โจยอย

โจยอย (เฉา รุ่ย) 曹叡 เว่ย์หมิงตี้ 魏明帝
จักรพรรดิแห่งวุยก๊ก
ครองราชย์	29 มิถุนายน ค.ศ. 226 – 22 มกราคม ค.ศ. 239
ก่อนหน้า	โจผี
ถัดไป	โจฮอง
รัชทายาทแห่งวุยก๊ก
ดำรงตำแหน่ง	กลางเดือนมิถุนายน ค.ศ. 226 – 29 มิถุนายน ค.ศ. 226
ถัดไป	โจฮอง
อ๋องแห่งผิงยฺเหวียน (平原王)
ดำรงตำแหน่ง	30 มีนาคม ค.ศ. 222 – มิถุนายน ค.ศ. 226
ก๋งแห่งฉี (齊公)
ดำรงตำแหน่ง	ค.ศ. 221 – 30 มีนาคม ค.ศ. 222
มเหสี	ยฺหวีชื่อ มอซือ กุยฮุย
พระราชบุตร	เฉา อิน อ๋องแห่งอันผิง เฉา จฺหย่ง อ๋องแห่งชิงเหอ เฉา มู่ อ๋องแห่งฝานหยาง องค์หญิงอี้แห่งผิงยฺเหวียน องค์หญิงฉี
พระนามเต็ม ชื่อสกุล: โจ/เฉา (曹) ชื่อตัว: ยอย/รุ่ย (叡) ชื่อรอง: ยฺเหวียนจ้ง (元仲) รัชศก ไท่เหอ (太和): 227–233 ชิงหลง (青龍): 233–237 จิ่งชู (景初): 237–239 พระนามหลังสิ้นพระชนม์ หมิงตี้ (明帝) วัดประจำรัชกาล เลี่ยจู่ (烈祖)
ราชวงศ์	ราชวงศ์โจ (เฉา)
พระราชบิดา	โจผี
พระราชมารดา	เอียนซี
ประสูติ	204 หรือ ค.ศ. 205
สวรรคต	22 มกราคม พ.ศ. 239 (33 หรือ 35 ปี) ลกเอี่ยง (ลั่วหยาง) วุยก๊ก
ฝังพระศพ	สุสานโกเบงเหลง (高平陵 เกาผิงหลิง) ลั่วหยาง มณฑลเหอหนาน

โจยอย
ภาษาจีน	曹叡
การถอดเสียง ภาษาจีนกลางมาตรฐาน ฮั่นยฺหวี่พินอิน Cáo Ruì กั๋วยฺหวี่หลัวหม่าจื้อ Tsaur Ruey เวด-ไจลส์ Ts'ao2 Jui4 IPA [tsʰǎu ɻwêi] ภาษากวางตุ้งมาตรฐาน อักษรโรมันแบบเยล Chòuh Yeuih ยฺหวิดเพ็ง Cou4 Jeoi6 ภาษาหมิ่นใต้ ไถหลัว Tsô Jūe ภาษาจีนยุคกลาง ภาษาจีนยุคกลาง Dzaw Jwèj

ในบทความนี้นามสกุลคือ เฉา (曹)

โจยอย (ค.ศ. 204 หรือ ค.ศ. 205 - 22 มกราคม ค.ศ. 239) หรือชื่อในภาษาจีนกลางว่า เฉา รุ่ย (จีน: 曹叡; พินอิน: Cáo Rùi;  การออกเสียง ชื่อรอง ยฺเหวียนจ้ง เป็นจักพรรดิลำดับที่ 2 ของรัฐวุยก๊กในยุคสามก๊ก เกี่ยวกับบิดามารดาของโจยอยนั้นเป็นที่ถกเถียง เนื่องจากมารดาของโจยอยคือเอียนซี เป็นภรรยาของอ้วนฮี แต่ภายหลังแต่งงานใหม่กับโจผี จักรพรรดิลำดับแรกของวุยก๊ก เผย์ ซงจือวิเคราะห์บนพื้นฐานว่าโจยอยเป็นโอรสของโจผี ว่าโจยอยไม่ควรมีพระชนมายุเกิน 33 พรรษา (ตามการนับอายุแบบเอเชียตะวันออก) ขณะสวรรคตตามที่มีบันทึกไว้ พระชนมายุที่มีบันทึกไว้จึงผิดพลาด บัณฑิตสมัยปลายราชวงศ์ชิง Lu Bi และ Mou Guangsheng โต้แย้งว่าโจยอยควรเป็นบุตรของอ้วนฮี

การครองราชย์ของโจยอยถูกมองในหลายแง่มุม พระองค์ทุ่มเทราชทรัพย์ในการสร้างพระราชวังและศาลบรรพชน ในรัชสมัยของพระองค์มีภาวะยันกันระหว่างวุยก๊ก จ๊กก๊ก และง่อก๊ก โดยวุยก๊กมีฐานะเป็นฝ่ายตั้งรับ โครงการสร้างอาคารและความปรารถนาจะมีสนมจำนวนมาก (มีจำนวนนับพัน) ทำให้ทุนทรัพย์ในท้องพระคลังร่อยหรออย่างมาก

ขณะประชวรใกล้สวรรคต โจยอยไม่มีโอรสทางสายพระโลหิต จึงโอนราชบัลลังก์ให้กับโจฮองโอรสบุญธรรม และฝากฝังให้โจซองและสุมาอี้เป็นผู้สำเร็จราชการ หลังสวรรรคตพระองค์ได้รับสมัญญานามว่า "หมิงตี้" และนามวัดว่า "เลี่ยจู่"

ชื่อศักราช

• ไท่เหอ (太和) ค.ศ. 227–233
• ชิงหลง (青龍) ค.ศ. 233–237
• จิ่งชู (景初) ค.ศ. 237–239

พงศาวลี

โจโก๋ (เสียชีวิต 193)

โจโฉ (ค.ศ. 155–220)

ติงชื่อ

โจผี (ค.ศ. 187–226)

เปี้ยน กว่าง

เปี้ยน ยฺเหวียน

โจฺวชื่อ

เปียนซี (ค.ศ. 161–230)

โจยอย (ค.ศ. 204–239)

เจิน อี้ (เสียชีวิต 185)

เอียนซี (ค.ศ. 183–221)

จางชื่อ (เสียชีวิต 228)

ดูเพิ่ม

• พงศาวลีวุยก๊ก
• รายชื่อบุคคลในยุคสามก๊ก
• รายพระนามจักรพรรดิและพระมหากษัตริย์จีน

อ้างอิง

บรรณานุกรม

• ตันซิ่ว (ศตวรรษที่ 3). จดหมายเหตุสามก๊ก (ซันกั๋วจื้อ).
• เผย์ ซงจือ (ศตวรรษที่ 5). อรรถาธิบายจดหมายเหตุสามก๊ก (ซันกั๋วจื้อ จู้).

ก่อนหน้า		โจยอย		ถัดไป
โจผี		จักรพรรดิจีน วุยก๊ก (ค.ศ. 226 - 239)		โจฮอง