จาตุรนต์ ฉายแสง

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
จาตุรนต์ ฉายแสง
จาตุรนต์ ใน พ.ศ. 2560
รองนายกรัฐมนตรี
ดำรงตำแหน่ง
3 ตุลาคม พ.ศ. 2545 – 11 มีนาคม พ.ศ. 2548
นายกรัฐมนตรีทักษิณ ชินวัตร
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ
ดำรงตำแหน่ง
30 มิถุนายน พ.ศ. 2556 – 22 พฤษภาคม พ.ศ. 2557
นายกรัฐมนตรียิ่งลักษณ์ ชินวัตร
ก่อนหน้าพงศ์เทพ เทพกาญจนา
ถัดไปณรงค์ พิพัฒนาศัย
ดำรงตำแหน่ง
11 มีนาคม พ.ศ. 2548 – 19 กันยายน พ.ศ. 2549
นายกรัฐมนตรีทักษิณ ชินวัตร
ก่อนหน้าอดิศัย โพธารามิก
ถัดไปวิจิตร ศรีสอ้าน
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม
ดำรงตำแหน่ง
5 มีนาคม – 3 ตุลาคม พ.ศ. 2545
นายกรัฐมนตรีทักษิณ ชินวัตร
ก่อนหน้าพงศ์เทพ เทพกาญจนา
ถัดไปปุระชัย เปี่ยมสมบูรณ์
รัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี
ดำรงตำแหน่ง
17 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2544 – 5 มีนาคม พ.ศ. 2545
นายกรัฐมนตรีทักษิณ ชินวัตร
รักษาการหัวหน้าพรรคไทยรักไทย
ดำรงตำแหน่ง
2 ตุลาคม พ.ศ. 2549 – 30 พฤษภาคม พ.ศ. 2550
ก่อนหน้าทักษิณ ชินวัตร
(หัวหน้าพรรค)
ถัดไปสมัคร สุนทรเวช
(หัวหน้าพรรค)
(พรรคพลังประชาชน)
รักษาการหัวหน้าพรรคชาติไทย
ดำรงตำแหน่ง
16 – 26 กรกฎาคม พ.ศ. 2534
ก่อนหน้าชาติชาย ชุณหะวัณ
(หัวหน้าพรรค)
ถัดไปสมบุญ ระหงษ์
(หัวหน้าพรรค)
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด1 มกราคม พ.ศ. 2499 (68 ปี)
จังหวัดฉะเชิงเทรา ประเทศไทย
พรรคการเมืองเพื่อไทย (2556–2561, 2564–ปัจจุบัน)[1]
การเข้าร่วม
พรรคการเมืองอื่น
ประชาธิปัตย์ (2529–2531)
ประชาชน (2531–2532)
ชาติไทย (2532–2534)
ความหวังใหม่ (2535–2544)
ไทยรักไทย (2544–2550)
ไทยรักษาชาติ (2561–2562)
เส้นทางใหม่ (2564)
คู่สมรสจิราภรณ์ ฉายแสง

จาตุรนต์ ฉายแสง (เกิด 1 มกราคม พ.ศ. 2499) ชื่อเล่น อ๋อย เป็นนักเศรษฐศาสตร์และนักการเมืองชาวไทย สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อ (ชุดที่ 26) สังกัดพรรคเพื่อไทย เคยดำรงตำแหน่งรองนายกรัฐมนตรี[2] และรัฐมนตรีหลายกระทรวง

ประวัติ[แก้]

ภูมิหลังและการศึกษา[แก้]

เกิดเมื่อวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2499 ที่ตำบลหน้าเมือง อำเภอเมือง จังหวัดฉะเชิงเทรา เป็นบุตรคนโตของอนันต์ ฉายแสง อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรฉะเชิงเทรา และอดีตรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ในรัฐบาลหม่อมราชวงศ์คึกฤทธิ์ ปราโมช กับเฉลียว ฉายแสง

จาตุรนต์ศึกษาชั้นประถมศึกษาที่โรงเรียนเซนต์หลุยส์ จบมัธยมศึกษาจากโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย หลังจากนั้น เข้าเรียนต่อที่คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ได้รับการเลือกตั้งเป็นนายกสโมสรนักศึกษามหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ขณะเรียนชั้นปีที่ 4 เกิดเหตุการณ์ 6 ตุลา มีการกวาดล้างผู้นำนักศึกษา ทำให้เขาไปใช้ชีวิตในป่าระยะหนึ่ง โดยใช้ชื่อจัดตั้งว่า "สหายสุภาพ" ภายหลังสถานการณ์คลี่คลายจึงกลับเข้าเมืองและตัดสินใจไปศึกษาต่อจนสำเร็จปริญญาตรี และปริญญาโท ด้านเศรษฐศาสตร์จากมหาวิทยาลัยแห่งรัฐนิวยอร์ก ที่บัฟฟาโล สหรัฐอเมริกาและได้รับทุน Teaching ของมหาวิทยาลัยอเมริกัน สหรัฐอเมริกา เรียนต่อระดับปริญญาเอก จนสอบประมวลความรู้ (Comprehensive) แต่ไม่ได้ทำวิทยานิพนธ์ เนื่องจากกลับประเทศไทยเพื่อลงสมัครรับเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรในปี พ.ศ. 2529 และได้รับการเลือกตั้ง

ครอบครัว[แก้]

จาตุรนต์ ฉายแสงสมรสกับจิราภรณ์ ฉายแสง (สกุลเดิม "เปี่ยมกมล") อดีตเลขานุการหน้าห้องของพิศาล มูลศาสตร์สาทร ขณะดำรงตำแหน่งเป็นปลัดกระทรวงมหาดไทย โดยพิธีหมั้นระหว่างจาตุรนต์กับจิราภรณ์ มีขึ้นเมื่อวันที่ 9 มกราคม พ.ศ. 2546 ที่สยามสมาคม

จาตุรนต์มีชื่อจีนว่า หลิว หง อวี่ เมื่อเริ่มศึกษาภาษาจีน และปี พ.ศ. 2551 เขาได้ออกซีดีเพลงจีนที่เขาร้องเอง[3]

บทบาททางการเมือง[แก้]

จาตุรนต์ ก้าวเข้าสู่การเมืองครั้งแรกจากการชักชวนของผู้เป็นพ่อให้ลงสมัครรับเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรในปี 2529 ในนาม พรรคประชาธิปัตย์และได้รับเลือกตั้งเป็น ส.ส. ฉะเชิงเทราสมัยแรก และสมัยที่ 2 ในปี 2531 และได้ย้ายมาร่วมงานกับพรรคประชาชน[4] ซึ่งนำโดยนายเฉลิมพันธ์ ศรีวิกรม์ ต่อมาได้ย้ายมาสังกัดพรรคความหวังใหม่ และได้รับการเลือกตั้งต่อเนื่องกันมาโดยตลอด จนกระทั่งในการเลือกตั้งปี 2544 จาตุรนต์ได้เป็น ส.ส.บัญชีรายชื่อสังกัดพรรคไทยรักไทย จนกระทั่งเกิดรัฐประหารในปี 2549

ภายหลังรัฐประหาร พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร ลาออกจากการเป็นหัวหน้าพรรคไทยรักไทย จาตุรนต์ ได้เข้ามาเป็นหัวหน้าพรรครักษาการแทน[5]

หลังตุลาการรัฐธรรมนูญมีมติยุบพรรคไทยรักไทยด้วยมติเอกฉันท์ในวันที่ 30 พฤษภาคม 2550 แล้ว ซึ่งก่อนมีคำตัดสิน จาตุรนต์ รักษาการหัวหน้าพรรค มีท่าทีว่าจะขอน้อมรับมติของศาล แต่หลังจากนั้นแล้ว จาตุรนต์ได้เดินทางไปที่ทำการพรรคและปราศรัยว่า เป็นการตัดสินที่ไม่เป็นธรรม เป็นคำพิพากษาที่มาจากปากกระบอกปืน ทำให้มีการตั้งข้อสังเกตว่าเป็นการปลุกระดมประชาชนให้ต่อต้าน คมช.[6][7]

ในการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรไทยเป็นการทั่วไป พ.ศ. 2557 เขาได้สมัครรับเลือกตั้งในระบบบัญชีรายชื่อ สังกัดพรรคเพื่อไทย ลำดับที่ 39[8]

หลังรัฐประหารในประเทศไทย พ.ศ. 2557 เมื่อวันที่ 27 พฤษภาคม เขาถูกทหารควบคุมตัวที่สมาคมผู้สื่อข่าวต่างประเทศ อาคารมณียาเซ็นเตอร์ ถนนเพลินจิต โดยจาตุรนต์มิได้ขัดขืน ระหว่างการแถลงต่อผู้สื่อข่าว[9]

เขาเป็นบุคคลแรกที่ถูกไต่สวนในศาลทหารเนื่องจากไม่ไปรายงานตัวตามคำสั่ง คสช.[10] เขาถูกตั้ง 3 ข้อหา คือ ขัดคำสั่ง คสช., ยุยงให้เกิดความกระด้างกระเดื่องและให้ทำผิดกฎหมาย (ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 116) และความผิดต่อความมั่นคงหรือก่อการร้ายตามพระราชบัญญัติคอมพิวเตอร์ รวมมีโทษระวาง 14 ปี[11]เขาถูกจำคุกที่เรือนจำพิเศษกรุงเทพมหนคร [12]ก่อนได้รับการปล่อยตัว ในวันที่ 6 มิถุนายน พ.ศ. 2557

ในการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรไทยเป็นการทั่วไป พ.ศ. 2562 เขาได้ลงสมัครรับเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อ สังกัดพรรคไทยรักษาชาติ ลำดับที่ 2 แต่พรรคไทยรักษาชาติ ถูกศาลรัฐธรรมนูญตัดสินยุบพรรคก่อนวันเลือกตั้ง[13]

20 มีนาคม พ.ศ.2564 จาตุรนต์พร้อมกับ เศกสิทธิ์ ไวนิยมพงศ์ ร่วมกันจัดตั้งพรรค พรรคเส้นทางใหม่[14] โดยดำรงตำแหน่งหัวหน้าพรรค ก่อนจะกลับไปสังกัดพรรคเพื่อไทยในวันที่ 8 ธันวาคม ในปีเดียวกัน

และในการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรไทยเป็นการทั่วไป พ.ศ. 2566 ได้สมัครรับเลือกตั้ง ส.ส. แบบบัญชีรายชื่อของพรรค ในลำดับที่ 13[15] และได้รับการเลือกตั้ง

ตำแหน่ง[แก้]

ตำแหน่งในพรรคการเมือง
  • ปี พ.ศ. 2535 - 2538 ดำรงตำแหน่ง โฆษกพรรคความหวังใหม่
  • ปี พ.ศ. 2540 - 2542 ดำรงตำแหน่งเป็น รองเลขาธิการพรรคความหวังใหม่
  • ปี พ.ศ. 2542 - 2544 ได้รับเลือกเป็น เลขาธิการพรรคความหวังใหม่
  • ปี พ.ศ. 2544 ดำรงตำแหน่งรองหัวหน้าพรรค สังกัดพรรคไทยรักไทย
  • ปี พ.ศ. 2549 รักษาการหัวหน้าพรรคไทยรักไทย
  • ปี พ.ศ. 2564 ดำรงตำแหน่งหัวหน้าพรรค สังกัดพรรคเส้นทางใหม่
รัฐมนตรีว่าการและรัฐมนตรีช่วยว่าการ
  • ปี พ.ศ. 2539 - 2540 ได้รับโปรดเกล้าฯ ให้ดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการคลัง โดยเป็นการดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีครั้งแรก ของนายจาตุรนต์ ฉายแสงในรัฐบาลพลเอกชวลิต ยงใจยุทธ[16]
  • ปี พ.ศ. 2544 เป็นรัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี
  • ปี พ.ศ. 2545
    • เดือนมีนาคม 2545 เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม[17]
    • เดือนตุลาคม 2545 ดำรงตำแหน่งรองนายกรัฐมนตรี
  • ปี พ.ศ. 2548
อื่น ๆ
  • ประธานกรรมการนโยบายและอำนวยการการเยียวยาผู้ได้รับผลกระทบสืบเนื่องจากสถานการณ์ความไม่สงบในจังหวัดชายแดนภาคใต้ (กยต.)
  • กรรมการในคณะกรรมการอิสระเพื่อความสมานฉันท์แห่งชาติ (กอส.)
  • รองประธานกรรมการบริหารองค์การยูเนสโก
  • สมาชิกสมัชชาประชาชนเพื่อประชาธิปไตย

เกียรติรางวัล[แก้]

จากการทุ่มเททำงานและยึดมั่นในอุดมการณ์เพื่อส่วนรวม ทำให้เขาได้รับรางวัลยกย่องจากองค์กรต่างๆ มากมาย เช่น

  • รางวัล "นักการเมืองมาตรฐานแห่งปี 2542” จากสมัชชา สสร.แห่งประเทศไทย
  • นิตยสารเอเชียวีค (Asia Week) จัดให้เป็น 1 ใน 20 ผู้นำชาติในเอเชีย ที่มีบทบาทในศตวรรษที่ 20 เมื่อปี พ.ศ. 2542
  • นิตยสารต่างประเทศยกย่องให้เป็น 1 ใน 4 ผู้นำรุ่นใหม่ของประเทศไทยในปีเดียวกัน
  • เป็นนักการเมืองคนที่ 4 ของประเทศไทยที่ได้รับเกียรติจากรัฐบาลออสเตรเลีย เชิญเป็นแขกของรัฐบาลในฐานะนักการเมืองรุ่นใหม่ที่มีศักยภาพ และทำประโยชน์ในสังคม เมื่อปี 2543
  • นักศึกษาเก่าดีเด่นจากมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ปีการศึกษา 2544[20]
  • รางวัล “ลี กวน ยิว” จากประเทศสิงคโปร์ในปี พ.ศ. 2545 ซึ่งนับเป็นคนไทยคนที่ 2 ที่ได้รับรางวัลนี้ (คนแรกคือ พันตำรวจโททักษิณ ชินวัตร ในปี 2538)
  • The Asian Forum of Parliamentarians on Population and Development (AFPPD) มอบโล่เกียรติคุณในฐานะผู้ประสานการประชุมร่วมรัฐสภาอาเซียนกับองค์การสหประชาชาติ เมื่อปี 2546
  • รางวัล "บุคคลผู้มีอิทธิพลต่อสังคมไทย" (Thailand key's maker) ปี พ.ศ. 2546 จากการโหวตของประชาชนผ่านคลื่น 101 News Channel ด้วยผลงานการจัดระเบียบโฆษณาเครื่องดื่มที่มีส่วนผสมแอลกอฮอล์ เมื่อปี 2547

เครื่องราชอิสริยาภรณ์[แก้]

อ้างอิง[แก้]

  1. จาตุรนต์ ยุติพรรคเส้นทางใหม่ ย้ายครอบครัว “ฉายแสง” กลับเพื่อไทย
  2. พระบรมราชโองการ ประกาศ แต่งตั้งรัฐมนตรี
  3. ชีวิตครอบครัวและการศึกษาของ จาตุรนต์ ฉายแสง[ลิงก์เสีย]
  4. ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง พรรคประชาชนเปลี่ยนแปลงชื่อพรรค ภาพเครื่องหมายพรรค และคณะกรรมการบริหารพรรค
  5. ไทยรัฐ, รัฐประหาร 49 จาตุรนต์ ฉายแสง ลาออกย้ายสังกัดพรรค, 31 ธันวาคม พ.ศ. 2562
  6. ผู้จัดการ, “อ๋อย” โวย! ตัดสินไม่เป็นธรรม-ปลุกระดม ปชช.ต่อต้าน คมช.! เก็บถาวร 2007-06-16 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, 31 พฤษภาคม 2550
  7. แนวหน้า, "จาตุรนต์" ลั่นยุบ ทรท.ไม่เป็นธรรม ชี้ตัดสินจากอำนาจเผด็จการ ลั่นพร้อมร่วมมือประชาชนโค่นระบอบทหาร[ลิงก์เสีย], 31 พฤษภาคม 2550
  8. ประกาศคณะกรรมการการเลือกตั้ง เรื่อง รายชื่อผู้สมัครรับเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อ (พรรคเพื่อไทย)
  9. ทหารบุกรวบ"จาตุรนต์" แล้ว - เผยเจ้าตัวไปปาฐกถาที่สมาคมผู้สื่อข่าวต่างประเทศฯ ตั้งใจยอมให้จับโดยดี
  10. "Chaturon arrested at FCCT". Bangkok Post. 2014-05-27. สืบค้นเมื่อ 2014-05-27.
  11. "ศาลทหารให้ประกัน 'จาตุรนต์' เจอแจ้งผิดพ.ร.บ.คอมพ์เพิ่มรวม 3 ข้อหา โทษ 14 ปี". มติชน. 2014-06-20. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-03-04. สืบค้นเมื่อ 2014-06-27.
  12. จาตุรนต์ อยู่เรือนจำพิเศษกรุงเทพ
  13. เปิด 108 รายชื่อผู้สมัครส.ส.ปาร์ตี้ลิสต์ ไทยรักษาชาติ ติดบ่วงยุบพรรค
  14. "'อ๋อย-เศกสิทธิ์'สานฝัน พรรคเส้นทางใหม่". คมชัดลึกออนไลน์. 2021-03-21.
  15. "เลือกตั้ง 2566 : เปิดลำดับบัญชีรายชื่อ 100 คน "พรรคเพื่อไทย"". pptvhd36.com.
  16. พระบรมราชโองการ ประกาศ แต่งตั้งรัฐมนตรี (จำนวน ๔๙ ราย)
  17. "ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง ให้รัฐมนตรีพ้นจากความเป็นรัฐมนตรีและแต่งตั้งรัฐมนตรี" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2016-03-04. สืบค้นเมื่อ 2011-06-13.
  18. พระบรมราชโองการ ประกาศ แต่งตั้งรัฐมนตรี (จำนวน ๓๕ ราย)
  19. พระบรมราชโองการ ประกาศ รัฐมนตรีลาออก ให้รัฐมนตรีพ้นจากความเป็นรัฐมนตรี และแต่งตั้งรัฐมนตรี ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 122 ตอนพิเศษ 57ง 2 สิงหาคม 2548
  20. หอประวัติมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ นักศึกษาเก่าดีเด่นปีการศึกษา 2544 สืบค้นเมื่อ 31 ธันวาคม 2562 0:30 น.
  21. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือกและเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย, เล่ม ๑๑๘ ตอนที่ ๒๒ ข หน้า ๑, ๔ ธันวาคม ๒๕๔๔
  22. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือกและเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย, เล่ม ๑๑๗ ตอนที่ ๒๕ ข หน้า ๑๐, ๑ ธันวาคม ๒๕๔๓
  23. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นสิริยิ่งรามกีรติ ลูกเสือสดุดีชั้นพิเศษ และเหรียญลูกเสือสดุดี ประจำปี ๒๕๕๓, เล่ม ๑๒๙ ตอนที่ ๒๐ ข หน้า ๒, ๕ มิถุนายน ๒๕๕๕

แหล่งข้อมูลอื่น[แก้]

ก่อนหน้า จาตุรนต์ ฉายแสง ถัดไป
เดช บุญ-หลง
ปองพล อดิเรกสาร
พิทักษ์ อินทรวิทยนันท์
สมคิด จาตุศรีพิทักษ์

รองนายกรัฐมนตรี (ครม. 54)
(3 ตุลาคม พ.ศ. 2545 – 11 มีนาคม พ.ศ. 2548)
สุริยะ จึงรุ่งเรืองกิจ
สุวัจน์ ลิปตพัลลภ
พงศ์เทพ เทพกาญจนา
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ (ครม. 60)
(30 มิถุนายน พ.ศ. 2556 - 22 พฤษภาคม พ.ศ. 2557)
พลเรือเอก ณรงค์ พิพัฒนาศัย
อดิศัย โพธารามิก รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ (ครม. 55)
(11 มีนาคม พ.ศ. 2548 - 19 กันยายน พ.ศ. 2549)
วิจิตร ศรีสอ้าน
พันตำรวจโท ทักษิณ ชินวัตร
หัวหน้าพรรคไทยรักไทย
(รักษาการ)

(2 ตุลาคม พ.ศ. 2549 - 30 พฤษภาคม พ.ศ. 2550)
(ถูกตัดสินให้ยุบพรรค)
สมัคร สุนทรเวช
(ในนามพรรคพลังประชาชน)