ผลต่างระหว่างรุ่นของ "แม่น้ำเจ้าพระยา"

พิกัด: 13°32′25″N 100°35′23″E / 13.54028°N 100.58972°E / 13.54028; 100.58972
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
เรียกดูประวัติแบบโต้ตอบ
← การแก้ไขก่อนหน้าการแก้ไขถัดไป →
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
เห็นภาพข้อความวิกิ
Tris T7 (คุย | ส่วนร่วม)
การแก้ไข 11,721 ครั้ง
ล →‎ดูเพิ่ม: เชื่อมบทความ
Potapt (คุย | ส่วนร่วม)
ผู้ตรวจตรา
การแก้ไข 194,542 ครั้ง
ไม่มีความย่อการแก้ไข
บรรทัด 85: บรรทัด 85:
}}
}}


'''แม่น้ำเจ้าพระยา''' เป็น[[แม่น้ำ]]สายสำคัญที่สุดของ[[ประเทศไทย]] มีต้นกำเนิดจากทิวเขาถนนธงชัยและทิวเขาผีปันน้ำ<ref>http://wetland.onep.go.th/Chawpaya.html</ref> เกิดจากการรวมตัวของแม่น้ำสายหลัก 2 สายจาก[[ภาคเหนือ (ประเทศไทย)|ภาคเหนือ]] คือ[[แม่น้ำปิง]]และ[[แม่น้ำน่าน]] โดยมาบรรจบกันบริเวณหน้าเขื่อนในตัวเมือง ที่ตำบล[[ปากน้ำโพ]] [[อำเภอเมืองนครสวรรค์]] [[จังหวัดนครสวรรค์]] โดยจะเห็นความแตกต่างของสายน้ำทั้งสองได้อย่างชัดเจน กล่าวคือ แม่น้ำน่าน จะมีสีค่อนข้างแดงและแม่น้ำปิงจะเป็นสีค่อนข้างไปทางเขียว เมื่อมาบรรจบกันแล้วจึงค่อย ๆ รวมตัวเข้าด้วยกันกลายเป็นแม่น้ำสายใหญ่<ref>https://nakhonsawan.mots.go.th/more_news.php?cid=7</ref> ซึ่งถือได้ว่าจังหวัดนครสวรรค์เป็นเมืองต้นแม่น้ำ<ref>https://www.museumthailand.com/th/3651/storytelling/%E0%B8%95%E0%B9%89%E0%B8%99%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B3%E0%B9%80%E0%B8%88%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A2%E0%B8%B2/</ref> จากนั้นไหลลงไปทางทิศใต้ ผ่าน[[จังหวัดอุทัยธานี]] [[จังหวัดชัยนาท|ชัยนาท]] [[จังหวัดสิงห์บุรี|สิงห์บุรี]] [[จังหวัดอ่างทอง|อ่างทอง]] [[จังหวัดพระนครศรีอยุธยา|พระนครศรีอยุธยา]] [[จังหวัดปทุมธานี|ปทุมธานี]] [[จังหวัดนนทบุรี|นนทบุรี]] และ[[กรุงเทพมหานคร]] ก่อนออกสู่[[อ่าวไทย]]ที่[[ปากน้ำ]] ซึ่งอยู่ระหว่างเขตตำบลท้ายบ้าน ตำบลบางปูใหม่ [[อำเภอเมืองสมุทรปราการ]] และตำบลแหลมฟ้าผ่า [[อำเภอพระสมุทรเจดีย์]] [[จังหวัดสมุทรปราการ]]
'''แม่น้ำเจ้าพระยา''' เป็น[[แม่น้ำ]]สายที่สุดของ[[ประเทศไทย]] เกิดจากการรวมตัวของแม่น้ำสายหลัก 2 สายจาก[[ภาคเหนือ (ประเทศไทย)|ภาคเหนือ]] คือ[[แม่น้ำปิง]]และ[[แม่น้ำน่าน]] โดยมาบรรจบกันบริเวณหน้าเขื่อนในตัวเมือง ที่ตำบล[[ปากน้ำโพ]] [[อำเภอเมืองนครสวรรค์]] [[จังหวัดนครสวรรค์]] โดยจะเห็นความแตกต่างของสายน้ำทั้งสองได้อย่างชัดเจน กล่าวคือ แม่น้ำน่านจะมีสีค่อนข้างแดงและแม่น้ำปิงจะเป็นสีค่อนข้างไปทางเขียว เมื่อมาบรรจบกันแล้วจึงค่อย ๆ รวมตัวเข้าด้วยกันกลายเป็นแม่น้ำสายใหญ่<ref>https://nakhonsawan.mots.go.th/more_news.php?cid=7</ref> ซึ่งถือได้ว่าจังหวัดนครสวรรค์เป็นเมืองต้นแม่น้ำ<ref>https://www.museumthailand.com/th/3651/storytelling/%E0%B8%95%E0%B9%89%E0%B8%99%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B3%E0%B9%80%E0%B8%88%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A2%E0%B8%B2/</ref> จากนั้นไหลลงไปทางทิศใต้ ผ่าน[[จังหวัดอุทัยธานี]] [[จังหวัดชัยนาท|ชัยนาท]] [[จังหวัดสิงห์บุรี|สิงห์บุรี]] [[จังหวัดอ่างทอง|อ่างทอง]] [[จังหวัดพระนครศรีอยุธยา|พระนครศรีอยุธยา]] [[จังหวัดปทุมธานี|ปทุมธานี]] [[จังหวัดนนทบุรี|นนทบุรี]] และ[[กรุงเทพมหานคร]] ก่อนออกสู่[[อ่าวไทย]]ที่[[ปากน้ำ]] ซึ่งอยู่ระหว่างเขตตำบลท้ายบ้าน ตำบลบางปูใหม่ [[อำเภอเมืองสมุทรปราการ]] และตำบลแหลมฟ้าผ่า [[อำเภอพระสมุทรเจดีย์]] [[จังหวัดสมุทรปราการ]]


== ข้อมูลทางภูมิศาสตร์ ==
== ข้อมูลทางภูมิศาสตร์ ==
จุดเริ่มของแม่น้ำเจ้าพระยาอยู่ที่[[จังหวัดนครสวรรค์]] โดยการรวมของ[[แม่น้ำปิง]]และ[[แม่น้ำน่าน]] ซึ่งแม่น้ำทั้งสองรับน้ำมาจากทิวเขาถนนธงชัยและทิวเขาผีปันน้ำ ที่ราบลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยามีพื้นที่ 20,125 ตารางกิโลเมตร (ไม่รวมลุ่มน้ำปิง วัง ยม น่าน สะแกกรัง ป่าสัก และท่าจีน)<ref>[http://kromchol.rid.go.th/lproject/2010/index.php/th/2010-07-28-03-20-07/79--25-/220-10- ลุ่มน้ำเจ้าพระยา] กรมชลประทาน</ref> และมีความยาวถึง 372 กิโลเมตร โดยแยกออกเป็น[[แม่น้ำท่าจีน]]ที่[[จังหวัดชัยนาท]] จุดชมต้นแม่น้ำเจ้าพระยา คือ บริเวณศาลเจ้าพ่อเทพารักษ์-เจ้าแม่ทับทิม
จุดเริ่มของแม่น้ำเจ้าพระยาอยู่ที่[[จังหวัดนครสวรรค์]] โดยการรวมของ[[แม่น้ำปิง]]และ[[แม่น้ำน่าน]]ซึ่งแม่น้ำทั้งสองรับน้ำมาจากทิวเขาถนนธงชัยและทิวเขาผีปันน้ำ ที่ราบลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยามีพื้นที่ 20,125 ตารางกิโลเมตร (ไม่รวมลุ่มน้ำปิง วัง ยม น่าน สะแกกรัง ป่าสัก และท่าจีน)<ref>[http://kromchol.rid.go.th/lproject/2010/index.php/th/2010-07-28-03-20-07/79--25-/220-10- ลุ่มน้ำเจ้าพระยา] กรมชลประทาน</ref> และมีความยาวถึง 372 กิโลเมตร โดยแยกออกเป็น[[แม่น้ำท่าจีน]]ที่[[จังหวัดชัยนาท]]


== การขุดลัดแม่น้ำ ==
== การขุดลัดแม่น้ำ ==

รุ่นแก้ไขเมื่อ 15:45, 6 สิงหาคม 2562

แม่น้ำเจ้าพระยา
แม่น้ำ
แม่น้ำเจ้าพระยา ช่วงกรุงเทพมหานคร
ประเทศ ประเทศไทย
จังหวัด นครสวรรค์, อุทัยธานี, ชัยนาท, สิงห์บุรี, อ่างทอง, พระนครศรีอยุธยา, ปทุมธานี, นนทบุรี, กรุงเทพมหานคร, สมุทรปราการ
แม่น้ำสาขา
 - ซ้าย แม่น้ำป่าสัก
 - ขวา แม่น้ำสะแกกรัง
ต้นกำเนิด ไหลรวมจากแม่น้ำปิงและแม่น้ำน่าน
 - ตำแหน่ง ปากน้ำโพ, อำเภอเมืองนครสวรรค์, จังหวัดนครสวรรค์
ปากแม่น้ำ ปากน้ำ
 - ตำแหน่ง อ่าวไทย, อำเภอเมืองสมุทรปราการ, จังหวัดสมุทรปราการ
 - ระดับ
ความยาว 372 km (231 mi)
พื้นที่ลุ่มน้ำ 160,400 ตร.กม. (61,931 ตร.ไมล์)
การไหล for นครสวรรค์
 - เฉลี่ย 718 m3/s (25,356 cu ft/s)
 - สูงสุด 5,960 m3/s (210,475 cu ft/s)
แผนที่ลุ่มน้ำเจ้าพระยา
แผนที่ลุ่มน้ำเจ้าพระยา
แผนที่ลุ่มน้ำเจ้าพระยา

แม่น้ำเจ้าพระยา เป็นแม่น้ำสายที่สุดของประเทศไทย เกิดจากการรวมตัวของแม่น้ำสายหลัก 2 สายจากภาคเหนือ คือแม่น้ำปิงและแม่น้ำน่าน โดยมาบรรจบกันบริเวณหน้าเขื่อนในตัวเมือง ที่ตำบลปากน้ำโพ อำเภอเมืองนครสวรรค์ จังหวัดนครสวรรค์ โดยจะเห็นความแตกต่างของสายน้ำทั้งสองได้อย่างชัดเจน กล่าวคือ แม่น้ำน่านจะมีสีค่อนข้างแดงและแม่น้ำปิงจะเป็นสีค่อนข้างไปทางเขียว เมื่อมาบรรจบกันแล้วจึงค่อย ๆ รวมตัวเข้าด้วยกันกลายเป็นแม่น้ำสายใหญ่[1] ซึ่งถือได้ว่าจังหวัดนครสวรรค์เป็นเมืองต้นแม่น้ำ[2] จากนั้นไหลลงไปทางทิศใต้ ผ่านจังหวัดอุทัยธานี ชัยนาท สิงห์บุรี อ่างทอง พระนครศรีอยุธยา ปทุมธานี นนทบุรี และกรุงเทพมหานคร ก่อนออกสู่อ่าวไทยที่ปากน้ำ ซึ่งอยู่ระหว่างเขตตำบลท้ายบ้าน ตำบลบางปูใหม่ อำเภอเมืองสมุทรปราการ และตำบลแหลมฟ้าผ่า อำเภอพระสมุทรเจดีย์ จังหวัดสมุทรปราการ

ข้อมูลทางภูมิศาสตร์

จุดเริ่มของแม่น้ำเจ้าพระยาอยู่ที่จังหวัดนครสวรรค์ โดยการรวมของแม่น้ำปิงและแม่น้ำน่านซึ่งแม่น้ำทั้งสองรับน้ำมาจากทิวเขาถนนธงชัยและทิวเขาผีปันน้ำ ที่ราบลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยามีพื้นที่ 20,125 ตารางกิโลเมตร (ไม่รวมลุ่มน้ำปิง วัง ยม น่าน สะแกกรัง ป่าสัก และท่าจีน)[3] และมีความยาวถึง 372 กิโลเมตร โดยแยกออกเป็นแม่น้ำท่าจีนที่จังหวัดชัยนาท

การขุดลัดแม่น้ำ

แผนที่การขุดลัดแม่น้ำเจ้าพระยาทั้งสามครั้งในสมัยอยุธยา เส้นสีน้ำเงินคือแนวแม่น้ำเจ้าพระยาเดิม เส้นสีเขียวคือแนวคลองลัด

การขุดลัดแม่น้ำเจ้าพระยาในบริเวณกรุงเทพมหานคร ทั้ง 3 ครั้งในสมัยอยุธยา ซึ่งประกอบด้วย

  1. คลองลัดบางกอก พ.ศ. 2065[4] รัชสมัยสมเด็จพระไชยราชาธิราช
  2. คลองลัดบางกรวย พ.ศ. 2081 รัชสมัยสมเด็จพระมหาจักรพรรดิ
  3. คลองลัดนนทบุรี พ.ศ. 2179 รัชสมัยสมเด็จพระเจ้าปราสาททอง

ล่าสุดมีการขุดลอกคลองลัดโพธิ์ บริเวณตำบลทรงคะนองและตำบลบางยอ อำเภอพระประแดง จังหวัดสมุทรปราการ เพื่อช่วยในการระบายน้ำและผลิตกระแสไฟฟ้า

ลำน้ำสาขา

ด้วยความที่แม่น้ำเจ้าพระยามีความสำคัญเปรียบเสมือนเส้นเลือดใหญ่ของภาคกลาง ทั้งในด้านการเดินทางและวิถีชีวิต นอกจากจะมีการสร้างสะพานและท่าน้ำจำนวนมากแล้ว ยังมีลำน้ำสาขา คลองธรรมชาติ และคลองขุด ซึ่งเชื่อมโยงแม่น้ำเจ้าพระยากับพื้นที่ภายใน ให้สามารถติดต่อถึงกันได้ โดยลำน้ำสาขาและคลองมีจำนวนมาก แบ่งออกเป็น 3 กลุ่มใหญ่ ๆ ดังนี้

ต้นน้ำ

ต้นน้ำซึ่งได้ไหลมาลงยังแม่น้ำเจ้าพระยาประกอบด้วย

ลำน้ำสาขาฝั่งซ้าย

ใช้เป็นเส้นทางคมนาคม สัญจร ทัศนาจร และท่องเที่ยว ใช้เป็นเส้นทางขนส่งสินค้า ใช้เล่นกีฬาทางน้ำ ใช้อาบน้ำล้างภาชนะ ใช้เป็นแหล่งพักผ่อนหย่อนใจและวิถีชีวิต ใช้ทำการเกษตร เลี้ยงสัตว์ และ ทำประมง ใช้อุตสาหกรรม ผลิตไฟฟ้า และระบายน้ำ ลำน้ำสาขาทั้งคลองธรรมชาติและคลองขุดในฝั่งขวาหรือฝั่งตะวันตกของแม่น้ำเจ้าพระยา ประกอบด้วย

จังหวัดชัยนาท

จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

จังหวัดปทุมธานี

จังหวัดนนทบุรี

กรุงเทพมหานคร

จังหวัดสมุทรปราการ

ลำน้ำสาขาฝั่งขวา

ใช้เป็นเส้นทางคมนาคม สัญจร ทัศนาจร และท่องเที่ยว ใช้เป็นเส้นทางขนส่งสินค้า ใช้เล่นกีฬาทางน้ำ ใช้อาบน้ำล้างภาชนะ ใช้เป็นแหล่งพักผ่อนหย่อนใจและวิถีชีวิต ใช้ทำการเกษตร เลี้ยงสัตว์ และ ทำประมง ใช้อุตสาหกรรม ผลิตไฟฟ้า และระบายน้ำ ลำน้ำสาขาทั้งคลองธรรมชาติและคลองขุดในฝั่งซ้ายหรือฝั่งตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยา ประกอบด้วย

จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

จังหวัดปทุมธานี

จังหวัดนนทบุรี

กรุงเทพมหานคร

จังหวัดสมุทรปราการ

ท่าน้ำ

แม่น้ำเจ้าพระยาเป็นเส้นทางคมนาคมอีกเส้นทางสำหรับคนกรุงเทพมหานครและปริมณฑล จึงทำให้มีการสร้างท่าน้ำจำนวนมากเพื่อรองรับการขนส่งทางน้ำ โดยท่าน้ำในการเดินเรือโดยสารในเขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑล มีดังนี้[5]

สถานที่สำคัญที่ตั้งอยู่ริมแม่น้ำ

จังหวัดชัยนาท

จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

จังหวัดปทุมธานี

จังหวัดนนทบุรี

กรุงเทพมหานคร

จังหวัดสมุทรปราการ

การนำน้ำผลิตน้ำประปา

แม่น้ำเจ้าพระยาเป็นแหล่งผลิตน้ำประปาสำคัญของการประปาส่วนภูมิภาคในพื้นที่ภาคกลาง ส่วนเขตจังหวัดนนทบุรี กรุงเทพมหานคร และจังหวัดสมุทรปราการ รับผิดชอบโดยการประปานครหลวง โดยมีสถานีสูบน้ำดิบวัดสำแล ตั้งอยู่ที่ตำบลบ้านกระแชง อำเภอเมืองปทุมธานี จังหวัดปทุมธานี

การใช้เส้นทางทางน้ำในการพระราชพิธีทางชลมารค

ในปี พ.ศ. 2562 กรมเจ้าท่าได้ประกาศกำหนดควบคุมการจราจรทางน้ำในแม่น้ำเจ้าพระยาเพื่อการซ้อมรูปขบวนเรือพระราชพิธี ในการเสด็จพระราชดำเนินเลียบพระนครโดยขบวนพยุหยาตราทางชลมารค เนื่องในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก พุทธศักราช 2562

สัตว์น้ำหายากที่พบ

  • วาฬบรูด้า[9]
  • ปลาทรงเครื่อง มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Epalzeorhynchos bicolor อยู่ในวงศ์ปลาตะเพียน (Cyprinidae) มีรูปร่างคล้ายปลากา (Labeo chrysophekadion) ซึ่งเป็นปลาในวงศ์เดียวกัน แต่มีรูปร่างที่เพรียวยาว มีขนาดเล็กกว่ามาก สีลำตัวสีแดงอ่อน ครีบหางสีแดงเข้ม มีขนาดโตเต็มที่ไม่เกิน 12 เซนติเมตร และยังเป็นปลาน้ำจืดเฉพาะถิ่นของไทย และพบได้ในแม่น้ำเจ้าพระยาตอนบนเท่านั้น[10]

ดูเพิ่ม

อ้างอิง

  1. ↑ https://nakhonsawan.mots.go.th/more_news.php?cid=7
  2. ↑ https://www.museumthailand.com/th/3651/storytelling/%E0%B8%95%E0%B9%89%E0%B8%99%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B3%E0%B9%80%E0%B8%88%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A2%E0%B8%B2/
  3. ↑ ลุ่มน้ำเจ้าพระยา กรมชลประทาน
  4. ↑ การบันทึกน่าจะคลาดเคลื่อน เพราะในปีนั้น สมเด็จพระไชยราชาธิราย ยังไม่ขึ้นครองราชย์
  5. ↑ https://www.md.go.th/stat/index.php/transport-information/item/424
  6. ↑ https://www.md.go.th/stat/images/pdf_report_stat/2562/report_port_MD_build2562.pdf
  7. ↑ http://web.rid.go.th/lproject/const/project/completed%20project/chaopraya/chaopraya.html
  8. ↑ https://www.egat.co.th/index.php?option=com_content&view=article&id=2552&Itemid=117
  9. ↑ https://mgronline.com/onlinesection/detail/9620000072947
  10. ↑ https://www.amarintv.com/lifestyle-update/articles-1239/383822/
  • จารุภัทร วิมุตเศรษฐ์. สะพานข้ามเจ้าพระยา. พิมพ์ครั้งแรก. กรุงเทพมหานคร. 2553.

แหล่งข้อมูลอื่น

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ แม่น้ำเจ้าพระยา

13°32′25″N 100°35′23″E / 13.54028°N 100.58972°E / 13.54028; 100.58972

เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=แม่น้ำเจ้าพระยา&oldid=8437214"