อมเจ้าชายท้วม สนิทวงศ์ |
||
# หม่อมเจ้าชายสาย สนิทวงศ์ ในรัชกาลที่ 5 ทรงได้รับสถาปนาขึ้นเป็น[[พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสายสนิทวงศ์]] (ประสูติเมื่อวันที่ 25 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2388 สิ้นพระชนม์ 13 กันยายน พ.ศ. 2455) เสกสมรสกับหม่อมเขียน สนิทวงศ์ ณ อยุธยา (สกุลเดิม : ศศิสมิต) |
# หม่อมเจ้าชายสาย สนิทวงศ์ ในรัชกาลที่ 5 ทรงได้รับสถาปนาขึ้นเป็น[[พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสายสนิทวงศ์]] (ประสูติเมื่อวันที่ 25 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2388 สิ้นพระชนม์ 13 กันยายน พ.ศ. 2455) เสกสมรสกับหม่อมเขียน สนิทวงศ์ ณ อยุธยา (สกุลเดิม : ศศิสมิต) |
||
# หม่อมเจ้าชายสวาสดิ์ สนิทวงศ์ (สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 15 เมษายน พ.ศ. 2443 พระราชทานเพลิง ณ วัดราชสิทธาราม) เสกสมรสกับหม่อมพลอย สนิทวงศ์ ณ อยุธยา มีธิดา คือ [[เจ้าจอมมารดาหม่อมราชวงศ์เกสร ในรัชกาลที่ 5|หม่อมราชวงศ์หญิงเกสร สนิทวงศ์]] รับราชกาลฝ่ายในเป็นเจ้าจอมพระสนมเอกใน[[พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว|รัชกาลที่ 5]] และนอกจากนี้หม่อมเจ้าสวาสดิ์ยังทรงมีหม่อมอีก 1 คน คือ หม่อมเขียน สนิทวงศ์ ณ อยุธยา มีธิดา คือ |
# หม่อมเจ้าชายสวาสดิ์ สนิทวงศ์ (สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 15 เมษายน พ.ศ. 2443 พระราชทานเพลิง ณ วัดราชสิทธาราม) เสกสมรสกับหม่อมพลอย สนิทวงศ์ ณ อยุธยา มีธิดา คือ [[เจ้าจอมมารดาหม่อมราชวงศ์เกสร ในรัชกาลที่ 5|หม่อมราชวงศ์หญิงเกสร สนิทวงศ์]] รับราชกาลฝ่ายในเป็นเจ้าจอมพระสนมเอกใน[[พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว|รัชกาลที่ 5]] และนอกจากนี้หม่อมเจ้าสวาสดิ์ยังทรงมีหม่อมอีก 1 คน คือ หม่อมเขียน สนิทวงศ์ ณ อยุธยา มีธิดา คือ |
||
##หม่อมราชวงศ์หญิงเลิศวิไลยลักษณ์ สนิทวงศ์ |
|||
##หม่อมราชวงศ์หญิงจำรัสศรี สนิทวงศ์ |
|||
#หม่อมเจ้าหญิงสนิท สนิทวงศ์ หรือ หม่อมเจ้าหญิงสนิทถนอม (ประสูติ พ.ศ. 2390 สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 15 สิงหาคม พ.ศ. 2472) เสกสมรสกับ [[พระสัมพันธวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประเสริฐศักดิ์]] |
#หม่อมเจ้าหญิงสนิท สนิทวงศ์ หรือ หม่อมเจ้าหญิงสนิทถนอม (ประสูติ พ.ศ. 2390 สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 15 สิงหาคม พ.ศ. 2472) เสกสมรสกับ [[พระสัมพันธวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประเสริฐศักดิ์]] |
||
# หม่อมเจ้าหญิงเกษร สนิทวงศ์ (สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2452 พระราชทานเพลิง ณ วัดบรมนิวาส เมื่อวันที่ 15 มิถุนายน พ.ศ. 2456) |
# หม่อมเจ้าหญิงเกษร สนิทวงศ์ (สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2452 พระราชทานเพลิง ณ วัดบรมนิวาส เมื่อวันที่ 15 มิถุนายน พ.ศ. 2456) |
||
บรรทัด 54: | บรรทัด 57: | ||
# หม่อมเจ้าชายเกด สนิทวงศ์ (ประสูติ พ.ศ. 2407 สิ้นชีพิตักษัย 9 กันยายน พ.ศ. 2432) |
# หม่อมเจ้าชายเกด สนิทวงศ์ (ประสูติ พ.ศ. 2407 สิ้นชีพิตักษัย 9 กันยายน พ.ศ. 2432) |
||
# หม่อมเจ้าชายสะอาด สนิทวงศ์ (พระราชทานเพลิง ณ วัดอรุณราชวราราม พ.ศ. 2408) |
# หม่อมเจ้าชายสะอาด สนิทวงศ์ (พระราชทานเพลิง ณ วัดอรุณราชวราราม พ.ศ. 2408) |
||
# หม่อมเจ้าชายพร้อม สนิทวงศ์ ในสมัยรัชกาลที่ 6 ทรงได้รับสถาปนาขึ้นเป็น[[พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพร้อม |
# หม่อมเจ้าชายพร้อม สนิทวงศ์ ในสมัยรัชกาลที่ 6 ทรงได้รับสถาปนาขึ้นเป็น[[พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพร้อมพงษ์อธิราช]] (ประสูติเมื่อวันที่ 24 สิงหาคม พ.ศ. 2411 สิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 20 กันยายน พ.ศ. 2482 พระราชทานเพลิง ณ วัดเทพศิรินทราวาส เมื่อวันที่ 27 มีนาคม พ.ศ. 2482) เสกสมรสกับหม่อมสะอาด สนิทวงศ์ ณ อยุธยา และทรงมีหม่อมอีก 8 คน คือ หม่อมลมัย หม่อมเจิม หม่อมจร หม่อมแป้น หม่อมพร หม่อมเกษร หม่อมเนิน และหม่อมไสว |
||
# หม่อมเจ้าชายเปียก สนิทวงศ์ |
# หม่อมเจ้าชายเปียก สนิทวงศ์ |
||
# หม่อมเจ้าชายประวัติวงษ์ สนิทวงศ์ (ประสูติ พ.ศ. 2412 สิ้นชีพิตักษัย 14 ตุลาคม พ.ศ. 2452 พระราชทานเพลิง ณ วัดสระเกศ เมื่อวันที่ 16 พฤษภาคม พ.ศ. 2454) |
# หม่อมเจ้าชายประวัติวงษ์ สนิทวงศ์ (ประสูติ พ.ศ. 2412 สิ้นชีพิตักษัย 14 ตุลาคม พ.ศ. 2452 พระราชทานเพลิง ณ วัดสระเกศ เมื่อวันที่ 16 พฤษภาคม พ.ศ. 2454) |
||
บรรทัด 74: | บรรทัด 77: | ||
# หม่อมเจ้าชายเปลี่ยน สนิทวงศ์ |
# หม่อมเจ้าชายเปลี่ยน สนิทวงศ์ |
||
# หม่อมเจ้าหญิงกลาง สนิทวงศ์ |
# หม่อมเจ้าหญิงกลาง สนิทวงศ์ |
||
== พระเกียรติยศ == |
|||
=== พระอิสริยยศ === |
|||
* '''พระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้านวม''' |
|||
* '''พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้านวม''' |
|||
* '''พระเจ้าน้องยาเธอ พระองค์เจ้านวม''' |
|||
* '''พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นวงศาธิราชสนิท''' |
|||
* '''พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหลวงวงศาธิราชสนิท''' |
|||
* '''พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงวงศาธิราชสนิท''' |
|||
== ราชตระกูล == |
== ราชตระกูล == |
รุ่นแก้ไขเมื่อ 21:43, 8 ธันวาคม 2562
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงวงศาธิราชสนิท | |
---|---|
ไฟล์:กรมหลวงวงศาธิราชสนิท.jpg | |
ประสูติ | 9 กรกฎาคม พ.ศ. 2351 |
สิ้นพระชนม์ | 14 สิงหาคม พ.ศ. 2414 |
พระบุตร | 52 พระองค์ |
ราชวงศ์ | ราชวงศ์จักรี |
พระบิดา | พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย |
พระมารดา | เจ้าจอมมารดาปรางใหญ่ |
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงวงศาธิราชสนิท (9 กรกฎาคม พ.ศ. 2351 - 14 สิงหาคม พ.ศ. 2414) พระราชบุตรลำดับที่ 49 ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย[1] ต้นราชสกุลสนิทวงศ์ และเป็นพระอัยกาในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง
ประวัติ
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงวงศาธิราชสนิท มีนามเดิมว่า พระองค์เจ้าชายนวม [note 1] ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาปรางใหญ่ พระสนมเอก ธิดาท่านขรัวยายทองอิน เมื่อวันเสาร์ เดือน 8 แรม 2 ค่ำ ปีมะโรง สัมฤทธิศก จ.ศ. 1170 ตรงกับวันที่ 9 กรกฎาคม พ.ศ. 2351[2] ทรงได้รับการศึกษาเบื้องต้นตามแบบฉบับของราชสำนักและผนวชเป็นสามเณร ได้รับการศึกษาในสำนักสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส ณ วัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามราชวรมหาวิหาร ทรงได้รับการถ่ายทอดวิชาความรู้ด้านอักษรศาสตร์ ทั้งอักขรวิธีภาษาไทย อักษรเขมร และภาษาบาลี รวมทั้งวรรณคดี วิชาโบราณคดีและราชประเพณี[3]
ต่อมาทรงเข้ารับราชการในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงกำกับกรมหมอหลวง และทรงศึกษาวิชาการแพทย์สมัยใหม่จากมิชชันนารีชาวอเมริกัน [2] โปรดเกล้าฯ สถาปนาขึ้นเป็นกรมหมื่นวงศาสนิท[4] เมื่อครั้นปี พ.ศ. 2392 พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวมีพระราชปรารภ ถึงความเสื่อมโทรมของภาษาไทย จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระองค์เจ้านวม ทรงแต่งตำราภาษาไทยขึ้นใหม่ เพื่ออนุรักษ์ภาษาไทย พระนิพนธ์เรื่อง “จินดามณี เล่ม 2” ซึ่งทรงดัดแปลงจากตำราเดิมสมัยอยุธยา อธิบายหลักเกณฑ์ภาษาไทยให้เข้าใจง่ายกว่าเดิม[3] ต่อมาในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ เลื่อนขึ้นเป็นกรมหลวงวงศาธิราชสนิท ทรงกำกับราชการมหาดไทย ว่าพระคลังสินค้า และเป็นที่ปรึกษาราชการแผ่นดิน ทรงเป็นเจ้านายหนึ่งในสี่พระองค์ ที่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงหมายจะให้สืบราชบัลลังก์ต่อจากพระองค์[2]
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงวงศาธิราชสนิท สิ้นพระชนม์ในสมัยรัชกาลที่ 5 เมื่อวันพุธ เดือน 10 ขึ้น 6 ค่ำ ปีมะเมียโทศก ตรงกับวันที่ 14 สิงหาคม พ.ศ. 2414 สิริพระชันษา 63 ปี พระราชทานเพลิงพระศพ ณ วัดอรุณราชวรารามราชวรมหาวิหาร เมื่อวันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2414[5]
ในปี พ.ศ. 2550 กระทรวงวัฒนธรรมได้เสนอพระนาม พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงวงศาธิราชสนิท ในโครงการเฉลิมฉลองบุคคลสำคัญและเหตุการณ์สำคัญทางประวัติศาสตร์ของ ยูเนสโก ด้านปราชญ์และกวี ประจำปี 2551-2552 ในวาระครบรอบ 200 ปีของการประสูติ องค์การยูเนสโกได้มีมติรับรองในการประชุมเมื่อวันที่ 18-23 ตุลาคม พ.ศ. 2550 ที่กรุงปารีส [6]
พระโอรส-ธิดา
- หม่อมเจ้าหญิงวารี สนิทวงศ์[5]
- หม่อมเจ้าหญิงบัว สนิทวงศ์
- หม่อมเจ้าหญิงเม้า สนิทวงศ์
- หม่อมเจ้าชายเทโพ สนิทวงศ์
- หม่อมเจ้าชายจำรัส สนิทวงศ์ มีโอรส คือ
- หม่อมราชวงศ์เฟี้ยน สนิทวงศ์ ผู้รับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ตติยานุจุลจอมเกล้าสืบราชสกุล
- หม่อมเจ้าชายเจริญ สนิทวงศ์ บางแห่งว่าชื่อหม่อมเจ้าชายดำ (ประสูติ พ.ศ. 2377 สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 25 มีนาคม พ.ศ. 2427)
- หม่อมเจ้าหญิงอรุณ สนิทวงศ์
- หม่อมเจ้าหญิงลูกจัน สนิทวงศ์
- หม่อมเจ้าหญิงไม่ปรากฏพระนาม
- หม่อมเจ้าหญิงไม่ปรากฏพระนาม
- หม่อมเจ้าชายเสือ สนิทวงศ์ (ประสูติ พ.ศ. 2388)
- หม่อมเจ้าหญิงลูกอิน สนิทวงศ์ (พระราชทานเพลิง ณ วัดอรุณราชวราราม เมื่อวันที่ 18 พฤษภาคม พ.ศ. 2439)
- หม่อมเจ้าชายเผือก สนิทวงศ์ บางแห่งว่าชื่อหม่อมเจ้าชายหนูขาวเผือก
- หม่อมเจ้าชายนุช สนิทวงศ์
- หม่อมเจ้าหญิงไม่ปรากฏพระนาม
- หม่อมเจ้าชายท้วม สนิทวงศ์
- หม่อมเจ้าชายสาย สนิทวงศ์ ในรัชกาลที่ 5 ทรงได้รับสถาปนาขึ้นเป็นพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสายสนิทวงศ์ (ประสูติเมื่อวันที่ 25 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2388 สิ้นพระชนม์ 13 กันยายน พ.ศ. 2455) เสกสมรสกับหม่อมเขียน สนิทวงศ์ ณ อยุธยา (สกุลเดิม : ศศิสมิต)
- หม่อมเจ้าชายสวาสดิ์ สนิทวงศ์ (สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 15 เมษายน พ.ศ. 2443 พระราชทานเพลิง ณ วัดราชสิทธาราม) เสกสมรสกับหม่อมพลอย สนิทวงศ์ ณ อยุธยา มีธิดา คือ หม่อมราชวงศ์หญิงเกสร สนิทวงศ์ รับราชกาลฝ่ายในเป็นเจ้าจอมพระสนมเอกในรัชกาลที่ 5 และนอกจากนี้หม่อมเจ้าสวาสดิ์ยังทรงมีหม่อมอีก 1 คน คือ หม่อมเขียน สนิทวงศ์ ณ อยุธยา มีธิดา คือ
- หม่อมราชวงศ์หญิงเลิศวิไลยลักษณ์ สนิทวงศ์
- หม่อมราชวงศ์หญิงจำรัสศรี สนิทวงศ์
- หม่อมเจ้าหญิงสนิท สนิทวงศ์ หรือ หม่อมเจ้าหญิงสนิทถนอม (ประสูติ พ.ศ. 2390 สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 15 สิงหาคม พ.ศ. 2472) เสกสมรสกับ พระสัมพันธวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประเสริฐศักดิ์
- หม่อมเจ้าหญิงเกษร สนิทวงศ์ (สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2452 พระราชทานเพลิง ณ วัดบรมนิวาส เมื่อวันที่ 15 มิถุนายน พ.ศ. 2456)
- หม่อมเจ้าหญิงงาม สนิทวงศ์ (สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 24 ตุลาคม พ.ศ. 2449 พระราชทานเพลิง ณ วัดอนงคาราม เมื่อวันที่ 29 มิถุนายน พ.ศ. 2456) เสกสมรสกับหม่อมเจ้าพูลสวัสดิ์ ทินกร พระโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงภูวเนตรนรินทร์ฤทธิ์
- หม่อมเจ้าหญิงกระจ่าง สนิทวงศ์ (ประสูติ พ.ศ. 2391 สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 10 กรกฎาคม พ.ศ. 2475 พระราชทานเพลิง ณ วัดสระเกศ)
- หม่อมเจ้าหญิงกระลำภัก สนิทวงศ์ (ประสูติเมื่อวันที่ 26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2400 สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 28 สิงหาคม พ.ศ. 2468 พระราชทานเพลิง ณ วัดสระเกศ เมื่อวันที่ 17 ตุลาคม พ.ศ. 2469)
- หม่อมเจ้าหญิงผอบ สนิทวงศ์ (ประสูติ พ.ศ. 2402 สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 6 มีนาคม พ.ศ. 2463 พระราชทานเพลิง ณ วัดสระเกศ พ.ศ. 2469)
- หม่อมเจ้าหญิงเชย สนิทวงศ์ หรือ หม่อมเจ้าหญิงอบเชย (ประสูติ พ.ศ. 2402 สิ้นชีพิตักษัย 28 เมษายน พ.ศ. 2467 พระราชทานเพลิง ณ วัดสระเกศ)
- หม่อมเจ้าหญิงชม สนิทวงศ์ (ประสูติ พ.ศ. 2402)
- หม่อมเจ้าหญิงชื่น สนิทวงศ์ (ประสูติ พ.ศ. 2402 สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 10 เมษายน พ.ศ. 2439 พระราชทานเพลิง ณ วัดอรุณราชวราราม)
- หม่อมเจ้าหญิงอำพัน (ประสูติ พ.ศ. 2403 สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 11 กรกฎาคม พ.ศ. 2437 พระราชทานเพลิง ณ วัดอินทาราม เมื่อวันที่ 11 เมษายน พ.ศ. 2438)
- หม่อมเจ้าชายเจ้ง สนิทวงศ์ บางแห่งว่าชื่อหม่อมเจ้าชายเจง (พระราชทานเพลิง ณ วัดสระเกศ พ.ศ. 2406)
- หม่อมเจ้าหญิงไม่ปรากฏพระนาม (พระราชทานเพลิง ณ วัดอรุณราชวราราม พ.ศ. 2406)
- หม่อมเจ้าชายเกด สนิทวงศ์ (ประสูติ พ.ศ. 2407 สิ้นชีพิตักษัย 9 กันยายน พ.ศ. 2432)
- หม่อมเจ้าชายสะอาด สนิทวงศ์ (พระราชทานเพลิง ณ วัดอรุณราชวราราม พ.ศ. 2408)
- หม่อมเจ้าชายพร้อม สนิทวงศ์ ในสมัยรัชกาลที่ 6 ทรงได้รับสถาปนาขึ้นเป็นพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพร้อมพงษ์อธิราช (ประสูติเมื่อวันที่ 24 สิงหาคม พ.ศ. 2411 สิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 20 กันยายน พ.ศ. 2482 พระราชทานเพลิง ณ วัดเทพศิรินทราวาส เมื่อวันที่ 27 มีนาคม พ.ศ. 2482) เสกสมรสกับหม่อมสะอาด สนิทวงศ์ ณ อยุธยา และทรงมีหม่อมอีก 8 คน คือ หม่อมลมัย หม่อมเจิม หม่อมจร หม่อมแป้น หม่อมพร หม่อมเกษร หม่อมเนิน และหม่อมไสว
- หม่อมเจ้าชายเปียก สนิทวงศ์
- หม่อมเจ้าชายประวัติวงษ์ สนิทวงศ์ (ประสูติ พ.ศ. 2412 สิ้นชีพิตักษัย 14 ตุลาคม พ.ศ. 2452 พระราชทานเพลิง ณ วัดสระเกศ เมื่อวันที่ 16 พฤษภาคม พ.ศ. 2454)
- หม่อมเจ้าชายเล็ก สนิทวงศ์ (ประสูติ พ.ศ. 2413 สิ้นชีพิตักษัย 28 กันยายน พ.ศ. 2445 พระราชทานเพลิง ณ วัดสระเกศ)
- หม่อมเจ้าชายตุ้ม สนิทวงศ์ ในสมัยรัชกาลที่ 6 ทรงได้รับสถาปนาขึ้นเป็นพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสนิทพงศ์พัฒนเดช (ประสูติเมื่อวันที่ 12 ธันวาคม พ.ศ. 2412 สิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 14 กันยายน พ.ศ. 2481) เสกสมรสกับหม่อมเล็ก สนิทวงศ์ ณ อยุธยา
- หม่อมเจ้าชายแฉ่ง สนิทวงศ์ (พระราชทานเพลิง ณ วัดสระเกศ เมื่อวันที่ 27 ธันวาคม พ.ศ. 2428)
- หม่อมเจ้าชายรัสมี สนิทวงศ์ (สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 12 มกราคม พ.ศ. 2439)
- หม่อมเจ้าหญิงแพ สนิทวงศ์
- หม่อมเจ้าหญิงสารภี สนิทวงศ์ หรือ หม่อมเจ้าสารภี ชุมสาย เสกสมรสกับหม่อมเจ้าประวิช ชุมสาย พระโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนราชสีหวิกรม
- หม่อมเจ้าหญิงชมนาท สนิทวงศ์ (สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 24 กรกฎาคม พ.ศ. 2448 พระราชทานเพลิง ณ วัดกัลยาณมิตร)
- หม่อมเจ้าหญิงทองคำ สนิทวงศ์
- หม่อมเจ้าหญิงละม้าย สนิทวงศ์
- หม่อมเจ้าหญิงจันฑณเทศ สนิทวงศ์ (พระราชทานเพลิง ณ วัดวงษมูลวิหาร เมื่อวันที่ 1 สิงหาคม พ.ศ. 2432)
- หม่อมเจ้าหญิงกฤษณา สนิทวงศ์
- หม่อมเจ้าหญิงถนอม สนิทวงศ์
- หม่อมเจ้าชายจิ๋ว สนิทวงศ์ (พระราชทานเพลิง ณ วัดอรุณราชวราราม เมื่อวันที่ 2 มกราคม พ.ศ. 2431)
- หม่อมเจ้าหญิงประภา สนิทวงศ์
- หม่อมเจ้าหญิงประทุม สนิทวงศ์
- หม่อมเจ้าชายเปลี่ยน สนิทวงศ์
- หม่อมเจ้าหญิงกลาง สนิทวงศ์
พระเกียรติยศ
พระอิสริยยศ
- พระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้านวม
- พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้านวม
- พระเจ้าน้องยาเธอ พระองค์เจ้านวม
- พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นวงศาธิราชสนิท
- พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหลวงวงศาธิราชสนิท
- พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงวงศาธิราชสนิท
ราชตระกูล
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงวงศาธิราชสนิท |
พระชนก: พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย |
พระอัยกาฝ่ายพระชนก: พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช |
พระปัยกาฝ่ายพระชนก: สมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก |
พระปัยยิกาฝ่ายพระชนก: พระอัครชายา (หยก) | |||
พระอัยยิกาฝ่ายพระชนก: สมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี |
พระปัยกาฝ่ายพระชนก: พระชนกทอง | ||
พระปัยยิกาฝ่ายพระชนก: พระชนนีสั้น | |||
พระชนนี: เจ้าจอมมารดาปรางใหญ่ |
พระอัยกาฝ่ายพระชนนี: ท่านบุญเกิด |
พระปัยกาฝ่ายพระชนนี: ไม่มีข้อมูล | |
พระปัยยิกาฝ่ายพระชนนี: ไม่มีข้อมูล | |||
พระอัยยิกาฝ่ายพระชนนี: ท่านทองอิน |
พระปัยกาฝ่ายพระชนนี: ท่านตาดี (ราชินีกุล ณ บางช้าง) | ||
พระปัยยิกาฝ่ายพระชนนี: ไม่มีข้อมูล |
เชิงอรรถ
- ↑ สันนิษฐานว่า พระนามมาจากคำว่า นวม (อ่านว่า นะวะมะ) ซึ่งมีความหมายว่า "ที่ ๙"
อ้างอิง
- ↑ สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร. ราชสกุลวงศ์. พิมพ์ครั้งที่ 14, กรุงเทพฯ : สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร, 2554. 296 หน้า. หน้า 30. ISBN 978-974-417-594-6
- ↑ 2.0 2.1 2.2 กิตติพงษ์ วิโรจน์ธรรมากูร. ย้อนรอยราชสกุลวงศ์ "วังหลวง". กรุงเทพ : สำนักพิมพ์ดอกหญ้า, พิมพ์ครั้งที่ 4 พ.ศ. 2549. 304 หน้า. หน้า หน้าที่. ISBN 974-941-205-2
- ↑ 3.0 3.1 จัดงาน200ปีกรมหลวงวงษาธิราชสนิท dailynews.co.th
- ↑ กรมหลวงวงศาธิราชสนิท โดย จุลลดา ภักดีภูมินทร์ นิตยสารสกุลไทย ฉบับที่ 2638 ปีที่ 51 วันที่ 10 พฤษภาคม 2548
- ↑ 5.0 5.1 ศุภวัฒย์ เกษมศรี, พลตรี หม่อมราชวงศ์, และรัชนี ทรัพย์วิจิตร. พระอนุวงศ์ชั้นหม่อมเจ้าในพระราชวงศ์จักรี. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์บรรณกิจ, พิมพ์ครั้งที่ 3 พ.ศ. 2549. 360 หน้า. หน้า หน้าที่. ISBN 974-221-818-8
- ↑ ยูเนสโกยกย่องต้นราชสกุล สนิทวงศ์ เดลินิวส์ 19 พฤศจิกายน พ.ศ. 2550